Wikipedia:Cartafueyu normativu: Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios

Cartafueyu Normativu.Versión orixinal espublizada pola Academia de la Llingua Asturiana, tocante a los Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios (Academia de la Llingua Asturiana, 2010, Uviéu; ISBN: ISBN 978-84-8168-500-8).

Nun s'inclúi l'últimu estáu independiente y internacionalmente reconocíu de Sudán del Sur (posible xentiliciu: *sursudanés, -esa, -és (-eso); capital: Juba), darréu que la so independencia foi posterior a la publicación del Cartafueyu. Y asina, apaez el nome de Macedonia en vez de Macedonia del Norte, yá que'l cambéu oficial na so denomación foi posterior tamién (inclúise una nota esplicativa). Inclúinse tamién otres formes, tanto pa topónimos como pa xentilicios, qu'apaecen nel DALLA o na Gramática de la Llingua Asturiana, por ser normatives al tar incluyíes o mentaes nes avandiches obres académiques.

PaísXentiliciuCapital del país
Acrotiri y Dhekelia *d'Acrotiri y DhekeliaEpiskopí
Afganistán (L')afganistanu, -a, -oKabul
Åland, (Les) Islles *de (Les) Islles ÅlandMarieḥamn
Albaniaalbanu, -a, -o
Tamién albanés, -esa, -és (-eso)[1]
Tirana
Alemañaalemán, -ana, -anoBerlín
Xentiliciu: berlinés, -esa, -és (-eso)[2]
Andorraandorranu, -a, -oAndorra la Vieya
Angolaangolanu, -a, -oLuanda
Anguila *anguilanu, -a, -oEl Valle
Antártida, L' *e/d
Pero nel DALLA: antárticu, -a, -o[3]
e/d
Antigua y Barbudaantiguanu, -a, -oSan Xuan
Antilles Neerlandeses, (Les) *antillanu, -a, -oWillemstad
Arabia SauditasauditaRiyad
Armeniaarmeniu, -a, -oYereván
Aruba *arubanu, -a, -oOranxestad
Arxeliaarxelín, -ina, -inoArxel
Xentiliciu: arxelín, -ina, -ino[4]
Arxentina, (L') arxentín, -ina, -inoBuenos Aires
Australiaaustralianu, -a, -oCanberra
Austriaaustriacu, -a, -oViena
Azerbaixán, (L')azerbaixanu, -a, -oBakú
Bahames, Lesbahamés, -esa, -és (-eso)Nasáu
Baḥréinbaḥreinín, -ina, -inoManama
Bangladexbangladexín, -ina, -inoDhaka
Barbadosbarbadianu, -a, -oBridgetown
Belize *
Magar apaez con asteriscu, esti país ye miembru de la ONX dende 1981.
belizianu, -a, -oBelmopán
Bélxicabelxicanu, -a, -o
Tamién belga[5]
Bruxeles
Benínbeninés, -esa, -és (-eso)Puertu Nuevu
Bermudes, Les *bermudianu, -a, -oḤamilton
Bielorrusiabielorrusu, -a, -oMinsk
Boliviabolivianu, -a, -oLa Paz
Bosnia y Herzegovinabosniu, -a, -oSarayevu
Botsuanabotsuanianu, -a, -oGaborone
Bouvet, (La) Islla *de (La) Islla Bouvete/d
Brasil, (El)brasilanu, -a, -o
Tamién brasileñu, -a, -o[6][7]
Brasilia
Brunéibruneyanu, -a, -oBandar Seri Begawan
Bulgariabúlgaru, -a, -oSofía
Burkina Fasuburkinés, -esa, -és (-eso)Uagadugú
Burundiburundianu, -a, -oBuxumbura
NOTA: en 2019, la capitalidá de Burundi foi treslladada a la ciudá de Gitega
Bután, (El) *
Magar apaez con asteriscu, esti país ye miembru de la ONX dende 1971.
