గర్భనియంత్రణ

పురుషులలో వేసెక్టమీ ద్వారా స్టెరిలైజేషన్, మహిళలలో నాళాన్ని ముడివేయటం,గర్భాశయ పరికరములు (ఐయుడిలు),లోపల అమర్చే గర్భనిరోధకం అనేవి గర్భనియంత్రణ యొక్క అత్యంత సమర్థవంతమైన పద్ధతులుగా ఉన్నాయి. నోటి మాత్రలు,పట్టీలు, యోని రింగులు, ‌ఇంజక్షన్లతో సహా అనేక హార్మోన్ ఆధారిత పద్ధతులు తరువాత ఇవి వాడబడతాయి. కండోమ్‌లు, డయాఫ్రమ్లు, గర్భనిరోధక స్పాంజిలు,సంతానోత్పత్తి అవగాహన పద్ధతులు వంటి భౌతిక అడ్డంకుల వంటి తక్కువ సమర్థవంతమైన పద్ధతులు ఉన్నాయి.తక్కువ ప్రభావవంతమైన పద్ధతులలో స్పెర్మిసైడ్లు , స్కలనం ముందు పురుషుని ఉపసంహరణ పద్ధతి ఉన్నాయి. అత్యంత ప్రభావవంతంగా స్టెరిలైజేషన్ ఉన్నప్పటికీ, సాధారణంగా ఇది తిరిగి పునరోత్పత్తి స్థాయికి తీసుకురాలేదు; ఇతర పద్ధతులన్నీ ఆపేసిన వెను వెంటనే అవి పునరోత్పత్తి స్థాయికి తీసుకు వచ్చేవిగా ఉన్నాయి.^[5] లైంగికంగా సంక్రమించే ఇన్ఫెక్షన్‌లను నివారించడానికి పురుష లేదా మహిళా కండోమ్‌లతో కూడిన సురక్షిత సెక్స్ కూడా సహాయపడుతుంది.^[6][7] సురక్షితం కాని సెక్స్ జరిపిన కొన్ని రోజుల తరువాత అత్యవసర కుటుంబ నియంత్రణనిరోధించవచ్చు.^[8] కొంతమంది అంటే కుటుంబ నియంత్రణ విధానం లాగా సెక్సుని పొందరు, కానీ సమ్మతి లేని కారణంగా కుటుంబ నియంత్రణ విద్య లేకుండా సంభోగం జరిగినప్పుడుసంయమనం-మాత్రమే లైంగిక విద్య అనేది కౌమారుల యొక్క గర్భాలను పెంచవచ్చు.^[9][10]

కౌమారుల గర్భాలు పేలవమైన ఫలితాలతో కూడి అధిక ప్రమాదాలతో ఉంటాయి. ఈ వయస్సులో అవాంఛిత గర్భధారణ రేటును సమగ్ర లైంగిక విద్య , గర్భనియంత్రణకు ప్రాప్యత అనేది తగ్గిస్తుంది.^[11][12] అన్ని రకాల గర్భనియంత్రణ పద్ధతులను యువత ఉపయోగిస్తుండగా^[13].కౌమార గర్భాల రేటును తగ్గించటంలో దీర్ఘకాలానికి సమర్థవంతమైన కుటుంబ నియంత్రణ అంటే ఇంప్లాంట్లు, ఐయుడిలు లేదా యోని రింగులు వంటివి ప్రత్యేక ప్రయోజనాన్ని కలిగి ఉన్నాయి.^[12] ఒక బిడ్డను ప్రసవించిన తరువాత, ప్రత్యేకంగా పాలివ్వని మహిళ నాలుగు నుండి ఆరు వారాలలో మళ్లీ గర్భవతి అవ్వవచ్చు. గర్భనియంత్రణ యొక్క కొన్ని పద్ధతులు బిడ్డ జననం తరువాత వెంటనే ప్రారంభమవుతాయి, మరికొన్నింటికి ఆరు నెలల సమయం అవసరం అవుతుంది. పాలిచ్చే మహిళలలో, నోటి జనన నియంత్రణ మాత్రల కలయిక కన్నా ప్రోజస్టిన్ మాత్రమే.-పద్ధతులకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వబడింది.

మెనోపాజుకు చేరుకున్న మహిళలలో,ఆఖరి బహిష్టు తరువాత ఒక సంవత్సరం వరకు గర్భనియంత్రణను కొనసాగించాలని సిఫార్సు చేయబడింది.^[13]

అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో·గర్భాన్ని నివారించాలని కోరుకునే సుమారు 222 మిలియన్, మహిళలు ఆధునిక కుటుంబ నియంత్రణ పద్ధతిని ఉపయోగించటం లేదు.^[14][15] అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో కుటుంబ నియంత్రణ వినియోగం ద్వారా గర్భధారణ సమయంలో లేదా ఆ తరువాత ప్రసూతి మరణాల సంఖ్య గర్భనియంత్రణ వల్ల 40% వరకు తగ్గింది (సుమారు 270,000 మరణాలు 2008లో నివారించబడ్డాయి), గర్భనియంత్రణ కోసం పూర్తి డిమాండ్‌కు చేరితే 70% వరకు నివారించబడతాయి.^[16][17] గర్భాల మధ్య సమయాన్ని పొడిగించడం ద్వారా, వయోజన మహిళల ప్రసవాల ఫలితాలను, వారి పిల్లల మనుగడను గర్భనియంత్రణ మెరుగుపరుస్తుంది.^[16] అభివృద్ధి చెందుతున్న ప్రపంచంలో మహిళల సంపాదనలో, ఆస్తులు, బరువు,, వారి పిల్లల విద్య, ఆరోగ్యం అన్నిటిని కుటుంబ నియంత్రణకు ఎక్కువ లభ్యత కలిగియుండటమనేది మెరుగుపరుస్తుంది.^[18] తక్కువ ఆధారపడిన పిల్లలు, శ్రామిక శ్రమలో పాల్గొనే ఎక్కువమంది మహిళలు, అరుదైన వనరులను తక్కువగా ఉపయోగించటం కారణంగా కుటుంబ నియంత్రణ ఆర్థికవృద్ధిని పెంచుతుంది.^[18][19]