Search

جایزه ساخاروف

جایزه پارلمان اروپا برای حقوق بشر

جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه که معمولاً به عنوان جایزه ساخاروف (به انگلیسی: Sakharov Prize) شناخته می‌شود، جایزه افتخاری برای افراد یا گروه‌هایی است که زندگی خود را وقف دفاع از حقوق بشر و آزادی اندیشه کرده‌اند.[۱] در دسامبر ۱۹۸۸، پارلمان اروپا این جایزه را به نام دانشمند و دگراندیش روسی آندره ساخاروف، بنیان نهاد.[۲]

جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه
اهدای جایزه ساخاروف به آنگ سان سو چی در پارلمان اروپا در استراسبورگ، ۲۲ اکتبر ۲۰۱۳.
کشوراتحادیه اروپا، فرانسه ویرایش این در ویکی‌داده
برگزارکنندهپارلمان اروپا
پاداش(ها)۵۰٬۰۰۰ یورو
نخستین دورهدسامبر ۱۹۸۸؛ ۳۵ سال پیش (۱۹۸۸}})
وبگاه

کمیته روابط خارجی و کمیته توسعه پارلمان اروپا هر ساله فهرست کوتاهی از نامزدها را تهیه می‌کنند. سپس در ماه سپتامبر، اعضای پارلمان اروپا که این کمیته‌ها را تشکیل می‌دهند، فهرست نهایی را برمی‌گزینند.[۳] پس از آن، انتخاب نهایی به کنفرانس روسای پارلمان اروپا (رئیس جمهور و رهبران گروه‌های سیاسی) تقدیم و نام برنده در اواخر اکتبر اعلام می‌شود. این جایزه در مراسمی در پارلمان استراسبورگ همراه با یک جایزه نقدی ۵۰٬۰۰۰ یورویی،[۴] در ماه دسامبر اعطا می‌شود.[۵][۶]

اولین جایزه به طور مشترک به نلسون ماندلا از آفریقای جنوبی و آناتولی مارچنکو از روسیه اهدا شد. جایزه سال ۱۹۹۰ به آنگ سان سو چی تعلق گرفت، اما او تا سال ۲۰۱۳ به دلیل زندانی شدن سیاسی در برمه نتوانست آن را دریافت کند.[۷] همچنین جایزه ساخاروف به سازمان‌های مختلفی اهدا شده که مادران پلازا د مایو از آرژانتین، اولین سازمان برنده این جایزه در سال ۱۹۹۲ هستند. پنج برنده ساخاروف: نلسون ماندلا، آنگ سان سو چی، ملاله یوسف‌زی، دنیس موک‌وگه و نادیا مراد، بعدها جایزه صلح نوبل را دریافت کردند.[۸]

رزان زیتونه (یکی از برندگان سال ۲۰۱۱) در سال ۲۰۱۳ ربوده شد و همچنان مفقود است.[۹] نسرین ستوده در سپتامبر ۲۰۱۳ از زندان آزاد شد،[۱۰] اما همراه با جعفر پناهی همچنان از ایران ممنوع الخروج هستند (برندگان سال ۲۰۱۲).[۱۱]

مهسا (ژینا) امینی و جنبش زن، زندگی، آزادی برنده جایزه کنونی (۲۰۲۳) شدند.

