28 sierpnia

Święta

Wydarzenia w Polsce

• 1409 – Wielka wojna z zakonem krzyżackim: Krzyżacy i ich zaciężni zdobyli Bydgoszcz wraz z zamkiem.
• 1514 – IV wojna litewsko-moskiewska: straż przednia polsko-litewskiej armii zmierzającej do odzyskania Smoleńska została zaatakowana przez wojska moskiewskie. Wywiązała się potyczka, którą wygrały siły królewskie.
• 1638 – Swarzędz otrzymał prawa miejskie.
• 1645 – W Toruniu rozpoczął się wspólny zjazd katolików, luteran i kalwinistów pod nazwą Colloquium charitativum (łac. braterska rozmowa).
• 1656 – Potop szwedzki: zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Lubrzem.
• 1657 – II wojna północna: po dwóch miesiącach oblężenia Poznania przez wojska polskie 1200 Brandenburczyków opuściło miasto, a w ślad za nimi wyruszyły załogi z Kórnika i Kościana (ok. 800 ludzi).
• 1794 – Insurekcja kościuszkowska: załamało się silne natarcie pruskie na olszynę powązkowską bronioną przez Jana Henryka Dąbrowskiego.
• 1882 – W Krakowie rozpoczęto budowę linii tramwajowej.
• 1913 – W Bydgoszczy otwarto Most Królowej Jadwigi.
• 1917 – Powstała Komisja przejściowa tymczasowej Rady Stanu.
• 1919 – Zakończyło się powstanie sejneńskie. Wojska litewskie zostały wyparte z Suwalszczyzny.
• 1927 – W Spale odbyły się pierwsze ogólnopolskie dożynki pod patronatem prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego.
• 1928 – Premiera filmu Szaleńcy w reżyserii Leonarda Buczkowskiego.
• 1931 – Powołano Naczelny Komitet do Spraw Bezrobocia.
• 1938 – W Stoczni Gdyńskiej położono stępkę pod drobnicowiec „Olza” – pierwszy statek pełnomorski zbudowany w II RP.
• 1939 – Niemiecki agent i członek mniejszości niemieckiej z Bielska Antoni Guzy dokonał zamachu bombowego na dworcu kolejowym w Tarnowie, w wyniku którego zginęło 20 osób, a 35 zostało rannych.
• 1943 – W Gdyni aresztowano około 70 członków Polskiej Armii Powstania.
• 1944 – 28. dzień powstania warszawskiego: gmach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych został opanowany przez hitlerowskie oddziały liczące 1600 żołnierzy; pocisk o masie 2 ton kalibru 600 mm z samobieżnego moździerza typu Karl-Gerät trafił w szczytową część budynku Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Prudential” i mimo że nie eksplodował bardzo poważnie uszkodził jego konstrukcję (spowodował odchylenie od pionu). Moment trafienia został uwieczniony na fotografii, wykonanej z dachu budynku przy ulicy Kopernika przez Sylwestra Brauna.
• 1946 – 18-letnia Danuta Siedzikówna ps. „Inka”, sanitariuszka i łączniczka 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej i jej współtowarzysz z oddziału Feliks Selmanowicz ps. „Zagończyk” zostali zastrzeleni w więzieniu przy ul. Kurkowej w Gdańsku.
• 1948 – We Wrocławiu zakończył się Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju (25-28 sierpnia).
• 1958 – W katastrofie górniczej w KWK „Makoszowy” w Zabrzu zginęło 72 górników.
• 1987 – Premiera filmu psychologicznego Życie wewnętrzne w reżyserii Marka Koterskiego.
• 1991 – Podczas prac ziemnych w Gdańsku odkryto masowy grób 38 zamordowanych w 1939 roku obrońców Poczty Polskiej.
• 2003 – Ukazał się album Myśli i słowa zespołu Bajm.
• 2006 – MSWiA rozpoczęło wydawanie paszportów biometrycznych.
• 2007 – Na antenie TVN24 zadebiutował helikopter transmisyjny Błękitny 24.
• 2011 – KRRiTV wprowadziło 5 nowych polskich oznaczeń telewizyjnych.
• 2015 – Poziom Wisły w Warszawie spadł do rekordowych 41 cm.
• 2016 – Podczas 7. Memoriału Kamili Skolimowskiej na Stadionie Narodowym w Warszawie Anita Włodarczyk poprawiła wynikiem 82,98 m własny rekord świata w rzucie młotem.

Wydarzenia na świecie

•   475 – Naczelnik wojsk Orestes obalił cesarza zachodniorzymskiego Juliusza Neposa.
•   476 – Orestes został zamordowany w Piacenzy przez żołnierzy wodza germańskiego Odoakra.
•   489 – W bitwie nad rzeką Isonzo wojska Ostrogotów pod wodzą Teodoryka Wielkiego pokonały sprawującego rządy w całej Italii Odoakra.
•   876 – Po śmierci króla Ludwika II Państwo wschodniofrankijskie (Niemcy) zostało podzielone między jego trzech synów.
• 1189 – III wyprawa krzyżowa: Gwidon de Lusignan rozpoczął oblężenie Akki.
• 1421 – Wojska margrabiego miśnieńskiego wkroczyły do Czech rozpoczynając II krucjatę antyhusycką.
• 1481 – Jan II Doskonały został królem Portugalii.
• 1513 – Papież Leon X ustanowił diecezję panamską.
• 1542 – Wojna turecko-portugalska: zwycięstwo wojsk tureckich w bitwie pod Woflą w Etiopii.
• 1565 – Pedro Menéndez de Avilés założył St. Augustine na Florydzie, najstarsze istniejące miasto w USA.
• 1604 – Londynie podpisano traktat pokojowy kończący wojnę angielsko-hiszpańską.
• 1609:
  • II Dymitriada: nierozstrzygnięta bitwa pod Kalazinem między wspierającą Dymitra Samozwańca II najemną jazdą polsko-litewską pod dowództwem rotmistrza Jana Piotra Sapiehy z okopanymi nad Wołgą wojskami moskiewskimi Michaiła Skopina-Szujskiego i około 300 osobowym oddziałem szwedzkim pod dowództwem Kristera Some.
  • Henry Hudson jako pierwszy Europejczyk wylądował w Delaware w Ameryce Północnej.
• 1610 – II wojna polsko-rosyjska: po zwycięstwie nad armią rosyjską w bitwie pod Kłuszynem oddziały polskie pod wodzą hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego wkroczyły do Moskwy, gdzie przebywały na Kremlu do roku 1612.
• 1619 – Ferdynand II Habsburg został cesarzem rzymsko-niemieckim.
• 1620 – Taichang został cesarzem Chin.
• 1624 – Wojna osiemdziesięcioletnia: wojska hiszpańskie pod wodzą Ambrosio Spinoli rozpoczęły oblężenie Bredy.
• 1640 – II wojna biskupia: zwycięstwo wojsk szkockich nad angielskimi w bitwie pod Newburn.
• 1670 – Rozpoczęto budowę linii fortyfikacji Cottonera Lines w Cospicua i Birgu na Malcie.
• 1680 – Karol II Wittelsbach został elektorem Palatynatu Reńskiego.
• 1789 – Niemiecki astronom William Herschel odkrył Enceladusa, jeden z księżyców Saturna.
• 1794 – Papież Pius VI ogłosił konstytucję apostolską Auctorem fidei, skierowaną przeciwko decyzjom jansenistycznego synodu w Pistoi w 1786 roku.
• 1797 – Po zachodniej stronie Renu została utworzona zależna od Francji Republika Cisreńska.
• 1802 – Napoleon Bonaparte oderwał od Szwajcarii kanton Valais, na którego terenie utworzył następnie marionetkową Republikę Rodańską.
• 1844 – W czasopiśmie „Journal des débats” ukazał się pierwszy odcinek powieści Aleksandra Dumasa (ojca) Hrabia Monte Christo.
• 1845 – Ukazało się pierwsze wydanie miesięcznika popularnonaukowego „Scientific American”.
• 1850 – Premiera opery Lohengrin Richarda Wagnera.
• 1854 – Wojna krymska: wojska brytyjsko-francuskie rozpoczęły oblężenie Pietropawłowska na Kamczatce.
• 1859 – Rozpoczęła się największa dotąd zaobserwowana burza słoneczna.
• 1862 – Wojna secesyjna: rozpoczęła się II bitwa pod Bull Run.
• 1867 – Stany Zjednoczone anektowały atol Midway na Pacyfiku.
• 1884 – Harry Atkinson został po raz trzeci premierem Nowej Zelandii.
• 1886 – Wasił Radosławow został premierem Bułgarii.
• 1898 – Farmaceuta Caleb Bradham z New Bern w Karolinie Północnej zmienił nazwę stworzonego i sprzedawanego przez siebie Napoju Brada na Pepsi-Cola.
• 1903 – Założono Harley-Davidson Motor Company.
• 1906 – Założono norweski klub piłkarski Moss FK.
• 1907 – Założono amerykańskie przedsiębiorstwo zajmujące się przewozem przesyłek i logistyką UPS.
• 1909 – W wojskowym zamachu stanu został obalony premier Grecji Dimitrios Ralis. Nowym premierem został Kyriakulis Mawromichalis.
• 1910 – Proklamowano Królestwo Czarnogóry.
• 1913 – Otwarto Pałac Pokoju w Hadze, gdzie swe siedziby mają m.in. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości i Stały Trybunał Arbitrażowy.
• 1914:
  • I wojna światowa: skapitulował garnizon obronny niemieckiej kolonii Togo.
  • I wojna światowa: zwycięstwo floty brytyjskiej nad niemiecką w bitwie pod Helgolandem.
• 1916 – I wojna światowa: Niemcy wypowiedziały wojnę Rumunii, a Włochy Niemcom.
• 1918 – Założono bułgarski klub piłkarski Spartak Warna.
• 1922 – Na falach nowojorskiej rozgłośni WEAF pojawiła się pierwsza reklama radiowa.
• 1924 – W Gruzji wybuchło antysowieckie powstanie sierpniowe.
• 1932 – Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura na samolocie RWD-6 wygrali międzynarodowe zawody lotnicze Challenge w Berlinie.
• 1936:
  • Hiszpańska wojna domowa: zwycięstwo wojsk republikańskich w bitwie pod Monte Pelado.
  • W Pradze uruchomiono pierwszą linię trolejbusową.
• 1937 – Założono Toyota Motor Corporation.
• 1939:
  • Prezydent ks. Jozef Tiso ogłosił pod naciskiem niemieckim pełną mobilizację wojsk słowackich.
  • W III Rzeszy wprowadzono bez zapowiedzi reglamentację żywności i benzyny.
• 1940:
  • powstał 306 Dywizjon Myśliwski „Toruński”
  • Bitwa o Anglię: miał miejsce pierwszy duży nalot 160 niemieckich bombowców na Liverpool.
• 1941:
  • Atak Niemiec na ZSRR: podczas ewakuacji Tallinna Sowieci stracili na minach morskich niszczyciele „Jakow Swierdłow”, „Skoryj”, „Kalinin”, „Wołodarskij” i „Artiom” oraz okręty podwodne „S-5” i „Szcz-301”.
  • Została zlikwidowana Niemiecka Nadwołżańska ASRR.
• 1942:
  • Bitwa o Atlantyk: na Morzu Karaibskim niemiecki U-Boot został zbombardowany przez amerykańską łódź latającą Catalina a następnie staranowany przez kanadyjską korwetę HMCS „Oakville”. Zginęło 19 członków załogi, uratowano 36.
  • W chorwackim obozie koncentracyjnym Jasenovac strażnicy urządzili zawody w mordowaniu więźniów. Zwycięzca, Petar Brzica, poderżnął gardła 1360 osobom.
• 1943:
  • Na Morzu Karskim niemiecki okręt podwodny U-639 został wykryty sonarem i storpedowany przez radziecką jednostkę tej samej klasy S-101, w wyniku czego zginęła cała, 47-osobowa załoga.
  • Po śmierci Borysa III jego 6-letni Symeon II został ogłoszony nowym carem Bułgarii. Faktyczną władzę przejęła Rada Regentów.
  • W Danii rozpoczął się strajk generalny przeciwko okupacji nazistowskiej.
• 1945 – Ukazało się pierwsze wydanie argentyńskiego dziennika „Clarín”.
• 1955 – Dokonano linczu na czternastoletnim chłopcu afroamerykańskim Emmecie Tillu. Brutalność morderstwa oraz uniewinnienie sprawców stało się impulsem do działań ruchu praw obywatelskich, a Till stał się później ikoną ruchu.
• 1957 – Pilot doświadczalny Mike Randrup na brytyjskim myśliwcu odrzutowym English Electric Canberra ustanowił rekord wysokości lotu samolotem (21 430 m).
• 1963 – Podczas tzw. Marszu na Waszyngton pastor Martin Luther King wygłosił do 200-tysięcznego tłumu przemówienie I Have a Dream (Mam marzenie).
• 1964 – Wybuchły zamieszki rasowe w Filadelfii, w wyniku których rannych zostało 341 osób.
• 1965 – W Bridgeport w stanie Connecticut Fred DeLuca i Peter Buck otworzyli pierwszy bar szybkiej obsługi Subway.
• 1968:
  • Chińskie Radio Międzynarodowe nadało pierwszą audycję w języku polskim.
  • W zamachu przeprowadzonym przez Rebelianckie Siły Zbrojne (FAR) zginął amerykański ambasador w Gwatemali John Gordon Mein.
• 1969 – Po raz pierwszy zebrał się parlament Gibraltaru.
• 1971 – Podczas podchodzenia do lądowania w Kopenhadze rozbił się należący do linii Malév Ił-18, pilotowany przez największego węgierskiego asa myśliwskiego z czasów wojny Dezső Szentgyörgyiego, w wyniku czego zginęły 32 spośród 34 osób na pokładzie.
