ยุครณรัฐ
จั้นกั๋ว (จีนตัวย่อ: 战国; จีนตัวเต็ม: 戰國; พินอิน: Zhànguó) ซึ่งมีการแปลว่า รณรัฐ นั้น[1][2] เป็นยุคหนึ่งในประวัติศาสตร์จีนซึ่งมีการรบรากันระหว่างรัฐต่าง ๆ รวมถึงการปฏิรูประบบราชการและทหาร ยุคนี้เกิดขึ้นหลังจากยุคชุนชิว (春秋) และสิ้นสุดลงเมื่อฉินฉื่อหฺวังตี้ (秦始皇帝) รวมรัฐต่าง ๆ เข้าเป็นจักรวรรดิจีนอันหนึ่งอันเดียวภายใต้การปกครองของราชวงศ์ฉิน (秦朝)
| ยุครณรัฐ 戰國時代 | |
|---|---|
| ประมาณ 475–221 ปีก่อนคริสต์ศักราช | |
 |
| ยุครณรัฐ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| อักษรจีนตัวเต็ม | 戰國時代 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| อักษรจีนตัวย่อ | 战国时代 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ฮั่นยฺหวี่พินอิน | Zhànguó Shídài | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ความหมายตามตัวอักษร | "ยุครณรัฐ" | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ถึงแม้นักวิชาการจะกำหนดการเริ่มยุคนี้ไว้ในช่วงเวลาต่าง ๆ กันในระหว่าง 481–403 ปีก่อนคริสตกาล แต่ซือหม่า เชียน (司馬遷) นักวิชาการสมัยราชวงศ์ฮั่น กำหนดว่า ยุคนี้เริ่มเมื่อ 475 ปีก่อนคริสตกาล และความเห็นของซือหม่า เชียน นั้นได้รับการอ้างอิงมากที่สุด ส่วนการผนวกจักรวรรดิจีนที่ทำให้ยุคนี้สิ้นสุดลงนั้น เกิดเมื่อ 221 ปีก่อนคริสตกาล
ชื่อยุคว่า "จั้นกั๋ว" นั้น มีที่มาจากชื่อเอกสารสมัยราชวงศ์ฮั่นฉบับหนึ่ง คือ จั้นกั๋วเช่อ (戰國策)
ภูมิศาสตร์
ในยุคนั้น มีรัฐ 7 รัฐซึ่งรบรากันเพื่อชิงความเป็นใหญ่ เรียกกันว่า "จั้นกั๋วชี-สฺยง" (戰國七雄; "เจ็ดผู้ทรงอำนาจ[ยุค]จั้นกั๋ว") ประกอบด้วย
- รัฐฉิน (秦) อยู่สุดฟากตะวันตก มีศูนย์กลางอยู่ ณ หุบผาแม่น้ำเว่ย์ (渭河) ภูมิภาคกวันจง (關中) ซึ่งเป็นจุดภูมิศาสตร์ที่กันรัฐอื่นเข้ามาย่ำยี แต่ก็มีผลให้รัฐฉินเองขยายอิทธิพลของตัวได้อย่างจำกัดในช่วงแรก
- รัฐจิ้นทั้งสาม เป็นรัฐที่สืบทอดมาจากรัฐจิ้น (晉) ในสมัยโบราณ ได้แก่
- รัฐหาน (韓) อยู่ทางใต้ทอดไปตามแม่น้ำหวง (黃河) ควบคุมเส้นทางเข้าถึงรัฐฉิน
- รัฐเว่ย์ (魏) อยู่ใจกลาง ราว ๆ พื้นที่ซึ่งปัจจุบันเป็นภาคตะวันออกของมณฑลเหอหนาน (河南)
- รัฐจ้าว (趙) อยู่เหนือสุด ราว ๆ พื้นที่ซึ่งปัจจุบันเป็นภาคใต้ของมณฑลเหอเป่ย์ (河北) และภาคเหนือของมณฑลชานซี (山西)
- รัฐฉี (齊) อยู่ภาคตะวันออก ใจกลางคาบสมุทรชานตง (山東半島)
- รัฐฉู่ (楚) อยู่ภาคใต้ ดินแดนหลักอยู่รอบหุบผาแม่น้ำฮั่น (漢江) ภายหลังเลื่อนไปแม่น้ำฉาง (長江)
- รัฐเยียน (燕) อยู่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ใจกลางพื้นที่ซึ่งปัจจุบันคือเป่ย์จิง (北京) ในปลายยุคจั้นกั๋ว รัฐเยียนได้รุกขึ้นภาคตะวันออกเฉียงใต้เพื่อเริ่มยึดครองคาบสมุทรเหลียวตง (遼東半島)
ดูเพิ่ม
- ยุคเซ็งโงกุ – ยุคในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นที่ตั้งชื่อตามยุคนี้
- ยุคสามก๊ก
- สมัยขุนศึก
- สามราชอาณาจักรเกาหลี - ยุคในประวัติศาสตร์เกาหลี
อ้างอิง
ข้อมูล
- Cotterell, Arthur (2010), Asia, a Concise History, Singapore: John Wiley & Sons, ISBN 978-0-470-82959-2.
- Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne; Palais, James B. (2006), Pre-Modern East Asia: A Cultural, Social, and Political History, Boston, MA: Houghton-Mifflin Company, ISBN 0-618-13386-0.
- Lewis, Mark Edward (1999), "Warring States Political History", ใน Loewe, Michael; Shaughnessy, Edward L. (บ.ก.), The Cambridge history of ancient China: from the origins of civilization to 221 B.C., Cambridge University Press, pp. 587–649, ISBN 978-0-521-47030-8.
- Lu, Liqing; Ke, Jinhua (2012), "A Concise History of Chinese Psychology of Religion", Pastoral Psychology, 61 (5–6): 623–639, doi:10.1007/s11089-011-0395-y, S2CID 144556354.
- Tzu, Sun; Griffith, Samuel B. (1963), The Art of War, New York, NY: Oxford University Press
อ่านเพิ่ม
- Li Xueqin (1985). Eastern Zhou and Qin Civilizations. แปลโดย Chang, K.C. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-03286-2.
- Yap, Joseph P. (2009). Wars with the Xiongnu: A Translation from Zizhi Tongjian. Bloomington, Indiana, U.S.A.: AuthorHouse. ISBN 978-1-4490-0604-4.
- Sima Guang (2016). Zizhi Tongjian: Warring States and Qin. Vol. 1 to 8 - 403-207 BCE. แปลโดย Yap, Joseph P. CreateSpace. ISBN 978-1533086938. LCCN 2016908788.
แหล่งข้อมูลอื่น
