Yeme

El Yeme[11] o Yemen[12] (n'árabe: اليَمَن‎ al-Yaman), conocíu oficialmente como República de Yeme (n'árabe: الجمهورية اليمنية‎ al-Jumhūriyyah al-Yamaniyyah) ye un país d'Oriente Mediu qu'ocupa la fastera suroccidental de la península d'Arabia y llenda al norte con Arabia Saudita, al sur col golfu d'Adén y el mar Arábicu, al este con Omán y al oeste col mar Roxu. Ye, colos sos 527.970 km² d'estensión, el segundu mayor país de la península, y la so capital ye Sana'a. El territoriu del país compriende tamién más de 200 islles. La mayor d'elles, Socotra, asítiase xeográficamente n'África, a unos 354 km al sur del territoriu continental del país. El país, con una xeografía dominada pol desiertu y pola cadena montañosa de Rub' al Khali, con picos de hasta 3.660 m d'altor, ta dixebrada del cuernu d'África pol estrechu de Bab-el-Mandeb.

Yeme
الجمهوريّة اليمنية
(Al-Ŷumhūriyya al-Yamaniyya)
estáu soberanu
Bandera de YemeEscudu de Yeme
Lema nacionalAllah, al-Watan, at-Thawra
(árabe: «Dios, la Patria, la Revolución»)
Himnu nacionalHimnu Nacional de Yeme
Alministración
Nome oficialالجمهورية اليمنية (ar)
la République du Yémen (fr)
CapitalSana'a (dende 22 mayu 1990)
Aden
Forma de gobiernuRepública
presidencialismu
Presidente de YemeRashad Mohammed Al - Alimi (dende 7 abril 2022)
Primer Ministru de YemeMaeen Abdulmalik Saeed (es) Traducir (dende 15 ochobre 2018)
Llingües oficialesárabe
Relixón oficialislam[1]
División
Rellaciones diplomátiques
Miembru de
Xeografía
Coordenaes15°30′N 48°00′E / 15.5°N 48°E / 15.5; 48
Superficie555000 km²
% aguaDespreciable
Costes1.906 km
Llenda con1.746 km
Puntu más altuJabal an Nabi Shu'ayb (es) Traducir
Puntu más baxuMar Arábigu
Demografía
Población28 250 420 hab. (2017)
Densidá50,9 hab/km²
Xentiliciuyemenín (masculín singular)
yemenina (femenín singular)
Esperanza de vida64,953 años
IDH0,455 (2021)
Tasa de fertilidá4,16 (2014)
Economía
Monedarial yemenín
Bancu centralBancu Central de Yeme
Más información
Dominiu d'Internet.ye
Códigu telefónicu+967
Códigu ISO887 / YEM / YE
Estaya horariaUTC+03:00 y Asia/Aden (en) Traducir
yemen.gov.ye
Cambiar los datos en Wikidata

Yeme yera la tierra del reinu de Saba, un estáu de comerciantes qu'ocupó'l territoriu yemenín demientres varios milenios. Nel añu 275 el país pasó a manes de la dinastía de los himyarites, y nel sieglu IV aportó a elli el cristianismu, que compitió col xudaísmu y el paganismu, que yeren les relixones del Yeme primero d'aquella. El Yeme recibió bien ceo l'islam, y les tropes yemenines foron perimportantes pal so espoxigue territorial inicial. De los sieglos IX al XVI el país tuvo domináu por varies dinastíes, de las que la más importante, pola prosperidá que-y dio al país, foi la de los rasúlides. A primeros del sieglu XX el país taba dividíu ente los imperios otomanu y británicu. Dempués de la Primer Guerra Mundial estableciose'l reinu de Yeme nel Yeme del Norte, y en 1962 convirtióse na República Árabe de Yeme. El Yeme del Sur siguió siendo un protectoráu británicu hasta 1967, añu en qu'algamó la so independencia col nome de República Democrática de Yeme. Dambos estaos xuntáronse pa formar l'actual república del Yeme en 1990.

La población del Yeme, ún de los países más probes del mundu, ye mayoritariamente rural. Tocántenes a la forma de gobiernu, embaxu la presidencia d'Ali Abdullah Saleh (1990-2012) el país ye ún de los más corruptos del mundu. En 2011 hebo manifestaciones, qu'entamaren el 15 de xineru, pa protestar pola probeza, el paru y la corrupción qu'asolaben el país, y tamién escontra'l plan de Saleh d'enmendar la constitución del país pa eliminar la prohibición de reelección indefinida del presidente, lo que lu diba facer presidente de por vida. Tenía amás, planes, pa que'l so fíu Ahmed Saleh fora presidente dempués d'elli. De resultes de les revueltes ciudadanes Saleh renunció al poder, dexándo-ylu al so vicepresidente Abd Rabbuh Mansur Hadi a cambiu de que-y garantizaran la inmunidá xudicial. El 18 de marzu de 2012 entamó una conferencia nacional pa poner les bases de lo que ha ser el futuru del país, que finó'l 25 de xineru de 2014. Yeme ha convertirse, colos alcuerdos alcanzaos nella, nuna república federal multirexonal. Estendióse-y por un añu el mandatu al presidente Hadi pa que convoque y coordine dos comités. Ún ha decidir si el país ha dividise en dos rexones federales (norte y sur) o en seis más pequeñes; y l'otru ha preparar una nueva constitución.


