25 kwietnia

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   404 p.n.e. – Kapitulacją Aten przed Spartanami zakończyła się wojna peloponeska.
•   775 – Klęska wojsk ormiańskich w bitwie pod Bagrevand z Abbasydami.
•   799 – W wyniku spisku stronnictwa szlachty rzymskiej papież Leon III został napadnięty i zraniony podczas procesji, a następnie pozbawiony urzędu i uwięziony w klasztorze.
• 1058 – Malcolm III został koronowany na króla Szkocji.
• 1077 – Władysław I Święty został królem Węgier.
• 1142 – Zwycięstwo wojsk morawskich księcia znojemskiego Konrada II nad wojskami księcia Czech Władysława II w bitwie pod Vysoką.
• 1185 – W cieśninie Shimonoseki (Japonia) doszło do bitwy morskiej zwanej Dan-no-ura, która zakończyła wojnę Gempei.
• 1196 – Piotr II Katolicki został królem Aragonii.
• 1295 – Ferdynand IV Pozwany został królem Kastylii i Leónu.
• 1459 – W Chebie został zawarty traktat między Królestwem Czech a Saksonią, w którym wytyczono wspólną granicę, jedną z najstarszych do dzisiaj istniejących w Europie.
• 1464 – Wojna Dwóch Róż: zwycięstwo Yorków nad Lancasterami w bitwie pod Hedgeley Moor.
• 1507 – Niemiecki kosmograf Martin Waldseemüller na swej mapie Universalis Cosmographia po raz pierwszy użył nazwy Ameryka.
• 1541 – Hiszpanie założyli miasto Arica w Peru (obecnie należące do Chile).
• 1607 – Wojna osiemdziesięcioletnia: zwycięstwo floty niderlandzkiej nad hiszpańską w bitwie pod Gibraltarem.
• 1626 – Wojna trzydziestoletnia: w bitwie pod Dessau armia cesarska pokonała wojska protestanckie hrabiego Mansfelda.
• 1633 – Sławuta na Ukrainie uzyskała prawa miejskie.
• 1644 – Powstańcy chłopscy pod wodzą Li Zichenga zdobyli Pekin, obalając ostatniego cesarza z dynastii Ming Chongzhena, który uciekł z pałacu do parku Jingshan, gdzie się powiesił.
• 1707 – Wojna o sukcesję hiszpańską: w bitwie pod Almansą siły francusko-hiszpańskie rozbiły armię portugalsko-angielsko-holenderską.
• 1719 – Ukazała się powieść Przypadki Robinsona Crusoe Daniela Defoe.
• 1792 – Rewolucja francuska:
  • Claude Joseph Rouget de Lisle napisał słowa i muzykę Marsylianki.
  • Wykonano pierwszy wyrok śmierci przy użyciu gilotyny.
• 1793 – Papież Pius VI erygował diecezję Nowego Orleanu.
• 1796:
  • Francuzi utworzyli państewko włoskie Republikę Alby, włączoną w 1801 roku do Francji.
  • Hiszpania ratyfikowała traktat Pinckneya o wzajemnej przyjaźni i ustalający granicę między hiszpańską Florydą a amerykańską Georgią.
• 1826 – We Francji ukazała się powieść historyczna Cinq-Mars Alfreda de Vigny.
• 1829 – Kapitan Charles Fremantle na fregacie HMS „Challenger” wpłynął na Rzekę Łabędzią w dzisiejszej Australii Zachodniej, zakotwiczył u wybrzeży Garden Island, po czym 2 maja tego roku proklamował powstanie Kolonii Rzeki Łabędziej, wchodzącej w skład Imperium brytyjskiego.
• 1839:
  • I wojna brytyjsko-afgańska: brytyjski korpus ekspedycyjny zajął bez walki Kandahar.
  • Paweł Edmund Strzelecki przybył do Australii.
• 1846 – Pierwsze starcie w wojnie amerykańsko-meksykańskiej.
• 1848:
  • Irlandzki astronom Andrew Graham odkrył planetoidę (9) Metis.
  • Ogłoszono konstytucję Cesarstwa Austriackiego.
• 1859 – Francuski dyplomata i przedsiębiorca Ferdinand de Lesseps wbił w Port Saidzie łopatę w piasek, inaugurując symbolicznie budowę Kanału Sueskiego.
• 1865 – Prezydent Peru Juan Antonio Pezet został odsunięty na 2 miesiące od władzy w wyniku rebelii pod wodzą płka Mariano Ignacio Prado.
• 1882 – Kampania francuska w Tonkinie: wojska francuskie zdobyły Hanoi w północnym Wietnamie.
• 1885 – Wszedł do służby brytyjski transatlantyk „Etruria”.
• 1898 – USA wypowiedziały wojnę Hiszpanii.
• 1900 – Wyprawa polarna pod dowództwem włoskiego księcia Ludwika Amadeusza Sabaudzkiego zbliżyła się na rekordową odległość do bieguna północnego, osiągając 86°34′ szer. geogr. północnej.
• 1901:
  • 26 osób zginęło, a ok. 200 zostało rannych w wyniku ekspozji w zakładach chemicznych w Griesheim koło Frankfurtu nad Menem.
  • Zwodowano francuski okręt podwodny „Algérien”.
• 1906:
  • Amerykański astronom Joel Hastings Metcalf odkrył planetoidę (599) Luisa.
  • Uruchomiono komunikację tramwajową w rumuńskim mieście Oradea.
• 1904 – W Londynie założono Królewską Akademię Sztuki Dramatycznej (RADA).
• 1913 – San Marino w Kalifornii uzyskało prawa miejskie.
• 1915 – I wojna światowa: desant brytyjski wraz z oddziałami Australian and New Zealand Army Corps (ANZAC) wylądował na tureckim półwyspie Gallipoli.
• 1917 – Afonso Costa został po raz trzeci premierem Portugalii.
• 1918:
  • Armia Czerwona zlikwidowała Krymską Republikę Ludową.
  • Papież Benedykt XV mianował Achille Rattiego (późniejszego papieża Piusa XI) wizytatorem apostolskim na Polskę.
• 1920 – Rada Państw Ententy przyznała Francji mandat Syrii i Libanu, a Wielkiej Brytanii mandat iracki oraz palestyński wraz z Jordanią.
• 1926:
  • Reza Szah Pahlawi został koronowany na szacha Iranu.
  • W mediolańskiej La Scali odbyła się prapremiera nieukończonej opery Turandot Giacomo Pucciniego, dokończonej po jego śmierci przez Franka Alfano.
• 1929 – Wszedł do służby japoński ciężki krążownik „Haguro”.
• 1936 – Jan Břetislav Procházka i Jindřich Kubias wyruszyli z Pragi samochodem osobowym Škoda Rapid w zakończoną po 97 dniach sukcesem podróż dookoła świata.
• 1940 – Kampania norweska: zwycięstwem wojsk niemieckich nad norweskimi zakończyła się trzydniowa bitwa pod Gratangen.
• 1941 – Kampania bałkańska: zwycięstwo wojsk niemieckich nad australijsko-nowozelandzkimi w bitwie pod Termopilami.
• 1945:
  • Włoscy partyzanci wyzwolili Genuę, Mediolan i Turyn, co zakończyło niemiecką okupację Włoch.
  • Wojska fińskie wyparły ostatnie jednostki niemieckie z terenu kraju; koniec wojny lapońskiej.
  • W Torgau nad Łabą doszło do pierwszego spotkania wojsk radzieckich i amerykańskich.
  • Zwołano pierwszą konferencję ONZ w San Francisco w której udział wzięło 50 państw-założycieli.
• 1946 – Odbyła się konsekracja białoruskiej cerkwi w niemieckiej Ratyzbonie.
• 1949 – Uruchomiono komunikację tramwajową w rosyjskim Tomsku.
• 1950 – Republika Południowych Moluków w Indonezji ogłosiła niepodległość.
• 1952 – W wyniku połączenia trzech dotychczasowych krajów związkowych: Badenii, Wirtembergii-Badenii i Wirtembergii-Hohenzollern powstała Badenia-Wirtembergia.
• 1953 – W czasopiśmie „Nature” opublikowano pracę Jamesa Deweya Watsona i Francisa Cricka opisującą model budowy przestrzennej podwójnej helisy DNA.
• 1960 – Amerykański atomowy okręt podwodny USS „Triton“ zakończył podwodną podróż dookoła świata trasą pokonaną w latach 1519–1522 przez Ferdynanda Magellana.
• 1961:
  • Amerykanin Robert Noyce uzyskał patent na układ scalony.
  • Théo Lefèvre został premierem Belgii.
• 1963 – W Libii zniesiono ustrój federalny i zmieniono nazwę kraju na Królestwo Libii.
• 1965 – 16-letni Michael Andrew Clark ostrzelał ze wzgórza samochody jadące autostradą 101 na południe od Orcutt w Kalifornii, zabijając 3 i raniąc 10 osób. Po przyjeździe policji popełnił samobójstwo.
• 1966 – W Asse w Belgii 43-letni pijany kierowca furgonetki stracił panowanie nad pojazdem i wjechał na chodnik przed szkołą zabijając 10 uczniów w wieku 7-8 lat i raniąc 4 kolejnych oraz ich nauczycielkę.
• 1967 – 27 osób zginęło w wyniku upadku autobusu z Mostu Patona na Dnieprze w Kijowie.
• 1968 – Prezydent Algierii Huari Bumedien został lekko zraniony odłamkami szkła, a jego ochroniarz zginął, gdy dwaj zamachowcy ostrzelali z broni maszynowej jego limuzynę. Po pościgu obaj zostali zastrzeleni przez policję.
• 1969 – Wszedł w życie Traktat o zakazie broni jądrowej w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach.
• 1971 – Dzierżawiony od 1914 roku przez USA archipelag Corn Islands powrócił pod administrację Nikaragui.
• 1973:
  • Amin al-Hafiz został premierem Libanu.
  • Otwarto Bulwar Peryferyjny Paryża.
• 1974:
  • Leo Tindemans został premierem Belgii.
  • Na Wybrzeżu Kości Słoniowej utworzono Park Narodowy Îles Ehotilés.
  • W Portugalii doszło do wojskowego zamachu stanu („rewolucji goździków“), w wyniku którego został obalony dyktator premier Marcelo Caetano – następca Antónia Salazara. W konsekwencji doszło do przywrócenia swobód obywatelskich i politycznych oraz dekolonizacji portugalskich posiadłości w Afryce i Azji.
• 1975 – Partia Socjalistyczna wygrała wybory do Zgromadzenia Narodowego w Portugalii.
• 1979 – W macedońskiej Bitoli został założony Uniwersytet Świętego Klemensa z Ochrydy.
• 1980:
  • 146 osób (138 pasażerów i 8 członków załogi) zginęło w katastrofie lecącego Manchesteru Boeinga 727 brytyjskich linii Dan-Air, do której doszło podczas podchodzenia do lądowania na Teneryfie w archipelagu Wysp Kanaryjskich.
  • Z powodu burzy piaskowej klęską zakończyła się operacja żołnierzy jednostki specjalnej Delta Force, której celem było odbicie zakładników z amerykańskiej ambasady w Teheranie (24-25 kwietnia).
• 1981 – 45 robotników zostało napromieniowanych podczas remontu w japońskiej elektrowni atomowej w mieście Tsuruga.
• 1982:
  • Na mocy postanowień izraelsko-egipskiego traktatu pokojowego Izrael wycofał się z półwyspu Synaj.
  • Wojna o Falklandy: brytyjskie oddziały dokonały desantu i odbiły Georgię Południową.
• 1983 – Uruchomiono metro we francuskim Lille.
• 1986 – Mswati III został koronowany na króla Eswatini.
• 1990 – Violeta Chamorro jako pierwsza kobieta objęła urząd prezydenta Nikaragui.
• 1992 – Otwarto Muzeum Czarnobylskie w Kijowie.
• 1993 – Odbyła się 58. podróż apostolska Jana Pawła II do Albanii.
• 2000 – We Włoszech utworzono drugi rząd Giuliana Amato.
• 2004 – Heinz Fischer wygrał w I turze wybory prezydenckie w Austrii.
• 2005:
  • 107 osób zginęło, a 555 zostało rannych w katastrofie pociągu pasażerskiego w japońskim mieście Amagasaki.
  • Bułgaria i Rumunia podpisały traktaty akcesyjne z Unią Europejską.
  • Jiří Paroubek został premierem Czech.
  • Ostatni z trzech fragmentów Obelisku z Aksum, zrabowanego przez Włochów w 1937 roku został zwrócony Etiopii.
• 2006 – W dokonanym przez samobójczynię zamachu bombowym w kwaterze głównej armii Sri Lanki zginęło 9 osób, a ciężko ranny został m.in. dowódca armii gen. Sarath Fonseca.
• 2007 – W Moskwie odbył się pogrzeb byłego prezydenta Rosji Borysa Jelcyna.
• 2008:
  • Co najmniej 26 osób zginęło w zamachu bombowym na autobus w Kolombo na Sri Lance.
  • W czasopiśmie „Science” ukazały się wyniki badań klasyfikujących tyranozaury na drzewie filogenetycznym bliżej ptaków niż gadów.
• 2009 – Socjaldemokraci i Zieloni wygrali przedterminowe wybory parlamentarne na Islandii.
• 2010 – Ubiegający się o reelekcję prezydent Austrii Heinz Fischer został wybrany w I turze na II kadencję.
• 2011 – Prezydent Pál Schmitt podpisał nową konstytucję Węgier.
• 2012 – Na granicy między Armenią i Azerbejdżanem doszło do wymiany ognia w której zginęło 3 żołnierzy ormiańskich.
• 2013 – Iurie Leancă został premierem Mołdawii.
• 2015 – W trzęsieniu ziemi w Nepalu zginęły 8964 osoby, a co najmniej 23 447 zostało rannych.
• 2021 – Odbyła się 93. ceremonia wręczenia Oscarów.
• 2022 – Elon Musk kupił za 44 miliardy dolarów serwis społecznościowy Twitter.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy