Search

Elementu kimiko

Elementu kimiko deritzo nukleoko protoi kopuruarengatik bereizten den atomo mota bakoitzari.[1] Protoi-kopuru bera duten atomo guztiak dira elementu berarenak, adibidez, protoi bakarra duten atomo guztiak hidrogeno elementua dira, zazpi dituztenak nitrogenoa eta 26 dituztenak burdina. Elementu bereko atomoek definizioz protoi-kopuru bera duten arren, elektroi eta neutroi kopuruak aldagarriak dira.

Kimika klasikoan, elementu deitzen zitzaion substanzia sinpleagoetan deskonposatu ezin zen substantzia orori, eta esanahi hau oraindik ere erabiltzen da. Definizio honekin soilik, substantzia baten sailkapena elementu bezala behin-behinekoa zen, esaterako, kuartzoa elementutzat har zitekeen norbaitek deskonposatzea lortzen zuen arte.[2]

Taula periodikoa

Sakontzeko, irakurri: «Taula periodikoa»

Elementu kimikoak oro har zenbaki atomiko txikienetik handienera sailkatzen dira, taula periodikoa delako diagraman. Hona hemen taula periodikoa (jakin-mina izanez gero elementu jakin bati buruz, egin klik dagokion loturan; elementu kimikoen izenak osorik datoz taularen ostean:

Taldea →
↓ Periodoa		12 3456789101112131415161718
11
H		2
He
23
Li		4
Be		 5
B		6
C		7
N		8
O		9
F		10
Ne
311
Na		12
Mg		13
Al		14
Si		15
P		16
S		17
Cl		18
Ar
419
K		20
Ca		21
Sc		22
Ti		23
V		24
Cr		25
Mn		26
Fe		27
Co		28
Ni		29
Cu		30
Zn		31
Ga		32
Ge		33
As		34
Se		35
Br		36
Kr
537
Rb		38
Sr		39
Y		40
Zr		41
Nb		42
Mo		43
Tc		44
Ru		45
Rh		46
Pd		47
Ag		48
Cd		49
In		50
Sn		51
Sb		52
Te		53
I		54
Xe
655
Cs		56
Ba		*71
Lu		72
Hf		73
Ta		74
W		75
Re		76
Os		77
Ir		78
Pt		79
Au		80
Hg		81
Tl		82
Pb		83
Bi		84
Po		85
At		86
Rn
787
Fr		88
Ra		**103
Lr		104
Rf		105
Db		106
Sg		107
Bh		108
Hs		109
Mt		110
Ds		111
Rg		112
Cn		113
Nh		114
Fl		115
Mc		116
Lv		117
Ts		118
Og
* Lantanoideak57
La		58
Ce		59
Pr		60
Nd		61
Pm		62
Sm		63
Eu		64
Gd		65
Tb		66
Dy		67
Ho		68
Er		69
Tm		70
Yb
** Aktinidoak89
Ac		90
Th		91
Pa		92
U		93
Np		94
Pu		95
Am		96
Cm		97
Bk		98
Cf		99
Es		100
Fm		101
Md		102
No
Serie kimikoak (hondo kolorea):
Metal alkalinoMetal lurralkalinoLantanidoAktinidoTrantsizio-metal
MetalMetaloideEz-metalHalogenoGas noble
Agerpen naturala (gelaxkaren ertza):
Lurra baino zaharrago isotopoak dituenak (jatorrizko elementuak).
Beste elementuaren erradioaktibitatenaturalaren desintregazio produktuak direnak.
Naturan aurkentzen ez direnak (elementu sintetikoak).
Aurkitu gabe.

