Kobalt
Kóbalt (latinsko cobaltum) je kemični element, ki ima v periodnem sistemu simbol Co in atomsko število 27.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Kobalt | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Izgovarjava | IPA: [ˈkoːbalt] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Videz | trda sijajna kovina modrikasto sive barve | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Standardna atomska teža Ar, std(Co) | 58,933194(3)[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Kobalt v periodnem sistemu | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrstno število (Z) | 27 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Skupina | skupina 9 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Perioda | perioda 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Blok | blok d | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov | [Ar] 3d7 4s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov po lupini | 2, 8, 15, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizikalne lastnosti | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Faza snovi pri STP | trdnina | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Tališče | 1495 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrelišče | 2927 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Gostota (blizu s.t.) | 8,90 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| v tekočem stanju (pri TT) | 8,86 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Talilna toplota | 16,06 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Izparilna toplota | 377 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna kapaciteta | 24,81 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Parni tlak
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Lastnosti atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidacijska stanja | −3, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5[2] (amfoterni oksid) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | Paulingova lestvica: 1,88 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ionizacijske energije |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomski polmer | empirično: 125 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalentni polmer | Nizki spin: 126±3 pm Visoki spin: 150±7 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Druge lastnosti | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Pojavljanje v naravi | prvobitno | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Kristalna struktura | heksagonalna gosto zložena (hgz) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Hitrost zvoka tanka palica | 4720 m/s (pri 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Temperaturni raztezek | 13,0 µm/(m⋅K) (pri 25 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna prevodnost | 100 W/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Električna upornost | 62,4 nΩ⋅m (pri 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetna ureditev | feromagnetik | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Youngov modul | 209 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Strižni modul | 75 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Stisljivostni modul | 180 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Poissonovo razmerje | 0,31 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohsova trdota | 5,0 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Trdota po Vickersu | 1043 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Trdota po Brinellu | 470–3000 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Številka CAS | 7440-48-4 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Zgodovina | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Odkritje in prva izolacija | Georg Brandt (1735) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Najpomembnejši izotopi kobalta | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Kobalt je trden feromagneten srebrnkasto-bel element. Njegova Curiejeva temperatura je 1388 K z 1,6~1,7 Bohrovih magnetonov na atom. Pogosto ga povezujejo z nikljem, oba sta tudi značilni sestavini meteorskega železa. Sesalci potrebujejo manjše količine kobaltovih soli. Kobalt-60, umetno pridobljen radioaktivni izotop kobalta, je pomemben radioaktivni slednik in agent za zdravljenje raka. Kobalt ima relativno permeabilnost enako dvem tretjinam železove. Kovinski kobalt je običajno zmes dveh kristalnih struktur - heksagonalnega gostega sklada in ploskovno centrirane kocke. Prehod iz prve kristalne strukture v drugo poteče pri temperaturi 722 K.
Običajni oksidacijski stanji kobalta sta +2 in +3, čeprav najdemo tudi +1.
