Běłoruska
Běłoruska (běłorusce Беларусь, rusce Белоруссия) je nutřkokrajny stat we wuchodnej Europje, kotryž mjezuje z Pólskej, Litawskej a Letiskej na zapadźe, Ruskej na sewjerje a wuchodźe a Ukrainu na juhu. Jeho stolica a najwjetše město je Minsk, kotryž so w srjedźišću kraja namaka. Při rozpušćenju Sowjetskeho zwjazka sta so něhdyša sowjetska republika z njewotwisnym statom a wot lěta 1994 je awtoritarnje knježacy Aljaksandr Lukašenka z prezidentom. Zapadni wobkedźbowarjo pomjenuja Běłorusku husto jako „poslednju diktaturu Europy“.
zakładne daty: | |
swójske mjeno | Рэспубліка Беларусь (běł.) Республика Беларусь (rus.) |
stolica | Minsk |
přestrjeń | 207.595 km² |
wobydlerstwo | 9.589.689 (2015)[1] |
hustosć | 46,2 wob./km² |
forma knježerstwa | prezidialna republika |
hłowa stata | prezident Aljaksandr Lukašenka (Аляксандр Лукашэнка) (wot 1994) |
šef knježerstwa | ministerski prezident Raman Halowčenka (Раман Галоўчэнка) (wot 2020) |
měna | běłoruski rubl |
hamtska rěč | běłorušćina a rušćina |
hymna | My, belarusy (Мы, беларусы) |
časowe pasmo | UTC+2 |
njewotwisnosć | 27. awgusta 1990 wot Sowjetskeho zwjazka |
Top Level Domain | .by |
awtowa značka | BY |
Połoženje Běłoruskeje w Europje | |
Mjeno Belarus je wot srjedźowěka sem znate a woznamjenja poprawom „zapadna Rus“. W oficielnych běłoruskich a němskich dokumentach wužiwa so tohodla hamtske mjeno Belarus město Weißrussland. W NDRskich časach běše oficielne pomjenowanje Belorußland.
Geografija
Běłoruska je třinaty najwjetši kraj w Europje a najwjetši nutřkokrajny stat, kotryž słuša dospołnje k Europje. Kraj rozpřestrěwa so we Wuchodoeuropskej płoninje; najwyši wjeršk je jenož 345 metrow wysoka Dzjaržynskaja hara zapadnje Minska, kotraž słuša k Běłoruskemu hórskemu hrjebjenjej.
Wokoło 70 % kraja wotwódnjuje do rěkow Prypjat a Dnjepr, kotrejuž posledni běži dale přez Ukrainu do Čorneho morja. Dalše wažne rěki su Berezina, kotraž so do Dnjepra wuliwa, Njemen (Memel) na zapadźe, Dwina na sewjeru a Bug, kotryž stwori zapadnu hranicu z Pólskej a Europskej uniju. Podłu Pripjata namakaja so na juhu Běłoruskeje hoberske bahnišća, kotrež su jenož zrědka wobsydlene. Třećina přestrjenje je z lěsom porosćena.
Běłoruska je najhórje wot Černobylskeje katastrofy potrjechena. Něhdźe štwórćina jeje přestrjenje je radioaktiwnje kontaminowana.
W Běłoruskej je cyłkownje 14 městow z wjace hač 100.000 wobydlerjemi. Najwjetše z nich su nimo Minska Homel (517.000 wobydlerjow), Mahiljow (375.000), Wicebsk (366.000), Hrodna (361.000) a Brest (338.000).
Žórła
Wotkaz
Armenska | Azerbajdźan | Běłoruska | Kazachstan | Kirgiska | Moldawska | Ruska | Tadźikistan | Turkmenistan | Uzbekistan
Staty
• Albanska• Andorra• Awstriska• Belgiska• Běłoruska• Bołharska• Bosniska a Hercegowina• Čěska republika• Čorna Hora • Danska• Estiska• Finska• Francoska• Grjekska• Chorwatska• Irska• Islandska• Italska• Letiska• Liechtenstein• Litawska• Luxemburgska• Madźarska• Malta• Moldawska• Monaco• Němska• Nižozemska• Norwegska• Pólska• Portugalska• Rumunska• Ruska1• San Marino• Serbiska• Sewjerna Makedonska• Słowakska• Słowjenska• Španiska• Šwedska• Šwicarska• Turkowska1• Ukraina• Vatikanske město• Zjednoćene kralestwo
Zwadne teritorije: Kosowo• Podnisterska
Druhe teritorije: Åland• Baskiska• Bretanja• Ferejske kupy• Friziska• Friulska• Gagauska• Galicija• Gibraltar• Guernsey• Jendźelska• Jersey• Katalanska• Korniska• Łužica• Man• Sewjerna Irska• Svalbard• Šotiska• Waliziska
1 Leži zdźěla w Aziji.