• 1973:
  • Szwedzka policja po szturmie aresztowała napastników, którzy od 23 sierpnia przetrzymywali zakładników w placówce Kreditbanken w Sztokholmie. Współpracujący przy tej sprawie z policją kryminolog i psycholog Nils Bejerot, na podstawie swoich obserwacji, utworzył termin syndrom sztokholmski, oznaczający psychiczne uzależnienie zakładników od porywaczy.
  • W trzęsieniu ziemi w meksykańskich stanach Puebla, Veracruz i Oaxaca zginęło około 1200 osób.
  • Zlikwidowano komunikację tramwajową w uzbeckiej Samarkandzie.
• 1974 – Geir Hallgrímsson został premierem Islandii.
• 1975 – Dokonano oblotu amerykańskiego lekkiego śmigłowca Robinson R22.
• 1978 – Alfredo Nobre da Costa został premierem Portugalii.
• 1980 – Mudar Badran został po raz drugi premierem Jordanii.
• 1986 – Tina Turner otrzymała swoją gwiazdę na Hollywood Walk of Fame.
• 1987:
  • Premiera duńskiego filmu Uczta Babette w reżyserii Gabriela Axela.
  • W Manili doszło do nieudanej próby obalenia przez wojsko prezydent Filipin Corazon Aquino. W czasie ataku na pałac prezydencki ciężko ranny został jej syn i późniejszy prezydent Benigno Aquino III, a trzech jego ochroniarzy zginęło.
  • Założono brytyjskie przedsiębiorstwo produkujące gry komputerowe The Creative Assembly.
• 1988 – 70 osób zginęło, a około 1000 zostało rannych w wyniku katastrofy trzech włoskich myśliwców podczas pokazów lotniczych w amerykańskiej bazie lotniczej Ramstein w Niemczech.
• 1990 – Irak ogłosił okupowany Kuwejt swoją 19. prowincją.
• 1991:
  • W Libii rozpoczęto budowę tzw. Wielkiej Sztucznej Rzeki, będącej siecią rurociągów dostarczających wodę pitną z podziemnych warstw wodonośnych na Saharze do miast na wybrzeżu kraju.
  • W Rosji zakazano działalności KPZR, a jej majątek zasekwestrowano.
• 1992 – Ukazał się album Tourism szwedzkiego duetu Roxette.
• 1993:
  • 82 osoby zginęły w katastrofie samolotu Jak-40 w Tadżykistanie.
  • Alfonso Bustamante został premierem Peru.
• 1995 – Wojna w Bośni i Hercegowinie: serbskie pociski trafiły w targowisko w Sarajewie, w wyniku czego zginęło 35 osób, a 85 zostało rannych.
• 1996 – Orzeczono rozwód księcia Karola i księżnej Diany.
• 1998 – Said Musa został premierem Belize.
• 2000 – W tanzańskiej Aruszy zawarto porozumienie pokojowe, stanowiące jeden z najważniejszych kroków na drodze do zakończenia wojny domowej w Burundi.
• 2002 – Theo-Ben Gurirab został premierem Namibii.
• 2004 – Kościół katolicki przekazał Kazańską Ikonę Matki Bożej Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu jako gest dobrej woli papieża Jana Pawła II.
• 2007:
  • Abdullah Gül został wybrany przez Wielkie Zgromadzenie Narodowe na urząd prezydenta Turcji.
  • Około 50 osób zginęło, a 500 zostało rannych w starciach rywalizujących grup szyitów w Iraku.
• 2008:
  • Na Morzu Karaibskim uformował się huragan Hanna.
  • Służby afgańskie formalnie przejęły od Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa ISAF odpowiedzialność za bezpieczeństwo w Kabulu.
• 2010:
  • Madagaskarski sąd skazał zaocznie obalonego prezydenta Marka Ravalomananę na karę dożywotniego pozbawienia wolności za wydanie rozkazu strzelania do demonstrantów w lutym 2009 roku, w wyniku czego zginęło co najmniej 30 osób.
  • Zbankrutowały linie lotnicze Mexicana.
• 2011 – Wojna domowa w Libii: zwycięstwo rebeliantów w II bitwie o Trypolis.
• 2013 – 71 osób zginęło, a 201 zostało rannych w serii zamachów w Bagdadzie wymierzonych w szyitów.
• 2014:
  • Dotychczasowy premier Turcji Recep Tayyip Erdoğan został zaprzysiężony na urząd prezydenta, a nowym premierem został Ahmet Davutoğlu.
  • Ofensywa Państwa Islamskiego w Iraku: dżihadyści dokonali pod Tuz Churmatu egzekucji na 30 sunnickich liderach plemiennych po tym, jak odmówili złożenia aktu wierności samozwańczemu kalifowi Abu Bakrowi al-Baghdadiemu.
• 2015 – Została zdelegalizowana Islamska Partia Odrodzenia Tadżykistanu.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy