Stimmlose dentale Plosiv

Stimmlose dentale Plosiv
IPA-Nummere	103 + 408
IPA-Zeiche	t̪
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	`t_d`
Kirshenbaum	`t[`
^ⓘ^/?

De stimmlosi dentali Plosiv isch e Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im IPA defür isch s Zeiche für de stimmlose alveolare Plosiv mit em Diakretik für dentali Luut: [t̪] .

De Luut /t/ wird in viilieSprooche als dental bschryybe, so zum Byspil im Französische. De Luut isch aber viilmool änder en laminale alveolare Luut, wo d Zùngespitz glychzytig aa de Zään isch. Akustisch isch aber de Kontakt vùm Zùngeblatt (=laminal) wichtiger, wie de Kontakt vo de Zùngespitz mit de Zään.

Artikulation

Es isch en Verschlùssluut; dr Lùftstrom im Muul wird ganz blockiert ùn deno wird d Lùft ùff eimool dur s Muul abgloo.
De Artikulationsort isch dental; er wird dur diräkte Kontakt vo de Zùngespitz mit de Zään produziert.
D Phonation isch stimmlos; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder nit.
Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Aleutisch^[1]		tiistax̂	[t̪iːstaχ]	'Daig'
Arabisch	Standard^[2]	كتب	[ˈkat̪abɐ]	'er het gschribe'
Bengali		তুমি	[t̪umi]	'du'
Katalanisch^[3]		quatre	[ˈkwat̪ɾə]	'vier'
Chinesisch	Hakka^[4]	?	[t̪ʰa˧]	'er/si'
Dinka^[5]		mɛth	[mɛ̀t̪]	'Chind'	stoot mit alveolarem /t/ in Kontrascht.
Anglisch	Indischs Änglisch	thin	[t̪ʰɪn]	'dünn'	in andri änglischi Dialäkt [θ].
Anglisch	Hiberno(Irischs)-Änglisch^[6]	thin	[t̪ʰɪn]	'dünn'	in andri änglischi Dialäkt [θ].
Finnisch		tutti	[t̪ut̪ːi]	'Schnuller'
Neugriechisch		Ματθαίος	[mat̪ˈθe̞o̞s̠]	'Matthias'
Hindi^[7]		तीन	[t̪iːn]	'drüü'
Bahasa-Indonesisch^[8]		tabir	[t̪abir]	'Vorhang'
Italienisch^[9]		tale	[ˈt̪ale]	'sonigs'
Nunggubuyu^[10]		[t̪aɾaɡ]		'Schnurrbart'
Pazeh^[11]		[mut̪apɛt̪aˈpɛh]		'wyter chlatsche'
Polnisch^[12]		tom	[t̪ɔm](info)	'Volume'
Portugiesisch^[13]		montanha	[mõˈt̪aɲɐ]	'Berg'
Russisch^[14]		толстый	[ˈt̪olst̪ɨj]	'fett'
Spanisch^[15]		tango	[ˈt̪ãŋɡo̞]	'Tango'
Schwedisch^[16]		tåg	[ˈt̪ʰoːɡ]	'Zug'
Türkisch		at	[ät̪]	'Ross'
Zapotekisch	Tilquiapan^[17]	tant	[t̪ant̪]	'so vil'

Fuessnote

Konsonante

Lueg au: IPA, Vokale

Dental

Alveolopalatal

Epiglottal

Schnalzluut

ʘ

ǀ

ǃ

ǂ

ǁ

ǃ˞

Affrikat

pɸ

bβ

p̪f

b̪v

tθ

dð

ʈʂ

ɖʐ

tɕ

dʑ

cç

ɟʝ

kx

ɡɣ

qχ

ɢʁ

Implosiv

ɓ

ɗ

ᶑ

ʄ

ɠ

ʛ

Ejektiv

pʼ

tʼ

ʈʼ

cʼ

kʼ

qʼ

ʂʼ

q͡χʼ

Approximante

fʼ

θʼ

sʼ

ɬ’

ʃʼ

ɕʼ

xʼ

χ’

ɽr

t͡θʼ

t͡sʼ

t͡ɬʼ

t͡ʃʼ

ʈ͡ʂʼ

c͡ʎ̝̥ʼ

k͡xʼ

k͡ʟ̝̊ʼ

co-artikulierti Frikativ

co-artikulierti Plosiv

k͡p

ɡ͡b

ŋ͡m

lat. Approximante

Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]