Iodin

Takat lebur iodin ialah 113.70 °C dan takat didih unsur ini ialah kira-kira 184 °C. Namun begitu, iodin mengalami pemejalwapan dalam suhu bilik, dan peleburan iodin hanya boleh dilakukan melalui peningkatan suhu yang mendadak dan kuat.^[3] Leburan iodin ialah cecair berwarna perang yang mampu mengalirkan arus elektrik.

Selaras dengan kedudukan iodin di bahagian bawah kumpulan halogen dalam jadual berkala, takat-takat ini ialah takat tertinggi bagi halogen stabil. Selain itu, iodin memiliki keelektronegatifan terendah serta paling kurang reaktif dalam kalangan halogen stabil.^[4]

Isotop

Iodin hanya mempunyai satu isotop stabil, iodin-127, ¹²⁷I, dan isotop ini ialah satu-satunya isotop iodin yang boleh dijumpai di persekitaran. Secara keseluruhan, 37 buah isotop iodin dikenal pasti, kebanyakannya dengan separuh hayat kurang dari satu hari.

Iodin ditemui oleh pakar kimia Perancis, Bernard Courtois pada 1811 melalui tindak balas asid sulfurik terhadap abu rumpai laut yang menghasilkan wap berwarna ungu yang terkondensasi di permukaan sejuk lalu membentuk hablur-hablur berwarna gelap.^[5] Beliau kemudiannya memberikan sampel tersebut kepada rakan-rakannya, Charles Bernard Desormes, Nicolas Clément, Joseph Louis Gay-Lussac dan pakar fizik, André-Marie Ampère. Desormes dan Clément mengumumkan penemuan unsur tersebut pada 29 November 1813.^[6]

Nama unsur ini berasal daripada perkataan Yunani kuno, ioeidēs (ἰοειδής,^[7] lembayung) sempena warna wap iodin dan dinamakan oleh Gay-Lussac.^[8] Dalam jadual-jadual berkala awal, simbol J digunakan (daripada simbol I yang digunakan sekarang), yakni terbitan daripada perkataan Jod dalam bahasa Jerman.^[9]

Sebatian termudah iodin ialah hidrogen iodida, HI yang merupakan sebuah gas yang bertindak balas dengan oksigen untuk menghasilkan air dan iodin. Sebatian ini dihasilkan melalui tindak balas iodin terhadap hidrogen sulfida atau hidrazina.^[10]

${\displaystyle {\ce {2 I2 + N2H4 ->[H2O] HI + N2}}}$

Sebatian akueus hidrogen iodida ialah asid hidroiodik, suatu asid kuat. Selain itu, hampir semua unsur dalam jadual berkala mampu menghasilkan sebatian binari dengan iodin.

Oksida-oksida iodin ialah oksida halogen yang paling stabil disebabkan oleh jurang keelektronegatifan antara oksigen dengan iodin yang ketara.

Iodin merupakan unsur umum ke-61 paling banyak melimpah dalam kerak Bumi, dengan kepekatan sebanyak 0.46 bahagian per juta, paling rendah dalam kalangan unsur halogen umum.^[10] Dianggarkan bahawa terdapat kira-kira 8.7 × 10¹² tan iodin di Bumi, di mana 70% deposit iodin berada di dasar laut.^[11]

Negara-negara pengeluar iodin utama termasuklah China dan Jepun.^[10]

Kira-kira separuh iodin yang dihasilkan digunakan dalam pelbagai sebatian organoiodin, 15% digunakan sebagai iodin tulen, 15% lagi digunakan dalam kalium iodida, dan 15% lagi digunakan dalam sebatian-sebatian tak organik.^[10]

Kalium tetraiodomerkurat(II), K₂HgI₄ atau reagen Nessler, digunakan dalam pengesanan ammonia. Iodin atau triiodida, I₃^- digunakan sebagai disinfektan. Iodin-131 dan iodin-123 digunakan dalam perubatan nukear serta terapi terhadap penyakit tiroid. Dalam pemakanan, iodin berperanan dalam melengkapkan zat manusia dan mengurangkan masalah kekurangan iodin seperti penggunaan garam teriodin dan iodin lazim.^[12]

Iodin ialah unsur kimia yang penting dalam kehidupan. Iodin diperlukan dalam penghasilan hormon-hormon tiroid, tiroksina dan triiodotironina. Selain tiroid, iodin dilaporkan menghambat pertumbuhan tumor pada kelenjar mama di payu dara.^[13]

Pengambilan iodin

Kekurangan zat iodin membawa kepada hipotiroidisme dengan gejala-gejala seperti beguk, pertambahan berat badan, kemurungan dan kecacatan mental.^[14] Penyakit-penyaki lain berkaitan iodin termasuk tirioditis Hashimoto dan intolerans atau alahan iodin.

Pengambilan iodin secara berlebihan membawa kepada iodisme (keracunan iodin) dengan gejala-gejala seperti erupsi kulit, kekurangan berat badan dan sakit di bahagian hadapan kepala.^[15] Keracunan ini jarang berlaku pada kini, dan punca iodisme pada kini lebih tertumpu kepada cubaan bunuh diri atau pengambilan secara tidak sengaja.^[16]

• Kategori berkenaan Iodin di Wikimedia Commons
• Takrifan kamus iodin di Wikikamus