Суб’екты Расійскай Федэрацыі

	Палітыка
	Расія
	; Артыкул — частка серыі:; Палітычная сістэма; Расіі
	Палітычная сістэма Канстытуцыя Расіі Папраўкі; Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін; Адміністрацыя прэзідэнта; Урад Старшыня Урада Міхаіл Мішусцін; ; Міністр замежных спраў Сяргей Лаўроў; ; Міністр абароны Сяргей Шайгу; ; Савет бяспекі; Федэральны сход Савет Федэрацыі Члены СФ; Старшыня СФ Валянціна Матвіенка; ; ; Дзяржаўная дума Дэпутаты Дзярждумы; Старшыня Дзярждумы Вячаслаў Валодзін; ; ; Судовая сістэма Канстытуцыйны суд; Вярхоўны суд; Вышэйшы арбітражны суд; Пракуратура; Федэратыўны лад Рэспублікі; Краі; Вобласці; Гарады федэральнага значэння; Аўтаномная вобласць; Аўтаномныя акругі; Выбары Палітычныя партыі; Рэферэндумы: 17 сакавіка 1991; ; 25 красавіка 1993; ; 12 снежня 1993; ; Парламенцкія выбары: 1990 • 1993 • 1995 • 1999 • 2003 • 2007 • 2011 • 2016 • 2021; ; Прэзідэнцкія выбары: 1991 • 1996 • 2000 • 2004 • 2008 • 2012 • 2018 • 2024; ; Унутраная палітыка; Знешняя палітыка; Знешнеэканамічная палітыка; Ваеннае становішча; Міжнародныя арганізацыі;

Суб’ект Расійскай Федэрацыі або скарочана суб’ект Федэрацыі, суб’ект Расіі — тэрытарыяльная адзінка верхняга ўзроўню ў Расійскай Федэрацыі.

Паводле Канстытуцыі Расійскай Федэрацыі, Расія з’яўляецца федэратыўнай дзяржавай і складаецца з раўнапраўных суб’ектаў Расійскай Федэрацыі, на цяперашні час з 89^[1] суб’ектаў — рэспублік, краёў, абласцей, гарадоў федэральнага значэння, аўтаномных абласцей, аўтаномных акруг. Кожны суб’ект федэрацыі, акрамя федэральных органаў, мае сваю выканаўчую (звычайна, губернатара або кіраўніка), заканадаўчую (рэгіянальныя парламенты) і судовую (канстытуцыйны (статутны) суд суб’екта) галіны ўлады. Суб’екты маюць сваю ўласную канстытуцыю або статут, а таксама ўласнае заканадаўства, якое прымаецца рэгіянальнымі парламентамі. Суб’екты федэрацыі маюць па два прадстаўніка ў верхняй палаце расійскага парламента — Савеце Федэрацыі. Ва ўзаемаадносінах з федэральнымі органамі дзяржаўнай улады ўсе суб’екты федэрацыі паміж сабой раўнапраўныя. Суб’екты маюць паўнамоцтвы вырашаць пытанні, аднесеныя Канстытуцыяй да ведання суб’ектаў. Суб’екты Расійскай Федэрацыі не маюць права выхаду з яе складу.

Сучасны федэратыўны склад Расіі

Асаблівасці статусу суб’ектаў федэрацыі

Расійскую Федэрацыю складаюць рэспублікі, краі, вобласці, горада федэральнага значэння, аўтаномная вобласць і аўтаномныя акругі, якія з'яўляюцца суб’ектамі федэрацыі. У табліцы прыводзяцца асаблівасці канстытуцыйна-прававога статусу кожнага з тыпаў суб’ектаў Расійскай Федэрацыі. У дужках пазначаны артыкулы Канстытуцыі Расіі, якія змяшчаюць адпаведныя палажэнні.

Анексія Крыма Расійскай Федэрацыі, у выніку якой былі ўтвораны 2 новыя суб’екты Расійскай Федэрацыі (Рэспубліка Крым і горад федэральнага значэння Севастопаль), не мае міжнароднага прызнання.

Рэспубліка	ахарактарызаваная ў Канстытуцыі Расіі як «Дзяржава» (частка 2 арт. 5); статус вызначаецца Канстытуцыяй Расіі і сваёй канстытуцыяй частка 2 арт. 5, частка 1 арт. 66); мае права вызначаць свае дзяржаўныя мовы частка 2 арт. 68).
Край, вобласць, Горад федэральнага значэння	статус вызначаецца Канстытуцыяй Расіі і сваім статутам, якія прымаюцца краявым (абласным, гарадскім) заканадаўчым (прадстаўнічым) органам (частка 2 артыкула 5, частка 2 артыкула 66).
Аўтаномная вобласць	статус вызначаецца Канстытуцыяй Расіі і сваім статутам, якія прымаюцца заканадаўчым (прадстаўнічым) органам аўтаномнай вобласці (частка 2 артыкула 5, частка 2 артыкула 66); можа быць прыняты федэральны закон аб аўтаномнай вобласці (частка 3 артыкула 66).
Аўтаномная акруга	статус вызначаецца Канстытуцыяй Расіі і сваім статутам, якія прымаюцца заканадаўчым (прадстаўнічым) органам аўтаномнай акругі (частка 2 артыкула 5, частка 2 артыкула 66); можа быць прыняты федэральны закон пра аўтаномную акругу (частка 3 артыкула 66); адносіны аўтаномных акруг, якія ўваходзяць у склад краю або вобласці, можа рэгуляваць федэральны закон і дагавор паміж адпаведнымі аўтаномнай акругай і краем або вобласцю (частка 4 артыкула 66)^[2].

Размеркаванне суб’ектаў федэрацыі па тыпах

Ніжэй даюцца звесткі пра колькасць суб’ектаў Расійскай Федэрацыі кожнага тыпу і іх тэрытарыяльнае размяшчэнне.


24 рэспублікі^[1].	9 краёў	48 абласцей
3 горада федэральнага значэння^[1]	1 аўтаномная вобласть	4 аўтаномных акругі

Коды суб’ектаў федэрацыі

Ёсць шэраг кадыровак суб’ектаў Расійскай Федэрацыі, паводле якіх ім прысвойваюць лічбавыя або літарныя абазначэнні для розных мэт.

Пералік суб’ектаў

№	Суб’ект федэрацыі	Тэры- торыя (км²)	Насельніцтва 01.01.2018	Сталіца (Адмініст- ратыўны цэнтр)	Адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне (паводле АКАТП)	Код АКАТП	муніцыпальныя ўтварэння
	Рэспублікі
1	Адыгея	7 792	▼453 052	Майкоп	7 раёнаў і 2 гарады	79	7 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
2	Алтай	92 903	▲218 039	Горна-Алтайск	10 раёнаў і 1 горад	84	10 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
3	Башкартастан	142 947	▼4 063 676	Уфа	54 раёны і 21 горад	80	54 муніцыпальныя раёны, 9 гарадскіх акруг
4	Бурація	351 334	▲984 870	Улан-Удэ	21 раён і 2 гарады	81	21 муніцыпальны раён, 2 гарадскія акругі
5	Дагестан	50 270	▲3 064 394	Махачкала	41 раён і 10 гарадоў	82	42 муніцыпальныя раёны, 10 гарадскіх акруг
6	Інгушэція	3 628	▲487 836	Магас	4 раёны і 4 гарады	26	4 муніцыпальныя раёны, 4 гарадскія акругі
7	Кабардзіна-Балкарыя	12 470	▲865 916	Нальчык	10 раёнаў і 3 гарады	83	10 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
8	Калмыкія	74 731	▼275 390	Эліста	13 раёнаў і 1 горад	85	13 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
9	Карачаева-Чаркесія	14 277	▼466 056	Чаркеск	10 раёнаў і 2 гарады	91	10 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
10	Карэлія	180 520	▼622 433	Петразаводск	16 раёнаў і 13 гарадоў	86	16 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
11	Комі	416 774	▼840 788	Сыктыўкар	12 раёнаў і 8 гарадоў	87	15 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
12	Крым^[1]	26 081	▲1 913 989	Сімферопаль	18 раёнаў і 16 гарадоў	35^[3]^[4]	14 муніцыпальных раёнаў, 11 гарадскіх акруг
13	Мардовія	26 128	▼803 726	Саранск	22 раёны і 7 гарадоў	89	22 муніцыпальныя раёны, 1 гарадская акруга
14	Марый Эл	23 375	▼682 202	Іашкар-Ала	14 раёнаў і 4 гарады	88	14 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
15	Паўночная Асеція — Аланія	7 987	▼701 940	Уладзікаўказ	8 раёнаў і 1 горад	90	8 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
16	Татарстан	67 847	▲3 893 756	Казань	43 раёна і 14 гарадоў	92	43 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
17	Тува	168 604	▲321 597	Кызыл	17 раёнаў і 2 гарады	93	17 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
18	Удмурція	42 061	▼1 513 288	Іжэўск	25 раёнаў і 5 гарадоў	94	25 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
19	Хакасія	61 569	▼537 404	Абакан	8 раёнаў і 5 гарадоў	95	8 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
20	Чачня	15 647	▲1 435 733	Грозны	17 раёнаў і 5 гарадоў	96	17 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
21	Чувашыя	18343	▼1 230 479	Чэбаксары	21 раён і 9 гарадоў	97	21 муніцыпальны раён, 5 гарадскіх акруг
22	Якуція	3 083 523	▲964 252	Якуцк	33 раёны і 5 гарадоў	98	34 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
	Краі
23	Алтайскі край	167 996	▼2 350 361	Барнаул	60 раёнаў і 11 гарадоў	1	60 муніцыпальных раёнаў, 11 гарадскіх акруг
24	Забайкальскі край	431 892	▼1 072 579	Чыта	31 раён і 5 гарадоў	76	31 муніцыпальны раён, 4 гарадскія акругі
25	Камчацкі край	464 275	▼314 420	Петрапаўлаўск-Камчацкі	11 раёнаў і 2 гарады	30	11 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
26	Краснадарскі край	75 485	▲5 600 893	Краснадар	37 раёнаў і 15 гарадоў	3	37 муніцыпальных раёнаў, 7 гарадскіх акруг
27	Краснаярскі край	2 366 797	▲2 876 360	Краснаярск	54 раёны і 19 гарадоў	4	44 муніцыпальныя раёны, 17 гарадскіх акруг
28	Пермскі край	160 236	▼2 623 155	Перм	33 раёны і 14 гарадоў	57	42 муніцыпальныя раёны, 6 гарадскіх акруг
29	Прыморскі край	164 673	▼1 912 118	Уладзівасток	22 раёны і 12 гарадоў	5	22 муніцыпальныя раёны, 12 гарадскіх акруг
30	Стаўрапольскі край	66 160	▼2 799 951	Стаўрапаль	26 раёнаў і 10 гарадоў	7	26 муніцыпальных раёнаў, 9 гарадскіх акруг
31	Хабараўскі край	66 160	▼1 327 670	Хабараўск	17 раёнаў і 6 гарадоў	8	17 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
	Вобласці
32	Амурская вобласць	361 908	▼798 003	Благавешчанск	20 раёнаў і 7 гарадоў	10	20 муніцыпальных раёнаў, 8 гарадскіх акруг
33	Арлоўская вобласць	24 652	▼747 034	Арол	24 раёны і 3 гарады	54	24 муніцыпальныя раёны, 3 гарадскія акругі
34	Архангельская вобласць^[5]	589 913	▼1 154 856	Архангельск	20 раёнаў і 8 гарадоў (з НАА)	11	19 муніцыпальных раёнаў, 7 гарадскіх акруг (без НАА)
35	Арэнбургская вобласць	123 702	▼1 977 445	Арэнбург	35 раёнаў і 12 гарадоў	53	35 муніцыпальных раёнаў, 9 гарадскіх акруг
36	Астраханская вобласць	49 024	▼1 017 052	Астрахань	11 раёнаў і 3 гарады	12	11 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
37	Белгародская вобласць	27 134	▼1 550 026	Белгарад	21 раён і 6 гарадоў	14	19 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
38	Бранская вобласць	34 857	▼1 210 912	Бранск	27 раёнаў і 5 гарадоў	15	27 муніцыпальных раёнаў, 6 гарадскіх акруг
39	Валагодская вобласць	144 527	▼1 176 678	Волагда	26 раёнаў і 4 гарады	19	26 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
40	Валгаградская вобласць	112 877	▼2 520 516	Валгаград	32 раёны і 6 гарадоў	18	32 муніцыпальныя раёны, 6 гарадскіх акруг
41	Варонежская вобласць	52216	▲2 345 520	Варонеж	32 раёны і 15 гарадоў	20	31 муніцыпальны раён, 3 гарадскія акругі
42	Іванаўская вобласць	21 437	▼1 014 620	Іванава	21 раён і 6 гарадоў	24	21 муніцыпальны раён, 6 гарадскіх акруг
43	Іркуцкая вобласць	774 846	▼2 403 643	Іркуцк	33 раёны і 14 гарадоў	25	27 муніцыпальных раёнаў, 9 гарадскіх акруг
44	Калінінградская вобласць	15 125	▲994 708	Калінінград	13 раёнаў і 6 гарадоў	27	15 муніцыпальных раёнаў, 7 гарадскіх акруг
45	Калужская вобласць	29 777	▼1 011 069	Калуга	24 раёны і 4 гарады	29	24 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
46	Кастрамская вобласць	60 211	▼643 330	Кастрама	24 раёны і 8 гарадоў	34	24 муніцыпальныя раёны, 6 гарадскіх акруг
47	Кемераўская вобласць	95 725	▼2 695 028	Кемерава	19 раёнаў і 18 гарадоў	32	18 муніцыпальных раёнаў, 16 гарадскіх акруг
48	Кіраўская вобласць	120374	▼1 283 400	Кіраў	39 раёнаў і 5 гарадоў	33	39 муніцыпальных раёнаў, 6 гарадскіх акруг
48	Курганская вобласць	71 488	▼845 597	Курган	24 раёны і 9 гарадоў	37	24 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
49	Курская вобласць	29 997	▼1 116 021	Курск	28 раёнаў і 5 гарадоў	38	28 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
50	Ленінградская вобласць	83 908	▲1 813 677	Санкт-Пецярбург^[6]	17 раёнаў і 20 гарадоў	41	17 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
51	Ліпецкая вобласць	24 047	▼1 150 630	Ліпецк	18 раёнаў і 2 гарады	42	18 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
52	Магаданская вобласць	462 464	▼144 375	Магадан	8 раёнаў і 2 гарады	44	8 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
53	Маскоўская вобласць	44 329	▲7 504 339	лічыцца Масква^[7], урад у Краснагорску	38 раёнаў і 56 гарадоў	46	16 муніцыпальных раёнаў, 51 гарадская акруга (46 гарадоў і 5 ЗАТА), з 2018 года 56 гарадскіх акруг і 11 муніцыпальных раёнаў
54	Мурманская вобласць	144 902	▼753 226	Мурманск	5 раёнаў і 13 гарадоў	47	5 муніцыпальных раёнаў, 14 гарадскіх акруг
55	Наўгародская вобласць	54 501	▼606 305	Вялікі Ноўгарад	21 раён і 3 гарады	49	21 муніцыпальны раён, 1 гарадская акруга
56	Ніжагародская вобласць	76 624	▼3 234 676	Ніжні Ноўгарад	48 раёнаў і 12 гарадоў	22	48 муніцыпальных раёнаў, 4 гарадскія акругі
