24 maja

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   843 – Zwycięstwo wojsk bretońskich nad zachodniofrankijskimi w bitwie pod Blain.
• 1013 – W Merseburgu w nocy z 24 na 25 maja Henryk II Święty i Bolesław I Chrobry podpisali traktat pokojowy kończący wojnę polsko-niemiecką.
• 1086 – Wiktor III został papieżem.
• 1153 – Malcolm IV został królem Szkocji.
• 1218 – V wyprawa krzyżowa: flota krzyżowców wypłynęła z Akki w Ziemi Świętej i skierowała się na Damiettę w Egipcie.
• 1276 – Magnus I Birgersson został koronowany w katedrze w Uppsali na króla Szwecji.
• 1337 – Król Francji Filip VI Walezjusz ogłosił konfiskatę angielskiego lenna Gujenny, co rozpoczęło wojnę stuletnią.
• 1370 – Dania i Liga Hanzeatycka zawarły pokój w Stralsundzie.
• 1487 – Podający się za zaginionego hrabiego Warwick Edwarda Plantageneta oszust Lambert Simnel został (jako Edward VI) koronowany w Dublinie na samozwańczego króla Anglii.
• 1571 – Wojska chana krymskiego Dewleta I Gireja spaliły Moskwę, w wyniku czego zginęło od 10 tys. do 80 tys. mieszkańców.
• 1621 – Została formalnie rozwiązana Unia Protestancka.
• 1626 – Dyrektor Generalny Nowych Niderlandów Peter Minuit kupił od plemienia Algonkinów za towary wartości 60 guldenów wyspę Manhattan.
• 1667 – Wybuchła francusko-hiszpańska wojna dewolucyjna.
• 1671 – W Paryżu odbyła się premiera komedii Szelmostwa Skapena Moliera.
• 1681 – We Francji otwarto Kanał Południowy.
• 1683 – Otwarto Ashmolean Museum w Oksfordzie.
• 1689 – Angielski parlament uchwalił akt tolerancyjny, który zapewnił opiekę protestantom na Wyspach Brytyjskich. W dokumencie celowo zostali pominięci katolicy.
• 1738 – Został zapoczątkowany ruch metodystyczny w łonie protestantyzmu.
• 1822 – Została stoczona bitwa u podnóża wulkanu Pichincha, która zadecydowała o wyzwoleniu Ekwadoru spod panowania hiszpańskiego.
• 1829 – Papież Pius VIII ogłosił encyklikę Traditi humilitati, potępiającą nowe doktryny filozoficzne faworyzujące indyferentyzm, nowe tłumaczenia Pisma Świętego pozbawione imprimatur kościelnego, stowarzyszenia sekretne i broniącą sakramentalnego związku małżeńskiego.
• 1832 – W czasie konferencji londyńskiej ogłoszono powstanie Królestwa Grecji.
• 1844 – Samuel Morse przesłał z Waszyngtonu do Baltimore pierwszą w historii wiadomość własnej konstrukcji telegrafem elektrycznym.
• 1846 – Wojna amerykańsko-meksykańska: gen. Zachary Taylor zajął Monterrey.
• 1862 – Powstała masońska Wielka Loża Chile.
• 1866 – Wojna paragwajska: zwycięstwo wojsk koalicji antyparagwajskiej w bitwie pod Tuyuti.
• 1883 – W Nowym Jorku otwarto Most Brookliński.
• 1891 – W Mińsku została zorganizowana pierwsza publiczna wystawa sztuk pięknych. Wystawiono około 100 prac lokalnych artystów.
• 1892 – W Kownie uruchomiono pierwszą linię tramwaju konnego.
• 1900:
  • Papież Leon XIII kanonizował Jana Chrzciciela de la Salle i Rytę z Cascii.
  • W Petersburgu zwodowano krążownik „Aurora” i pancernik „Pobieda”.