Elementu kimikoen laburdurak, ikurrak eta izenak

Elementuen zerrenda, zenbaki atomikoaren arabera, bakoitza bere izen osoarekin:

Zenbaki atomikoaIzenaIkurramboloaPeriodoa,
Taldea		Masa atomikoa
(g/Mol)		Dentsitatea
(g/cm³)
a 20 °C		Fusioa
 (°C)		Irakitea
 (°C)		Aurkikuntza urteaAurkitzailea
1HidrogenoH1, 11.00794(7)(2) (3) (4)0.084 g/l−259.1−252.91766Cavendish
2HelioHe1, 184.002602(2)(2) (4)0.17 g/l−272.2−268.91895Ramsay eta Cleve
3LitioLi2, 16.941(2)(2) (3) (4) (5)0.53180.513171817Arfwedson
4BerilioBe2, 29.012182(3)1.85127829701797Vauquelin
5BoroB2, 1310.811(7)(2) (3) (4)2.46230025501808Davy eta Gay-Lussac
6KarbonoC2, 1412.0107(8)(2) (4)3.5135504827HistoriaurreaEzezaguna
7NitrogenoN2, 1514.0067(2)(2) (4)1.17 g/l−209.9−195.81772Rutherford
8OxigenoO2, 1615.9994(3)(2) (4)1.33 g/l−218.4−182.91774Priestley eta Scheele
9FluorF2, 1718.9984032(5)1.58 g/l−219.6−188.11886Moissan
10NeonNe2, 1820.1797(6)(2) (3)0.84 g/l−248.7−246.11898Ramsay eta Travers
11SodioNa3, 122.98976928(2)0.9797.88921807Davy
12MagnesioMg3, 224.3050(6)1.74648.811071755Black
13AluminioAl3, 1326.9815386(8)2.70660.524671825Oersted
14SilizioSi3, 1428.0855(3)(4)2.33141023551824Berzelius
15FosforoP3, 1530.973762(2)1.8244 (P4)280 (P4)1669Brand
16SufreS3, 1632.065(5)(2) (4)2.06113444.7HistoriaurreaEzezaguna
17KloroCl3, 1735.453(2)(2) (3) (4)2.95 g/l−34.6−1011774Scheele
18ArgonAr3, 1839.948(1)(2) (4)1.66 g/l−189.4−185.91894Ramsay eta Rayleigh
19PotasioK4, 139.0983(1)0.8663.77741807Davy
20KaltzioCa4, 240.078(4)(2)1.5483914871808Davy
21EskandioSc4, 344.955912(6)2.99153928321879Nilson
22TitanioTi4, 447.867(1)4.51166032601791Gregor eta Klaproth
23BanadioV4, 550.9415(1)6.09189033801801del Río
24KromoCr4, 651.9961(6)7.14185724821797Vauquelin
25ManganesoMn4, 754.938045(5)7.44124420971774Gahn
26BurdinFe4, 855.845(2)7.8715352750HistoriaurreaEzezaguna
27KobaltoCo4, 958.933195(5)8.89149528701735Brandt
28NikelNi4, 1058.6934(2)8.91145327321751Cronstedt
29KobreCu4, 1163.546(3)(4)8.921083.52595HistoriaurreaEzezaguna
30ZinkZn4, 1265.409(4)7.14419.6907HistoriaurreaEzezaguna
31GalioGa4, 1369.723(1)5.9129.824031875Lecoq de Boisbaudran
32GermanioGe4, 1472.64(1)5.32937.428301886Winkler
33ArtsenikoAs4, 1574.92160(2)5.72613613
(sublimación)		ca. 1250Albertus Magnus
34SelenioSe4, 1678.96(3)(4)4.822176851817Berzelius
35BromoBr4, 1779.904(1)3.14−7.358.81826Balard
36KriptonKr4, 1883.798(2)(2) (3)3.48 g/l−156.6−152.31898Ramsay eta Travers
37RubidioRb5, 185.4678(3)(2)1.53396881861Bunsen eta Kirchhoff
38EstrontzioSr5, 287.62(1)(2) (4)2.6376913841790Crawford
39ItrioY5, 388.90585(2)4.47152333371794Gadolin
40ZirkonioZr5, 491.224(2)(2)6.51185243771789Klaproth
41NiobioNb5, 592.906 38(2)8.58246849271801Hatchett
42MolibdenoMo5, 695.94(2)(2)10.28261755601778Scheele
43TeknezioTc5, 7[98.9063](1)11.49217250301937Perrier eta Segrè
44RutenioRu5, 8101.07(2)(2)12.45231039001844Klaus
45RodioRh5, 9102.90550(2)12.41196637271803Wollaston
46PaladioPd5, 10106.42(1)(2)12.02155231401803Wollaston
47ZilarAg5, 11107.8682(2)(2)10.49961.92212HistoriaurreaEzezaguna
48KadmioCd5, 12112.411(8)(2)8.643217651817Strohmeyer eta Hermann
49IndioIn5, 13114.818(3)7.31156.220801863Reich eta Richter
50EztainuSn5, 14118.710(7)(2)7.292322270HistoriaurreaEzezaguna
51AntimonioSb5, 15121.760(1)(2)6.69630.71750HistoriaurreaEzezaguna
52TelurioTe5, 16127.60(3)(2)6.25449.69901782von Reichenstein
