Koronavirusi (lat. Orthocoronavirinae, Coronavirinae; također) jest grupa virusa koji uzrokuju bolesti kod sisara i ptica. Virusi kod ljudi uzrokuju disajne infekcije, poput prehlade, koje su obično blage. Rjeđi oblici, poput SARS-a, MERS-a i novog koronavirusa (koji je uzrokovao epidemiju koronavirusa u Wuhanu 2019/2020), mogu biti smrtonosni. Kod krava i svinja koronavirusi izazivaju proljev, a kod kokoši bolest gornjih disajnih puteva.
Koronavirusi su virusi iz potporodice Orthocoronavirinae, porodice Coronaviridae i reda Nidovirales.[3][4] Obavijeni su jednolančanim, pozitivno usmjerenim RNAgenomom i spiralno simetričnim nukleokapsidom. Veličina genoma je između 26 i 32 kilobaze – najveća za neki RNA virus. Koronavirusi su prvi put otkriveni 1960-tih.[5]
Naziv "koronavirus" dolazi od latinske riječi corona, čije je značenje "kruna" ili "aureola", a odnosi se na karakteristični izgled virusnih čestica (viriona): imaju obod koji podsjeća na krunu ili koronu Sunca.
Najbliži drevni zajednički predak (NDZP) svih koronavirusa se smješta u 8000 godinu p.n.e.[6] NDZP linija Alphakoronavirusa se smješta u 2400 p.n.e, Betakoronavirusna linija na 3300 p.n.e, Gamakoronavirusna linija na 2800 p.n.e, te Deltakoronavirusna linija na oko 3000 p.n.e.[7] Koronavirus šišmiša i SARS-CoV razišli su se 1986.[8]
Ljudski koronavirus NL63 (HCoV-NL63, koronavirus New Haven)
Ljudski koronavirus HKU1
MERS-CoV
SARS-CoV-2
Koronavirusi HCoV-229E, NL63, OC43 i HKU1 konstantno cirkulišu među ljudskom populacijom i uzrokuju respiratorne infekcije kod odraslih i djece širom svijeta.[9]
Epidemije
Bilo je nekoliko izbijanja epidemija koronavirusa koji su imali relativno visoku stopu smrtnosti:
Simptomi novog koronavirusaIzbijanje epidemije novog koranavirusa se desilo početkom decembra 2019. u glavnom gradu provincije Hubei Wuhanu, Kina.[15]Svjetska zdravstvena organizacija je novom virusu dala privremeni naziv 2019-nCoV[16] i proglasila je vanrednu situaciju na globalnom nivou u vezi sa širenjem novog korona virusa. Novi virus je kasnije dobio svoje službeno ime SARS-CoV-2.[17] Nakon toga, započela je epidemija koja je zahvatila i druge dijelove Kine, a identificiraju se i slučajevi izvan Kine, u nekoliko zemalja Azije, ali i u Australiji, Evropi i Sjevernoj Americi. Prvi slučajevi u Evropi potvrđeni su u Francuskoj 24. januara 2020. godine.[18]
