Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 143.899 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Историја на Цариград — периодот од основањето на градот во 330 година како нова престолнина на Римското Царство до заземањето на градот од страна на Османлиите во 1453 година.

Всушност градот бил повторно изграден на местото на античкиот Византион. Огромниот обем на градежните работи, брзиот пораст на населението, развојот на трговијата и занаетчиството, метрополскиот статус на градот и напорите на првите римски цареви во Цариград довеле да градот стане еден од најголемите градови во Европа и на Блискиот Исток. По падот на Рим во V век, Цариград станал главен град во следните десет векови на Источното Римско Царство или подоцна познато како Византија. Историјата на Цариград во текот на византиската ера е исполнета со турбулентни политички настани како востанија и интриги во палатата, убиства на царевите помеѓу благородничките династии, големи опсади и кампањи од страна на силните западни и источни соседи. До XIII век градот претставувал најголемиот центар на културата во средновековна Европа, далеку понапред од другите светски метрополи во однос на образованието, активноста на духовниот живот и развојот на материјалната култура.

Заземањето на Цариград од Османлиите во мај 1453 го означил конечниот колапс на Византиското Царство и преобразба на Отоманското Царство во една од најмоќните земји во светот. Падот на Цариград предизвикал шок низ христијанска Европа и голема слава на властите од Каиро, Тунис и Гренада. Покрај тоа во следниот период започнало целосно уништување на византиската култура, а Османлиите во Европа биле синоним за суровост кон христијанството. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Христос Седржител во кубето на Базиликата на Светиот гроб, Ерусалим.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека Полска-Литванија била една од најголемите држави во Европа и постела повеќе од два века?
... дека вредностите на водородниот показател (pH) за киселост или базност се логаритамски?
... дека областа Барања е поделена помеѓу Унгарија и Хрватска?
... дека стапчињата за јадење влегле во широка употреба дури за време на династијата Минг (XIV-XVII век), иако постоеле со илјадалетија?
... Џон Кабот (Џовани Кабото) е првиот европски откривач на Северна Америка, не сметајќи ги Викинзите?
... Тајане е македонски календарски обичај поврзан со празникот раѓањето на Јован Крстител?
... покрај аритметичката и геометриската средина, модусот, медијаната, и просекот се видови на средна вредност?
... дека првата банкнота во Европа е издадена во Шведска во 1661 година?
... дека највисоката планина во Австралија е наречена по полско-литванскиот национален херој Тадеуш Кошќушко?
... дека самопрогласената Баварска Советска Република постоела помалку од еден месец?
... дека Кузман Шапкарев му бил зет на Димитар Миладинов?
... дека стоболката (Spermophilus citellus) е така наречена поради народното верување дека лечи од сто болести?
... дека Удовскиот Остров на реката Вардар е најголемиот речен остров во Македонија и втор по површина во земјата?
... дека според преданието, средновековниот утврден град Женско во Кукушко бил така наречен бидејќи имал толку силни кули и бедеми, што можеле да го бранат жени?
... дека разбојот на Жозеф Мари Жакар од 1805 г. работел на програми со дупчени картички и послужил како основа за развојот на сметачите?
... дека Кристофер Колумбо никогаш не стапнал на самиот северноамерикански континент?
...дека во 843 г. Франкија е поделена на три дела помеѓу синовите на Лудвиг Побожниот, внуци на Карло Велики, и дека од овие кралства потекнуваат денешните земји Германија, Франција и Италија?
... дека во делото „Математички начела“ (Principia Mathematica), Бертранд Расел и Алдред Н. Вајтхед даваат доказ дека 1+1=2?
... дека баобабот во своето стебло складира до 120.000 литри вода?
... дека Турку останал најголем град во Финска дури и кога три четвртини од него изгореле во пожар?
... дека половината сојузни држави на САД носат имиња добиени од домородните американски јазици?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 13 мај 2024 г.

Настани:

1871	Во Италија е донесен закон со кој на Светата Столица ѝ се дозволува да има седиште во Ватикан.
1901	Македонскиот драматург Војдан Чернодрински ја основа првата македонска театарска група „Скрб и утеха“.
1961	Преку ТВ Белград е емитувана првата телевизиска емисија од Студио Скопје, наречена „Балкански концерт“ која ја изведоа првенците на Балетот при македонскиот народен театар, Елпида Пакоска и Јован Пашти.
1981	Атентат врз папата Јован Павле II во Рим. Папата го преживеа атентатот.
1990	Крвава пресметка меѓу навивачите на загребски Динамо и белградска Црвена Звезда на стадионот Максимир во Загреб.
2001	Формирана е Владата на широката коалиција, во која учествуваат најзначајните политички субјекти ВМРО-ДПМНЕ, СДСМ, ДПА и ПДП со премиер Љубчо Георгиевски.

Родени:

1655	Инокентиј XIII — римски папа.
1792	Пиј IX — римски папа.
1795	Павел Јозеф Шафарик — словачки и чешки филолог и етнограф.
1840	Алфонс Доде — француски писател.
1842	Артур Саливен — британски композитор и диригент.
1851	Лаза Лазаревиќ — српски писател.
1862	Јанко Веселиновиќ — српски писател.
1881	Лима Барето — бразилски писател.
1882	Жорж Брак — француски сликар.
1883	Јоргос Папаниколау — грчки цитопатолог, творец на т.н. ПАП-тест.
1912	Гил Еванс — канадски џез-пијанист и аранжер.
1914	Џо Луис — американски боксер, светски првак во тешка категорија од 1939 до 1949 година.
1934	Алексо Лозановски — македонски поет и раскажувач.
1939	Харви Кајтел — американски глумец.
1941	Ричи Валенс — американски пејач.
1950	Стиви Вондер — американски музичар.
1954	Александар Трифуновиќ — српски и југословенски фудбалер.
1961	Денис Родман — американски кошаркар.
1965	Предраг Спасиќ — српски и југословенски фудбалер.
1973	Мери Николова — македонски поет.
1973	Гордана Вренцоска — македонски графички и моден дизајнер.
1981	Давид Лопес — шпански велосипедист.
1982	Огучи Ониеву — американски фудбалер.
1983	Јаја Туре — фудбалер од Брегот на слоновата коска.
1983	Џони Хогерланд — холандски велосипедист.
1986	Александар Рибак — норвешки пејач.
1986	Зимон Гешке — германски велосипедист.
1991	Франсис Коклан — француски фудбалер.
1993	Ромелу Лукаку — белгиски фудбалер.
1993	Штефан Крафт — австриски скокач со скии.	Евгенија Образцова — руска балерина.
1999	Оскар Мингуеза — шпански фудбалер.

Починале:

1878	Џозеф Хенри — американски физичар.
1956	Александар Фадеев — руски и советски писател.
1988	Чет Бејкер — американски џез-трубач.
1961	Гари Купер — американски глумец.
2004	Паскал Паскалевски — македонски поет и драмски писател.
2009	Рафаел Ескалона — колумбиски композитор.
2011	Тихомир Јовановски — македонски економист и универзитетски професор.
2013	Иво Лауренчиќ — македонски маркетиншки експерт и стопанственик.
2019	Дорис Деј — американска глумица и пејачка.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика · логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Азија · Африка · Антарктик · Европа · Јужна Америка · Океанија · Северна Америка

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич

најгоре · превчитај ја страницава · статистики · односи со јавноста · пријавете неправилност · village pump