53IodoI5, 17126.90447(3)4.94113.5184.41811Courtois
54XenonXe5, 18131.293(6)(2) (3)4.49 g/l−111.9−1071898Ramsay eta Travers
55ZesioCs6, 1132.9054519(2)1.9028.46901860Kirchhoff eta Bunsen
56BarioBa6, 2137.327(7)3.6572516401808Davy
57LantanoLa6138.90547(7)(2)6.1692034541839Mosander
58ZerioCe6140.116(1)(2)6.7779832571803von Hisinger eta Berzelius
59PraseodimioPr6140.90765(2)6.4893132121895von Welsbach
60NeodimioNd6144.242(3)(2)7.00101031271895von Welsbach
61PrometioPm6[146.9151](1)7.22108027301945Marinsky eta Glendenin
62SamarioSm6150.36(2)(2)7.54107217781879Lecoq de Boisbaudran
63EuropioEu6151.964(1)(2)5.2582215971901Demarçay
64GadolinioGd6157.25(3)(2)7.89131132331880de Marignac
65TerbioTb6158.92535(2)8.25136030411843Mosander
66DisprosioDy6162.500(1)(2)8.56140923351886Lecoq de Boisbaudran
67HolmioHo6164.93032(2)8.78147027201878Soret
68ErbioEr6167.259(3)(2)9.05152225101842Mosander
69TulioTm6168.93421(2)9.32154517271879Cleve
70IterbioYb6173.04(3)(2)6.9782411931878de Marignac
71LutezioLu6, 3174.967(1)(2)9.84165633151907Urbain
72HafnioHf6, 4178.49(2)13.31215054001923Coster eta de Hevesy
73TantaloTa6, 5180.9479(1)16.68299654251802Ekeberg
74WolframioW6, 6183.84(1)19.26340759271783Elhuyar
75RenioRe6, 7186.207(1)21.03318056271925Noddack, Tacke eta Berg
76OsmioOs6, 8190.23(3)(2)22.61304550271803Tennant
77IridioIr6, 9192.217(3)22.65241041301803Tennant
78PlatinoPt6, 10195.084(9)21.45177238271557Eskaligero
79UrreAu6, 11196.966569(4)19.321064.42940HistoriaurreaEzezaguna
80MerkurioHg6, 12200.59(2)13.55−38.9356.6HistoriaurreaEzezaguna
81TalioTl6, 13204.3833(2)11.85303.614571861Crookes
82BerunPb6, 14207.2(1)(2) (4)11.34327.51740HistoriaurreaEzezaguna
83BismutoBi6, 15208.98040(1)9.80271.415601540Geoffroy
84PolonioPo6, 16[208.9824](1)9.202549621898Marie eta Pierre Curie
85AstatoAt6, 17[209.9871](1)3023371940Corson eta MacKenzie
86RadonRn6, 18[222.0176](1)9.23 g/l−71−61.81900Dorn
87FrantzioFr7, 1[223.0197](1)276771939Perey
88RadioRa7, 2[226.0254](1)5.5070011401898Marie eta Pierre Curie
89AktinioAc7[227.0278](1)10.07104731971899Debierne
90TorioTh7232.03806(2)(1) (2)11.72175047871829Berzelius
91ProtoaktinioPa7231.03588(2)(1)15.37155440301917Soddy, Cranston eta Hahn
92UranioU7238.02891(3)(1) (2) (3)18.971132.438181789Klaproth
93NeptunioNp7[237.0482](1)20.4864039021940McMillan eta Abelson
94PlutonioPu7[244.0642](1)19.7464133271940Seaborg
95AmerizioAm7[243.0614](1)13.6799426071944Seaborg
96KurioCm7[247.0703](1)13.5113401944Seaborg
97BerkelioBk7[247.0703](1)13.259861949Seaborg
98KalifornioCf7[251.0796](1)15.19001950Seaborg
99EinsteinioEs7[252.0829](1)8601952Seaborg
100FermioFm7[257.0951](1)1952Seaborg
101MendelebioMd7[258.0986](1)1955Seaborg
102NobelioNo7[259.1009](1)1958Seaborg
103LawrentzioLr7, 3[260.1053](1)1961Ghiorso
104RutherfordioRf7, 4[261.1087](1)1964/69Flerov
105DubnioDb7, 5[262.1138](1)1967/70Flerov
106SeaborgioSg7, 6[263.1182](1)1974Flerov
107BohrioBh7, 7[262.1229](1)1976Oganessian
108HassioHs7, 8[265](1)1984GSI
109MeitnerioMt7, 9[266](1)1982GSI
110DarmstadtioDs7, 10[269](1)1994GSI
111RoentgenioRg7, 11[272](1)1994GSI
112KopernizioCn7, 12[285](1)1996GSI
113NihonioNh7, 13[284](1)2004JINR, LLNL
114FlevorioFl7, 14[289](1)1999JINR
115MoskovioMc7, 15[288](1)2004JINR, LLNL
116LivermorioLv7, 16[292](1)1999LBNL
117TenesoTs7, 17(1)2009-2010JINR
118OganesonOg7, 18(1)2006JINR, LLNL

