Совет за човекови права на Обединетите нации
Советот за човекови права на Обединетите нации (УНХРЦ француски: Conseil des droits de l'homme des Nations unies,[1]) е тело на Обединетите нации чија мисија е да ги промовира и заштити човековите права ширум светот.[2] Советот за човекови права на Обединетите нации има 47 члена избрани за тригодишен мандат на регионална основа.[3] Седиштето на Советот е во Женева, Швајцарија.
| United Nations Human Rights Council (англиски) | |
 | |
| Податотека:United Nations Human Rights Council Logo.svg | |
| Кратенка | УНХРЦ СЧПОН |
|---|---|
| Основана | 15 март 2006 |
| Вид | Помошен орган |
| Правен статус | Active |
| Седиште | Женева, Швајцарија |
| Шеф | Претседател Вацлав Балек |
| Матична организација | Генерално собрание на ООН |
| Мреж. место | www.ohchr.org |
Советот за човекови права на Обединетите нации ги испитува наводите за кршење на човековите права во земјите-членки на ООН и се осврнува на важни тематски теми за човековите права како што се слободата на здружување и собирање,[4] слобода на изразување,[5] слобода на верување и религија,[6] женски права,[7] ЛГБТ права,[8] и правата на расните и етничките малцинства.[б 1]
Советот за човекови права на Обединетите нации е основан од Генералното собрание на ООН на 15 март 2006 година (со резолуција А / РЕС / 60/251) како замена на Комисијата на ООН за човекови права (УНЦХР) која беше остро критикувана поради дозволувањето земји кои имаат лоши извештаи во врска со почитувањето на човековите права да станат членови.[9]
Структура
Членовите на Генералното собрание ги избираат членовите кои ги пополнуваат 47те седишта на Советот за човекови права. Мандатот на секој член е три години, и со неможност за повеќе од два последователни мандати. Седиштата се дистрибуираат меѓу регионалните групи на ООН на следниот начин: 13 за Африка, 13 за Азија, шест за Источна Европа, осум за Латинска Америка и Карибите и седум за Западна Европа и други групи.[10] Претходната Комисија за човекови права во Обединетите нации имаше 53 членови избрани од страна на Економско-социјалниот совет (ЕКОСОК) со мнозинство од присутните кои гласаат.
Генералното собрание може да ги суспендира правата и привилегиите на кој било член на Советот за кој одлучи дека упорно извршувал грубо и систематско кршење на човековите права за време на мандатот на членство. Процесот на суспензија бара двотретинско мнозинство гласови од страна на Генералното собрание.[11] Во резолуцијата за основање на Советот за човекови права на Обединетите нации се вели дека „при изборот на членови на Советот, земјите-членки ќе го земат предвид придонесот на кандидатите за унапредување и заштита на човековите права и нивните доброволни заложби и обврски преземени за тоа“, и дека „членовите избрани во Советот ги поддржуваат највисоките стандарди во унапредувањето и заштитата на човековите права“.
Седници
Советот за човекови права одржува редовни сесии трипати годишно, во март, јуни и септември.[12]
Советот може во секое време да одлучи да одржи специјална седница за адресирање на повреди на човекови права и вонредни состојби, на барање на една третина од земјите-членки. До денес имало 28 специјални сесии.
Членови
Советот се состои од 47 члена, избрани на годишно ниво од Генералното собрание за мандат од три години. Членовите се избираат преку основа на правична географска ротација со помош на регионалниот систем за групирање на Обединетите нации . Членовите имаат право на повторен избор за уште еден мандат, по што мора да се откажат од своето место.[13]
Седиштата се дистрибуираат по следниве редови:
- 13 за африканската група
- 13 за групата Азија-Тихоокеанија
- 6 за источноевропската група
- 8 за латиноамериканска и карипска група
- 7 за западноевропската и други групи
| Term | Африкански држави (13) | Азиско-Тихоокеански држави (13) | Источноевропски држави (6) | Латино американски и карипски држави (8) | Западно европски и останати држави (7) |
|---|---|---|---|---|---|
| 2020–2022 [14] |  Либија  Мавританија  Судан  Намибија |  Индонезија  Јапонија  Маршалови Острови  Јужна Кореја |  Ерменија  Полска |  Бразил  Венецуела |  Германија  Холандија |
| 2019–2021 [15] |  Буркина Фасо  Камерун  Еритреја  Сомалија  Того |  Бахреин  Бангладеш  Фиџи  Индија  Филипини |  Бугарија  Чешка |  Аргентина  Бахами  Уругвај |  Австрија  Данска  Италија |
| 2018–2020 [16] |  Ангола  ДР Конго  Нигерија  Сенегал |  Авганистан  Непал  Катар  Пакистан |  Словачка  Украина |  Чиле  Мексико  Перу |  Австралија  Шпанија |
| No. | Име | Земја | Време |
|---|---|---|---|
| 14 | Елизабет Тичи-Фислбергер |  Австрија | 1 јануари 2020 година - до денес [28] |
| 13 | Коли Сек |  Сенегал | 1 јануари 2019 година - 31 декември 2019 година |
| 12 | Воислав Чук |  Словенија | 1 јануари 2018 година - 31 декември 2018 година |
| 11 | Хоакин Александер Маза Мартели |  Ел Салвадор | 1 јануари 2017 година - 31 декември 2017 година |
| 10 | Чои Кионг-лим |  Јужна Кореја | 1 јануари 2016 година - 31 декември 2016 година [29] |
| 9 | Јоаким Рикер |  Германија | 1 јануари 2015 година - 31 декември 2015 година |
| 8 | Боделеер Ндонг Ела |  Габон | 1 јануари 2014 година - 31 декември 2014 година |
| 7 | Ремигиус Хенцел |  Полска | 1 јануари 2013 година - 31 декември 2013 година [30] |
| 6 | Лора Дупуј Ласер |  Уругвај | 19 јуни 2011 година - 31 декември 2012 година |
| 5 | Сихасак Фангантекоу |  Тајланд | 19 јуни 2010 година - 18 јуни 2011 година |
| 4 | Алекс Ван Мејовен |  Белгија | 19 јуни 2009 година - 18 јуни 2010 година [31] |
| 3 | Мартин Јохогиан Ухомоби |  Нигерија | 19 јуни 2008 година - 18 јуни 2009 година |
| 2 | Дору Ромулус Костеа |  Романија | 19 јуни 2007 година - 18 јуни 2008 година |
| 1 | Луис Алфонсо де Алба |  Мексико | 19 јуни 2006 година - 18 јуни 2007 година |
Директно одговорни супсидијарни тела
Работна група за универзален периодичен преглед
Важна компонента на Советот се состои во периодичен преглед на сите 193 земји-членки на ООН, наречен Универзален периодичен преглед (УПР).[32]
Новиот механизам се заснова на извештаи што доаѓаат од различни извори, од кои едниот е придонес од невладини организации (НВО). Состојбата на секоја земја ќе биде испитана за време на три и полчасовна дебата.[33][34]
Првиот циклус на УПР се случи помеѓу 2008 и 2011 година,[35] вториот циклус помеѓу 2012 и 2016 година,[36] и третиот циклус започна во 2017 година и се очекува да биде завршен во 2021 година.[37]
Резолуција на Генералното собрание за формирање на Советот пропишал „Советот да ја разгледа својата работа и функционирање пет години по формирањето“.[38] Главната работа на прегледот беше преземена од страна на Меѓувладина работна група основана од Советот во неговата Резолуција 12/1 од 1 октомври 2009 година.[39] Прегледот бил финализиран во март 2011 година, со усвојување на „Резултат“ на шеснаесеттата седница на Советот, како анекс на Резолуцијата 16/21.[40]