Velarisierte alveolare laterale Approximant
| Velarisierte alveolare laterale Approximant | ||
|---|---|---|
| IPA-Nummere | 209 | |
| IPA-Zeiche | ɫ | |
| IPA-Bildli |  | |
| Teuthonista | ||
| X-SAMPA | 5 | |
| Kirshenbaum | l<vzd> | |
De velarisiert alveolari laterali Approximant (au „dùnkels-l“ gnännt) isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch [ɫ]. Im Alemannische git es de Luut in e paar Dialäkt als Allophon vùm /l/ am Änd vùn ere Silbe. In viile vo dänne Dialäkt, vorallem in de Wescht- ùn Zentralschwyz, wommer de Luut gha het, het er sich inzwüsche zumene [w] wyter entwigglet. Däm sait mer au L-Vokalisierig. De Luutwandel git es zum Byspil im Bärndütsche wie bi „halb“ > „haub“. D Luutentwigglig isch de wohl [hɑlb̥] > [hɑɫb̥] > [hɑwb̥] gsi. E sonigi Entwigglig chammer zum Byspil bim Joutütsch gsee, wo vùm Carl Stucki ussem Joor 1917 no [tɑːɫ] ‚Tal‘ belait isch, wo hüt z Joun als [tɑːʊ̯] ‚Taù‘ ussgsproche wird.
E äänligi L-Vokalisierig isch uss viilene Sprooche bekannt; historisch zum Byspil ussem Altfranzösische, wo s latiinisch caldu(m) zue chaud worde isch, ùn cha aktuell im brasilianische Portugiesisch, gwüsse Dialäkt vùm Änglische, em nördliche Niiderländisch, oder em Polnische beobachtet werde.
Artikulation
- Es isch en Approximant, er wird ohni Verschlùss oder Engi im Muul bildet.
- Es isch en Lateral; mit de Mitte vo de Zùng wird e Verschlùss bildet, aber aa de Syte blybt e Öffnig, wo d Lùft cha ussegoo.
- De Artikulationsort isch alveolar; d Zùng duet sich de Alveole aanööchere. Glychzytig isch er velarisiert: de hinteri Zùngerùgge duet sich em Gaumesegel aanööchere.
- D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
- Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
- Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.
Verbreitig
| Sprooch | Wort | IPA-Transkription | Bedütig | Bemerkig | |
|---|---|---|---|---|---|
| Alemannisch | Solothurnisch | alles |  [ˈɑɫːəs](info) | ‚alles‘ | |
| Afrikaans[1][2] | tafel | [ˈtɑːfəɫ] | ‚Disch‘ | ||
| Albanisch | llullë | [ˈɫuɫə] | ‚Pfyffe‘ | ||
| Änglisch[3] | feel | [fiːɫ](info) | ‚fiele‘ | Meischt apikal (mit de Zùngespitz); im nordamerikanische-, australische- ùn neuseeländische Änglisch isch s /l/ viilmool ällewell velarisiert. | |
| Arabisch[4] | الله ʼAllah | [ʔɑˈɫːɑːh](info) | ‚Gott‘ | Wird au als /lˤ/ transkribiert. De Luut fäält in viilene arabische Dialäkt au ùn isch deno en eifachs [l]. | |
| Bulgarisch | ъгъл/ ăgăl | [ˈɤ̞̈ɡɐɫ] | ‚Winkel‘ | ||
| Irisch | díol | [ˈdʲi̠ːl̪ˠ] | ‚Verchauf‘ | ||
| Isländisch[5] | sigldi | [s̺ɪɫ̪t̪ɪ] | ‚het gseglet‘ | wird mit em Zùngerùgge (laminal) ùn denti-alveolar (mit de oobere Zään ùn em Zaandamm) ussgsproche. | |
| Katalanisch[6] | öschtlichi Dialäkt | cel·la | [ˈsɛɫːə] | ‚Zelle‘ | Apikal (mit de Zùngespitz). Isch in viile Dialäkt au ällewell velarisiert. |
| weschtlichi Dialäkt | alt | [aɫ(t)] | ‚grooss‘ | ||
| Lillooet | qaoḻ | [qáɫ] | ‚schlächt‘ | ||
| Litauisch[7] | labas | [ˈɫ̪äːbɐs̪] | ‚Solly‘ | wird mit em Zùngerùgge (laminal) ùn denti-alveolar (mit de oobere Zään ùn em Zaandamm) ussgsproche; wird vo ere palatalisierte Form ùnterschiide. | |
