Elektronegatibotasun
- Elektronegatibotasunaren aurkakoa elektropositibotasuna da.
Elektronegatibotasuna, χ ikurrarekin adierazten dena, atomo baten (edo, gutxiagotan, talde funtzional baten) potentzia deskribatzen duen propietate kimikoa da.[1] Linus Pauling-ek proposatu zuen lehen aldiz 1932an, balentzia-loturaren teoriaren garapen gisa.[2] Elektronegatibotasuna ezin da zuzenean neurtu eta beste propietate atomiko edo molekular batzuetatik abiatuz ondorioztatu behar izaten da. Hainbat kalkulu-metodo proposatu dira eta, bakoitzarekin erdietsitako balioetan ezberdintasun txikiak egon daitezkeen arren, metodo guztiek erakusten dituzte elementu kimikoen arteko joera periodiko berak.
Normalean Pauling-ek berak proposatutako kalkulu-metodoa erabiltzen da. Emaitza 0,7tik 4,0ra doan eskala batean adierazten den dimentsiorik gabeko kantitate bat da, Pauling-en eskala deritzona. Eskala honetan hidrogenoak, esaterako 2,2ko emaitza dauka. Beste metodo batzuk erabiltzen direnean, kobentzioz (ez da derrigorrezkoa), emaitzak zenbakizko balio berak dituen eskala batean adierazten dira: Pauling-en unitateak erabiliz adierazitako elektronegatibotasun deritzo.
Elektronegatibotasuna ez da propietate atomiko bat zentzu hertsian, baizik eta molekula batean dagoen atomo baten propietatea.[3] Atomo aske baten propietate baliokidea elektroi-afinitatea da. Elementu baten elektronegatibotasuna ingurune kimikoa aldatzean aldatuko dela espero daiteke,[4] baina gehienetan propietate transferigarria dela kontsideratzen da, hau da, egoera ezberdin askotan antzeko balioak izango dituela.
Elementuen elektronegatibotasunak
| → Erradio atomikoa txikiagoa da → Ionizazio-energia handiagoa da → Elektronegatibotasuna handitzen da → | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taldea (bertikala) | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |
| Periodoa (horizontala) | |||||||||||||||||||
| 1 | H 2.20 | He 3.89 | |||||||||||||||||
| 2 | Li 0.98 | Be 1.57 | B 2.04 | C 2.55 | N 3.04 | O 3.44 | F 3.98 | Ne 3.67 | |||||||||||
| 3 | Na 0.93 | Mg 1.31 | Al 1.61 | Si 1.90 | P 2.19 | S 2.58 | Cl 3.16 | Ar 3.3 | |||||||||||
| 4 | K 0.82 | Ca 1.00 | Sc 1.36 | Ti 1.54 | V 1.63 | Cr 1.66 | Mn 1.55 | Fe 1.83 | Co 1.88 | Ni 1.91 | Cu 1.90 | Zn 1.65 | Ga 1.81 | Ge 2.01 | As 2.18 | Se 2.55 | Br 2.96 | Kr 3.00 | |
| 5 | Rb 0.82 | Sr 0.95 | Y 1.22 | Zr 1.33 | Nb 1.6 | Mo 2.16 | Tc 1.9 | Ru 2.2 | Rh 2.28 | Pd 2.20 | Ag 1.93 | Cd 1.69 | In 1.78 | Sn 1.96 | Sb 2.05 | Te 2.1 | I 2.66 | Xe 2.67 | |
| 6 | Cs 0.79 | Ba 0.89 | * | Hf 1.3 | Ta 1.5 | W 2.36 | Re 1.9 | Os 2.2 | Ir 2.20 | Pt 2.28 | Au 2.54 | Hg 2.00 | Tl 1.62 | Pb 2.33 | Bi 2.02 | Po 2.0 | At 2.2 | Rn 2.2 | |
| 7 | Fr 0.7 | Ra 0.9 | ** | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Uub | Uut | Uuq | Uup | Uuh | Uus | Uuo | |
| Lantanidoak | * | La 1.1 | Ce 1.12 | Pr 1.13 | Nd 1.14 | Pm 1.13 | Sm 1.17 | Eu 1.2 | Gd 1.2 | Tb 1.1 | Dy 1.22 | Ho 1.23 | Er 1.24 | Tm 1.25 | Yb 1.1 | Lu 1.27 | |||
| Aktinidoak | ** | Ac 1.1 | Th 1.3 | Pa 1.5 | U 1.38 | Np 1.36 | Pu 1.28 | Am 1.13 | Cm 1.28 | Bk 1.3 | Cf 1.3 | Es 1.3 | Fm 1.3 | Md 1.3 | No 1.3 | Lr 1.291 | |||
Erreferentziak
Kanpo estekak
Datuak: Q78974
Multimedia: Electronegativity / Q78974