Taulan ageri diren akronimoak

  • GSI, Gesellschaft für Schwerionenforschung (Ioi Astunen Azterketarako Elkartea), Wixhausen, Darmstadt, Alemania
  • JINR, Joint Institute for Nuclear Research (Inbestigazio Nuklearrerako Instituto Batua), Dubna, Moskvá Oblast, Errusia
  • LLNL, Lawrence Livermore National Laboratory (Lawrence Livermore Laborategi Nazionala) Livermore, Kalifornia, Estatu Batuak
  • LBNL, Lawrence Berkeley National Laboratory (Lawrence Berkeley Laborategi Nazionala) Berkeley, Kalifornia, Estatu Batuak

Taulako oharrak

  • 1. oharra: Elementu honek ez du nukleoide egonkorrik, bere kortxete arteko balioa, (adibidez, [209]), elementu horren iraupen luzeena duen isotopoaren zenbaki masikoa adierazten du.
  • 2. oharra: Zenbait fragmento geologikotan ageri diren elementuen konposizio isotopikoa taulan ageri denaren ezberdina izan liteke.
  • 3. oharra: Materialekomertzialetako konposizio isotopikoa taulan ageri denaren ezberdina izan liteke, hori dela eta, masa atomiko nahiko ezberdinak aurki litezke.
  • 4. oharra: Bere masa at mikoan zehaztasun gehiago behar duten zenbait metalen konposizio isotopikoa ezin da argitaratu.
  • 5. oharra: Saltzen den litioaren masa atomikoa 6.939 eta 6.996 artean egon liteke; etorkizunean egingo diren analisien bidez datu hau zehazten saiatuko gara.

Elementuen izenen zergatia

  • Merkurio, izen bereko Merkurio planeta dela eta, Hg laburdura ordea Dioskoridesi zor diogu <<zilar urtar>> esaten baitzion, grekoz hydrárgyros, hydra: ‘ur’, gyros: ‘zilar’ baitira.
  • Uranio (U): izen bereko Urano planetarengatik.
  • Neptunio (Np): izen bereko Neptuno planetarengatik.
  • Plutonio (Pu): izen bereko Pluton planeta nanorengatik.
  • Zerio (Ce): izen bereko Zeres elementua baino bi urte lehenago aurkituriko aldi hartan asteroide eta orain izendatuko planeta nanorengatik.
  • Titanio (Ti): Titanen ,hau da mitologia grekoaren arabera lurraren lehen semeengatik.
  • Magnesio (Mg): Tesaliako Magnesia eskualde grekoaren omenez.
  • Eskandio (Sc) Skandia, Eskandinaviaren omenez.
  • Banadio (V): Banadis edo Vanadis jainkosa eskandinabiarraren omenez.
  • Kobre (Cu): Zipre uhartearen cuprum erro grekotik.
  • Galio (Ga): Galia, gaur egungo Frantzia gutxi gorabehera hartzen duen erromatar inperioaren eskualdearen omenez.
  • Germanio (Ge): Germania gaurko alemania hartzen zuen eskualde erromatarrarengatik.
  • Selenio (Se): grekoek Selene deitzen zuten ilargiarengatik.
  • Estrontzio (Sr):Strontian Eskoziako hiriaren omenez.
  • Itrio (Y): Ytterby Suediako herriarengatik.
  • Rutenio (Ru): Rutheniatik dator, erromatarrek errusialdeko eskualdeari ematen zioten izena da.
  • Terbio (Tb): Ytterby Suediako herriarengatik.
  • Europio (Eu): Europaren omenez.
  • Holmio (Ho): Estokolmo hiriaren omenez, latinez Holmia esaten baitzioten.
  • Tulio (Tm): Eskandinaviaren omenez Thule izena baitzuen antzina.
  • Lutezio (Lu): Paris hiriaren omenez antzinako izena Lutezia.
  • Hafnio (Hf): Copenhage hiriaren omenez latinzaleek Hafnia esaten baitzioten.
  • Polonio (Po): Marie Curieren jaioterria zen Polonia herrialdearen omenez. Marie eta Pierre Curie senar emazteek aurkitu baitzuten.
  • Frantzio (Fr): Frantzia herrialdearen omenez.
  • Amerizio (Am): Amerika kontinentea dela eta.
  • Berkelio (Bk): Berkeley kaliforniako unibertsitate esanguratsu bat dagoen herriarengatik.
  • Kalifornio (Cf): Estatu Batuetako (AEB) Kalifornia estatuarengatik..
  • Renio (Re): Rhin ibaiaren latinezko Rhenus izenarengatik.
  • Berilio (Be) beriiotik, kolore berdeko esmeralda mota bat.
  • Hidrogeno (H): grekeraz uraren sorburu, sortzaile esan nahi du.
  • Nitrogeno (N): grekeraz nitratoen sortzaile esan nahi du, nitrum erro grekotik.
  • Oxigeno (O): grekeraz Azidoen sortzaile esan nahi du, oxys, ‘azido’, errotik.
  • Kloro (Cl) chloros ‘hori berdexka’ hitz grekotik.
  • Argon (Ar) argos grekoz ‘egonean dagoena’ (Erreakzionatzea zilegi den gas noble baita).
  • Kromo (Cr): chroma, ‘kolore’, hitz grekotik.
  • Manganeso (Mn): magnes grekotik, ‘magnetiko’.
  • Bromo (Br): bromos grekeraz ‘kirats’.
  • Zink (Zn): zink alemanieraz ‘jatorri iluna’ esan nahi du.
  • Arseniko (As): arsenikon latinez auripigmentum ‘hori’.
  • Zirkonio (Zr): zargun arabiarretik ‘urre kolorekoa’.
  • Rubidio (Rb): rubidius latinez ‘gorri bizia’ (su garra bezain bizia).
  • Rodio (Rh): rhodon grekoz ‘arrosa kolorekoa’.
  • Iodo (I): iodes grekoz ‘bioleta’ kolorea.
  • Indio (In): Bere espektroan ikus litekeen ‘indigo’, ‘anil’ kolore urdinska dela eta.
  • Zesio (Cs): caesius latinez ‘oztin’ edo ‘zeru-urdin’ kolorea.
  • Disprosio (Dy): dysprositos grekoz ‘gogortu’.
  • Osmio (Os): osme grekoz ‘usai’ (OsO4 duen usai latzarengatik).
  • Iridio (Ir): Erromako zubi edo arco-iris-a dela eta.
  • Urre (Au): aurum latinez ‘egunsenti dizdirati’.
  • Talio (Tl): thallos, ‘landare zurtoin’, ‘ernamuin’ grekeraz.
  • Bismuto (Bi): alemanierako weisse massetik, euskeraz ‘masa zuria’.
  • Astato (At): astatos grekotik, euskeraz ‘ezegonkor’.
  • Radon (Rn): ingeleseko radium emanation‘emari erradiaktibo’.
  • Radio (Ra): latinezko radiusetik ‘tximist’.
  • Actinio (Ac): aktinos grekotik ‘txinparta’ edo ‘tximista’.
  • Wolframio (W): Suedierako volframetik, volf ‘otso’ eta rham ‘apar’ latinez Spuma lupi esten baitzitzaion duen erreakzioetako batengatik;
    • Tungsteno, wolframioren beste izen bat da, suedierako tung stenetik ‘harri astun’.
  • Bario (Ba): barys grekotik ‘astun’.
  • Praseodimio (Pr): grekerako bi errok osatzen dute prasios, ‘berde’, eta dídymos, ‘biki’.
  • Niobio (Nb): Niobe Tantalo (mitologia) errege mitologiko grekoaren alabarengatik.
  • Paladio (Pd): Palas Atenea jakituriaren jainkosa grekoaren omenez.
  • Prometio (Pm): Prometeo pertsonaia mitiko grekoarengatik, sua gizakiei lortu ziena.
  • Tantalo (Ta): Tantalo errege mitologiko grekoarengatik.
  • Torio (Th): Thor eskandinaviarren gudaren jainkoaren omenez.
  • Kurio (Cm): Pierre eta Marie Curie senar emazte zientzialarien omenez.
  • Einstenio (Es): Albert Einstein fisikari alemaniarraren omenez.
  • Fermio (Fm): Enrico Fermi zientzialari italiarraren omenez.
  • Mendelebio (Md): Dmitri Ivanovitx Mendeleiev zientzialari errusiarrarengatik, taula periodikoaren asmatzailea besteak beste.
  • Nobelio (No): Alfred Nobel asmatzaile suediarraren omenez.
  • Lawrencio (Lr): Ernest Orlando Lawrence fisikari amerikarrarengatik.
  • Helio (He): Helios eguzkiaren jainko grekoarengatik, eguzkiaren atmosferan lehen aldiz aurkitu zelako 1868 urteko eklipse batean harturiko argi espektro batean.
  • Litio (Li): grekotik dator lithos, ‘harri’ hitzetik.
  • Boro (B): arabieratik datorren buraqetik, aldi berean Burah pertsatik eta azkenik Bor turkieraz.
  • Karbono (C): Ikatzetik datorkio izena latinez carbo baita.
  • Fluor (F): fluere latinezkotik ‘jariatu’.
  • Neon (Ne): neos grekotik, ‘berri’.
  • Sodio (Na): latinezko sodanumtik, ‘sosa’. Na zeinua latinezko natriumetik datorkio ‘sodio nitrato’.
