Azeri

Div rannyezh pennañ ez eus:

• azeri an norzh (yezh ofisiel Azerbaidjan), komzet en Azerbaidjan ha su Dagestan dreist-holl hag ivez gant ezvroidi en Armenia, Estonia, Jorjia, Kazakstan, Kirgizstan, Rusia, Turkmenistan hag Ouzbekistan;
• azeri ar su komzet en Iran ma vez graet türki eus ar yezh. Komzet e vez ivez e lec'hioù 'zo eus Azerbaidjan, Irak, Siria ha Turkia.

Betek 1929 e veze implijet al lizherenneg arabek evit skrivañ an azeri, implijet c’hoazh en Iran evit skrivañ azeri ar su. Etre 1929 ha 1938 e veze implijet al lizherenneg latin evit azeri an norzh, disheñvel he stumm diouzh al lizhereenneg latin a-vremañ avat. Etre 1938 ha 1991 e oa bet lakaet da ofisiel al lizherenneg kirillek. E 1991 e oa bet lakaet da ofisiel adarre al lizherenneg latin adstummet.

Perzhioù hollek

Evel en holl yezhoù turkek:

• Yezh daspegel, reizh-tre he yezhadur
• Jener yezhadurel ebet
• Ger-mell ebet, daoust ha ma c’heller implijour an niverenn bir (‘unan’) evit merkañ an unander amstrizh
• Digemm eo an anv gwan, lakaet dirak an anv, d.s.: çətin dərs ('ur/ar gentel diaes', d.l.e 'diaes kentel') kv. çətin dərslər ('kentelioù diaes')
• Implijet lerc’hennoù, d.s.: Əli ilə ('gant Ali')

Hesonerezh

Hesonerezh vogalennek

Daou doare ez eus evel e turkeg hervez pep lostger resis:

• V2: diforc’h a-dreñv/a-raok nemetken:

Achuet ar wrizienn gant a, o, u, ı > a

d.s.: at (‘marc’h) > atlar (‘kezeg’)

Achuet ar wrizienn gant e, ö, ü, i > ǝ

d.s.: çǝkic (‘morzhol’) > çǝkiclǝr (‘morzholioù’)

• V4: diforc’h a-dreñv/a-raok ha ront/plaen:

Achuet ar wrizienn gant ı, a > ı

d.s.: qandır (‘gwad eo’)

Achuet ar wrizienn gant i, e, ǝ > i

d.s.: yenidir (‘nevez eo’)

Achuet ar wrizienn gant u, o > u

d.s.: dostdur (‘ur/ar mignon eo’)

Achuet ar wrizienn gant ü, ö > ü

d.s.: düyüdür (‘riz eo’)

Hesonerezh kensonennel

Kemmañ a c’hell kensonennoù ‘zo ivez, dreist-holl ‘k’ e dibenn ul lostger, hervez ar vogalenn a zeu diouzhtu a-raok en ur silabenn serr (achuet gant ur vogalenn) pe dirak ur vogalenn (silabenn digor), da skouer:

(Notenn: Evit an diforc’h etre vogalennoù sklaer ha teñvel s.o. ar rann 'Hesonerezh vogalennek')

• Al lostger evit merkañ an amzer-da-zont (gw. pelloc’h) :

Silabenn serr achuet gant ur vogalenn sklaer: -(y)V2cV2k, d.s.:

gǝlmǝk (‘dont’) > gǝlǝcǝkdir (‘mont a raio’)

Silabenn ser achuet gant ur vogalenn deñvel: -(y)V2cV2q, d.s.:

oxumaq (‘lenn’) > oxuyacaqsan (‘lenn a ri’)

Silabenn digor achuet gant ur vogalenn deñvel: -(y)V2cV2ǧ, d.s.

yazmaq (‘skrivañ’) > yazacağıq (‘skrivañ a raimp’)

Silabenn digor achuet gant ur vogalenn sklaer: -(y)V2cV2y, d.s.:

gülmǝk (‘c’hoarzhin’) > gülǝcǝyǝm (‘c’hoarzhin a rin’)

An anv

An troadoù

C’hwezh troad ec’h implijer en ouzbekeg:

• Nominativel: merk ebet, d.s.:

ana (‘mamm, ur vamm, ar vamm’)

at (‘marc’h, ur marc’h, ar marc’h’)

• Genitivel: merket gant al lostger -nV4n, d.s.:

Evin kapısi (‘dor an ti’)

Onun atası (‘he zad/e dad’)

• Akuzativel: merket gant al lostger -(n)V4, d.s.:

pǝncǝrǝni (< pǝncǝrǝ, ‘prenestr’)

çiçǝki (< çiçǝk, ‘bleunienn’)

günü (< gün, ‘deiz’)

• Dativel: merket gant al lostger -a/-ǝ (V2), d.s.:

evǝ (‘d’an ti/d’un ti’)

Ermǝnistana (‘da Armenia’)

• Lokativel: merket gant al lostger -dV2, d.s.:

Bakıda (‘e Bakou’)

Turkiyyǝdǝ (‘e Turkia’)

• ablativel: merket gant al lostger -dV2n, d.s.:

Azərbaycandan (‘eus Azerbaidjan’)

Saat ikidǝ (‘da div eur’)

Al liester

• Implijet al lostger ‘-lV2r’ evit merkañ liester un anv, da skouer:

gözlǝr (< göz, ‘lagad’)

ilanlar ( < ilan ‘naer’)

Evel e brezhoneg ec’h implijet an unander da heul un niverenn, da skouer:

dörd aǧac (‘peder wezenn’)

Ar verb

Anv-verb

Al lostger –maq/-mǝk (V2) eo merk an anv-verb, da skouer:

yatmaq (‘kousk’)

etmǝk (‘ober’)

Ar raganvioù

Me Mǝn

Te Sǝn

Eñ/Hi O

Ni Biz

C'hwi Siz

Int Onlar

Dibennoù personel boas

• - (y)V2m (kentañ gour unander: ‘y’ goude ur vogalenn), d.s.:

mǝn müǝllimǝn (< müǝllim, ‘kelenner/ez’)

mǝn işçiyim (< işçi, ‘labourer/ez’)

mǝn qardaşam (< qardaş, ‘breur’)

mǝn satıcıyam (< satıcı, ‘gwerzhour/ez’)

• -sV2n (eil gour unander), d.s.:

sǝn atasan (< ata, ‘tad’)

sǝn sǝfirsǝn (< sǝfir, ‘kannadour/ez’)

• -dV4r (trede gour unander), d.s.:

o, anadır (< ana, ‘mamm’)

o, hǝkimdir ( < hakim, ‘mezeg/ez’)

o, dostdur (< dost, ‘mignon/ez’)

o, Türkdür (< Túrk, ‘Turk/ez’)

• -(y)V4q (kentañ gour liester: ‘y’ goude ur vogalenn), d.s.:

qocayıq (< qoca, ‘kozh)

Ərǝbiq (< Ərǝb, ‘Arab’)

dostuq (< dost, ‘mignon/ez’)

ölüyüq (< ölü, ‘marv’)

körüq (< kör, ‘dall’)

• -sV4(nV4)z (eil gour liester: -sV4nV4z dre skrid / -sV4z dre gomz), d.s.:'

tǝrcümǝçisiniz = tǝrcümǝçisiz (< tǝrcümǝçi, ‘troour/ez’)

oǧlansı(nı)z (< oǧlan, ‘paotr’)

oǧulsu(un)z (< oǧul, ‘mab’)

körsü(nü)z (< kör, ‘dall’)

• -dV4rlV2r (trede gour liester), d.s.:

onlar hazırdırlar (< hazı ‘prest’)

onlar mühasibdirlǝr (< mühasib, ‘kontour/ez’)

onlar casusdurlar (< casus, ‘spier/ez)

onlar güzgüdürlǝr (< güzgü, ‘melezour’)

Amzerioù ar verb

Stumm goulennata

Peurliesañ e vez merket gant an tonvouezh nemetken kentoc'h evit gant ar rannig-nac'hañ (enger: –mV4-) evel e turkeg, da skouer:

gǝlir (‘mont a ra’) > gelir? pe gǝlirmi? (‘Ha mont a ra?’)

