Labiopalatale Approximant

Labiopalatale Approximant
IPA-Nummere	171
IPA-Zeiche	ɥ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	`H`
Kirshenbaum	`j<rnd>`
^/?

De labiopalatali Approximant isch en Luut vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch [ɥ]. Es isch di labialisierte (= mit grùndete Lippe) Variante vùm Luut [j].

De Luut [ɥ] wird oft au als s halbvokalischs konsonantischs Gägestùgg zum Vokal [y] aagluegt; also als en Luut, wo im Gägesatz zum [y], nit de Gipfel vùnere Silbe bildet. Was debi gnau de Ùnterschid isch, isch ùmstritte.

Artikulation

Es isch en Approximant, er wird ohni Verschlùss oder Engi im Muul bildet.
Er het zwei Artikulationsstelle: zum eine duet sich de hintere Zùngerùgge em harte Gaume aanööchere, wie bimene palatale Konsonant, glychzytig sin d Lippe grùndet (labialisiert), wie bimene bilabiale Konsonant.
D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Abchasisch		ауаҩы	[awaˈɥə]	‚Mänsch‘
Chinesisch	Nordchinesischi Dialäkt	月/yuè	[ɥe˥˩]	‚Moo‘
Chinesisch	Shanghaiisch^[1]	[ɥo̽ʔ⁵]		‚Bad‘	Allophon vo /j/ vor grùndete Vokal^[1]
Frankoprovenzalisch	Greyerzerisch	l'ivuè	[liˈvɥɛ](info)	‚s Wasser‘
Französisch		nuire	[nɥiʁ](info)	‚schaade‘	Isch im belgische Französisch mit /w/ oder /y/ verschmùlze.
Koreanisch		귀/gwi	[kɥi]	‚Ohr‘
Schwedisch	mittelschwedischi Dialäkt	ful	[fʉ̟ɥl](info)	‚hässlig‘	Deil vo de Diphthong-Ussprooch vo /ʉː/ als [ʉ̟ɥ]); cha au en Frikativ sy.
Obersorbisch^[2]		wem	[ɥem]	‚I weiss‘	Gägestùgg vùm [β]^[3]
Xumi	ùntere Dialäkt	[^Rdʑɥɛ]		‚Fangzaan‘	Allophon vo /w/ nooch eme alveolopalatale Konsonant or vor eme Vorderzùngevokal /i, e, ɛ/ (im oobere Xumi au /ĩ/).^[4]
Xumi	oobere Dialäkt^[5]	[^Rdɥe]		‚frooge‘

Fuessnote

Konsonante

Lueg au: IPA, Vokale

Dental

Alveolopalatal

Epiglottal

Schnalzluut

ʘ

ǀ

ǃ

ǂ

ǁ

ǃ˞

Affrikat

pɸ

bβ

p̪f

b̪v

tθ

dð

ʈʂ

ɖʐ

tɕ

dʑ

cç

ɟʝ

kx

ɡɣ

qχ

ɢʁ

Implosiv

ɓ

ɗ

ᶑ

ʄ

ɠ

ʛ

Ejektiv

pʼ

tʼ

ʈʼ

cʼ

kʼ

qʼ

ʂʼ

q͡χʼ

Approximante

fʼ

θʼ

sʼ

ɬ’

ʃʼ

ɕʼ

xʼ

χ’

ɽr

t͡θʼ

t͡sʼ

t͡ɬʼ

t͡ʃʼ

ʈ͡ʂʼ

c͡ʎ̝̥ʼ

k͡xʼ

k͡ʟ̝̊ʼ

co-artikulierti Frikativ

co-artikulierti Plosiv

k͡p

ɡ͡b

ŋ͡m

lat. Approximante

Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]