Jacek Wszoła

Syn Romana Wszoły – trenera młodzieży^[4] i nauczyciela wychowania fizycznego z warszawskiego technikum łączności^[5]. Absolwent Zespołu Szkół Łączności w Warszawie^[6]. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim^[7], kształcił się także na warszawskiej Akademii Wychowania Fizycznego^[4]. Dwanaście razy stawał na podium (w tym 11 razy na jego najwyższym stopniu) mistrzostw Polski seniorów^[8]. W latach 1974–1985 29 razy bronił barw narodowych w meczach międzypaństwowych, odnosząc w nich 15 zwycięstw indywidualnych^[9]. Rekordzista Polski, Europy i świata^[10]. W 1976 roku zajął drugie miejsce w plebiscycie Przeglądu Sportowego^[2] oraz zdobył Złote Kolce^[4]. Zasłużony Mistrz Sportu, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[4].

Początki

Sport zaczął uprawiać w 1971 roku^[4]. Jednak już w latach 60. Jacek Wszoła był częstym gościem zawodów lekkoatletycznych, na które przychodził wraz z ojcem^[5]. W 1974 zdobył swój pierwszy złoty medal mistrzostw Polski seniorów^[8], a podczas mistrzostw Europy zajął 5. miejsce osiągając wynik 2,19. Rok później, w czasie juniorskiego czempionatu Starego Kontynentu w Atenach, z wynikiem 2,22 zdobył złoty medal i ustanowił nowy rekord imprezy^[11].

Igrzyska Olimpijskie 1976

Eliminacje do olimpijskiego konkursu skoku wzwyż w Montrealu rozegrano 30 lipca^[12]. Aby wywalczyć awans do finału, należało pokonać poprzeczkę zawieszoną na wysokości 2,16^[1]. Wyczynu tego dokonało 14 skoczków, którzy awansowali do kolejnej rundy^[1]. Jacek Wszoła startował w kwalifikacjach w grupie A^[1]. Bez strącenia pokonał w pierwszych próbach wysokości 2,10, 2,13 oraz 2,16 – dzięki temu ex aequo z reprezentantem USA Jamesem Barrineau zajął pierwsze miejsce w swojej grupie eliminacyjnej^[1].

Finał olimpijski odbył się po południu 31 lipca^[12] i był ostatnią konkurencją lekkoatletyczną tego dnia igrzysk^[4]. Podczas trwającego ponad 4 godziny konkursu padał obfity deszcz^[4]. Wszoła opuścił pierwsze trzy wysokości: 2,00, 2,05 oraz 2,10^[1]. Po wysokości 2,18 w konkursie zostało tylko 10 zawodników, którym w skokach przeszkadzały nasilające się opady deszczu^[13]. Do wysokości 2,25 dotarło tylko dwóch zawodników: Jacek Wszoła oraz faworyt gospodarzy i rówieśnik Polaka Greg Joy^[13]. Poprzeczkę zawieszoną na 2,25 udało się pokonać Wszole w drugiej próbie^[1], Kanadyjczyk po nieudanym skoku na 2,25 przeniósł pozostałe dwie próby na wysokość 2,27, której jednak także nie pokonał^[14]. Późniejsze ataki Polaka na 2,27 i 2,29 zakończyły się niepowodzeniem^[1].

Poniższa tabela prezentuje start Jacka Wszoły podczas finału olimpijskiego w Montrealu^[1].

1977 – 1980

Po igrzyskach w Montrealu przyszedł rok 1977. 13 marca Wszoła wywalczył złoty medal podczas halowych mistrzostw Europy w Hiszpanii, ustanawiając wynikiem 2,25 nowy rekord halowego czempionatu^[15]. W sierpniu tego samego roku zdobył złoty medal uniwersjady^[16]. W pucharze świata był trzeci, a w finale pucharu Europy zajął drugie miejsce. Podczas halowych mistrzostw Europy, które gościła stolica Austrii, uplasował się w roku 1978 na siódmej lokacie. Kilka miesięcy później Wszoła zajął szóste miejsce podczas, rozgrywanych w Pradze, mistrzostw Europy^[17]. W roku 1979 zajął drugie miejsce w pucharze świata. Podczas uniwersjady w Meksyku uplasował się tuż za podium, zajmując z dobrym wynikiem 2,26 czwarte miejsce^[2]. Sezon olimpijski 1980 zaczął od srebrnego medalu halowych mistrzostw Starego Kontynentu^[15]. 25 maja podczas drugiej edycji mityngu skoku wzwyż w niemieckim Eberstadt skokiem na wysokość 2,35 ustanowił nowy rekord świata.

Igrzyska Olimpijskie 1980

Zawody w skoku wzwyż podczas igrzysk w Moskwie rozgrywano 31 lipca (eliminacje) i 1 sierpnia (finał)^[1]. Wszoła do zawodów przystępował jako aktualny rekordzista świata. Awans do finału moskiewskich igrzysk dawał wynik 2,21^[1]. Polak po opuszczeniu próby na 2,05 bez problemu w pierwszych podejściach zaliczył wysokość 2,10, 2,15 oraz 2,18^[1]. Rezultat dający awans do finału – 2,21 – uzyskał w drugiej próbie na tej wysokości^[1]. Ostatecznie Wszoła zajął 8. miejsce w eliminacyjnej grupie A i 11. w ostatecznej klasyfikacji kwalifikacji^[1].

Finał odbył się w piątek 1 sierpnia. Polak opuścił pierwszą wysokość (2,10) i w pierwszej próbie pokonał 2,15. Po opuszczeniu wysokości 2,18 w drugich próbach zaliczył odpowiednio 2,21 i 2,24^[1]. Dzięki udanym skokom na 2,27 i 2,29 poprawiał własny rekord olimpijski^[1]. W drugiej próbie przeskoczył 2,31, ponownie ustalając nowy rekord igrzysk^[1]. Trzy próby na 2,33 były nieudane^[1], co nie pozwoliło Wszole na dalszą rywalizację z Gerdem Wessigiem z NRD. Niemiec, który wynikiem 2,36 poprawił należący do polskiego lekkoatlety rekord świata, wygrał zawody, próbując jeszcze – bezskutecznie – pokonać poprzeczkę na wysokości 2,38^[18]. Srebrny medal Wszoła uznał za swoją porażkę^[4].

Poniższa tabela prezentuje start Jacka Wszoły podczas finału olimpijskiego w Moskwie^[1].

1980 – 1982

W drugiej części sezonu 1980 Wszoła brał udział w zawodach w Poznaniu – przy odbiciu odsunął się pasek tartanu, co spowodowało zerwanie więzadeł w stawie skokowym. Zawodnik powrócił do pełnej sprawności dopiero po 18 miesiącach^[19].

Afera pantoflowa 1982

W 1982 roku wdał się w konflikt z Polskim Związkiem Lekkiej Atletyki^[4]. Oficjalnym partnerem PZLA był wówczas Adidas. Wszoła podczas eliminacji mistrzostw Europy wystartował w butach "Tiger" japońskiej firmy ASICS^[4], która przelała na jego konto pieniądze. Oficjalnie tłumaczył to wygodą butów z Kraju Kwitnącej Wiśni. W rezultacie Polak nie mógł wystąpić w finale europejskiego czempionatu^[4].

1982 – 1989

W 1983 po raz trzeci w karierze (i ostatni) brał udział w uniwersjadzie – z wynikiem 2,20 zajął 13. miejsce^[2]. W sierpniu startował w pierwszych w historii^[20] lekkoatletycznych mistrzostwach świata. Na stadionie w Helsinkach pokonał w eliminacjach wysokość 2,21^[21], a w finale z wynikiem 2,23 zajął ostatecznie 13. miejsce^[22]. Przez bojkot igrzysk olimpijskich w Los Angeles (1984) Wszoła nie wystartował w swoich trzecich igrzyskach. Podczas zorganizowanych przez kraje socjalistyczne zawodów Przyjaźń-84 zajął 4. miejsce, uzyskując rezultat 2,15^[2]. Ostatnim ważnym występem na imprezie rangi mistrzowskiej był dla Wszoły start w halowych mistrzostwach Europy w roku 1987 – w imprezie tej zajął 11. miejsce skacząc 2,20. W 1988 był bez formy i nie udało mu się pojechać do Seulu na igrzyska olimpijskie^[4]. Karierę zakończył w roku 1989.

Jeszcze w czasie czynnego uprawiania sportu Wszoła – wraz z rekordzistą Polski w biegu na 100 metrów Marianem Woroninem – zajął się przedsiębiorczością^[23]. Działalność ta jednak nie rozwinęła się^[23]. W kolejnych latach pracował jako trener oraz nauczyciel historii powszechnej w Szwecji^[23]. Po zakończeniu pracy w Skandynawii miał podjąć pracę trenera w klubie tenisowym w Dublinie, jednak zrezygnował z tej propozycji na rzecz pracy jako przedstawiciel na Polskę firmy obuwniczej^[23]. Ostatecznie – w związku z upadkiem Muru Berlińskiego – nie podjął żadnej z tych prac^[23]. W kolejnych latach prowadził kantor, a później otworzył w centrum handlowym na warszawskim Ursynowie sklep sportowy^[23]. W 1999 roku był jednym z założycieli sieci klubów fitness „Fitness Klub Gymnasion”^[24]. Okazjonalnie Wszoła występuje w telewizji jako komentator wydarzeń sportowych. Był bohaterem jednego z komiksów o polskich sportowcach, które w 2008 roku przygotowała Gazeta Wyborcza^[25]. W 2010 roku został jednym z ambasadorów cyklu Samsung Athletic Cup^[26].

W 1992 wystąpił w zawodach weteranów w Zduńskiej Woli, a w 1997 roku zdobył w Birmingham złoty medal halowych mistrzostw Europy weteranów, uzyskując w kategorii zawodników z przedziału 40–44 lata wynik 2,01^[27][4]. W 2012 pełnił rolę ambasadora podczas Warmia Mazury Senior Games 2012^[28], na tych zawodach zdobył w swojej kategorii wiekowej srebrny medal w pchnięciu kulą o wadze 6 kilogramów (z wynikiem 8,58 m)^[29][30] oraz brąz w żeglarstwie^[28].

Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010^[31] oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku^[32].

Żonaty, ma dwójkę dzieci^[4].

Imprezy międzynarodowe

Rok	Impreza	Miejsce	Pozycja	Wynik
1974	Mistrzostwa Europy	Rzym	5. miejsce	2,19[4]
1975	Halowe mistrzostwa Europy	Katowice	11. miejsce	2,16[17]
1975	Mistrzostwa Europy juniorów	Ateny	1. miejsce	2,22[11]
1975	Półfinał puchar Europy	Londyn	1. miejsce	2,20[9]
1975	Finał pucharu Europy	Nicea	5. miejsce	2,11[9]
1976	Igrzyska olimpijskie	Montreal	1. miejsce	2,25[33][17] OR[1]
1977	Halowe mistrzostwa Europy	San Sebastián	1. miejsce	2,25[17]
1977	Uniwersjada	Sofia	1. miejsce	2,22[16]
1977	Półfinał pucharu Europy	Warszawa	2. miejsce	2,20[9]
1977	Finał pucharu Europy	Helsinki	2. miejsce	2,28[9]
1977	Puchar świata	Düsseldorf	3. miejsce	2,24[4][34]
1978	Halowe mistrzostwa Europy	Wiedeń	7. miejsce	2,21[17]
1978	Mistrzostwa Europy	Praga	6. miejsce	2,21[17]
1979	Uniwersjada	Meksyk	4. miejsce	2,26[2]
1979	Półfinał pucharu Europy	Lüdenscheid	1. miejsce	2,24[9]
1979	Puchar świata	Montreal	2. miejsce	2,27[4][34]
1980	Halowe mistrzostwa Europy	Sindelfingen	2. miejsce	2,29[17]
1980	Igrzyska olimpijskie	Moskwa	2. miejsce	2,31[35][1]
1982	Mistrzostwa Europy	Ateny	–	–
1983	Uniwersjada	Edmonton	11. miejsce	2,20[2]
1983	Mistrzostwa świata	Helsinki	13. miejsce	2,23[35][17]
1983	Finał pucharu Europy	Londyn	5. miejsce	2,19[9]
1984	Przyjaźń-84	Moskwa	4. miejsce	2,15[2]
1985	Finał pucharu Europy	Moskwa	5. miejsce	2,20[9]
1987	Halowe mistrzostwa Europy	Liévin	11. miejsce	2,20[17]

Mistrzostwa Polski seniorów

Stadion

Jacek Wszoła dwanaście razy startował w finale mistrzostw Polski seniorów – nigdy nie zajął gorszego miejsca niż drugie (w 1983 uległ Januszowi Trzepizurowi)^[8]. W klasyfikacji wszech czasów mistrzostw Polski Wszoła zajmuje drugie miejsce, ulegając jedynie posiadającemu w kolekcji 12 złotych krążków Arturowi Partyce^[2].

Mistrzostwa Polski	Pozycja	Wynik
Warszawa 1974	1. miejsce	2,09
Bydgoszcz 1975	1. miejsce	2,10
Bydgoszcz 1976	1. miejsce	2,17
Bydgoszcz 1977	1. miejsce	2,17
Warszawa 1978	1. miejsce	2,20
Poznań 1979	1. miejsce	2,25
Łódź 1980	1. miejsce	2,22
Lublin 1982	1. miejsce	2,28
Bydgoszcz 1983	2. miejsce	2,28
Lublin 1984	1. miejsce	2,28
Bydgoszcz 1985	1. miejsce	2,30
Grudziądz 1988	1. miejsce	2,29

Hala

Jacek Wszoła ma w kolekcji 11 medali halowych mistrzostw Polski seniorów. W klasyfikacji wszech czasów halowego czempionatu Wszoła zajmuje pierwsze miejsce^[2].

Mistrzostwa Polski	Pozycja	Wynik
Katowice 1975	2. miejsce	2,13[36]
Warszawa 1976	1. miejsce	2,18[37]
Zabrze 1977	1. miejsce	2,17[37]
Zabrze 1978	1. miejsce	2,20[37]
Zabrze 1979	1. miejsce	2,17[37]
Zabrze 1980	1. miejsce	2,30[37]
Zabrze 1981	1. miejsce	2,27[37]
Zabrze 1984	1. miejsce	2,30[37]
Zabrze 1986	1. miejsce	2,33[37]
Zabrze 1987	1. miejsce	2,27[37]
Zabrze 1989	2. miejsce[2]	2,18[38]

Progresja wyników Jacka Wszoły w poszczególnych latach kariery^[39].

Wiek	Rezultat	Data	Miejsce	Pozycja na listach światowych
17	2,08	28 października 1973	Warszawa	99
18	2,20	8 czerwca 1974	Kassel	25.[40]
19	2,23	9 sierpnia 1975	Warszawa	14.[40]
20	2,29	8 września 1976	Koblencja	02 2.[40]
21	2,30	11 września 1977	Fürth	05 5.[40]
22	2,24	17 września 1978	Warszawa	30.[40]
23	2,29	3 lipca 1979	Sztokholm	08 8.[40]
24	2,35	25 maja 1980	Eberstadt	02 2.[40]
25	2,28i	13 lutego 1981	Berlin Zachodni	14.[40]
26	2,28	3 lipca 1982	Lublin	24.[40]
27	2,28	26 czerwca 1983	Bydgoszcz	39.[40]
28	2,31	2 września 1984	Rzym	21.[40]
29	2,32	19 czerwca 1985	Warszawa	20.[40]
30	2,33i[41]	9 lutego 1986	Zabrze	13.[40]
31	2,27i[42]	8 lutego 1987	Zabrze	50.[40]
32	2,29	14 sierpnia 1988	Grudziądz	42.[40]
33	2,24i[43]	4 czerwca 1989	Eberstadt	90.[40]
36	2,00	12 września 1992	Zduńska Wola	99
41	2,01		Birmingham	99

Rekordy świata

Konkurencja	Rezultat	Data	Miejsce
Skok wzwyż – stadion	2,35[17][44]	25 maja 1980	Eberstadt

Rekordy Europy

Konkurencja	Rezultat	Data	Miejsce
Skok wzwyż – stadion	2,29[2]	8 września 1976	Koblencja
Skok wzwyż – stadion	2,35[17][44]	25 maja 1980	Eberstadt

Rekordy Polski

W ciągu swojej 18-letniej kariery Jacek Wszoła ustanowił jedenaście rekordów Polski na stadionie^[10].

Rezultat	Data	Miejsce
2,20[45]	8 czerwca 1974	Kassel
2,22	24 maja 1975	Warszawa
2,23	9 sierpnia 1975	Warszawa
2,24	8 czerwca 1976	Mediolan
2,25	22 czerwca 1976	Bydgoszcz
2,26	12 lipca 1976	Warszawa
2,27	22 sierpnia 1976	Warszawa
2,29	8 września 1976	Koblencja
2,30	11 września 1977	Fürth
2,31	25 maja 1980	Eberstadt
2,35	25 maja 1980	Eberstadt

Rekordy życiowe

Konkurencja	Rezultat	Data	Miejsce	Uwagi
Skok wzwyż – stadion	2,35[17]	25 maja 1980	Eberstadt	rekord świata
Skok wzwyż – hala	2,33[17]	9 lutego 1986	Zabrze

• Jacek Wszoła w bazie World Athletics (ang.). [dostęp 24 października 2011].
• Polski Komitet Olimpijski: Jacek Wszoła – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2014-05-31]. (pol.).
• Jacek Wszoła, [w:] tilastopaja.info [dostęp 2020-03-27]  (ang.).
• Olympedia – Jacek Wszoła (ang.)

• Jacek Wszoła o olimpijskim złocie w Montrealu i porażce w Moskwie. „Chrzanić Gerda Wessiga” [online], Sport.pl [dostęp 2011-10-24]  (pol.).
• Trening Jacka Wszoły w PKF na stronie KronikaRP