25 sierpnia

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   521 p.n.e. – W Babilonie wybuchł bunt przeciwko królowi Persji Dariuszowi I Wielkiemu. Araka, syn Haldity, ogłosił się królem Babilonii jako Nabuchodonozor IV.
•   383 – Cesarz rzymski Gracjan został schwytany i zamordowany pod Lugdunum (Lyonem) przez żołnierzy Magnusa Maksymusa.
•   450 – Marcjan został cesarzem wschodniorzymskim.
•   458 – W Indiach został ogłoszony traktat Lokavibhaaga, w którym pojawił się współczesny symbol liczby 0.
•   608 – Bonifacy IV został wybrany na papieża.
• 1248 – Ommen w Holandii uzyskało prawa miejskie.
• 1270 – Filip III Śmiały został królem Francji.
• 1466 – Książę Burgundii Karol Zuchwały, po zdobyciu walońskiego miasta Dinant, w odwecie za lżenie jego matki nakazał zabicie wszystkich mieszkańców.
• 1499 – III wojna wenecko-turecka: zwycięstwo floty tureckiej w bitwie koło wyspy Sapienza.
• 1536 – Papież Paweł III zatwierdził bullą Exponi vobis pierwsze konstytucje zakonu kapucynów.
• 1580 – Zwycięstwo wojsk hiszpańskich nad portugalskimi w bitwie pod Alkantarą.
• 1609 – Galileusz zademonstrował Wenecjanom swój pierwszy teleskop.
• 1620 – Książę siedmiogrodzki Gábor Bethlen został wybrany na króla Węgier, jednak do koronacji nie doszło.
• 1651 – Angielska wojna domowa: klęska Rojalistów w bitwie pod Wigan Lane.
• 1654 – Wojna francusko-hiszpańska: zwycięstwo wojsk francuskich w bitwie pod Arras.
• 1699 – Fryderyk IV Oldenburg został królem Danii i Norwegii.
• 1718 – Założono Nowy Orlean w Luizjanie.
• 1754 – Poświęcono katedrę w Padwie.
• 1768 – Kapitan James Cook wypłynął z Anglii na okręcie „Endeavour” w swój pierwszy rejs dookoła świata.
• 1770 – Pinhel w Portugalii uzyskało prawa miejskie.
• 1789 – Uchwalono 10 pierwszych poprawek do Konstytucji Stanów Zjednoczonych.
• 1807 – Został ustanowiony Order Ludwika, najwyższe odznaczenie Wielkiego Księstwa Hesji.
• 1809 – Wojna fińska: decydujące zwycięstwo wojsk rosyjskich nad szwedzkimi w bitwie pod Piteå.
• 1825 – Urugwaj proklamował niepodległość (od Brazylii).
• 1830 – Wybuchło powstanie belgijskie przeciwko Królestwu Niderlandów.
• 1835 – Dziennik „New York Sun” rozpoczął publikację artykułów o rzekomym odkryciu życia na Księżycu.
• 1839 – Rozpadła się Konfederacja Peruwiańsko-Boliwijska.
• 1859 – Przywódca powstania kaukaskich górali Imam Szamil został schwytany przez wojska rosyjskie.
• 1865 – Niemiecki astronom Robert Luther odkrył planetoidę (84) Klio.
• 1875 – Kapitan Matthew Webb po raz pierwszy w historii przebył wpław kanał La Manche.
• 1894 – Japoński lekarz Shibasaburō Kitasato odkrył wywołującą dżumę bakterię Pasteurella pestis.
• 1896 – Chalid ibn Barghasz został sułtanem Zanzibaru.
• 1898 – Około 700 greckich cywilów, 17 brytyjskich strażników i brytyjski konsul zostało zamordowanych w Heraklionie na Krecie przez turecki motłoch.
• 1903 – Został utworzony Sąd Najwyższy Australii.
• 1911 – 28 osób zginęło, a 74 zostały ranne w wyniku wykolejenia dwóch wagonów pociągu pasażerskiego w Manchesterze w stanie Nowy Jork.
• 1912 – W Chinach założono Partię Narodową Kuomintang.
• 1913 – 29-letni Żyd Leo Frank, były kierownik fabryki ołówków w Atlancie, został skazany na karę śmierci za zgwałcenie i uduszenie 13-letniej pracowniczki Mary Phagan 26 kwietnia tego roku. Wyrok został później zamieniony na dożywocie przez gubernatora Georgii, jednak w 1915 roku Frank został uprowadzony z więzienia przez grupę uzbrojonych mężczyzn i zlinczowany w mieście Marietta, skąd pochodziła ofiara.
• 1916 – W USA utworzono Służbę Parków Narodowych.
• 1917 – I wojna światowa: zwycięstwem wojsk alianckich zakończyła się dziesięciodniowa bitwa o wzgórze 70 koło francuskiego Lens.
• 1919:
  • Brytyjska firma Aircraft Transport and Travel uruchomiła pierwsze na świecie regularne, międzynarodowe połączenie lotnicze (między Londynem a Paryżem).
  • Obywatele Peru zatwierdzili w referendum nową konstytucję.
  • Litewskie Siły Zbrojne ostatecznie wypędziły z kraju Armię Czerwoną wyzwalając ostatni punkt oporu bolszewików – Jeziorosy.
• 1921 – W Berlinie podpisano odrębny amerykańsko-niemiecki traktat pokojowy.
• 1925 – Weszła w życie Konwencja Kłajpedzka.
• 1931 – Powódź w Chinach: w prowincji Jiangsu wezbrane wody Wielkiego Kanału przerwały wały w pobliżu jeziora Gaoyou, wskutek czego śmierć poniosło 200 tys. osób.
• 1933:
  • Przedstawiciele Agencji Żydowskiej i Niemieckiej Federacji Syjonistycznej zawarli porozumienie z niemieckim ministrem finansów, na mocy którego naziści zgodzili się nie utrudniać żydowskiej emigracji z III Rzeszy, w zamian za transfer kapitału w postaci niemieckich towarów (w latach 1933-39 przetransferowano do Niemiec ogółem 40 419 000 dolarów, które umożliwiły ucieczkę 60 tys. Żydów niemieckich).
  • Trzęsienie ziemi w chińskiej prowincji Syczuan zabiło 9 tys. osób.
• 1934 – Szwed Harald Andersson ustanowił podczas zawodów w Oslo rekord świata w rzucie dyskiem (52,42 m).
• 1937 – Dokonano oblotu radzieckiego samolotu szturmowego Su-2.
• 1939:
  • W Londynie podpisano polsko-brytyjski układ sojuszniczy.
  • W przeprowadzonym przez IRA zamachu bombowym w centrum Coventry zginęło 5 osób, a 70 zostało rannych.
• 1940:
  • Bitwa o Anglię: na rozkaz premiera Winstona Churchilla, w odwecie za zbombardowanie poprzedniej nocy londyńskiej dzielnicy mieszkaniowej East End, bombowce RAF dokonały nocnego, pierwszego w czasie wojny nalotu na Berlin.
  • Niemcy zniszczyli pomnik Rozstrzelanych z Lille, poświęcony pięciu członkom konspiracji antyniemieckiej, schwytanych i rozstrzelanych w czasie I wojny światowej.
• 1941:
  • Front wschodni: wojska niemieckie zdobyły Dniepropetrowsk.
  • Rozpoczęła się brytyjsko-radziecka interwencja w Iranie, który był miejscem silnej infiltracji wywiadu niemieckiego.
• 1942:
  • Na stoku góry Morven w Szkocji rozbiła się lecąca na Islandię łódź latająca Short Sunderland, w wyniku czego zginęło 13 osób (w tym książę Kentu Jerzy), a jedna została ranna.
  • Wojna na Pacyfiku: rozpoczęła się bitwa w Zatoce Milne’a (Papua-Nowa Gwinea); zwycięstwo aliantów w bitwie koło wschodnich Wysp Salomona.
• 1943 – Wojna na Pacyfiku: zwycięstwo aliantów w bitwie o Nową Georgię (Wyspy Salomona).
• 1944:
  • Front zachodni: został wyzwolony Paryż.
  • Niemieccy żołnierze dokonali masakry 124 mieszkańców miejscowości Maillé w środkowej Francji.
  • Niemieckie okręty podwodne U-18 i U-24 zostały samozatopione kolo rumuńskiej Konstancy, a U-178 koło francuskiego Bordeaux.
  • Rumunia wypowiedziała wojnę Niemcom.
• 1945 – Operacja kwantuńska: Armia Czerwona zdobyła Toyoharę (obecnie Jużnosachalińsk), stolicę prefektury Karafuto, należącej od 1905 do Japonii południowej części Sachalinu.
• 1959 – W USA ustanowiono Narodowy Medal Nauki.
• 1960:
  • Amerykański atomowy okręt podwodny USS „Seadragon“ dopłynął do Bieguna Północnego.
  • W Rzymie rozpoczęły się XVII Letnie Igrzyska Olimpijskie.
• 1961 – Prezydent Brazylii Jânio Quadros ustąpił ze stanowiska.
• 1962 – Nieudana próba wystrzelenia radzieckiej sondy Wenus Wenera 2MW-1 No. 3.
• 1967 – W hrabstwie Arlington w stanie Wirginia został zastrzelony lider Amerykańskiej Partii Nazistowskiej George Lincoln Rockwell.
• 1968 – Na placu Czerwonym w Moskwie odbyła się kilkuosobowa demonstracja radzieckich dysydentów przeciwko interwencji wojsk państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji.
• 1971 – Władze radzieckie podjęły decyzję o likwidacji Cmentarza Orląt Lwowskich.
• 1972 – W Grecji wykonano ostatni wyrok śmierci za morderstwo.
• 1975:
  • Mainza Chona został premierem Zambii.
  • Ukazał się album Bruce’a Springsteena Born to Run.
• 1978 – Po śmierci papieża Pawła VI w kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie zebrało się konklawe.
• 1980 – Zimbabwe zostało członkiem ONZ.
• 1988 – Spłonęło zabytkowe centrum Lizbony.
• 1989 – 54 osoby zginęły w katastrofie pakistańskiego samolotu Fokker F27 lecącego z Gilgitu do Islamabadu.
• 1991:
  • Białoruska Rada Najwyższa proklamowała niepodległość Białorusi (od ZSRR).
  • Niemiec Michael Schumacher zadebiutował w wyścigu Formuły 1 na torze Circuit de Spa-Francorchamps w Belgii.
  • Wojna w Chorwacji: rozpoczęła się bitwa o Vukovar.
• 1995:
  • Dokonano oblotu Airbusa A319.
  • Premiera filmu Desperado w reżyserii Roberta Rodrigueza.
• 1997 – Były działacz państwowy NRD Egon Krenz został uznany winnym śmierci osób zastrzelonych podczas ucieczki do Niemiec Zachodnich i skazany na karę 6 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
• 1999 – Premiera filmu Dziewiąte wrota w reżyserii Romana Polańskiego.
• 2001 – W katastrofie lotniczej na Bahamach zginęło 8 osób, w tym amerykańska piosenkarka i aktorka Aaliyah.
• 2003:
  • Indianie Tli Cho podpisali układ z rządem Kanady w kwestii należącego się im terytorium.
  • Paul Kagame po raz drugi wygrał wybory prezydenckie w Rwandzie.
  • W wyniku wybuchów dwóch samochodów-pułapek w Bombaju zginęły 52 osoby, a ok. 300 zostało rannych.
• 2004 – Mark Thatcher, syn byłej premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher, został aresztowany w Kapsztadzie w Południowej Afryce pod zarzutem współudziału w przygotowaniu zamachu stanu w Gwinei Równikowej.
• 2006 – Spłonął wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO sobór św. Trójcy w Petersburgu.
• 2007 – W zamachach bombowych w Hajdarabadzie, stolicy indyjskiego stanu Andhra Pradesh, zginęły co najmniej 43 osoby, a ponad 80 zostało rannych.
• 2008 – Prezydent Manuel Zelaya podpisał porozumienie o przystąpieniu Hondurasu do ALBA (Boliwariańskiej Alternatywy dla Ameryki).
• 2009:
  • Po ponad stu latach Amerykanin Charles Burnett III poprawił w bazie lotniczej Edwards rekord prędkości dla pojazdu napędzanego parą (224 km/h).
  • W samobójczym zamachu bombowym w afgańskim Kandaharze zginęły 43 osoby, a 65 zostało rannych.
• 2010:
  • 20 osób zginęło, a jedna została ranna w katastrofie samolotu Let L-410 Turbolet linii Filair w Bandundu w Demokratycznej Republice Konga.
  • Danny Philip został premierem Wysp Salomona.
• 2014:
  • Prezydent Ukrainy Petro Poroszenko rozwiązał Radę Najwyższą i zarządził przedterminowe wybory na 26 października.
  • Umar al-Hasi został powołany na urząd premiera Libii przez Powszechny Kongres Narodowy, nieuznawany na arenie międzynarodowej islamistyczny parlament.
• 2018 – W katastrofie autokaru turystycznego koło Swoge na zachodzie Bułgarii zginęło 17 osób, a 21 zostało rannych (z czego 3 zmarły później w szpitalu).
• 2020 – W Moskwie zlikwidowano system trolejbusowy.
• 2022 – Na polecenie władz białoruskich zniszczono cmentarz żołnierzy AK w Surkontach.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy