Arama
Arama Gipuzkoako hego-ekialdeko udalerri bat da, Goierri eskualdean kokatua. Landa-udalerri txiki eta euskalduna da, probintziako txikiena, eta eskualdean biztanle gutxien daukana Altzaga eta Gaintzarekin batera. Izan ere, 210 biztanle zituen 2016an.
| Arama | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Gipuzkoa, Euskal Herria | |||||||||||
 Arama udalerriaren ikuspegi orokorra. | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
| Lurraldea | Gipuzkoa | ||||||||||
| Eskualdea | Goierri | ||||||||||
| Izen ofiziala | Arama | ||||||||||
| Alkatea | Asier Mujika Otegi (en)  | ||||||||||
| Posta kodea | 20248 | ||||||||||
| INE kodea | 20012 | ||||||||||
| Herritarra | aramar | ||||||||||
| Ezizena | idiezizalek eta fruterozalek | ||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Koordenatuak | 43°03′49″N 2°09′56″W / 43.0635°N 2.1656°W | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 1,33 km² | ||||||||||
| Garaiera | 163 m | ||||||||||
| Distantzia | 39 km Donostiara | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 189 (2023) −3 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 142,11 bizt/km² | ||||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] |  % 30,72 | ||||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 14,48 | ||||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 45,45 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 79,17 (2011) | ||||||||||
| Genero desoreka[1] | % 4,9 (2011) | ||||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 6,68 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1] | % 92,07 (2010) | ||||||||||
| Etxeko erabilera[2] | % 73.89 (2016) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Sorrera | 1615 (juliotar egutegia) | ||||||||||
| Webgunea | http://www.arama.eus | ||||||||||
Geografia
Udalerri mugakideak
Auzoak
Aramak bi gune nagusi ditu: behean, herrigunea, udaletxea eta kale nagusia dituena; goian, baserriek osatutako gunea.
Zerbitzuak
Historia
XIV. mendean Ordiziaren menpe zegoen, inguruko beste herri batzuk bezala, baina 1615eko otsailaren 13an hiribildu titulua jaso zuen.
XIX. mendean krisialdian sartu zen, gerrateen ondorioz.
Demografia
2019an Aramak 202 biztanle zituen, horietatik % 19,31k 65 urte edo gehiago zituen. Atzerrian jaiotakoen kopurua % 8,91 zen.[9]
| Aramako biztanleria |
|---|
 |
| Datu-iturria: www.ine.es |
Politika
2011 eta 2015eko udal hauteskundeak
2011 eta 2019 urteen artean Asier Mujika izan zen alkatea.[10]
2019ko udal hauteskundeak
2019ko udal hauteskundeetan hauek izan ziren emaitzak: Aramako Herri Batzarrak, 49 boto; Aramako Herritarrek, 46 boto.[11] Horren ondorioz, Luis Garmendia (Aramako Herri Batzarra) izendatu zuten alkate.[12][13]
Udal hauteskundeen jarraipen historikoa
| Alderdi politikoa | 2015[14] | 2011[15] | 2007[16] | 2003[17] | 1999[18] | 1995[19] | 1991[20] | 1987[21] | 1983[22] | 1979[23] | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aramako Herri Batzarra (AHB) | %52,99 | 3 | %84,04 | 5 | %54,55 | 4 | %87,88 | 5 | %82,83 | 5 | %92,47 | 5 | - | - | - | - | %80,85 | 5 | - | - |
| Aramako Herritarrak (AH) | %35,04 | 2 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Alderdi Popularra (PP) | - | - | %2,75 | 0 | %0,07 | 0 | %1,01 | 0 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Arama Lantzen (AL) | - | - | - | - | %44,06 | 1 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Herri Batasuna (HB) | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | %85,53 | 5 | - | - | - | - | - | - |
| Independenteak | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | %80,00 | 5 | - | - | - | - |
| Arama Hautesle Elkarte | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | %100 | 5 |
| Euskadiko Lanaren Alderdia (PTE) | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | %0,00 | 0 |
Alkateak
Hauek izan dira Aramako azken alkateak:
| Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[24] | |
| Joaquin Mugica Tolosa[24] | 1979 | 1983 | Arama Hautesle Elkarte | |
| 1983 | 1987 | Aramako Herri Batzarra | ||
| 1987 | 1991 | Independenteak | ||
| 1991 | 1995 | Herri Batasuna | ||
| 1995 | 1999 | Aramako Herri Batzarra | ||
| 1999 | 2003 | Aramako Herri Batzarra | ||
| 2003 | 2007 | Aramako Herri Batzarra | ||
| 2007 | 2011 | Aramako Herri Batzarra | ||
| Asier Mujika Otegi[10] | 2011 | 2015 | Aramako Herri Batzarra | |
| Asier Mujika Otegi[10] | 2015 | 2019 | Aramako Herri Batzarra | |
| Luis Garmendia Sagastume[12][13] | 2019 | Jardunean | Aramako Herri Batzarra | |
Ekonomia
2017an honela banatzen ziren sektore ekonomikoak herrian: lehen sektorea BEGaren % 0,5. Bigarren sektorea % 80,6. Hirugarren sektorea % 17,1. Eraikuntza % 1,9.[9]
Jaiak
- San Martin jaiak[25]
Euskara
Aramako euskara[29] erdialdeko euskararen (gipuzkeraren)[30] aldaera bat da, sartaldeko euskararen[31] barnean kokatzen den Goierriko euskara[32], hain zuzen. Urolaldeko hizkerarekin batera osatzen du Sartaldeko azpieuskalkia, baina Urolaldekoan sakonagoa da mendebaleko euskararen eragina. Nortasun beteko hizkera da Goierrikoa, batasun handikoa, nahiz eta gorabeherak badiren mendebaletik ekialdera, hau da, Segura, Zegama eta Legazpitik Zaldibia edo Legorretara. Ataungoa ere berezia da, ziurrenik, bakartu samar eta Nafarroako mugan dagoelako. Abaltzisketak eta Ikaztegietak Tolosaldearekin lotura egiten dute, eta Urretxuk eta Zumarragak, berriz, Goierri eta Urolaldearen artekoa. 2016an herritarren % 83,33 euskalduna zen.[9]
Ondarea
- Aramako pilotalekua: herrigunean dago.
- San Martin eliza: herrigunean dago.
Aramar ospetsuak
- Nekane Erauskin (1962), politikaria.
- Iker Irribarria (1996), esku huskako pilotaria.
- Oier Calvillo (1996), futbolaria.
Erreferentziak
Kanpo estekak
| Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Gipuzkoa |
Datuak: Q1625902
Multimedia: Arama / Q1625902
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Arama