| Mazedonisch[8] | лук luk | [ɫ̪uk] | ‚Chnoblech‘ | wird mit em Zùngerùgge (laminal) ùn denti-alveolar (mit de oobere Zään ùn em Zaandamm) ussgsproche. | |
| Neugriechisch | nordgriechischi Dialäkt[9] | μπάλα bálla | [ˈbaɫa] | ‚Ball‘ | Allophon vo /l/ vor /a/ /o/ ùn /u/. |
| Niiderländisch | Standardniiderländisch | mallen | [ˈmɑɫ̻ə](info) | ‚Forme‘ | Laminal (mit em Zùngerùgge); Allophon vo /l/ vor Konsonante ùn Pause, ùn nooch de Vokal /ɔ/ ùn /ɑ/. In de nordniiderländische Ussprooch au pharyngalisiert, ùn in de südliche velarisiert. Viili belgischi Sprecher spräche s Standardniiderländisch au ällewell als hells [l] uss.[10] |
| Ossetisch | Алани/ Alani | [äˈɫäːni](info) | ‚Alanien‘ | ||
| Polnisch | öschtlichi Dialäkt[11] | łapa | [ˈɫ̪äpä] | ‚Doobe‘ | wird mit em Zùngerùgge (laminal) ùn denti-alveolar (mit de oobere Zään ùn em Zaandamm) ussgsproche. Entspricht em /w/ im Standardpolnische. |
| Portugiesisch | europäischs Portugiesisch[12] | mil | [miɫ̪] | ‚duusig‘ | |
| in de meischte Dialäkt[13] | Lituânia | [ɫ̪it̪uˈɐ̃ɲ̟ɐ](info) | ‚Litaue‘ | ||
| im ältre brasilianische Portugiesisch.[14][15][16][17] | álcool | [ˈäɫ̪ko̞ɫ̪] | ‚Alkohol‘ | Wird im brasilianische Portugiesisch hüt meischt vokalisiert. | |
| Rumänisch | bessarabischi Dialäkt[18] | cal | [kaɫ] | ‚Ross‘ | |
| Rùssisch[19] | малый | [ˈmɑ̟ɫ̪ɨ̞j](info) | ‚chly‘ | wird mit em Zùngerùgge (laminal) ùn denti-alveolar (mit de oobere Zään ùn em Zaandamm) ussgsproche, ùn isch dezue pharyngalisiert. | |
| Schottisch-gälisch[20] | Mallaig | [ˈmäʊɫ̪ækʲ] | ‚Mallaig‘ | Wird vo /l/ ùn /ʎ/ ùnterschiide. | |
| Serbokroatisch[21] | лак / lak | [ɫâ̠k](info) | ‚eifach‘ | Apikal (mit de Zùngespitz). | |
| Taos | [kīǣˈwǣɫmã̄] | ‚starch sy‘ | |||
| Türkisch | lala | [ɫ̪äˈɫ̪ä] | ‚Diener‘ | wird mit em Zùngerùgge (laminal) ùn denti-alveolar (mit de oobere Zään ùn em Zaandamm) ussgsproche; wird vo ere palatalisierte Form ùnterschiide.[22][23] | |
| Weschtfriisisch | lân | [ɫɔːn] | ‚Land‘ | ||
| Wyyssrùssisch[24] | Беларусь | [bʲɛɫ̪äˈrus̪ʲ] | ‚Wyyssrùssland‘ | wird mit em Zùngerùgge (laminal) ùn denti-alveolar (mit de oobere Zään ùn em Zaandamm) ussgsproche; wird vo ere palatalisierte Form ùnterschiide. | |
Fuessnote
| Konsonante | Lueg au: IPA, Vokale | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
🔥 Top keywords: Wikipedia:HouptsyteWikipedia:ImpressumWikipedia:Houptsyte (Schwyzerdütsch)Carles PuigdemontMarie AntoinetteAimé de PalézieuxSpezial:SuechWikipedia:Gemeinschafts-PortalWort:HouptsyteWikipedia:HilfePornhubWikipedia:Iber WikipediaWikipedia:KontaktSpezial:Letschti ÄnderigeWikipediaGrundbegriffe der Psychologie von heuteZweiter WeltkriegKleopatra VII.Wort:Schweizer VokabelnWikipedia:WillkommenSpruch:HouptsyteSchweizerdeutschWikipedia:ArtikelverzeichnisBarend FruithofBenutzer Diskussion:TerfiliBenutzer Diskussion:BadenerBenutzer Diskussion:B.A.EnzPrisca ThevenotSexualpraktikWikipedia:Aktuelle MeldungenWikipedia:Houptsyte (Schwäbisch)Wikipedia:StammtischAlemannischBenutzer Diskussion:EruedinWikipedia:BlettliKategorie:!HauptkategorieLeonie WalterRebecca IndermaurBenutzer Diskussion:Leyo