57	Новасібірская вобласць	177 756	▲2 789 095	Новасібірск	30 раёнаў і 7 гарадоў	50	30 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
58	Омская вобласць	24 652	▼747 034	Омск	32 раёны і 6 гарадоў	52	32 муніцыпальныя раёны, 1 гарадская акруга
59	Пензенская вобласць	43 352	▼1 331 621	Пенза	28 раёнаў і 5 гарадоў	56	27 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
60	Пскоўская вобласць	55 399	▼636 240	Пскоў	24 раёны і 2 гарады	58	24 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
61	Разанская вобласць	39 605	▼1 121 316	Разань	25 раёнаў і 4 гарады	61	25 муніцыпальных раёнаў, 4 гарадскія акругі
62	Растоўская вобласць	100 967	▼4 219 732	Растоў-на-Доне	43 раёны і 16 гарадоў	60	43 муніцыпальныя раёны, 12 гарадскіх акруг
63	Самарская вобласць	53 565	▼3 193 189	Самара	27 раёнаў і 10 гарадоў	36	27 муніцыпальных раёнаў, 10 гарадскіх акруг
64	Саратаўская вобласць	101 240	▼2 463 223	Саратаў	38 раёнаў і 13 гарадоў	63	38 муніцыпальных раёнаў, 4 гарадскія акругі
65	Сахалінская вобласць	87 101	▲490 595	Южна-Сахалінск	17 раёнаў і 9 гарадоў	64	1 муніцыпальны раён, 17 гарадскіх акруг
66	Смаленская вобласць	49 779	▼949 250	Смаленск	25 раёнаў і 2 гарады	66	25 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
67	Свярдлоўская вобласць	194 307	▼4 325 318	Екацярынбург	30 раёнаў і 34 гарады	65	5 муніцыпальных раёнаў, 68 гарадскіх акруг
68	Тамбоўская вобласць	34 462	▼1 034 269	Тамбоў	23 раёны і 7 гарадоў	68	23 муніцыпальныя раёны, 7 гарадскіх акруг
69	Томская вобласць	314 391	▼1 077 896	Томск	16 раёнаў і 6 гарадоў	69	16 муніцыпальных раёнаў, 4 гарадскія акругі
70	Тульская вобласць	25 679	▼1 492 018	Тула	23 раёны і 9 гарадоў	70	23 муніцыпальныя раёны, 3 гарадскія акругі
71	Уладзімірская вобласць	29 084	▼1 378 528	Уладзімір	16 раёнаў і 10 гарадоў	17	16 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
72	Ульянаўская вобласць	37 181	▼1 246 289	Ульянаўск	21 раён і 6 гарадоў	73	21 муніцыпальны раён, 3 гарадскія акругі
73	Цвярская вобласць	84 201	▼1 283 754	Цвер	36 раёнаў і 12 гарадоў	28	36 муніцыпальных раёнаў, 7 гарадскіх акруг
74	Цюменская вобласць^[8]	1 464 173	▲3 691 802	Цюмень	38 раёнаў і 26 гарадоў (с ХМАА і ЯНАА)	71	21 муніцыпальны раён, 5 гарадскіх акруг (без ХМАА і ЯНАА)
75	Чалябінская вобласць	88 529	▼3 492 740	Чалябінск	24 раёны і 23 гарады	74	27 муніцыпальных раёнаў, 16 гарадскіх акруг
76	Яраслаўская вобласць	36 177	▼1 265 247	Яраслаўль	17 раёнаў і 11 гарадоў	78	17 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
	Гарады федэральнага значэння
77	Масква	2 561	▲12 500 123	Масква	12 адміністрацыйных акруг	45	146 унутрыгарадскіх муніцыпальных утварэнняў (125 раёнаў, 2 гарадскія акругі, 19 паселішчаў)
78	Санкт-Пецярбург	1 403	▲5 356 755	Санкт-Пецярбург	18 раёнаў	40	111 унутрыгарадскіх муніцыпальных утварэнняў (81 муніцыпальная акруга, 9 гарадоў і 21 пасёлак)
79	Севастопаль^[1]	864	▲436 463	Севастопаль	4 раёны	67^[4]^[9]	10 унутрыгарадскіх муніцыпальных утварэнняў (9 муніцыпальных акруг, 1 горад)
	Аўтаномная вобласць
80	Яўрэйская АВ	36 271	▼162 099	Бірабіджан	5 раёнаў і 1 горад	99	5 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
	Аўтаномныя акругі
81	Ненецкая АА^[5]	176 810	▲44 058	Нар’ян-Мар	1 раён і 1 горад	11	1 муніцыпальны раён, 1 гарадская акруга
82	Ханты-Мансійская АА — Югра^[8]	534 801	▲1 654 942	Ханты-Мансійск	9 раёнаў і 14 гарадоў	71	9 муніцыпальных раёнаў, 13 гарадскіх акруг
83	Чукоцкая АА	721 481	▼48 895	Анадыр	8 раёнаў і 1 горад	77	6 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
84	Ямала-Ненецкая АА^[8]	769 250	▲538 026	Салехард	7 раёнаў і 8 гарадоў	71	7 муніцыпальных раёнаў, 6 гарадскіх акруг
	Расійская Федэрацыя	17 125 191	▲146 877 088	Масква