Amzer-vremañ

• Al lostger –(y)V4r eo merk an amzer/-mañ (y goude ur vogalenn), da skouer:

gülmǝk (‘c’hoarzhin’) > gülürǝm (‘c’hoarzhin a ran’)

oxumaq (‘lenn’) > oxuyursan (‘lenn a rez’)

gǝlmǝk (‘dont’) > gǝlir (‘mont a ra’)

yazmaq (‘skrivañ’) > yazırıq (‘skrivañ a reomp’)

danışmaq (‘komz’) > danışırsınız/danışırsız (‘komz a reoc’h’)

görmǝk (‘gwelout’) > görürülǝr (‘gwelout a reont’)

• Stumm nac’h, merket gant an enger –mV4-, da skouer:

(Notenn: Ret eo gwrirekaat ar rann-mañ)

gülürǝm (‘c’hoarzhin a ran’) > gülmürǝm (‘ne c’hoarzhan ket’)

oxuyursan (‘lenn a rez’) > oxumursan(‘ne lennez ket’)

gǝlir (‘mont a ra’) > gǝlmir (‘n’ a ket’)

yazırıq (‘skrivañ a reomp’) > yazmırıq (‘ne skrivomp ket’)

danışırsınız/danışırsız (‘komz a reoc’h’) > danışmırsınız/danışmırsınız (‘ne gomzit ket’)

görürülǝr (‘gwelout a reont’) > görmürlǝr (ne welont ket’)

Amzer-dremenet

• Al lostger -dV4 eo merk an amzer-mañ, da skouer:

(Notenn: Disheñvel eo loden eus an dibennoù personel diouzh ar re voas)

gülmǝk (‘c’hoarzhin’) > güldüm (‘c’hoarzhin a ris’)

oxumaq (‘lenn’) > oxudun (‘lenn a rejout’)

gǝlmǝk (‘dont’) > gǝldi (‘mont a reas’)

yazmaq (‘skrivañ’) > yazdıq (‘skrivañ a rejomp’)

danışmaq (‘komz’) > danışdı(nı)z (‘komz a rejoc'h’)

görmǝk (‘gwelout’) > gördülǝr (‘gwelout a rejont’)

Amzer-da-zont

• Al lostger –(y)V2cV2k/q/y/ǧ + vogalenn) eo merk an amzer-mañ, da skouer:

(Notenn: s.o. ar rann Hesonerezh kensonennel evit an diforc'h etre an dibennoù -k/q/y/ǧ)

gülmǝk (‘c’hoarzhin’) > gülǝcǝyǝm (‘c’hoarzhin a rin’)

oxumaq (‘lenn’) > oxuyacaqsan (‘lenn a ri’)

gǝlmǝk (‘dont’) > gǝlǝcǝkdir (‘mont a raio’)

yazmaq (‘skrivañ’) > yazacağıq (‘skrivañ a raimp’)

danışmaq (‘komz’) > danışacaqs(ın)ız (‘komz a reot’)

görmǝk (‘gwelout’) > görəcəklər (‘gwelout a raint’)

• Stumm nac’h, merket gant an enger –mV4(y)-, da skouer:

gülǝcǝyǝm (‘c’hoarzhin a rin’) > gülməyǝcǝyǝm

oxuyacaqsan (‘lenn a ri’) > oxumayacaqsan

gǝlǝcǝkdir (‘mont a raio’) > gǝlməyǝcǝkdir

yazacağıq (‘skrivañ a raimp’) > yazmayaacağıq

danışacaqs(ın)ız (‘komz a reot’) > danışmayacaqs(ın)ız

görəcəklər (‘gwelout a raint’) > görməyəcəklər

Frazennoù talvoudus

Demat Sabahınız xeyir

Mont a ra? Necǝsiniz?

Noz vat Gecǝniz xeyrǝ qalsın

Mar plij Zǝhmǝt olmasa / Lütfǝn

Kenavo Sağ ol

Ya Bǝli

Nann Yox / Xeyr

Mat eo Oldu

Trugarez Tǝşǝkkür edirǝm / Sağ ol

Petra eo hoc'h anv?Sizin adınız nǝdir?