  • Aluminio (Al): latinezko alumenetik, aluminioa duen gatz mota bat.
  • Silizio (Si): silex latinezkotik silize mineralarengatik.
  • Fosforo (P): phosphoros grekotik, ‘argiaren eramale’ esan nahi du ilunpean argia baitario oxigenoarekin pixkana erretzen baita.
  • Sufre (S) latinezko sulphurium sanskritoko śulvārirekin erlazionatua, oso antzina ezagutzen da.
  • Potasio (K): ingeleratik dator, pot ashesetik ‘errautsa’, zenbait landareren errautsa potasio asko baitu. K ikurra latinetik datorkio baita ere kaliumetik hain zuzen, potasio hidroxidoaren izena baitzen.
  • Kalzio (Ca): calx grekotik, ‘kareharri’. Kareharria Ca2CO3-ak osatzen baitu.
  • Burdin (Fe): latineko ferrum-etik datorkio zeinua.
  • Kobalto (Co): zenbaitek dio kobalos grekotik datorrela ‘meatze’. Beste batzuk berriz germaniar mitologiako izpiritu gaizto batetatik datorrela diote.
  • Nikel (Ni): suedierako koppar nickel espresiotik dator alemanezko kupfer nickelletik, ‘Nick deabruaren kobre’ esan nahi du eta kobre faltsua adierazteko erabiltzen zen, kobrezko meatzetan azaltzen baita.
  • Kripton (Kr): kryptos grekotik, ‘izkutuko’, ‘sekretu’.
  • Molibdeno (Mo): molybdos grekotik, ‘berun’ berunezko menarekin konfunditu baitzuten hasieran.
  • Teknezio (Tc): technetos grekotik, ‘artifizial’ sintetizatu zen lehenetarikoa izan zelako.
  • Zilar (Ag): latinezko argéntum-etik datorkio zeinua.
  • Kadmio (Cd): cadmia latinotik datorkio Zink karbonatoaren izena kadmio gehiena zinka refinatzerakoan lortzen da eta.
  • Eztainu (Sn): latinezko stannum-etik.
  • Antimonio (Sb): latinezko antimoniumetik. Sb zeinua ere latinetik datorkio stibium-etik.
  • Teluro (Te): tel-lus latinezkotik, ‘lur’.
  • Xenon (Xe): grekeratik dator xenon, ‘atzerritar’,‘arraro’ esan nahi du.
  • Lantano (La): lanzanein grekotik, ‘izkutuan egon’.
  • Neodimio (Nd): grekeratik neos-dýdimos, ‘biki berria’ lantanoarengatik.
  • Berun (Pb): zeinua latinezko plumbum izenetik datorkio.
  • Protaktinio (Pa): Izena grekeratik dator protos ‘lehen’ eta actinium ‘errainu’ erroetatik.

Erreferentziak

Kanpo estekak


"https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=eu&q=Elementu_kimiko&oldid=9225315"(e)tik eskuratuta
🔥 Top keywords: Berezi:BilatuAzalaTxikipedia:AzalaCarles PuigdemontGonzalo BoyePello OtxandianoBerezi:AzkenAldaketakMaria AntonietaMikel AnteroNerea KortajarenaEuskaraWikipediaTxikipedia:LaukiCastillo SuarezGalicia (L-51)Euskal HerriaIhes beteaEneko AnduezaSarpenBigarren Mundu GerraTxikipediaPaleolitoaMetalLaguntza:Wikipediari buruzCreative CommonsNagore AranburuTraineru estropadaPaulo AzpiazuHaurdunaldiImanol PradalesArrainketariakArotzaren eskuakApirilaren 17Laguntza:SarreraTaula periodikoaTxikipedia:IgelTxikipedia:PaleolitoaOihana EtxebarrietaEuskadi Ta Askatasuna