butanés, -esa, -és (-eso)Thimphu
Cabu Verdecabuverdianu, -a, -oPraia
Caimán, (Les) Islles *caimanés, -esa, -és (-eso)George Town
Camboyacamboyanu, -a, -oPnom Penh
Camerún, (El)camerunés, -esa, -és (-eso)Yaundé
Canadá, (El)canadianu, -a, -o
Tamién canadiense[8]
Ottawa
Centroafricana, (La) Repúblicacentroafricanu, -a, -oBangui
Chad, (El)chadianu, -a, -oXamena
Chequiachecu, -a, -oPraga
Chilechilenu, -a, -oSantiagu
China, (La)chinu, -a, -oBeixín
Tamién Pequín[9][10]
Xentiliciu: pequinés, -esa, -és (-eso)[11]
Christmas, (La) Islla *de (La) Islla ChristmasFlying Fish Cove
Ciudá del Vaticanu *de Ciudá del VaticanuCiudá del Vaticanu
Cocos (Keeling), (Les) Islles *de (Les) Islles CocosIslla Oeste
Colombiacolombianu, -a, -oBogotá
Comores, (Les)comoranu, -a, -oMoroni
Congu, Elcongolés, -esa, -és (-eso)Brazzaville
Congu, República Democrática d'Elcongolés, -esa, -és (-eso)Kinxasa
Corea del Nortenorcoreanu, -a, -oPyong Yang
Corea del Sursurcoreanu, -a, -oSeúl
Cornualles *cornuallés, -esa, -és (-eso)
Tamién córnicu, -a, -o[12]
Truru
Costa de Marfilcostamarfiliegu, -a, -oYamusukru
Costa Ricacostarricanu, -a, -oSan Xosé
CroaciacroataZagreb
Cubacubanu, -a, -oHabana, L'(a)
Xentiliciu: habaneru, -a, -o[13]
Dinamarcadanés, -esa, -és (-eso)Copenḥague
Dominicadominiqués, -esa, -és (-eso)Rousseau
Dominicana, (La) Repúblicadominicanu, -a, -oSantu Domingu
Ecuador, (L')
Tamién Ecuador, L'[14]
ecuatorianu, -a, -oQuitu
Emiratos Árabes Xuníos, (Los)de (Los) Emiratos Árabes XuníosAbu Dhabi
Eritreaeritréu, -a, -oAsmara
Escocia *escocés, -esa, -és (-eso)Edimburgu
Eslovaquiaeslovacu, -a, -oBratislava
Esloveniaeslovenu, -a, -oLiubliana
Españaespañol, -ola, -olMadrid
Xentiliciu: madrilanu, -a, -o[15] o madrilán, -a, -o[16]
Estaos Xuníos d'América, (Los)de (Los) Estaos Xuníos d'América
Tamién norteamericanu, -a, -o[17]
Washington
Estoniaestonianu, -a, -o
Tamién estoniu, -a, -o[18]
Tallín
Etiopíaetíope
Tamién etiope[19]
Adís Abeba
Exiptuexipcianu, -a, -o
Tamién exipciu, -a, -o[20]
El Cairu
Feroe, (Les) Islles *feroés, -esa, -és (-eso)Tórsḥavn
Filipines, (Les)filipín, -ina, inoManila
Finlandiafinlandés, -esa, -és (-eso)
Tamién finés, -esa, -és (-eso)[21]
Ḥélsinki
Fixi, (Les) Isllesfixanu, -a, -oSuva
Franciafrancés, -esa, -és (-eso)París
Xentiliciu: parisín, -ina, -ino[22][23]
Gabón, (El)gabonés, -esa, -és (-eso)Libreville
Gales *galés, -esa, -és (-eso)
Tamién cámbricu, -a, -o[24]
Cárdif
Gambiagambianu, -a, -oBanxul
Ghanaghanianu, -a, -oAccra
Granadagranadín, -ina, -inoSan Xurde
Greciagriegu, -a, -oAtenes
Xentiliciu: ateniense[25][26]
Groenlandia *groenlandés, -esa, -és (-eso)Nuuk
Guadalupe *guadalupanu, -a, -oBasse-Terre
Guam
Magar nun apaez con asteriscu, esti territoriu nun ye miembru de la ONX, siendo una dependencia de los EE.XX.
guamianu, -a, -oAgaña
Guatemalaguatemalianu, -a, -oCiudá de Guatemala
Guérnesei *de GuérneseiPuertu San Pedru (Saint-Pierre-Port)
Guineaguineanu, -a, -oConacri
Guinea-Bisáude Guinea-BisáuBisáu
Guinea Ecuatorialecuatoguineanu, -a, -oMalabu
Guyana, (La)guyanés, -esa, és (-eso)Georgetown
Guyana Francesa, (La) *de (La) Guyana FrancesaCayena
Haitíhaitianu, -a, -oPuertu Príncipe
Ḥeard y McDonald, (Les) Islles *de (Les) Islles Ḥeard y McDonalde/d
Hondureshonduranu, -a, -oTegucigalpa
Ḥong Kong *ḥongkonés, -esa, -és (-eso)Victoria
Hungríahúngaru, -a, -oBudapest
India, (La)indiu, -a, -oNueva Delhi
Indonesiaindonesiu, -a, -oXakarta
Inglaterra
Magar nun apaez con asteriscu, esti país constituyente del Reinu Xuníu nun ye miembru por sí mesmu de la ONX, sinón dientro del estáu mentáu.
inglés, -esa, -és (-eso)Londres
Irániranín, -ina, -ino
Tamién iraniu, -a, -o[27]
Teḥrán
Iraqiraquín, -ina, -ino
Tamién iraquí[28]
Bagdag
Tamién Bagdad[29]
Irlandairlandés, -esa, -és (-eso)Dublín
Islandiaislandés, -esa, -és (-eso)Reikiavik
Islla de Man, (La) *manés, -esa, -és (-eso)Douglas
Islles Perifériques Menores de los EE.XX., (Les) *de (Les) Islles Perifériques Menores de los EE.XX.e/d
Islles Vírxenes Britániques, (Les) *de (Les) Islles Vírxenes BritániquesRoad Town
Islles Vírxenes Americanes, (Les) *de (Les) Islles Vírxenes AmericanesCarlota Amalia
Israelisraelín, -ina, -inoXerusalén
Italiaitalianu, -ana, -ano
Tamién italián, -ana, -ano[30]
Roma
Xentiliciu: romanu, -a, -o[31]
Kazakstán, (El)kazaquistanín, -ina, -inoAstaná
Keniakenianu, -a, -oNairobi
Kirguistán, (El)kirguistanín, -ina, -ino
Tamién kirguís[32]
Bixkek
Kiribatikiribatianu, -a, -oTarawa
Kosovu *kosovarPrístina
Kuwaitkuwaitianu, -a, -o
Tamién kuwaitín, -ina, -ino[33]
Ciudá de Kuwait
Laoslaosianu, -a, -oVientián
Lesothude LesothuMaseru
Letonialetón, ona, -ón (-ono)Riga
Líbanu, El
Tamién Líbano[34][35] y Líbanu[36]
libanés, -esa, -és (-eso)Beirut
Liberialiberianu, -a, -oMonrovia
Libialibiu, -a, -oTrípoli
Liechtensteinde LiechtensteinVaduz
Lituanialituanu, -a, -oVilnius
Luxemburguluxemburgués, -esa, -és (-eso)Luxemburgu
Macáu *de MacáuMacáu
Macedonia
NOTA: en 2019, el nome d'esti país cambió a Macedonia del Norte
macedoniu, -a, -oSkopie
Madagascar, (El)malgaxeAntananarivu
Malasiamalasiu, -a, -o
Tamién malayu, -a, -o[37]
Kuala Lumpur
Malauimalauianu, -a, -oLilongüe
Maldives, (Les)maldivianu, -a, -oMalé
Malímalianu, -a, -oBamaku
Maltamaltés, -esa, -és (-eso)La Valeta
Malvines, (Les) Islles *malvinianu, -a, -oStanley
Marianes del Norte, (Les) Islles *de (Les) Islles Marianes del NorteSaipán
Marruecosmarroquín, -ina, -inoRabat
Martinica, (La) *martinicanu, -a, -oFuerte Francia
Márxal, (Les) Isllesmarxalés, -esa, -és (-eso)Mayuru
Mauriciumauricianu, -a, -oPuertu Lluis
Mauritaniamauritanu, -a, -oNuakxot
Mayotte *de MayotteMamuzú
Méxicu
Tamién México[38]
mexicanu, -a, -oCiudá de Méxicu
Micronesiamicronesiu, -a, -oPalikir
Moldaviamoldavu, -a, -oQuixináu
Mónacu *
Magar apaez con asteriscu, esti país ye miembru de la ONX dende 1993.
Tamién Mónaco[39]
monegascu, -a, -oMontecarlu
Mongoliamongol, -ola, -oloUlán Bátor
Montenegrumontenegrín, -ina, -inoPodgorica
Montserrat *montserratín, -ina, -inoPlymouth
NOTA: La ciudá foi destruyida en 1995; la capital de facto ye Brades
Mozambiquemozambicanu, -a, -oMaputu
Myanmar
Tamién Birmania[40]
de Myanmar
Tamién birmanu, -a, -o[41]
Naypyidaw
Namibianamibianu, -a, -oWindḥoek
Naurunauruanu, -a, -oYaren
Nepal, (El)nepalés, -esa, -és (-eso)Katmandú
Nicaraguanicaraguanu, -a, -oManagua
Niue *niueuanu, -a, -oAlofi
Níxer, (El)nixerín, -ina, -inoNiaméi
Nixerianixerianu, -a, -oAbuya
Norfolk, (La) Islla *de (La) Islla NorfolkKingston
Norueganoruegu, -a, -oOslu
Nueva Caledonia *neocaledonianu, -a, -oNumea
Nueva Zelandaneozelandés, -esa, -és (-eso)Wellington
Ománomanianu, -a, -oMascate
Países Baxos, (Los)neerlandés, -esa, -és (-eso)Ámsterdam
Paláude PaláuMelekeok
Palestina *palestín, -ina, -inoXerusalén Este
Panamápanamiegu, -a, -oCiudá de Panamá
Papúa Nueva Guineapapuanu, -a, -oPuertu Moresbi
Paquistán, (El)paquistanín, -ina, inoIslamabad
Paraguái, (El)
Tamién Paraguay[42]
paraguayu, -a, -oAsunción
Perú, (El)peruanu, -a, -oLima
Xentiliciu: limeñu, -a, -o[43][44]
Pitcairn, (Les) Islles *de (Les) Islles PitcairnAdamstown
Polinesia Francesa, (La) *polinesiu, -a, -oPapeete
Poloniapolacu, -a, -oVarsovia
Portugalportugués, -esa, -és (-eso)Lisboa
Puertu Ricu
Magar nun apaez con asteriscu, esti país nun ye miembru de la ONX, tando n'asociación colos EE.XX.
Tamién Puerto Rico[45]
portorricanu, -a, -o
Tamién puertorriqueñu[46]
San Xuan
Qatarqatarín, -ina, -inoDoḥa
Reinu Xuníu, (El)británicu, -a, -oLondres
Reunión *reunionés, -esa, -és (-eso)San Denís
Ruandaruandés, -esa, -és (-eso)Kigali
Rumaníarumanu, -a, -oBucarest
Rusiarusu, -a, -oMoscú
Sáḥara Occidental, El *saḥarianu, -a, -oL'Aaiún
Saint Kitts y Nevisde Saint Kitts y NevisBasseterre
Saint Pierre y Miquelon *de Saint Pierre y MiquelonSaint Pierre
Salomón, (Les) Isllessalomonés, -esa, -és (-eso)Ḥoniara
Salvador, Elsalvadorianu, -a, -o
Tamién salvadoreñu, -a, -o[47]
San Salvador
Samoasamoanu, -a, -oApia
Samoa Americana *samoanu, -a, -oPagu Pagu
San MarínsamarinésSan Marín
San Vicente y Les Granadines *
Magar apaez con asteriscu, esti país ye miembru de la ONX dende 1980.
de San Vicente y Les GranadinesKingstown
Santa Lena *de Santa LenaJamestown
Santa Llucíade Santa LlucíaCastries
Santu Tomé y Príncipede Santu Tomé y PríncipeSantu Tomé
Seixeles, (Les) *
Magar apaez con asteriscu, esti país ye miembru de la ONX dende 1976.
seixelés, -esa, -és (-eso)Victoria
Senegal, (El)senegalés, -esa, -és (-eso)Dakar
Serbiaserbiu, -a, -oBelgráu
Sierra Lleonasierralleonés, -esa, -és (-eso)Ciudá Llibre
Singapursingapuranu, -a, -oSingapur
Siriasiriu, -a, -oDamascu
Xentilicios: damascenu, -a, -o[48] y damasquín, -ina, -ino[49]
Somaliasomalín, -ina, inoMogadixu
Sri Lankade Sri LankaColombu (capital comercial)
Nota:Sri Jayawardenapura Kotte (capital alministrativa non incluyida nos Cartafueyos)
Suazilandiasuazilandés, -esa, -és (-eso)Mbabane
Sudáfrica
Tamién República Surafricana, (La)[50]
sudafricanu, -a, -o
Tamién surafricanu, -a, -o[51]
Pretoria
Sudán, (El)sudanés, -esa, -és (-eso)Ḥartum
Sueciasuecu, -a, -oEstocolmu
Suizasuizu, -a, -oBerna
Surinam, (El)surinamés, -esa, -és (-eso)Paramaribu
Svalbard ya Islla Jan Mayen *de Svalbard ya Islla Jan MayenLongyearbyen
Tailandiatailandés, -esa, -és (-eso)Bangkok
Taiwán *taiwanés, -esa, -és (-eso)Taipéi
Tanzaniatanzanianu, -a, -o
Tamién tanzanu, -a, -o[52]
Dodoma
Taxiquistán, (El)taxiquistanín, -ina, -inoDuxambé
Territoriu Británicu del Océanu Índicu, (El) *del Territoriu Británicu del Océanu Índicue/d
Tierres Australes y Antártiques Franceses, (Les) *de (Les) Tierres Australes y Antártiques FrancesesSaint-Pierre-de-la-Réunion
Timor Orientaltimorés, -esa, -és (-eso)Dili
Togutogolés, -esa, és (-eso)Lomé
Tokeláu *tokeluanu, -a, -oe/d
Tongatonganu, -a, -oNuku'Alofa
Trinidá y Tobagude Trinidá y TobaguPuertu España
Tuniciatunecín, -ina, -inoTúnez
Xentiliciu: tunecín, -ina, -ino[53]
Turkmenistán, (El)turcomanu, -a, -oAxgabat
Turques y Caicos, (Les) Islles *de (Les) Islles Turques y CaicosCiudá Cockburn
Turquíaturcu, -a, -oAnkara
Tuvalutuvaluanu, -a, -oFongafale
Ucraína
Tamién Ucrania[54]
ucraín, -ína, -íno
Tamién ucranianu, -a, -o[55]
Kiev
Ugandaugandés, -esa, -és (-eso)Kampala
Uruguái, (L')
Tamién Uruguay[56]
uruguayu, -a, -oMontevidéu
Uzbequistán, (L')uzbequistanín, -a, -o
Tamién uzbecu, -a, -o[57]
Taxkent
Vanuatuvanuatuanu, -a, -oPuertu Villa
Venezuelavenezolanu, -a, -oCaraques
Vietnam, (El)vietnamín, -ina, -ino
Tamién vietnamita[58]
Ḥanói
Wallis y Futuna *de Wallis y FutunaMata-Utu
Xamaicaxamaicanu, -a, -oKingston
Xapón, (El)xaponés, -esa, -és (-eso)Tokiu
Xeorxa *
Magar apaez con asteriscu, esti país ye miembru de la ONX dende 1992.
xeorxanu, -a, -oTblisi
Xeorxa del Sur y Sandwich del Sur, (Les) Islles *de (Les) Islles Xeorxa del Sur y Sandwich del Sure/d
Xerséi *de XerséiSaint-Helier
Xibuti *
Magar apaez con asteriscu, esti país ye miembru de la ONX dende 1977.
xibutianu, -a, -oXibuti
Xipre
Tamién Chipre[59]
xipriota
Tamién chipriota[60]
Nicosia
Xordaniaxordanu, -a, -oAmán
Yeme, (El)
Tamién Yemen[61][62]
yemenín, -ina, -ino
Tamién yemenita[63]
Sana'a
Zambiazambianu, -a, -oLusaka
Zimbabuezimbabuanu, -a, -oḤarare

Referencies