… eo ma anv Adım…

Goulennoù

Piv? Kim?

Petra? Nǝ?

Pelec'h? Hara?

Penaos? Necǝ?

Pegoulz? Nǝ vaxt?

Pegement? Neçǝ?Pe(hini)? Hansı?

Devezhioù ar sizhun

Dilun Bazar ertəsi

Dimeurzh Çǝrşǝnbǝ axşamı

Dimerc'her Çǝrşǝnbǝ

Diriaou Cümǝ axşamı

Digwener Cümǝ

Disadorn Șǝnbǝ

Disul Bazar

Ar mizioù

Miz Genver Yanvar

Miz C'wevrer Fevral

Miz Meurzh Mart

Miz Ebrel Aprel

Miz Mae May

Miz Mezheven İyun

Miz Gouere İyul

Mizt Eost Avqust

Miz Gwengolo Sentyabr

Miz Here Oktyabr

Miz Du Noyabr

Miz Kerzu Dekabr

An niveroù

Unan Bir

Daou İki

Tri Üç

Pevar Dörd

Pemp Beş

C'hwec'h Altı

Seizh Yeddi

Eizh Sǝkkiz

Nav Doqquz

Dek On

Unnek On bir

Daouzek On iki

Trizek On üç

Pevarzek On dörd

Pempzek On beş

C'hwezhek On altı

Seitek On yeddi

Tric'hwec'h On sǝkkiz

Naontek On doqquz

Ugent İyirmi

Unan-warn'n-ugent İyirmi bir

Tregont Otuz

Daou-ha-tregont Otuz iki

Daou-ugent Qırx

Tri-ha-daou-ugent Qırx üç

Hanterkant Əlli

Tri-ugent Altmış

Dek-ha-tri-ugent Yetmiş

Pevar-ugent Sǝksǝn / Hǝştad

Dek-ha-pevar-ugent Doxsan

Kant Yüz

Mil Min

Kentañ Birinci

Eil İkinci

Trede Üçüncu

Pevare Dördüncü

Pempvet Beşinci

C'hwec'hvet Altıncı

Seizhvet Yeddinci

Eizhvet Sǝkkizinci

Naovet Doqquzuncu

Dekvet Onuncu

Disklêriadur gwirioù mab-den

Mellad 1:

• Latin

Bütün insanlar ləyaqət və hüquqlarına görə azad bərabər doğulurlar. Onarın şüuralrı və vicdanları var və bir-birlərinə mübasibətdə qardaşlıq runhunda davranmalıdırlar.

• Kirillek

Бүтүн инсанлар ләјагәт вә һүгугларына ҝөрә азад бәрабәр доғулурлар. Онларын шүурлары вә виҹданлары вар вә бир-бирләринә мүнасибәтдә гардашлыг руһунда давранмалыдырлар.

• Arabek

بوتون اينسانلار حيثييت و حاقلار باخيميندان دنك (برابر) و اركين (آزاد) دوغولارلار. اوس (عقل) و اويات (ويجدان) ييهﺳﻴﺪيرلر و بير بيرلرينه قارشى قارداشليق روحو ايله داوراماليدرلار.

Ar sifroù 0-10

Tost a-walc'h eo stumm ar gerioù a orin turkek rik implijet gant an eil yezh turkek hag eben alies, da skouer:

• Yezhoù turkek

• (fr) Abdoulla, K. & M. Malherbe (2008) Parlons azerbaïdjanais, Paris: L'Harmattan
• (tk) Ardakç, N. (2005) Modern Türk Dilleri Seyahat ve Konuşma Kılavuzu, Istanbul: Geçit
• (en) Awde, N. & Ismailov, F. (1999) Azerbaijani-English / English-Azerbaijani Dictionary & Phrasbook, New York: Hippocrene(kenskritur)

• (en) Omniglot Ul lec'hienn dispar diwar-benn an doareoù-skrivañ
• azeri.org

Wikipedia en azeri.