12 stycznia

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•     29 p.n.e. – Nastał Pokój Rzymski (Pax Romana).
• 1500 – Wojna o Mediolan i Neapol: wojska Cezara Borgii i francuskie zdobyły miasto Forli.
• 1514 – Papież Leon X erygował diecezję Funchal w Portugalii.
• 1522 – W katedrze św. Szczepana w Wiedniu pojawił się pastor ewangelicki Paul Speratus, co symbolicznie rozpoczęło reformację w Austrii.
• 1528 – Gustaw I Waza został koronowany na króla Szwecji.
• 1554 – W Pegu Bayinnaung został formalnie koronowany na króla Birmy i jej dominiów i przybrał imię Thiri Thudhamma Yaza.
• 1616 – Portugalczycy założyli miasto Belém w delcie Amazonki.
• 1673 – W Amsterdamie użyto po raz pierwszy wężów strażackich do gaszenia pożaru.
• 1727 – Jan XVII został wybrany na patriarchę Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego.
• 1779 – I wojna z Imperium Marathów: porażka wojsk brytyjskich w bitwie pod Wadagaon (Indie).
• 1780 – W Zurychu ukazało się pierwsze wydanie niemieckojęzycznego dziennika „Neue Zürcher Zeitung” (jako „Zürcher Zeitung”).
• 1782 – Cesarz rzymski Józef II Habsburg wydał dekret o kasacie wszystkich męskich i żeńskich zgromadzeń zakonnych nie zajmujących się szkolnictwem, opieką nad chorymi i nauką.
• 1807 – 151 osób zginęło, ok. 2000 zostało rannych, a 220 budynków uległo zniszczeniu wskutek eksplozji statku załadowanego prochem strzelniczym w holenderskim porcie Lejda.
• 1829 – W Neapolu odbyła się premiera opery Parias Gaetana Donizettiego.
• 1830 – Wykonano dwa ostatnie w historii Islandii wyroki śmierci.
• 1832 – W Neapolu odbyła się premiera opery Fausta Gaetano Donizettiego.
• 1839 – Wojna konfederacji peruwiańsko-boliwijskiej z Chile: zwycięstwo floty chilijskiej w bitwie na redzie portu Casma.
• 1848 – Wiosna Ludów: w Palermo wybuchło powstanie przeciwko królowi Obojga Sycylii Ferdynandowi II Burbonowi.
• 1855 – Książę Czarnogóry Daniel I poślubił w Njeguši Darię Kvekić.
• 1864 – W Manchesterze założono Lancashire County Cricket Club.
• 1871 – Wojna francusko-pruska: zwycięstwo wojsk pruskich w bitwie pod Le Mans.
• 1872 – Jan IV Kassa został koronowany na cesarza Etiopii.
• 1888 – Burza śnieżna zaatakowała amerykańskie stany: Minnesota, Nebraska, Dakota Południowa i Dakota Północna, powodując śmierć ok. 500 osób.
• 1890 – W Gizie otwarto muzeum sztuki egipskiej przeniesione tam z zagrożonej powodziami lokalizacji w kairskiej dzielnicy Bulak.
• 1895 – W Wielkiej Brytanii założono organizację zajmującą się ochroną zabytków i przyrody National Trust.
• 1898 – Hirobumi Itō został po raz trzeci premierem Japonii.
• 1909 – 105 górników zginęło w eksplozji w kopalni węgla kamiennego w Switchback w amerykańskim stanie Wirginia Zachodnia.
• 1910 – Pojawiła się Wielka Kometa Styczniowa.
• 1918:
  • Brytyjskie niszczyciele HMS „Opal” i HMS „Narborough” rozbiły się podczas sztormu w trakcie patrolowania podejść do bazy Scapa Flow. Zginęło 188 marynarzy, ocalał jeden.
  • Dwa japońskie okręty wojenne wpłynęły do zatoki Złoty Róg koło Władywostoku, rozpoczynając japońską interwencję na Dalekim Wschodzie.
• 1920 – U zachodnich wybrzeży Francji zatonął w czasie sztormu francuski statek pasażerski „Afrique”. Spośród 609 osób na pokładzie ocalały 34.
• 1923 – We Włoszech powołano Wielką Radę Faszystowską.
• 1924 – Sun Baoqi został premierem Republiki Chińskiej.
• 1932 – Hattie Caraway z Arkansas jako pierwsza kobieta zwyciężyła w wyborach do Senatu USA.
• 1933 – W Erywaniu wyjechały na trasy pierwsze tramwaje elektryczne.
• 1938 – Rząd Octaviana Gogi pozbawił obywatelstwa rumuńskich Żydów.
• 1940 – Premiera amerykańskiego filmu grozy i science fiction Powrót niewidzialnego człowieka w reżyserii Joego Maya.
• 1942:
  • Kampania śródziemnomorska: niemiecki okręt podwodny U-374 został zatopiony przez brytyjską jednostkę tej samej klasy HMS „Unbeaten”, w wyniku czego zginęło 42 spośród 43 członków załogi.
  • W katastrofie trzymiejscowego bombowca nurkującego Pe-2 zginął jego konstruktor Władimir Pietlakow i pozostali członkowie załogi.
  • Wojna na Pacyfiku: zwycięstwo wojsk japońskich nad holenderskimi w bitwie o wyspę Tarakan (11-12 stycznia).
• 1943:
  • Front wschodni: rozpoczęła się operacja wojsk radzieckich mająca na celu przerwanie niemieckiej blokady Leningradu.
  • Premiera amerykańskiego filmu kryminalnego Cień wątpliwości w reżyserii Alfreda Hitchcocka.