• 1901 – 81 górników zginęło w wyniku eksplozji w kopalni węgla kamiennego w Senghenydd w Walii.
• 1903:
  • Wystartował samochodowy wyścig Paryż-Madryt, przerwany tego samego dnia z powodu licznych wypadków w których zginęło 8 osób.
  • Założono niemiecki automobilklub ADAC.
• 1909 – W Szwecji założono najstarszy europejski Park Narodowy Sarek.
• 1910 – Rozpoczęła działalność niemiecka sieć perfumerii Douglas.
• 1913:
  • Księżniczka Wiktoria Luiza, jedyna córka cesarza Wilhelma II i cesarzowej Augusty Wiktorii, poślubiła w Berlinie księcia Ernesta Augusta Hanowerskiego.
  • W wyniku runięcia górnego pokładu dwupoziomowego mola w Long Beach w Kalifornii zginęły 33 osoby, a ok. 200 zostało rannych.
• 1914 – Założono klub piłkarski Lewski Sofia.
• 1918:
  • I wojna światowa: zwycięstwo ormiańskich ochotników nad wojskami tureckimi w bitwie pod Sardarapatem; początek ormiańsko-tureckiej bitwy pod Karakilisa.
  • Powołano Południowoamerykańską Konfederację Lekkoatletyczną.
  • W Budapeszcie odbyła się premiera opery Zamek Sinobrodego Béli Bartóka
• 1928 – Sterowiec „Italia” pod dowództwem Umberto Nobilego osiągnął biegun północny.
• 1930:
  • Brytyjska pilotka Amy Johnson, jako pierwsza kobieta na tej trasie, zakończyła po 19 dniach samotny przelot samolotem de Havilland DH.60 Moth z Croydon (obecnie część Londynu) do Darwin w Australii.
  • Został aresztowany niemiecki seryjny morderca Peter Kürten („Wampir z Düsseldorfu”).
• 1932 – Niemiecki astronom Karl Wilhelm Reinmuth odkrył planetoidę (1862) Apollo, potencjalnie zagrażającą Ziemi.
• 1933 – Zakończyła się wojna kolumbijsko-peruwiańska.
• 1935:
  • Na nieistniejącym już stadionie Crosley Field w Cincinnati w stanie Ohio rozegrano pierwszy w historii Major League Baseball mecz przy sztucznym oświetleniu (Cincinnati Reds-Philadelphia Phillies).
  • Następca tronu Danii książę Fryderyk ożenił się z księżniczką szwedzką Ingrid Bernadotte.
• 1936 – Założono ukraiński klub piłkarski Szachtar Donieck.
• 1937 – Wielki terror: członek KC RKP(b)/WKP(b) i Politbiura WKP(b) Jānis Rudzutaks został aresztowany przez NKWD pod zarzutem trockizmu i szpiegostwa na rzecz III Rzeszy.
• 1939 – Dokonano oblotu włoskiego myśliwca Reggiane Re.2000.
• 1941:
  • Bitwa o Atlantyk: w Cieśninie Duńskiej niemiecki pancernik „Bismarck” zatopił brytyjski krążownik liniowy HMS „Hood” z 1418 marynarzami i oficerami na pokładzie.
  • Kampania śródziemnomorska: przewożący żołnierzy włoski statek pasażerski SS „Conte Rosso” został zatopiony u wybrzeży Sycylii przez brytyjski okręt podwodny HMS „Upholder”, w wyniku czego zginęło 1297 spośród 2729 osób na pokładzie.
• 1943 – Brytyjski ambasador przy polskim rządzie na uchodźstwie w Londynie Owen O’Malley przesłał do ministra spraw zagranicznych Anthony’ego Edena tajny raport na temat zbrodni katyńskiej, w którym wskazał na wysokie prawdopodobieństwo popełnienia zbrodni przez ZSRR.
