1859
rok
Rządzący państwami w 1859
Wydarzenia w Polsce
- 20 marca – w Teatrze Wielkim w Warszawie po raz pierwszy w Polsce wystawiono operetkę.
- 7 maja – w Poznaniu odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza.
- 1 czerwca – oddano do użytku linię kolejową ze Stargardu do Koszalina (dł. 135,38 km).
- Powstała w Brdowie fabryka kuczbaju (kuczbaj - rodzaj wełnianej tkaniny).
Wydarzenia na świecie
- 3 stycznia – oddano do użytku pierwszy odcinek wodociągu Washington Aqueduct.
- 15 stycznia – został obalony cesarz Haiti Faustyn I.
- 24 stycznia – powstało Zjednoczone Księstwa Mołdawii i Wołoszczyzny.
- 28 stycznia – Olympia, stolica stanu Waszyngton, otrzymała prawa miejskie.
- 4 lutego – Konstantin von Tischendorf odnalazł w klasztorze Świętej Katarzyny Codex Sinaiticus.
- 14 lutego – Oregon stał się 33. stanem Stanów Zjednoczonych.
- 17 lutego – w Teatro Apollo w Rzymie odbyła się premiera opery Bal maskowy Giuseppe Verdiego.
- 18 lutego – wojska francuskie zdobyły Sajgon.
- 19 marca – w paryskim Teatrze Lirycznym odbyła się premiera opery Faust Charles’a Gounoda.
- 29 marca – ukazał się pierwszy numer dziennika The Irish Times.
- 12 kwietnia – w kopalni koło Dogtown (dziś Magalia) w Kalifornii znaleziono największy wówczas samorodek złota o masie 20 kg.
- 16 kwietnia – założono miasto Fray Bentos w Urugwaju (jako Independencia).
- 25 kwietnia – francuski dyplomata i przedsiębiorca Ferdinand de Lesseps wbił w Port Saidzie łopatę w piasek, inaugurując budowę Kanału Sueskiego.
- 27 kwietnia – po ustąpieniu księcia Leopolda II w Toskanii ukonstytuował się pierwszy niepodległy rząd.
- 29 kwietnia – wybuch wojny Austrii z Francją i Piemontem.
- 2 maja – otwarto kolejowy Most Księcia Alberta w Kornwalii.
- 20 maja – wojna francusko-austriacka: zwycięstwo wojsk francusko-sardyńskich w bitwie pod Montebello.
- 22 maja – Franciszek II Burbon został królem Obojga Sycylii.
- 27 maja – włoska wojna wyzwoleńcza: zwycięstwo ochotników pod dowództwem Giuseppe Garibaldiego nad wojskiem austriackim w bitwie pod San Fermo.
- 30 maja – wojna francusko-austriacka: porażka armii austriackiej w bitwie z Piemontczykami pod Palestro.
- 31 maja – w Londynie po raz pierwszy zabrzmiał dzwon Big Ben.
- 4 czerwca – wojna francusko-austriacka: porażka Austrii w bitwie pod Magentą.
- 6 czerwca – królowa Wiktoria ogłosiła Queensland niezależną kolonią.
- 10 czerwca – Niemiecki matematyk Bernhard Riemann wygłosił wykład uznawany za początek wielowymiarowej geometrii Riemanna.
- 12 czerwca – Henry Temple został po raz drugi premierem Wielkiej Brytanii.
- 15 czerwca – rozpoczęła się amerykańsko-brytyjska tzw. świńska wojna o graniczną wyspę San Juan w stanie Waszyngton.
- 24 czerwca – wojna francusko-austriacka: zwycięstwo wojsk francusko-sardyńskich pod dowództwem Napoleona III nad armią austriacką pod Solferino. W reakcji na krwawy przebieg bitwy (łącznie ok. 39 tys. poległych) Henri Dunant postanowił założyć organizację Czerwonego Krzyża.
- 28 czerwca – 40 psów (27 seterów i 23 pointery) uczestniczyło w pierwszej na świecie wystawie psów rasowych w angielskim Newcastle upon Tyne.
- 30 czerwca – francuski linoskoczek Charles Blondin po raz pierwszy przeszedł nad wodospadem Niagara.
- 5 lipca – odkryto atol Midway.
- 8 lipca – Karol XV został królem Szwecji i Norwegii.
- 11 lipca – wojna francusko-austriacka: zawieszenie broni w wojnie austriacko-piemonckiej i spotkanie Napoleona III z Franciszkiem Józefem w Villafranca.
- 25 sierpnia – Imam Szamil został schwytany przez wojska rosyjskie.
- 28 sierpnia – rozpoczęła się największa dotąd zaobserwowana burza słoneczna.
- 2 września – rozpoczęła się najsilniejsza w historii burza magnetyczna, która spowodowała awarie sieci telegraficznych w wielu miejscach na świecie.
- 20 września – otwarto ogród zoologiczny w Kopenhadze.
- 22 września – Robert Luther odkrył planetoidę Mnemosyne.
- 1 października – powstanie Garibaldiego: bitwa nad rzeką Volturno.
- 12 października – Joshua A. Norton ogłaszając się „cesarzem Stanów Zjednoczonych” nakazał „rozwiązanie” Kongresu.
- 22 października – wybuchła wojna hiszpańsko-marokańska.
- 26 października – statek pasażerski Royal Charter rozbił się podczas sztormu na skałach walijskiej wyspy Anglesey. Zginęło co najmniej 459 osób.
- 10 listopada – Austria, Francja i Sardynia zawarły traktat w Zurychu.
- 24 listopada – ogłoszona została teoria ewolucji Karola Darwina. Darwin opublikował „O powstaniu gatunków na drodze doboru naturalnego”.
- 2 grudnia – powieszony został John Brown, skazany na karę śmierci amerykański abolicjonista.
- Aleksander Jan Cuza został wybrany na hospodara Mołdawii i Wołoszczyzny.
- Karol XV objął tron Szwecji po Oskarze I.
- Rosjanie zajęli Czeczenię.
- Francja rozpoczęła podbój Wietnamu.
- David Livingstone odkrył jezioro Niasa.
- Podczas działań wojennych we Włoszech armia francuska użyła balonów obserwacyjnych.
- Z Europy do Australii sprowadzono 22 króliki, wkrótce stały się one prawdziwą plagą.
Urodzili się
- 2 stycznia:
- George Nicoll Barnes, brytyjski polityk (zm. 1940)
- Wincenty Buksznis, polski i radziecki działacz socjalistyczny i komunistyczny, ślusarz (zm. 1932)
- 6 stycznia:
- Samuel Alexander, brytyjski filozof pochodzenia żydowskiego (zm. 1938)
- Alfred Baudrillart, francuski kardynał (zm. 1942)
- 8 stycznia – Stepan Smal-Stocki, ukraiński slawista, historyk literatury, polityk (zm. 1938)
- 9 stycznia – Carrie Catt, amerykańska sufrażystka (zm. 1947)
- 11 stycznia:
- Armengol Coll y Armengol, hiszpański duchowny katolicki, klaretyn, misjonarz, etnolog, prefekt apostolski Wysp Annobon, Corisco i Fernando Poo i wikariusz apostolski Fernando Poo (zm. 1918)
- Josephine Crowell, amerykańska aktorka pochodzenia kanadyjskiego (zm. 1932)
- George Curzon (Lord Curzon), brytyjski polityk, wicekról Indii, minister spraw zagranicznych (zm. 1925)
- John Tengo Jabavu, południowoafrykański działacz na rzecz praw ludności czarnoskórej (zm. 1921)
- 21 stycznia – Antoni Rutkowski, polski kompozytor i pianista (zm. 1886)
- 23 stycznia – Katharine Tynan, irlandzka poetka i pisarka (zm. 1931)
- 24 stycznia – Aleksandr Iljinski, rosyjski kompozytor (zm. 1920)
- 27 stycznia – Wilhelm II, król pruski i cesarz niemiecki (zm. 1941)
- 2 lutego – Havelock Ellis, brytyjski lekarz i reformator społeczny, twórca seksuologii (zm. 1939)
- 3 lutego – Olaf Finsen, farerski farmaceuta i polityk, brat Nielsa Ryberga Finsena (zm. 1937)
- 19 lutego – Svante Arrhenius, szwedzki fizyk i chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1927)
- 24 lutego:
- Rudolf Herliczka, polski kupiec, przemysłowiec pochodzenia czeskiego (zm. 1894)
- Kazimiera Kłoczowska, ziemianka, działaczka społeczna i oświatowa (zm. 1929)
- 27 lutego
- Anna O., żydowska sufrażystka, działaczka społeczna (zm. 1936)
- Roman Adame Rosales, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1927)
- 2 marca – Szolem Alejchem, żydowski pisarz (zm. 1916)
- 8 marca – Kenneth Grahame, brytyjski pisarz i ekonomista (zm. 1932)
- 14 marca – Adolf Bertram, niemiecki duchowny katolicki, arcybiskup metropolita wrocławski, kardynał (zm. 1945)
- 16 marca – Aleksandr Popow, rosyjski fizyk (zm. 1906)
- 18 marca
- Thomas Gibson-Carmichael, brytyjski arystokrata, polityk, administrator kolonialny (zm. 1926)
- Antoni Zawadzki, polski generał brygady (zm. 1928)
- 25 marca – Leon Wałęga, polski duchowny katolicki, biskup tarnowski (zm. 1933)
- 4 kwietnia – Contardo Ferrini, włoski prawnik, tercjarz franciszkański, błogosławiony katolicki (zm. 1902)
- 6 kwietnia – Karol Poznański, doktor chemii, syn Izraela Poznańskiego łódzkiego „króla bawełny” (zm. 1928)
- 7 kwietnia – Franciszek Nowodworski, polski prawnik, pierwszy prezes Sądu Najwyższego (zm. 1924)
- 18 kwietnia – Zygmunt Gidlewski, polski oficer w służbie rosyjskiej (zm. 1919)
- 3 maja – Jose Gallegos Arnosa, hiszpański malarz, rzeźbiarz (zm. 1917)
- 13 maja – Teodor Axentowicz, malarz; przedstawiciel kierunku Młodej Polski (zm. 1938)
- 15 maja – Piotr Curie, francuski fizyk (zm. 1906)
- 22 maja – Arthur Conan Doyle, szkocki pisarz i spirytysta (zm. 1930)
- 26 maja – Aleksandra Klamrzyńska, polska śpiewaczka (zm. 1946)
- 2 czerwca – Piotr Seip, polski przedsiębiorca, złotnik, brązownik (zm. 1941)
- 13 czerwca – Konstanty Gorski, polski kompozytor i skrzypek-wirtuoz (zm. 1924)
- 27 czerwca – Leon Inchausti, hiszpański augustianin rekolekta, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
- 6 lipca – Verner von Heidenstam, szwedzki prozaik i poeta (zm. 1940)
- 7 lipca – Józefina Vannini, włoska zakonnica, założycielka kamilianek, błogosławiona katolicka (zm. 1910)
- 8 lipca
- Jan Duklan Słonecki, polski ziemianin, polityk (zm. 1896)
- Ottilie von Bistram, niemiecka działaczka społeczna, podróżniczka (zm. 1931)
- 4 sierpnia – Knut Hamsun, pisarz norweski (zm. 1952)
- 18 sierpnia – Anna Ancher, duńska malarka (zm. 1935)
- 21 sierpnia – prof. Ludwik Krzywicki, socjolog działacz, społeczno-polityczny i ekonomista (zm. 1941)
- 23 sierpnia – Wacław Szymanowski, rzeźbiarz (zm. 1930)
- 6 września – Felicja Łączkowska, polska nauczycielka, działaczka społeczna i oświatowa, inicjatorka i współzałożycielka Muzeum Ziemi Kaliskiej (zm. 1932)
- 14 września – Tadeusz Zieliński, polski filolog klasyczny, historyk kultury (zm. 1944)
- 18 września
- Franciszek Niżałowski, polski generał dywizji, prawnik (zm. 1937)
- Józef Szamota, polski generał dywizji (zm. 1942)
- 24 września – Julius Klengel, niemiecki wiolonczelista, kompozytor i pedago (zm. 1933)
- 30 września – Wincenty Sicluna Hernández, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
- 2 października – Paul Matting, niemiecki polityk, nadburmistrz Wrocławia (zm. 1935)
- 9 października – Alfred Dreyfus, francuski oficer pochodzenia żydowskiego (zm. 1935)
- 16 października – Henryk Pachulski, polski kompozytor i pianista (zm. 1921)
- 18 października – Henri Bergson, francuski pisarz i filozof, laureat Nagrody Nobla (zm. 1941)
- 20 października – John Dewey, amerykański filozof i pedagog (zm. 1952)
- 18 listopada – Kost Łewycki (uk. Кость Левицький), premier Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (zm. 1941)
- 28 listopada – Wiktor Grzesicki, polski generał major w służbie austro-węgierskiej (zm. 1917)
- 15 grudnia – Ludwik Zamenhof, twórca sztucznego języka esperanto (zm. 1917)
- 22 grudnia – Otto Ludwig Hölder, niemiecki matematyk (zm. 1937)
Zmarli
Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 3 marca
- Ostatki: 8 marca
- Popielec: 9 marca
- Niedziela Palmowa: 17 kwietnia
- Wielki Czwartek: 21 kwietnia
- Wielki Piątek: 22 kwietnia
- Wielka Sobota: 23 kwietnia
- Wielkanoc: 24 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 25 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 2 czerwca
- Zesłanie Ducha Świętego: 12 czerwca
- Boże Ciało: 23 czerwca
🔥 Top keywords: Wikipedia:Strona głównaSpecjalna:SzukajLiga Mistrzów UEFAFacebookKotyninaYouTubeSzczepan TwardochIzabela BodnarJadwiga StaniszkisWho put Bella in the Wych Elm?Jacek ProtasiewiczPolskaDubajCarlo AncelottiReal MadrytLiga Mistrzów UEFA (2023/2024)Ninja Warrior PolskaIranKatarzyna KotulaFallout (seria)IzraelStanisław DerehajłoAndrij Łunin17 kwietniaKlaudiusz ŠevkovićRobert MazurekBrama (ryba)Zmarli w kwietniu 2024Czarny RomanII wojna światowaPep GuardiolaAdolf HitlerFentanylŁukasz GibałaCzernihówRobert LewandowskiPokolenie ZWarszawaXHamster