• 1945 – W trzęsieniu ziemi z epicentrum w Zatoce Mikawa (Japonia) zginęło ok. 1900 osób.
• 1948 – Na rozkaz Stalina zamordowano w Mińsku przewodniczącego Żydowskiego Komitetu Antyfaszystowskiego Solomona Michoelsa.
• 1950 – W ZSRR przywrócono karę śmierci za zdradę, szpiegostwo lub sabotaż z mocą wsteczną (zniesioną w maju 1947).
• 1954 – W stolicy Nowej Zelandii Wellington królowa Elżbieta II po raz pierwszy w historii dokonała otwarcia sesji parlamentu poza granicami Wielkiej Brytanii.
• 1955 – Rozpoczęto budowę kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie.
• 1964 – Na Zanzibarze wybuchła rewolucja, w wyniku której obalono sułtana i ustanowiono Republikę Zanzibaru i Pemby.
• 1969 – Ukazał się debiutancki eponimiczny album brytyjskiego zespołu Led Zeppelin.
• 1970:
  • Odbył się pierwszy regularny rejs Boeinga 747 Jumbo Jeta na trasie Nowy Jork-Londyn.
  • Zakończyła się wojna w Biafrze. Wojska biafryjskie zostały pokonane, a jej terytorium włączone do Nigerii.
• 1972:
  • KGB przeprowadziło serię aresztowań młodych intelektualistów z ukraińskiego ruchu narodowego, aresztowano m.in. Wiaczesława Czornowiła, Wasyla Stusa, Jewhena Swerstiuka, Łeonida Pluszcza i Iwana Dziubę.
  • Sheikh Mujibur Rahman został premierem Bangladeszu.
• 1974 – Zwodowano amerykański okręt podwodny z napędem jądrowym USS „Richard B. Russell”.
• 1976 – Rada Bezpieczeństwa ONZ po raz pierwszy zezwoliła na uczestnictwo przedstawiciela OWP w jej obradach, bez prawa głosowania.
• 1981 – Stacja ABC rozpoczęła emisję serialu Dynastia.
• 1983 – Premiera polsko-francuskiego filmu historycznego Danton w reżyserii Andrzeja Wajdy.
• 1984 – Maciej Berbeka i Ryszard Gajewski dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Manaslu w Himalajach.
• 1987:
  • Ukazał się album The House of Blue Light zespołu Deep Purple.
  • W La Brévine w górach Jura zanotowano najniższą temperaturę w historii pomiarów w Szwajcarii (–41,8 °C).
• 1990 – Òscar Ribas Reig został po raz drugi premierem Andory.
• 1991 – Kongres Stanów Zjednoczonych upoważnił prezydenta George H.W. Busha do podjęcia wszystkich niezbędnych kroków w celu likwidacji irackiej okupacji Kuwejtu.
• 1992:
  • Rząd Algierii anulował drugą turę wyborów parlamentarnych po zdecydowanym zwycięstwie w pierwszej turze fundamentalistycznego Islamskiego Frontu Ocalenia.
  • W Mali w drodze referendum została przyjęta konstytucja wprowadzająca system wielopartyjny.
• 1994 – Prezydent USA Bill Clinton spotkał się w Pradze z prezydentami Czech, Polski, Słowacji i Węgier.
• 1998 – 19 europejskich krajów podpisało protokół dodatkowy do Konwencji o Prawach Człowieka i Biomedycynie, zakazujący klonowania ludzi.
• 2004 – Największy statek pasażerski świata „Queen Mary 2” wyruszył w swój dziewiczy rejs.
• 2005 – Siergiej Bagapsz wygrał wybory prezydenckie w Abchazji.
• 2006:
  • 362 pielgrzymów zostało zadeptanych, a 250 rannych po wybuchu paniki w meczecie w Mekce podczas obrzędu ukamienowania szatana.
  • Niedoszły zabójca papieża Jana Pawła II Mehmet Ali Ağca opuścił tureckie więzienie, jednak 20 stycznia 2006 Najwyższy Sąd Turecki orzekł, że czas spędzony we włoskim więzieniu nie może być odjęty od wyroku sądu tureckiego i Ağca wrócił do więzienia.
• 2007 – Fakhruddin Ahmed został premierem Bangladeszu.
• 2008 – W Chorwacji powstał drugi rząd Iva Sanadera.
• 2009 – George Abela został wybrany przez Izbę Reprezentantów na stanowisko prezydenta Malty.
• 2010 – Trzęsienie ziemi o sile 7 stopni w skali Richtera zniszczyło stolicę Haiti Port-au-Prince. Zginęło 316 tysięcy osób, a 300 tysięcy zostało rannych.
• 2011 – Międzypaństwowy Komitet Lotniczy przedstawił w Moskwie raport w sprawie przyczyn katastrofy polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku.
• 2013 – Miloš Zeman (24,21%) i Karel Schwarzenberg (23,40% głosów) przeszli do drugiej tury wyborów prezydenckich w Czechach.
• 2015 – W wyniku ataku nigeryjskiej organizacji islamistycznej Boko Haram na bazę wojskową w Kolofata w północnym Kamerunie zginęło 143 napastników i jeden kameruński żołnierz.
• 2016 – 10 osób zginęło, a 15 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym w pobliżu Błękitnego Meczetu w Stambule.
• 2019 – Julien Nkoghe Bekale został premierem Gabonu.

Eksploracja kosmosu i zdarzenia astronomiczne

Urodzili się

Zmarli

Przypisy