• 1944 – Bitwa o Atlantyk: u wybrzeży Norwegii brytyjska łódź latająca Short Sunderland zatopiła bombami głębinowymi niemiecki okręt podwodny U-675 wraz z całą, 51-osobową załogą.
• 1947 – Tetsu Katayama został premierem Japonii.
• 1948 – I wojna izraelsko-arabska: zwycięstwem wojsk egipskich zakończyła się bitwa o Jad Mordechaj (19-24 maja).
• 1949 – Weszła w życie uchwalona poprzedniego dnia Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec.
• 1950:
  • 25 osób zginęło, a jedna została ranna w katastrofie należącego do linii LANSA samolotu Douglas C-47 Skytrain w Kolumbii.
  • Włoski reżyser filmowy Roberto Rossellini ożenił się ze szwedzką aktorką Ingrid Bergman.
• 1956 – Szwajcarka Lys Assia z utworem Refrain wygrała 1. Konkurs Piosenki Eurowizji w szwajcarskim Lugano.
• 1960 – Został wystrzelony amerykański satelita szpiegowski MIDAS 2.
• 1961 – Cypr został członkiem Rady Europy.
• 1962 – Odbył się lot statku Mercury-Atlas 7 z czwartym amerykańskim astronautą Scottem Carpenterem na pokładzie.
• 1964 – 318 osób zginęło, a ponad 500 zostało rannych w zamieszkach po meczu piłkarskim Peru-Argentyna w Limie.
• 1966 – Były pierwszy prezydent niepodległej Ugandy i panujący król (kabaka) Bugandy Edward Mutesa został obalony przez armię ugandyjską i udał się na wygnanie do Wielkiej Brytanii.
• 1970 – Na Półwyspie Kolskim na północy Rosji rozpoczęto wiercenie najgłębszego odwiertu na świecie SG-3 (12 226 m).
• 1972 – Frakcja Czerwonej Armii (RAF) dokonała w zachodnioniemieckim Heidelbergu zamachu na kwaterę główną armii amerykańskiej w Europie, w wyniku którego zginęło 3 żołnierzy, a 5 zostało rannych.
• 1975:
  • Nur ad-Din ar-Rifa’i został premierem Libanu.
  • Z kosmodromu Bajkonur został wystrzelony statek Sojuz 18 z dwuosobową załogą.
• 1980 – W Seulu wykonano wyrok śmierci przez powieszenie na byłym szefie południowokoreańskiego wywiadu (KCIA) gen. Kim Jae-kyu, który 7 miesięcy wcześniej zastrzelił podczas obiadu urzędującego prezydenta Park Chung-hee.
• 1981:
  • W katastrofie samolotu Hawker Siddeley HS 748 w południowym Ekwadorze zginął prezydent kraju Jaime Roldós Aguilera, jego żona, minister obrony i 6 innych osób. Nowym prezydentem został dotychczasowy wiceprezydent Osvaldo Hurtado Larrea.
  • Została odkryta Larissa, jeden z księżyców Neptuna.
• 1982:
  • Wojna iracko-irańska: wojska irańskie wyzwoliły miasto Chorramszahr, biorąc 25 tys. jeńców irackich.
  • W zamachu bombowym na francuską ambasadę w Bejrucie zginęło 12 osób, a 27 zostało rannych.
• 1988 – Lecący z Belize Boeing 737 środkowoamerykańskich linii lotniczych TACA Airlines wylądował awaryjnie, po zgaśnięciu obu silników, na wale przeciwpowodziowym pod Nowym Orleanem. Nikt spośród 38 pasażerów i 7 członków załogi nie zginął.
• 1991:
  • Podczas ewakuacji etiopskich Żydów w ramach operacji „Salomon” izraelski Jumbo Jet zabrał na pokład rekordowych 1122 pasażerów.
  • Premiera amerykańskiego dramatu filmowego Thelma i Louise w reżyserii Ridleya Scotta.
• 1992 – Ibrahim Rugova został prezydentem Kosowa.