Gobiernu y Política

Dende la unificación de la República Árabe de Yeme (Norte) y la República Democrática de Yeme (Sur) en mayu de 1990, el sistema de gobiernu tien como base un Conseyu Presidencial de 5 miembros (tres del Norte y dos del Sur), dirixíu por Ali Abdullah Saleh.

Tien un parllamentu unicameral formáu por 301 miembros: 159 diputaos del norte, 111 del sur y 31 que nun son elixíos.

Organización político-alministrativa

Mapa de Yeme

El país divídese en diecinueve gobernaciones (o muhafazat; muhafaza en singular ):

NᵘNomeSuperficie
(km²)
% superficie
Yeme
Población% población
Yeme


1Abyan21 93900%764 3422,712,71%


2Adén555 000[13]100100%28 250 420100100%
3Ad Dali'555 000[13]100100%28 250 420100100%
4Al Bayda555 000[13]1010%28 250 420100100%
5Gobernación d'Al Hudayda555 000[13]100100%28 250 420100100%
6Al Jawf555 000[13]10001000%28 250 420100100%
7Al Mahrah555 000[13]100100%28 250 420100100%
8Al Mahwit555 000[13]100100%28 250 420100100%
9'Amran555 000[13]100100%28 250 420100100%
10Dhamar555 000[13]100100%28 250 420100100%
11Hadramaut555 000[13]100100%28 250 420100100%
12Hajja555 000[13]100100%28 250 420100100%
13Ibb555 000[13]100100%28 250 420100100%
14Lahij555 000[13]100100%28 250 420100100%
15Ma'rib555 000[13]100100%28 250 420100100%
16Sa'dah555 000[13]100100%28 250 420100100%
17Gobernación de Sana'a555 000[13]100100%28 250 420100100%
18Shabwah555 000[13]100100%28 250 420100100%
19Ta'izz555 000[13]100100%28 250 420100100%

Xeografía

Nel sector oeste de Yeme abonden los montes, con altures que pasen de los 3.500 metros, mientres que la fastera oriental ye una meseta, na mayor parte desértica. Nun hai ríos permanentes y les precipitaciones son mui escases. Les temperatures, normalmente mui elevaes, son más suaves na costa y nos montes.

Economía

Yeme tien una economía arcaica. Namás un 1% de la so superficie ye regantible. Asina, l'agricultura ye sobre too de cultivos de cereales y café. La ganadería yemenino ye abondo importante, sobre too no que respecta a les oveyes y cabres. Tamién ye un de los países productores de petroleu y tien abondes reserves de gas natural.

Demografía

Evolución de la población de Yeme.

Los yemeninos son árabes. Hai una pequeña minoría persa na costa norte y otra minoría ente Yeme y Omán qu'habla diferentes llingües sudarábiques.

Relixón: 53% musulmanes sunnís; 46,9% musulmanes xiís; otros, (cristianos, xudíos y hindús) 0,1%.

Referencies

Enllaces esternos


Países d'Asia
Afganistán | Arabia Saudita | Armenia | Azerbaixán | Baḥréin | Bangladex | Brunéi | Bután | Camboya | China | Corea del Norte | Corea del Sur | Emiratos Árabes Xuníos | Filipines | India | Indonesia | Iraq | Irán | Israel | Kazakstán | Kirguistán | Kuwait | Laos | El Líbanu | Malasia | Maldives | Mongolia | Myanmar | Nepal | Omán | Paquistán | Qatar | Rusia | Singapur | Siria | Sri Lanka | Tailandia | Taxiquistán | Timor Oriental | Turkmenistán | Uzbequistán | Vietnam | Xapón | Xeorxa | Xordania | Yeme
Organización pa la Cooperación Islámica
Afganistán | Albania | Arabia Saudita | Arxelia | Azerbaixán | Baḥréin | Bangladex | Benín | Brunéi | Burkina Fasu | Camerún | Chad | Comores | Costa de Marfil | El Líbanu | Emiratos Árabes Xuníos | Exiptu | Gabón | Gambia | Guinea | Guinea-Bisáu | Guyana | Indonesia | Irán | Iraq | Kazakstán | Kirguistán | Kuwait | Libia | Malasia | Maldives | Malí | Marruecos | Mauritania | Mozambique | Níxer | Nixeria | Omán | Paquistán | Palestina | Qatar | Senegal | Sierra Lleona | Siria | Somalia | Sudán | Surinam | Taxiquistán | Togu | Tunicia | Turkmenistán | Turquía | Uganda | Uzbequistán | Xibuti | Xordania | Yeme

Países observadores: Bosnia y Herzegovina | República Centroafricana | Rusia | Tailandia | República Turca de Xipre del Norte