1 kwietnia

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   286 – Cesarz Dioklecjan uznał swego towarzysza broni Maksymiana augustem i przekazał mu władzę nad zachodnią częścią Cesarstwa Rzymskiego.
•   457 – Majorian został obwołany przez wojsko cesarzem zachodniorzymskim.
•   527 – Cesarz bizantyński Justyn I ogłosił współcesarzem swego siostrzeńca Justyniana I Wielkiego.
• 1318 – Wojska szkockie pod wodzą króla Roberta I Bruce’a odbiły z rąk angielskich miasto Berwick.
• 1328 – Filip VI Walezjusz został królem Francji.
• 1340 – Zginął w zamachu władający Danią hrabia holsztyński Gerhard III, co zakończyło trwające od 8 lat bezkrólewie. Na tron wstąpił Waldemar IV Atterdag.
• 1488 – Florencki malarz Domenico Ghirlandaio przyjął na staż w swej pracowni 13-letniego Michała Anioła.
• 1545 – Założono miasto Potosí w Boliwii.
• 1572 – Gezowie morscy zdobyli twierdzę Brielle u ujścia Mozy. Wydarzenie to jest uznawane za początek wojny wyzwoleńczej Niderlandów przeciwko Hiszpanom.
• 1605 – Alessandro Ottaviano de’ Medici został wybrany na papieża i przybrał imię Leon XI.
• 1683 – Cesarz rzymski Leopold I Habsburg zawarł z królem Janem III Sobieskim przymierze skierowane przeciwko Imperium Osmańskiemu (umowę antydatowano na 31 marca aby nie widniała na niej data prima aprilis).
• 1764:
  • Miało miejsce obrączkowe zaćmienie Słońca, widoczne nad Atlantykiem, Półwyspem Iberyjskim, Wielką Brytanią, Półwyspem Skandynawskim i Arktyką.
  • Urodził się angielski ogier-reproduktor Eclipse, będący przodkiem 80% obecnie żyjących koni wyścigowych.
• 1767 – Król Hiszpanii Karol III wydał dekret nakazujący jezuitom opuszczenie kraju.
• 1793 – W wyniku erupcji wulkanu Unzen na japońskiej wyspie Kiusiu zginęło od 15 do 53 tys. osób.
• 1795 – Rewolucja francuska: w Paryżu wojsko rozpędziło demonstrację przeciwko głodowi, nowobogackim i za przywróceniem cen maksymalnych.
• 1829 – Vicente Guerrero został prezydentem Meksyku.
• 1843 – Oddano do użytku dworzec kolejowy w niemieckim Karlsruhe.
• 1849 – Wiosna Ludów: Austriacy zdławili powstanie w Brescii.
• 1866 – Została założona Akademia Rumuńska w Bukareszcie.
• 1867 – Singapur został kolonią brytyjską.
• 1873 – 547 osób zginęło w wyniku zatonięcia brytyjskiego parowca „Atlantic” u wybrzeży Nowej Szkocji.
• 1878 – Została rozwiązana unia realna prowincji Prusy, którą podzielono na Prusy Zachodnie ze stolicą w Gdańsku i Prusy Wschodnie ze stolicą w Królewcu (powrócono do sytuacji sprzed 1824 roku).
• 1888 – Założono holenderski klub piłkarski Sparta Rotterdam.
• 1897 – Japońskie Nagano otrzymało prawa miejskie.
• 1899 – Na ulice Ołomuńca wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.
• 1901 – Na ulice Ostrawy wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.
• 1913 – Utworzono Rumuńskie Siły Powietrzne.
• 1916 – W Bułgarii wprowadzono kalendarz gregoriański.
• 1918 – W Wielkiej Brytanii utworzono Royal Air Force.
• 1919 – Éamon de Valera został po raz pierwszy premierem Irlandii.
• 1924:
  • Adolf Hitler został skazany na 5 lat pozbawienia wolności za próbę zamachu stanu.
  • Rodezja Północna (dzisiejsza Zambia) została brytyjskim protektoratem.
• 1925 – Założono Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie.
• 1928 – Założono holenderskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne DAF Trucks.
• 1930 – Premiera niemieckiego filmu Błękitny anioł w reżyserii Josefa von Sternberga z Marleną Dietrich w roli głównej.
• 1931 – Rozpoczęło działalność powołane przez Ligę Narodów Międzynarodowe Nansenowskie Biuro do spraw Uchodźców.
• 1933 – Niemieccy naziści ogłosili jednodniowy bojkot gospodarczy Żydów.
• 1934:
  • Papież Pius XI kanonizował Jana Bosko.
  • W Grapevine w Teksasie Bonnie i Clyde zastrzelili dwóch policjantów.
• 1936 – Utworzono stan Orisa we wschodnich Indiach.
• 1937 – Aden został kolonią brytyjską.
• 1939:
  • Gen. Francisco Franco ogłosił zwycięstwo w hiszpańskiej wojnie domowej.
  • Zwodowano niemiecki pancernik „Tirpitz”.
• 1940 – Peter Fraser został premierem Nowej Zelandii.
• 1941:
  • Kampania wschodnioafrykańska: zwycięstwem wojsk alianckich nad włoskimi zakończyła się bitwa pod Keren (5 lutego-1kwietnia).
  • W wojskowym zamachu stanu został obalony probrytyjski regent Iraku Abd al-Ilah.
• 1942:
  • Kampania śródziemnomorska: włoski krążownik lekki „Giovanni delle Bande Nere” został zatopiony koło wyspy Stromboli przez brytyjski okręt podwodny HMS „Urge”, w wyniku czego zginęło 381 członków załogi; u wybrzeży Malty niemieckie bombowce zatopiły brytyjskie okręty podwodne HMS „P36” i HMS „Pandora”.
  • W Meksyku zmniejszono z 3 do 2 liczbę stref czasowych.
  • Wojna na Pacyfiku: zwycięstwem wojsk japońskich zakończyła się bitwa o Borneo.
  • W Waszyngtonie odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Wojennej Pacyfiku.
• 1943 – W 138. Dywizjonie Specjalnego Przeznaczenia RAF sformowano polską Eskadrę C, przeznaczoną do transportu osób i wyposażenia wojskowego dla ruchu oporu w krajach okupowanych, w tym w Polsce.
• 1944:
  • W Ascq w północno-wschodniej Francji żołnierze Waffen-SS dokonali masakry 86 mężczyzn.
  • W wyniku omyłkowego zbombardowania szwajcarskiego miasta Szafuza przez amerykańskie samoloty zginęło 40 osób, a ponad 100 było rannych.
• 1945:
  • Wojna na Pacyfiku: rozpoczęła się inwazja wojsk amerykańskich na Okinawę; w Cieśninie Tajwańskiej amerykański okręt podwodny USS „Queenfish” storpedował i zatopił japoński okręt szpitalny „Awa Maru”, w wyniku czego zginęło ok. 2 tys. osób.
• 1946:
  • Po trzęsieniu ziemi na Aleutach fale tsunami zabiły 159 osób w mieście Hilo na wyspie Hawaiʻi w archipelagu Hawajów.
  • Utworzono Związek Malajski.
• 1947:
  • Paweł I został królem Grecji.
  • W austriackim Gmünd zostało założone niemieckie przedsiębiorstwo motoryzacyjne Porsche.
• 1948:
  • Dania przyznała szeroką autonomię Wyspom Owczym.
  • W Kenii utworzono Park Narodowy Tsavo.
  • W Wielkiej Brytanii weszła w życie ustawa o nacjonalizacji przemysłu energetycznego.
  • ZSRR wprowadził przymusową kontrolę transportów kierowanych do Berlina Zachodniego.
• 1951:
  • Przeprowadzono deportację na Syberię 9973 radzieckich Świadków Jehowy i ich dzieci (operacja „Północ”).
  • Utworzono izraelską agencję wywiadowczą Mosad.
• 1954 – Powstała Akademia Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych.
• 1955 – Rozpoczęła działalność Narodowa Organizacja Cypryjskich Bojowników (EOKA) – nacjonalistyczna organizacja narodowowyzwoleńcza Greków cypryjskich, walcząca z władzą brytyjską na Cyprze oraz o jego wcielenie do Grecji (enosis).
• 1957:
  • Pożar zniszczył filipińskie miasto Catbalogan na wyspie Samar.
  • W czeskich miastach Most i Litvínov została uruchomiona pierwsza normalnotorowa linia tramwajowa. W ciągu czterech lat tramwaje normalnotorowe zastąpiły wąskotorowe.
• 1959:
  • Powstała Czechosłowacka Żegluga Morska.
  • Przyjęto flagę Mauretanii.
• 1964 – W wojskowym zamachu stanu w Brazylii został obalony prezydent João Goulart (31 marca-1 kwietnia).
• 1969:
  • Rozpoczęły działalność linie lotnicze Air Jamaica.
  • W Pekinie rozpoczął się IX zjazd KPCh.
• 1970:
  • Lecący z Nowosybirska do Bracka, należący do Aerofłotu An-24 rozbił się po zderzeniu z radiosondą, w wyniku czego zginęło wszystkich 45 osób na pokładzie.
  • Premiera amerykańskiego samochodu osobowego AMC Gremlin.
  • W Danii przeprowadzona została reforma administracyjna.
  • W katastrofie należącego do Royal Air Maroc samolotu Sud Aviation Caravelle w Casablance zginęło 61 spośród 82 osób na pokładzie.
• 1972:
  • W Nigerii zniesiono ruch lewostronny.
  • Z powodu strajku zawodników po raz pierwszy w historii odwołano wszystkie mecze baseballowych National League i American League.
• 1973 – W Wielkiej Brytanii wprowadzono podatek VAT.
• 1975:
  • W japońskiej telewizji wyemitowano premierowy odcinek serialu animowanego Pszczółka Maja.
  • Wojna domowa w Kambodży: w obliczu pewnego zwycięstwa Czerwonych Khmerów prezydent Republiki Khmerów gen. Lon Nol ustąpił ze stanowiska i udał się na emigrację do USA.
  • W ramach obchodów 200-lecia USA z Wilmington w stanie Delaware w podróż po kraju wyruszył specjalny „Pociąg Wolności”.
• 1976:
  • Radio BBC w ramach żartu na prima aprilis poinformowało o mającym tego dnia wystąpić jowiszowo-plutonowym efekcie grawitacyjnym redukującym ziemskie ciążenie. W telefonach do stacji wystąpienie tego zjawiska potwierdziły setki słuchaczy.
  • Założono przedsiębiorstwo komputerowe Apple Inc.
• 1977 – W Hiszpanii rozwiązano Ruch Narodowy Falanga.
• 1978 – Premiera francuskiego serialu animowanego Był sobie człowiek w reżyserii Alberta Barillé.
• 1979 – Proklamowano Islamską Republikę Iranu.
• 1980 – Powstanie islamistów w Syrii: wojska rządowe rozpoczęły oblężenie Aleppo.
• 1982 – Zdzisław Najder został dyrektorem rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa.
• 1986 – Zmieniono środek ciężkości w oszczepie i rozpoczęto od nowa mierzenie rekordów świata.
• 1990 – Urzędujący prezydent Zimbabwe Robert Mugabe został wybrany na drugą kadencję.
• 1994 – Weszło w życie trójstronne porozumienie handlowe krajów bałtyckich.
• 1998 – Sąd oddalił pozew Pauli Jones o molestowanie seksualne przeciwko prezydentowi USA Billowi Clintonowi, do którego miało dojść w 1991 roku, gdy Clinton był gubernatorem stanu Arkansas.
• 1999 – W Kanadzie utworzono terytorium Nunavut, zamieszkane w większości przez Inuitów.
• 2001:
  • Amerykański samolot szpiegowski EP-3 po kolizji z chińskim myśliwcem został zmuszony do awaryjnego lądowania na terytorium Chin. 24-osobową załogę zwolniono po 12 dniach.
  • Były prezydent Jugosławii Slobodan Milošević został aresztowany w swym domu w Belgradzie pod zarzutem nadużycia władzy.
  • W Holandii zalegalizowano małżeństwa osób tej samej płci.
• 2002:
  • Na Słowacji utworzono Park Narodowy Wielka Fatra.
  • W Holandii zalegalizowano eutanazję.
  • Białoruska Państwowa Akademia Politechniczna została przekształcona w Białoruski Narodowy Uniwersytet Techniczny.
• 2008 – Seretse Ian Khama został prezydentem Botswany.
• 2009:
  • 16 osób zginęło w katastrofie śmigłowca na Morzu Północnym, 35 mil od szkockiego miasta Aberdeen.
  • Albania i Chorwacja przystąpiły do NATO.
• 2011 – W wyniku ataku na biuro ONZ w afgańskim Mazar-i Szarif zginęło 4 gurkhijskich strażników i 3 zagranicznych pracowników Misji Wsparcia Narodów Zjednoczonych w Afganistanie (UNAMA). Do zamachu doszło w trakcie demonstracji przeciwko spaleniu Koranu przez amerykańskiego pastora.
• 2012 – Weszła w życie Europejska Inicjatywa Obywatelska.
• 2013 – Abdoulkader Kamil Mohamed został premierem Dżibuti.
• 2017 – 332 osoby zginęły, a ok. 400 zostało rannych w wyniku nocnego zejścia lawiny błotnej na miasto Mocoa w południowo-zachodniej Kolumbii.
• 2018 – Carlos Alvarado Quesada wygrał wybory prezydenckie w Kostaryce.
• 2021 – Eduard Heger został premierem Słowacji.
• 2024:
  • Siły Obronne Izraela zaatakowały wyraźnie oznaczony konwój humanitarny składający się z trzech pojazdów należący do organizacji humanitarnej World Central Kitchen, oraz jadący po trasie zatwierdzonej przez wojsko Izraela. W kierunku konwoju zostało wystrzelone trzy pociski z drona. W wyniku zginęło 7 wolontariuszy, w tym obywatele Australii, Kanady, USA, Irlandii, Palestyny oraz Polski.
  • Izrael zbombardował Irańską ambasadę w Damaszku. W wyniku nalotu zginęło 16 osób.

Eksploracja kosmosu i zdarzenia astronomiczne

Urodzili się

Zmarli

Przypisy