• 1993:
  • Erytrea uzyskała niepodległość (od Etiopii).
  • Konflikt kurdyjsko-turecki: 33 tureckich żołnierzy i kilku cywilów zginęło w ataku na autobus przeprowadzonym przez kurdyjskich rebeliantów w południowo-wschodniej Turcji.
  • Meksykański kardynał, arcybiskup metropolita Guadalajary Juan Jesús Posadas Ocampo zginął wraz z 6 innymi osobami w samochodzie ostrzelanym prawdopodobnie przez handlarzy narkotyków.
• 1994 – 4 sprawców pierwszego zamachu terrorystycznego na World Trade Center w Nowym Jorku zostało skazanych na kary po 240 lat pozbawienia wolności.
• 1997 – Odsłonięto kamień wyznaczający geograficzny środek Europy na Litwie, ustanowiony w 1989 roku przez francuski Narodowy Instytut Geografii.
• 1998 – W Hongkongu odbyły się wybory do Rady Legislacyjnej, będące pierwszymi wielopartyjnymi wyborami w historii komunistycznych Chin.
• 2000 – Amerykański Instytut Matematyczny Claya przedstawił 7 matematycznych problemów milenijnych, ustanawiając za rozwiązanie każdego z nich nagrodę miliona dolarów.
• 2001 – W wyniku runięcia podłogi podczas zabawy weselnej w Jerozolimie zginęły 23 osoby, a ponad 300 zostało rannych.
• 2002:
  • Norweska księżniczka Marta Ludwika wyszła za mąż za pisarza Ariego Behna.
  • Premiera filmu wojennego Pianista w reżyserii Romana Polańskiego.
  • Prezydenci Władimir Putin i George W. Bush podpisali w Moskwie Traktat o redukcji strategicznej broni ofensywnej (SORT).
• 2003:
  • Andrius Kubilius zastąpił Vytautasa Landsbergisa na stanowisku przewodniczącego Związku Ojczyzny – Litewskich Chrześcijańskich Demokratów.
  • Turczynka Sertab Erener wygrała w Rydze 48. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 2004:
  • 18 osób (w tym 7 strażaków) zginęło w eksplozji ciężarówki przewożącej azotan amonu w rumuńskim Mihăilești.
  • Bingu wa Mutharika został prezydentem Malawi.
• 2007 – 38 górników zginęło w katastrofie w kopalni „Jubilejnaja” w Kuźnieckim Zagłębiu Węglowym w Rosji.
• 2008 – Rosjanin Dima Biłan z utworem Believe wygrał 53. Konkurs Piosenki Eurowizji w Belgradzie.
• 2009 – Cachiagijn Elbegdordż wygrał w I turze wybory prezydenckie w Mongolii.
• 2011 – Amama Mbabazi został premierem Ugandy.
• 2012 – W Montrealu student Justin Lin został zgwałcony, zamordowany i częściowo zjedzony przez aktora porno Lukę Magnottę; sprawca następnie udostępnił film z morderstwa w internecie.
• 2013 – Reprezentacja Gibraltaru w piłce nożnej została pełnoprawnym członkiem UEFA.
• 2014 – Papież Franciszek rozpoczął trzydniową podróż apostolską do Ziemi Świętej.
• 2016 – Binali Yıldırım został premierem Turcji.
• 2017 – Lenín Moreno został prezydentem Ekwadoru.
• 2018 – Ibrahima Kassory Fofana został premierem Gwinei.
• 2021:
  • Guillermo Lasso został prezydentem Ekwadoru.
  • Naomi Mataʻafa, jako pierwsza kobieta, objęła urząd premiera Samoa.
• 2022 – W Robb Elementary School w Uvalde w Teksasie niespełna 18-letni Salvador Ramos zastrzelił 21 osób (2 nauczycieli i 19 uczniów), a 17 zranił po czym został zastrzelony przez policję. Wcześniej tego dnia postrzelił swoją babcię.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy