హనుమాన్ చాలీసా

హనుమాన్ చాలీసాను తులసీదాస్ రచించాడు. అతను 16వ శతాబ్దం లో నివసించిన కవి-సన్యాసి. శ్లోకం యొక్క చివరి పద్యంలో అతను తన పేరును పేర్కొన్నాడు. హనుమాన్ చాలీసా 39వ శ్లోకంలో ఎవరైతే హనుమంతునిపై పూర్తి భక్తితో జపిస్తారో వారికి హనుమంతుని అనుగ్రహం కలుగుతుందని చెప్పబడింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న హిందువులలో, చాలీసాను పఠించడం వలన తీవ్రమైన సమస్యలలో హనుమంతుని దైవిక జోక్యాన్ని ప్రేరేపిస్తుందని చాలా ప్రజాదరణ పొందిన నమ్మకం.

తులసీదాస్^[13] (1497/1532-1623) ఒక హిందూ కవి-సన్యాసి, సంస్కర్త. అతను రామభక్తికి ప్రసిద్ధి చెందిన తత్వవేత్త. అనేక ప్రసిద్ధ రచనల స్వరకర్త. అతను రామచరితమానస్ అనే ఇతిహాసం రచయితగా గుర్తింపు పొందాడు. ఇది తన మాతృభాష అయిన అవధి భాషలో రామాయణాన్ని రామచరిత మానస్ గా రచించాడు^[14]. తులసీదాస్ తన జీవితకాలంలో సంస్కృతంలో అసలు రామాయణాన్ని రచించిన వాల్మీకి పునర్జన్మగా ప్రశంసించబడ్డాడు. తులసీదాసు మరణించే వరకు వారణాసి నగరంలోనే నివసించాడు^[15]. వారణాసి లోని తులసి ఘాట్‌కి అతని పేరు పెట్టారు^[13]. అతను వారణాసిలో హనుమంతునికి అంకితం చేయబడిన సంకట్ మోచన్ హనుమాన్ ఆలయాన్ని స్థాపించాడు. అతను హనుమంతుని దర్శనం పొందిన ప్రదేశంలో ఉన్నాడని నమ్ముతారు^[16]. తులసీదాస్ రామాయణం జానపద-నాటకం అనుసరణ అయిన రాంలీలా నాటకాలను ప్రారంభించాడు^[17]. అతను హిందీ, భారతీయ, ప్రపంచ సాహిత్యంలో గొప్ప కవులలో ఒకరిగా ప్రశంసించబడ్డాడు.^{[18][19][20][21]} భారతదేశంలోని కళ, సంస్కృతి, సమాజంపై తులసీదాస్ రచనల ప్రభావం విస్తృతంగా ఉంది అతని ప్రభావాన్ని అతని మాతృభాష, రాంలీలా నాటకాలు, హిందుస్తానీ శాస్త్రీయ సంగీతం, టెలివిజన్ ధారావాహికలలో ఇప్పటి వరకు చూడవచ్చు.^{[17][22][23][24]}

హనుమాన్ చాలీసాలోని 40 శ్లోకాలలో ప్రారంభంలో 2 ద్విపదలు, ముగింపులో ఒక ద్విపద ఉన్నాయి^[25]. చాలీసా వివరాలు అతని జ్ఞానం, రాముని పట్ల, కోరిక లేకుండా మనిషి పట్ల ఉన్న భక్తి. భక్తి సాహిత్యం విషయానికొస్తే, తులసీదాస్ తన గురువును స్తుతిస్తూ రెండు ద్విపదలతో పద్యం ప్రారంభించాడు^[26][27]. చాలీసా భాష అవధి భాషలో ఉంది.^[28]

హనుమాన్ చాలీసాలో ప్రధానంగా సంబోధించే దైవం హనుమంతుడు. అతను రామాయణంలో ప్రధాన పాత్ర అయిన రాముని (విష్ణువు యొక్క ఏడవ అవతారం) భక్తుడు. లంకలో రామణాసురునితో జరిగిన యుద్ధంలో వానర సేనాపతిగా హనుమంతుడు రామునికి సహకరిస్తాడు. హనుమంతుడు రామ రావణ యుద్ధంలో పోరాట యోధునిగా కనిపిస్తాడు. వివిధ మతపరమైన, సాంస్కృతిక సంప్రదాయాలలో, ముఖ్యంగా హిందూ మతంలో కొన్ని భక్తి సంప్రదాయాల ప్రకారం తరచుగా పూజించే వ్యక్తి హనుమంతుడు.^{[29] [30]} హనుమంతుడు ప్రధాన దైవంగా అనేక దేవాలయాలు ఉన్నాయి. అతను ఏడుగురు చిరంజీవులలో (అమరులు) ఒకడు. హనుమంతుడు మహాభారతంలో అర్జునుడి రథంపై గల ధ్వజం (జెండా) పై కూడా చిత్ర రూపంలో కనిపిస్తాడు.

ఈ రచనలో నలభై మూడు పద్యాలు ఉన్నాయి. అందులో రెండు పరిచయ దోహాలు, నలభై చౌపాయిలు, చివరికి ఒక దోహా^[31]. మొదటి పరిచయ దోహా హనుమంతుని గురువుగా పరిగణించబడే శివుడిని సూచించే శ్రీ అనే పదంతో ప్రారంభమవుతుంది^[32]. హనుమంతుని మంగళకరమైన రూపం, జ్ఞానం, సద్గుణాలు, శక్తులు, శౌర్యం మొదటి పది చౌపాయిలలో వివరించబడ్డాయి.^[33][34][35] పదకొండు నుండి ఇరవై చౌపాయిలు రాముని సేవలో హనుమంతుని చర్యలను వివరిస్తాయి. పదకొండవ నుండి పదిహేనవ చౌపాయిలు లక్ష్మణుడిని స్పృహలోకి తీసుకురావడంలో హనుమంతుని పాత్రను వివరిస్తాయి^[33][36]. ఇరవై ఒకటవ చౌపాయ్ నుండి, తులసీదాస్ హనుమంతుని కృపా అవసరాన్ని వివరిస్తాడు^[37]. చివరలో, తులసీదాస్ హనుమంతుడిని నిగూఢమైన భక్తితో నమస్కరించి, అతని హృదయంలో, భక్తుల హృదయంలో నివసించమని అభ్యర్థించాడు^[38]. రాముడు, లక్ష్మణుడు, సీతతో పాటు హనుమంతుని హృదయంలో నివసించమని ముగింపు దోహా మళ్లీ అభ్యర్థిస్తుంది.^[39]

1980లకు ముందు, హనుమాన్ చాలీసాపై ఎలాంటి వ్యాఖ్యానాలు రూపొందించబడలేదు, రామభద్రాచార్య తులసీదాస్ రచించిన రచనలను సేకరించిన ముద్రిత సంచికలలో ఈ రచనను చేర్చలేదు^[40]. హనుమాన్ చాలీసాపై మొదటి సంక్షిప్త వ్యాఖ్యానాన్ని ఇందుభూషణ్ రామాయణి రచించాడు^[40]. 1983లో రచించిన హిందీలో రామభద్రాచార్య రాసిన మహావీరి వ్యాఖ్యానం రామ చంద్ర ప్రసాద్ చేత హనుమాన్ చాలీసాపై ఉత్తమ వ్యాఖ్యానంగా పిలువబడింది.^[41]

హనుమాన్ చాలీసాను ప్రతిరోజూ మిలియన్ల మంది హిందువులు పఠిస్తారు^[42]. భారతదేశంలోని చాలా మంది అభ్యసిస్తున్న హిందువులు దాని వచనాన్ని కంఠస్థం చేసి పఠిస్తారు^[43]. ఈ పని విభిన్న విద్యా, సామాజిక, భాషా, సంగీత, భౌగోళిక సమూహాలకు చెందిన వ్యక్తులలో ప్రసిద్ధి చెందింది.^[43]

తులసీదాసు తీర్థాటన చేస్తూ పండరీపురం చేరి, అక్కడ కొంతకాలం నివసించాడు. ఒక రోజున తన నిత్యకృత్యాల్లో భాగంగా 'చంద్రభాగా' నదిలో స్నానం చేసి, విఠలనాథుని ధ్యానిస్తూ నదీ తీరాన కూర్చుని ఉన్నాడు. అదే సమయంలో ఒక అంధుడు ఇంట్లో తగాదాపడి, నదిలో దూకి ఆత్మహత్య చేసుకుందామని అక్కడికొచ్చాడు. ధ్యానంలో ఉన్న తులసీదాసును ఆ అంధుడి పాదాలు తగిలాయి. అతడు పడిపోయాడు. తులసి వెంటనే ఆ అంధుణ్ని పైకిలేపి, ఆలింగనం చేసుకుని 'క్షమించు నాయనా! నీ కృపాదృష్టిని నాపైన ప్రసరింపజెయ్యి... ఇటు చూడు' అన్నాడు. అంతే... అంధుడికి చూపు వచ్చింది. పరమానందంతో తులసీదాసు పాదాలపైనపడి "స్వామీ! మీరు నా పాలిట సాక్షాత్తు పాండురంగస్వామే. నాకు దృష్టిని ప్రసాదించారు. మరో జన్మకు నన్ను అర్హుణ్ని చేశారు. ఈ పునర్జన్మను ఆధ్యాత్మిక సేవతో సద్వినియోగం చేసుకుంటాను" అని అన్నాడు. దానికి తులసీదాసు "నాయనా. ఇది నా మహిమ కాదు. నేను సామాన్యుణ్ని. విఠల ప్రభువు అనుగ్రహ ప్రాప్తి కలిగింది నీకు. అది దివ్యదృష్టి. నీ శేష జీవితాన్ని దైవచింతనతో ధన్యం చేసుకో!" అని చెప్పాడు. ఈ విషయం ఆ కాలంలో భారతదేశాన్ని పాలిస్తున్న అక్బరు పాదుషాకు తెలిసింది. తన కొలువుకు రావాల్సిందిగా ఆహ్వానించాడు. కొన్ని మహిమలు చూపి పారితోషికాలను స్వీకరించవలసినదిగా ఆయనను కోరాడు. దానికి తులసీదాసు తన వద్ద మహిమలు లేవనీ, నిమిత్తమాత్రుడననీ తెలియజేశాడు. ఏవైనా మహిమలు జరిగితే అవి శ్రీరామ చంద్రుని లీలలేనని తెలియజేసాడు. దానికి అక్బరుకు ఆగ్రహం కలిగింది. తన ఆజ్ఞను ధిక్కరించినందుకు భటుల్ని పిలిచి తులసీదాసును కొరడాలతో కొట్టవలసిందిగా ఆదేశించాడు. తులసి రెండు చేతులు జోడించి రామనామ స్మరణం చేశాడు. భటుల చేతుల్లోని కొరడాలు లేచినవి లేచినట్లే ఉండిపోయాయి. అక్బరుతో సహా భటులను భయంకరమైన చూపులతో, అరుపులతో అసంఖ్యాకమైన కోతులు బెదిరించసాగాయి. అంతా నిలువునా కంపించిపోసాగారు. చుట్టూ చేరిన కోతులు వాళ్లను అడుగైనా కదలనివ్వడం లేదు. అక్బరు దిగ్భ్రాంతి చెంది దిక్కుతోచని స్థితిలో ఉండిపోయాడు. తన పొరపాటు తెలుసుకున్నాడు. తులసీదాసు పాదాల మీద పడిపోయి కన్నీరు, మున్నీరుగా విలపించసాగాడు. తులసికేమీ అర్థం కాలేదు. కారణమడిగితే తన దయనీయస్థితిని వివరించాడు అక్బరు. తనకే కోతులు కనిపించడం లేదే. భక్తి ప్రపత్తులతో హనుమను ప్రార్థించాడు- 'స్వామీ! నాపైన ఎందుకింత నిర్దయ? వీరందరికీ దర్శనమిచ్చి కరుణించావు కదా, నాకెందుకా సౌభాగ్యం ప్రసాదించవు? నేను చేసిన అపరాధం ఏదైనా ఉంటే క్షమించు' అంటూ దుఃఖ బాష్పధారలు స్రవిస్తూంటే, ఎలుగెత్తి వాయునందనుణ్ని అనేక విధాల స్తుతిచేశాడు. ఆంజనేయుని దర్శనమొంది పరమానందభరితమైనాడు. అదే హనుమాన్‌ చాలీసాగా జగత్ప్రసిద్ధి పొందింది.

హనుమాన్ చాలీసా పూర్తి శ్లోకాల కొరకు: హనుమాన్ చాలీసా

ఎమ్మెస్ రామారావు గారు హనుమాన్ చాలీసాని తెలుగులోకి అనువాదం చేశారు^[44]. అదియే క్రింద ఇవ్వబడినది.

రామచరిత మానసము అనే గ్రంథము వ్రాసిన శ్రీ తులసి దాసుకు హనుమంతుని దర్శనము జరిగిన పిదప, ఆ ఆనందములో హనుమాన్ చాలీసా వ్రాసారని ప్రతీతి.

భావం:కేవలం హనుమంతుని స్మరించటం వలన బుద్ధి, బలం, యశస్సు, ధైర్యం, నిర్భయత్వం, రోగము లేకపోవుట,జడత్వం తొలగుట,వాక్శుద్ధి, సాధ్యం కాని పనులు సాధ్యమగుట మున్నవి కలుగునని తులసీదాసు పైన తెలుపబడిన ద్విపదలో చెప్పాడు.

ధ్వనిరూపంలో^[45], దృశ్య శ్రవణ రూపంలో డిజిటల్ యానిమేషన్ రూపంలో హనుమాన్ చాలీసాను రూపొందించారు.^[46]

తెలుగువికీసోర్స్ నందు ఈ వ్యాసమునకు సంబంధించిన మూల పాఠ్యము(లు) లేక మాధ్యమము(లు) కలవు:

హనుమాన్ చాలీసా

• Hanuman Chalisa Lyrics in Telugu తెలుగులో హనుమాన్ చాలీసా సాహిత్యం Archived 2023-04-03 at the Wayback Machine
• హనుమాన్ చాలీసా ఇక్కడ చదవండి. https://dasamiastro.com/hanuman-chalisa-in-telugu/