برندگان

راهنما
نشان‌دهنده اعطای جایزه پس از مرگ شخص است
سالتصویردریافت‌کنندهملیتتوضیحاتمنابع
۱۹۸۸ نلسون ماندلا  آفریقای جنوبیمقاومت داخلی علیه آپارتاید و بعدها اولین رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی[۱۲]
آناتولی مارچنکو  اتحاد جماهیر شورویمخالف شوروی، نویسنده و فعال حقوق بشر[۱۳]
۱۹۸۹ الکساندر دوبچک  چکسلواکیسیاستمدار اسلواکی، تلاش کرد رژیم کمونیستی را در دوران بهار پراگ اصلاح کند[۱۲]
۱۹۹۰ آنگ سان سو چی  میانمارسو چی در زمان دریافت این جایزه، یک سیاستمدار مخالف و دبیرکل سابق اتحادیه ملی برای دموکراسی بود که به خاطر مبارزه مسالمت آمیزش علیه حکومت نظامی در میانمار شهرت داشت. او شخصاً در سال ۲۰۱۳ پس از آزادی از ۱۵ سال حبس خانگی، این جایزه را گرفت. در سال ۲۰۲۰، کنفرانس روسای پارلمان اروپا رسماً سو چی را از انجمن جایزه ساخاروف به دلیل نقش او در جنایات علیه مردم روهینگیا تعلیق کرد، اما خودِ جایزه را باطل نکرد.[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]
۱۹۹۱
-
آدم دماچی  جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاویسیاستمدار آلبانیایی کوزوو و زندانی سیاسی طولانی مدت[۱۲]
۱۹۹۲ مادران میدان مایو  آرژانتینانجمن مادران آرژانتینی که فرزندانشان در طول جنگ کثیف ناپدید شدند[۱۴]
۱۹۹۳ اوسلوبودنژیجمهوری بوسنی و هرزگوینروزنامه مشهوری که از بوسنی و هرزگوین به عنوان یک کشور چند قومیتی دفاع می‌کرد[۱۴]
۱۹۹۴ تسلیمه نسرین  بنگلادشنویسنده فمینیست و پزشک سابق[۱۴]
۱۹۹۵ لیلا زانا  ترکیهسیاستمدار کرد تبار اهل جنوب شرقی ترکیه که به دلیل عضویت در پ.ک.ک به مدت ۱۵ سال زندانی شد[۱۲]
۱۹۹۶ وئی ژنگشنگ  چینفعال در جنبش‌های دموکراسی چین[۱۴]
۱۹۹۷ سلیمه غزالی  الجزایرروزنامه نگار و نویسنده، فعال حقوق زنان، حقوق بشر و دموکراسی در الجزایر[۱۴]
۱۹۹۸ ابراهیم روگوا  جمهوری فدرال یوگسلاویسیاستمدار آلبانیایی کوزوو و اولین رئیس‌جمهور کوزوو[۱۲]
۱۹۹۹ ژانانا گوژماو  تیمور شرقیمبارز سابق و بعداً اولین رئیس‌جمهور تیمور شرقی[۱۸]
۲۰۰۰
-
باستا یا  اسپانیاسازمانی که افراد مواضع مختلف سیاسی را علیه تروریسم متحد می کند[۱۹]
۲۰۰۱ نوریت پلد-الحنان  اسرائیلفعال صلح[۱۲]
-
عزت غزاوی  فلسطیننویسنده و استاد
زاخاری کامونو  آنگولااسقف اعظم و فعال صلح
۲۰۰۲
-
اوسوالدو پایا  کوبافعال سیاسی و دگراندیش[۲۰]
۲۰۰۳ کوفی عنان  غنابرنده جایزه صلح نوبل و هفتمین دبیرکل سازمان ملل متحد[۱۲]
سازمان ملل متحدجهانی
۲۰۰۴
-
انجمن روزنامه‌نگاران بلاروس  بلاروسسازمان غیردولتی «با هدف تضمین آزادی بیان و دریافت حقوق و توزیع اطلاعات و ارتقای استانداردهای حرفه ای روزنامه‌نگاری»[۲۱]
۲۰۰۵ زنان سفیدپوش  کوباجنبش مخالف، بستگان مخالفان زندانی[۲۲]
گزارشگران بدون مرزجهانیسازمان غیردولتی مستقر در فرانسه که از آزادی مطبوعات دفاع می‌کند[۲۲]
حوا ابراهیم  نیجریهحقوقدان، فعال حقوق بشر[۲۲]
۲۰۰۶ الكساندر ميلينكويچ  بلاروسسیاستمدار و نامزد انتخاب شده از طرف نیروهای متحدهٔ دموکراتیک بلاروس برای انتخابات ریاست جمهوری[۲۳]
۲۰۰۷ صالح محمود عثمان  سودانحقوقدان، فعال حقوق بشر[۱۴]
۲۰۰۸ هو یا  چینفعال و دگراندیش[۲۴]
۲۰۰۹مموریال  روسیهانجمن بین‌المللی آزادی‌های مدنی[۲۵]
۲۰۱۰ گیرمو فاریناس  کوباپزشک، ژورنالیست و مخالف حکومت[۲۶]
۲۰۱۱[الف] اسماء محفوظ  مصرپنج نماینده مردم عرب، به منظور به رسمیت شناختن و حمایت از تلاش آنها برای آزادی و حقوق بشر[۲۷]
احمد السنوسی  لیبی
رزان زیتونه  سوریه
علی فرزات
-
محمد بوعزیزی  تونس
۲۰۱۲ جعفر پناهی  ایرانفعالان ایرانی، ستوده، وکیل دادگستری و پناهی، کارگردان سینما[۲۸][۲۹]
نسرین ستوده
۲۰۱۳ ملاله یوسف‌زی  پاکستانفعال حقوق زنان و آموزش[۳۰]
۲۰۱۴ دنیس موک‌وگه  جمهوری دموکراتیک کنگوپزشک زنان قربانیان تجاوز گروهی[۳۱]
۲۰۱۵ رائف بدوی  عربستان سعودینویسنده و فعال عربستانی[۳۲][۳۳][ب]
۲۰۱۶ نادیه مراد  عراقفعالان حقوق بشر که مدتی در دست داعش اسیر بودند[۳۴]
لمیا حجی بشار
۲۰۱۷مخالفان دولت ونزوئلا  ونزوئلاجایزه ساخاروف به همه زندانیان سیاسی ونزوئلا که «فورو پنال»، یکی از سازمان‌های حقوق بشری ونزوئلا نام‌شان را منتشر کرد، اهدا شد.[۳۵][۳۶]
۲۰۱۸ اولگ سنتسوف  اوکراینکارگردان فیلم، نماد مبارزه برای آزادی زندانیان سیاسی در روسیه و سراسر جهان[۳۷]
۲۰۱۹ الهام توختی  چیناقتصاددان، محقق و فعال حقوق بشر اویغور[۳۸]
۲۰۲۰ مخالفان دولت بلاروس  بلاروساپوزیسیون دموکراتیک بلاروس به نمایندگی از شورای هماهنگی[پ][۳۹][ت]
۲۰۲۱ آلکسی ناوالنی  روسیهسیاستمدار مخالف و فعال مبارزه با فساد[۴۱]
۲۰۲۲ مردم اوکراین  اوکراینبه اوکراینی‌هایی اعطا شد که پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ از دموکراسی، آزادی و حاکمیت قانون محافظت کردند.[۴۲][۴۳]
۲۰۲۳ مهسا امینی و جنبش زن، زندگی، آزادی  ایرانکشته‌شدن مهسا امینی منجر به خیزش ۱۴۰۱ ایران تحت شعار زن، زندگی، آزادی.[۴۴][۴۵]

یادداشت‌های جدول

منابع

پیوند به بیرون

برگرفته از «https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=fa&q=جایزه_ساخاروف&oldid=39214577»
🔥 Top keywords: