Холандски јазик

Јазикот во македонскиот е познат како „холандски“, а матично јазикот се именува како nederlands. Овој поим се користи да се означи целокупниот јазик, со сите свои дијалекти и регионални варијации. Сепак, понекогаш, холандскиот јазик кој се зборува во Белгија се нарекува фламански.

• индоевропски јазици
  • германски јазици
    • западногермански јазици
      • долнофранконски јазици
        • холандски
          • африканс, креолски јазици засновани на холандскиот јазик

Холандскиот е западногермански јазик, дел од групата на долнофранконски јазици, каде е класифициран со лимбуршкиот јазик, и двата јазика се издвојуваат со мешањето на одликите на долногерманските и горногерманските дијалекти.^[5] Од едната страна, холандскиот е дел од дијалектниот континуум со германскиот.

Сите три јазика подлегнале на промена на /θ/ > /d/, имаат обезвучување на крајна согласка (brood "леб" [broːt]), и издолжување на кратките самогласки во акцентирани отворени слогови, што пак довело до контрастивна самогласна должина која се користи како морфолошки бележник. Холандскиот се издвојува од долногерманските и горногерманските по задржувањето на согласните групи /sp/ и /st/, а /sk/ се променила во /sx/. Тој исто така не развил и-мутација како морфолошки бележник, иако некои источни дијалекти покажуваат знаци на ова. Во раните периоди, долнофранконските се издовојувале од долногерманските по одржувањето на тројниот множински глагол при конјугација, односно -un, -it, -unt (старохоландски) → -en, -t, -en (среднохоландски).

Во современиот холандски, поранешната наставка за второ лице множина (-t) се користиле за второ лице еднина, а за множина сите лица ја зеле наставката -en. (ik maak, jij maakt наспроти wij maken, jullie maken [јас правам, ти правиш наспроти ние правиме, вие правите]). Холандскиот и долногерманскиот покажуваат распад на постарите ol/ul/al + забна согласка во ol + забна согласка, но во холандскиот каде и да било да се појави /l/ таа е преконсонантна, а после кратки самогласки таа е вокализирана, на пример: хол: goud „злато“, zout „сол“, woud „шума“ - ДГ Gold, Solt, Woold : гер: Gold, Salz, Wald.

Со долногерманскиот, холандскиот споделува:

• развојот на /xs/ > /ss/ (хол. vossen „лисици“, ossen „волови“, ДГ Vösse, Ossen и гер. Füchse, Ochsen)
• /ft/ → /xt/, иако е почесто во холандскиот (хол. zacht „меко“, ДГ sacht и гер.sanft, но хол. lucht „воздух“ наспроти ДГ. гер. Luft)
• генерализација на дативот за сметка на акузативот за одредени заменки (хол. mij „мене“ (среднохол. di „тебе“), ДГ mi/di наспроти гер. mich/dich)
• недостаток на втора согласна промена
• монофтонгизација на *ai > ē и *au > ō, пр., хол. steen „камен“, oog „око“, ДГ Steen, Oog наспроти гер. Stein, Auge, иако ова не е точно за лимбуршкиот (sjtein, oug). Монофтонгизацијата во холандскиот не е целосна, и во некои зборови не е доследна klein („мал“) и geit („коза“).
• губење на германското -z (што подоцна станало -r) во едносложни зборови. На пример, германскиот збор wir „ние“ одговара со холандскиот wij. Лимбуршкиот немал губење, veer.

Со германскиот, холандскиот споделува:

• повратната заменка zich (гер. sich). Оваа е преземена од лимбуршкиот, и поради тоа во повеќето дијалекти заменката е hem/haar.
• дифтонгизација на германските ē² > ie > i и ō > uo > u (хол. hier „тука“, voet „стапало“, гер. hier, Fuß (од постаро fuoz) наспроти ДГ hier [iː], foot)
• озвучување на предвокалните почетн безвучни алвеоларни струјни согласки, на пример хол. zeven „седум“, гер. sieben и ДГ söven.

Холандскиот јазик се пишува со латиница, поточно холандска азбука. Холандската азбука е стандардната латинична азбука, но има еден диграф плус, тоа е ij. Јазикот има висок размер на удвоени букви, како согласки така и самогласки, поради создавањето на сложени зборови, но и поради правописните правила кои се воведени за да се разграничат различните самогласки во холандскиот.

Во холандскиот надредниот знак две точки (хол. trema) се користи за да се означи самогласка која треба да се изговори поединечно. Во скорешните правописни реформи, црта ги заменила точките во сложените зборови (пример, zeeëend [морска патка] се пишува како zee-eend). Надредниот знак за акцент се користи кај позајмени зборови, на пример café, но може да се користи за потенцирање или разграничување помеѓу две форми. Неговата најчеста употреба е да се разграничи меѓу неопределениот член 'een' и бројот 'één' (еден) (слично како кај македонските се и сè)

Како странски јазик, холандскиот воглавно се изучува во основните и средни училишта кои се во близина на Холандија и Фландрија. Во францускиот дел на Белгија, над 300.000 деца го изучуваат јазикот, но и околу 20.000 деца во германските сојузни држави Долна Саксонија и Северна Рајна-Вестфалија. Во Франција јазикот го изучуваат околу 7.000 деца (од кои 4.550 се во основните училишта).^[6] Холандскиот е главен јазик за предавање во Суринам, дури и за луѓе за кои холандскиот не е мајчин.^[7] Холандскиот јазик се изучува во различни образовни центри во Индонезија, а меѓу нив најпознат е Јазичниот центар Еразмо во Џакарта. Секоја година од 1.500 до 2.000 ученици го изучуваат јазикот во Центарот.^[8] Вкупно, неколку илјадници Индонезијци го изучуваат јазикот како странски.^[9]

На академско ниво, холандскиот се изучува во над 225 универзитети во над 40 држави. Околу 10.000 студенти во светот учат холандски во универзитетите.^[10] Најголемиот број факултети каде се изучува холандскиот се во Германија (30 универзитети), а потоа следат Франција и САД со по 20 универзитети. 5 универзитети во Обединетото Кралство понуддуваат изучување на холандскиот.^[6][11] Поради минатото владеење на Холандија со Индонезија, старите документи се испишани на холандски. Поради тоа, бројни универзитети го вклучуваат холандскиот како странски јазик, особено за студентите по право и историја.^[12] Така, во Индонезија се добива бројка од 35.000 студенти.^[10] Тешко е да се одреди бројката во Јужноамериканската Република, бидејќи академските програми на африканс го вклучуваат и холандскиот.^[10] Во остатокот од светот, бројот на луѓе што го изучуваат холандскиот е многу мал.

• Холандска азбука
• Граматика на холандскиот јазик
• Правопис на холандскиот јазик
• Фонологија на холандскиот јазик
• Македонска транскрипција на холандскиот јазик

• Nederlandse Taalunie, „Холандски јазичен сојуз“
• Холандски јазик: изгвоор
• Македонско-холандски и холандско-македонски разговорник, со вежби и звучни примери