9 lutego

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   474 – Zenon Izauryjczyk został cesarzem wschodniorzymskim.
• 1111 – Papież Paschalis II i król niemiecki Henryk V Salicki zawarli tajne porozumienie, na mocy którego Henryk zrezygnował z prawa do inwestytury i zgodził się na wolny wybór biskupów, a w zamian biskupi i opaci niemieccy musieli zwrócić wszystkie regalia, które otrzymali od monarchów od czasów Karola Wielkiego.
• 1354 – Anna Świdnicka, żona króla Czech i Niemiec Karola IV Luksemburskiego, została koronowana w Akwizgranie na królową Niemiec.
• 1499 – Leonardo da Vinci zakończył pracę nad malowidłem ściennym Ostatnia Wieczerza w refektarzu klasztoru dominikanów przy bazylice Santa Maria delle Grazie w Mediolanie.
• 1507 – Portugalski żeglarz Diogo Dias dotarł, jako pierwszy Europejczyk, na wyspę Reunion.
• 1518 – Stany Kastylii uznały panowanie króla Hiszpanii Karola Habsburga i złożyły mu hołd w Valladolid.
• 1529 – Katedra bazylejska oraz inne świątynie w mieście zostały sprofanowane przez luterański tłum.
• 1552 – Założono miasto Valdivia w Chile.
• 1553 – Na dworze króla Francji Henryka II Walezjusza została wystawiona po raz pierwszy sztuka Kleopatra w niewoli Étienne’a Jodelle’a, z osobistym udziałem autora w roli tytułowej.
• 1555 – W Gloucester został spalony na stosie protestancki biskup John Hooper, trzeci z męczenników podczas wprowadzanej przez królową Anglii Marię I Tudor rekatolicyzacji.
• 1601 – Hiszpański dwór królewski przeniósł się do Valladolid.
• 1612 – Franciszek IV Gonzaga został księciem Mantui i Montferratu.
• 1621 – Kardynał Alessandro Ludovisi został wybrany na papieża i przyjął imię Grzegorz XV.
• 1640 – Ibrahim I został sułtanem Imperium Osmańskiego.
• 1660 – Annet de Clermont-Gessant został wielkim mistrzem zakonu joannitów.
• 1670 – Chrystian V został królem Danii i Norwegii.
• 1695 – Wojna wenecko-turecka: zwycięstwo floty tureckiej w bitwie pod Karaburun.
• 1788 – Austria wypowiedziała wojnę Imperium Osmańskiemu.
• 1796 – Jiaqing został cesarzem Chin.
• 1798 – W Szwajcarii powstała marionetkowa, uzależniona od Francji Republika Helwecka.
• 1799:
  • Admirał Alexander Ball został pierwszym cywilnym komisarzem Malty.
  • Quasi-wojna amerykańsko-francuska: fregata USS „Constellation” pokonała i zdobyła w walce francuską fregatę „L’Insurgente”, jako pierwszy w historii okręt wojenny zaprojektowany i zbudowany w USA.
• 1801:
  • II koalicja antyfrancuska: Francja i Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego zawarły pokój w Lunéville.
  • Król Hiszpanii Karol IV Burbon założył szkołę franciszkańską w kolumbijskim Medellín (obecnie Uniwersytet Antioquia).
• 1806 – Wojska francuskie pod wodzą marszałka André Massény rozpoczęły inwazję na Królestwo Neapolu.
• 1813:
  • Car Aleksander I Romanow ustanowił Medal za miłość do Ojczyzny – odznaczenie wojskowe dla nagrodzenia chłopów z guberni moskiewskiej, walczących w oddziałach partyzanckich przeciwko armii napoleońskiej w 1812 roku.
  • Poświęcono sobór Przemienienia Pańskiego w Kropywnyckim na Ukrainie.
• 1822 – Prezydent Haiti Jean-Pierre Boyer zdobył Santo Domingo i proklamował Hispaniolę jako jedyną i niepodzielną.
• 1825 – Izba Reprezentantów USA, z powodu braku rozstrzygnięcia w Kolegium Elektorów, wybrała na urząd prezydenta Johna Adamsa.
• 1835 – José María Vargas został prezydentem Wenezueli.
• 1849 – Wiosna Ludów: proklamowano Republikę Rzymską, krótko istniejące państwo obejmujące terytorium Państwa Kościelnego.
• 1851 – Otwarto pierwszy dworzec kolejowy w Madrycie.
• 1852 – W Teatrze Miejskim w Mińsku odbyła się premiera sztuki na podstawie dramatu Wincentego Dunina Marcinkiewicza Sielanka.
• 1855 – W nocy z 8 na 9 lutego na pokrywie śnieżnej w angielskim hrabstwie Devon pojawiły się tzw. odciski stóp diabła o długości 65–170 km.
• 1861 – Nowo powstałe Skonfederowane Stany Ameryki wybrały swoim prezydentem Jeffersona Davisa.
• 1893 – W mediolańskiej La Scali odbyła się premiera opery Falstaff Giuseppe Verdiego.
• 1895 – W Holyoke (Massachusetts) odbył się pierwszy mecz siatkówki, gry wymyślonej przez Williama G. Morgana, nauczyciela wychowania fizycznego w miejscowej szkole YMCA.
• 1896:
  • W Petersburgu zakończyły się pierwsze mistrzostwa świata w łyżwiarstwie figurowym. W jedynej rozegranej konkurencji solistów zwyciężył Niemiec Gilbert Fuchs.
  • Założono szwajcarski klub piłkarski Urania Genève Sport.
• 1898 – Zwodowano szwedzki krążownik torpedowy „Claes Horn”.
• 1900 – Amerykanin Dwight Davis ufundował nagrodę dla zwycięzców międzynarodowych zawodów drużyn męskich w tenisie, znaną od tej pory jako Puchar Davisa.
• 1902 – W wyniku zamachu stanu został obalony prezydent Paragwaju Emilio Aceval. Jego miejsce zajął przeciwnik polityczny Héctor Carvallo.
• 1904 – Wojna rosyjsko-japońska: zwycięstwo floty japońskiej w bitwie pod Czemulpo.
• 1909 – Francja i Niemcy zawarły porozumienie w sprawie Maroka.
• 1910:
  • José Canalejas został premierem Hiszpanii.
  • Płynący z Marsylii do Algieru francuski parowiec „General Chanzy” zatonął podczas sztormu po wejściu na skały u wybrzeży Minorki. Spośród 157 osób na pokładzie ocalała tylko jedna.
• 1913:
  • Carlos Meléndez został samozwańczo prezydentem Salwadoru.
  • Nad atlantyckim wybrzeżem obu Ameryk przeleciał tzw. meteor muskający atmosferę.
• 1915 – Kanał Sueski został zamknięty dla statków państw neutralnych w I wojnie światowej.
• 1918 – I wojna światowa: podpisano układ pokojowy między Państwami Centralnymi a Ukrainą w Brześciu.
• 1920:
  • Wojska brytyjskie zdobyły Taleex, stolicę leżącego na Półwyspie Somalijskim Państwa Derwiszów, kładąc kres jego istnieniu.
  • W Paryżu podpisano traktat przyznający archipelag Spitsbergenu Norwegii.
• 1923:
  • Stanley Bruce został premierem Australii.
  • W Wiedniu odbyła się premiera operetki Żółty kaftan Franza Lehára.
  • Założono linie lotnicze Aerofłot.
• 1925 – Niemcy złożyły notę protestacyjną przeciwko zawartemu paktowi gwarancyjnemu między Francją i Polską. Pakt wiązał oba państwa obowiązkiem pomocy na wypadek niedotrzymania zobowiązań przez Niemcy.
• 1929 – ZSRR, Polska, Estonia, Łotwa i Rumunia podpisały w Moskwie wielostronny pakt o nieagresji (tzw. protokół Litwinowa).
• 1930 – Enrique Olaya Herrera wygrał wybory prezydenckie w Kolumbii.
• 1932 – W Irlandii założono nacjonalistyczny i faszyzujący Ruch Błękitnych Koszul (jako Związek Towarzyszy Broni).
• 1934:
  • Gaston Doumergue został premierem Francji.
  • Rozpoczęła działalność tzw. Ententa Bałkańska, w której w skład weszły Grecja, Turcja, Rumunia i Jugosławia.
• 1937 – W katastrofie samolotu Douglas DC-3 należącego do United Airlines w Zatoce San Francisco zginęło wszystkich 11 osób na pokładzie.
• 1939 – Hiszpańska wojna domowa: Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego jako jedna z ostatnich jednostek wojsk republikańskich opuściła Hiszpanię, przekraczając granicę z Francją; zwycięstwo wojsk nacjonalistycznych w bitwie o Minorkę (7–9 lutego).
• 1942:
  • W nowojorskim porcie spłonął i przewrócił się na burtę francuski transatlantyk „Normandie”.
  • W USA wprowadzono całoroczny czas letni na okres trwania wojny.
• 1943 – Wojna na Pacyfiku: strategicznym zwycięstwem wojsk alianckich zakończyła się bitwa o Guadalcanal.
• 1944 – Bitwa o Atlantyk: na południowy zachód od Irlandii zostały zatopione przez alianckie okręty niemieckie okręty podwodne U-238 (50 ofiar) i U-734 (49 ofiar).
• 1945 – Brytyjski HMS „Venturer” storpedował i zatopił u wybrzeży Norwegii niemiecki U-864, w wyniku czego zginęło 73 członków załogi oraz kilku niemieckich i japońskich naukowców. Jest to jedyny w historii przypadek zatopienia zanurzonego okrętu podwodnego przez inny zanurzony okręt podwodny.
• 1946 – Józef Stalin wygłosił przemówienie, w którym zawarł słowa o izolacji wobec Zachodu. Była to zapowiedź zimnej wojny.
• 1948 – Przyjęto flagę Guamu.
• 1950:
  • Senator Joseph McCarthy oskarżył 200 pracowników Departamentu Stanu o działalność antyamerykańską i współpracę z wywiadem ZSRR.
  • W laboratorium Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley po raz pierwszy wytworzono promieniotwórczy pierwiastek chemiczny kaliforn.
• 1953:
  • Premiera szwedzkiego filmu Wakacje z Moniką w reżyserii Ingmara Bergmana.
  • W katastrofie egipskiego wojskowego samolotu Curtiss C-46 Commando na pustyni pod Kairem zginęło 30 spośród 35 osób na pokładzie.
  • W odwecie za prześladowania Żydów w związku z tzw. spiskiem lekarzy kremlowskich, członkowie nacjonalistyczno-syjonistycznego podziemia dokonali zamachu bombowego na budynek radzieckiej ambasady w Tel Awiwie, w wyniku którego rannych zostało jej 3 pracowników. W odpowiedzi na zamach 3 dni później ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z Izraelem.
• 1955 – Marszałek Gieorgij Żukow został ministrem obrony ZSRR.
• 1957 – Armeńska Telewizja Publiczna (ARMTV) rozpoczęła regularną emisję programu.
• 1960 – Aktorka Joanne Woodward została jako pierwsza uhonorowana swoją gwiazdą na Hollywood Walk of Fame.
• 1962 – Hiszpania złożyła wniosek o stowarzyszenie z EWG.
• 1963 – Dokonano oblotu Boeinga 727.
• 1964 – Zakończyły się IX Zimowe Igrzyska Olimpijskie w austriackim Innsbrucku.
• 1968 – Uruchomiono metro w Rotterdamie.
• 1969 – Dokonano oblotu Boeinga 747 (Jumbo Jeta).
• 1970 – Premiera amerykańskiego dramatu filmowego Zabriskie Point w reżyserii Michelangelo Antonioniego.
• 1971 – Zakończyła się załogowa misja księżycowa Apollo 14.
• 1973 – Francja i Wielka Brytania nawiązały stosunki dyplomatyczne z NRD.
• 1975 – W katastrofie zachodnioniemieckiego samolotu wojskowego Transall C-160D na greckiej Krecie zginęło 37 żołnierzy Bundeswehry, mających objąć służbę w bazie NATO na terenie wyspy oraz 5 członków załogi.
• 1976 – Krótko po starcie z Irkucka rozbił się należący do Aerofłotu Tu-104, w wyniku czego zginęły 24 osoby, a 78 zostało rannych.
• 1977 – Hiszpania i ZSRR wznowiły po 38 latach stosunki dyplomatyczne.
• 1978 – Kanada wydaliła 13 radzieckich dyplomatów pod zarzutem szpiegostwa.
• 1979:
  • Płk Szadli Bendżedid został prezydentem Algierii.
  • Premiera amerykańskiego filmu sensacyjnego Wojownicy w reżyserii Waltera Hilla.
• 1982 – W katastrofie japońskiego samolotu Douglas DC-8 w Tokio zginęły 24 spośród 174 osób na pokładzie.
• 1986 – Pojawiła się Kometa Halleya.
• 1990:
  • Czechosłowacja i Izrael wznowiły zerwane w 1967 roku stosunki dyplomatyczne.
  • Watykan i Węgry wznowiły stosunki dyplomatyczne.
  • Została uchwalona konstytucja Namibii.
• 1991 – Na Litwie odbyło się referendum niepodległościowe.
• 1992:
  • Ogłoszono plan pokojowy dla Bośni i Hercegowiny, tzw. plan Vance’a-Owena.
  • W Algierii wprowadzono stan wyjątkowy.
• 1996:
  • 2 osoby zginęły, a 40 zostało rannych w przeprowadzonym przez IRA zamachu bombowym w londyńskiej dzielnicy portowej Docklands.
  • W Instytucie Badań Ciężkich Jonów w niemieckim Darmstadt po raz pierwszy uzyskano copernicium (Cn) – pierwiastek chemiczny o największej zaobserwowanej liczbie atomowej (112).
• 1998 – W Tbilisi doszło do nieudanego zamachu na prezydenta Gruzji Eduarda Szewardnadze.
• 2001:
  • 9 osób zginęło w wyniku staranowania u wybrzeży Hawajów japońskiego kutra rybackiego przez okręt podwodny USS „Greeneville”.
  • Thaksin Shinawatra został premierem Tajlandii.
• 2004 – W Azerbejdżanie został utworzony Park Narodowy Hirkan.
• 2005 – Baskijska ETA zdetonowała samochód-pułapkę przed centrum kongresowym w Madrycie, w wyniku czego ranne zostały 43 osoby.
• 2006 – Synod Generalny Biskupów Kościoła anglikańskiego poparł wniosek arcybiskupa Canterbury Rowana Williamsa o umożliwienie przyjęcia sakry biskupiej kobietom.
• 2010 – Parlament Europejski zatwierdził skład II Komisji José Barroso.
• 2012 – Mihai Răzvan Ungureanu został premierem Rumunii.
• 2014 – Podczas XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi Kamil Stoch zdobył złoty medal w konkursie skoków narciarskich na skoczni normalnej.
• 2015 – Marinko Čavara został prezydentem Federacji Bośni i Hercegowiny.
• 2016:
  • W samobójczym zamachu bombowym w miejscowości Dikwa w stanie Borno w północno-wschodniej Nigerii zginęło 56 osób, a 78 zostało rannych.
  • W wyniku czołowego zderzenia dwóch pociągów pasażerskich pod Bad Aibling w Bawarii zginęło 11 osób, a 85 zostało rannych.
• 2017 – Doszło do wybuchu i pożaru w maszynowni elektrowni jądrowej we francuskim Flamanville.
• 2018 – W południowokoreańskim Pjongczangu rozpoczęły się XXIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie.
• 2020:
  • Na wyspie Seymour u wybrzeży Półwyspu Antarktycznego odnotowano najwyższą w historii Antarktydy temperaturę powietrza +20,7 °C.
  • Odbyła się 92. ceremonia wręczenia Oscarów.

Zdarzenia astronomiczne

Urodzili się

Zmarli

Przypisy