4 października

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

• 1189 – III wyprawa krzyżowa: wojska Saladyna pokonały chrześcijan w bitwie pod Akką.
• 1209 – Otto IV został koronowany na cesarza rzymsko-niemieckiego.
• 1227 – Kalif Maroka z dynastii Almohadów Abdullah al-Adil został zamordowany przez swego brata Idrisa I, dotychczasowego zarządcę Sewilli, który zajął jego miejsce.
• 1440 – Król Danii Krzysztof Bawarski został wybrany przez szwedzki parlament na króla Szwecji.
• 1448 – Zakończyła się wojna albańsko-wenecka.
• 1550 – I wojna szmalkaldzka: wojska elektora Saksonii Maurycego Wettyna rozpoczęły oblężenie Magdeburga.
• 1582 – Papież Grzegorz XIII wprowadził kalendarz gregoriański. W związku z tym we Francji, Hiszpanii, Italii, Portugalii i Rzeczypospolitej Obojga Narodów w roku 1582 po 4 października nastąpił 15 października. W niedługim czasie kalendarz gregoriański zaczął obowiązywać również w innych krajach związanych z Kościołem katolickim.
• 1610 – Wmurowano kamień węgielny pod budowę bazyliki Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Genui.
• 1636 – Wojna trzydziestoletnia: zwycięstwo wojsk szwedzkich nad cesarsko-saskimi w bitwie pod Wittstock.
• 1674 – Wojna Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską: nierozstrzygnięta bitwa pod Enzheim.
• 1693 – Wojna palatynacka: wojska francuskie pokonały połączone siły hiszpańsko-sabaudzkie w bitwie pod Marsaglią.
• 1719 – Ambrogio Imperiale został dożą Genui.
• 1745 – Franciszek I Lotaryński został koronowany na cesarza rzymskiego.
• 1777 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Germantown.
• 1794 – I koalicja antyfrancuska: wojska francuskie wkroczyły do Mönchengladbach.
• 1809 – Spencer Perceval został premierem Wielkiej Brytanii.
• 1824 – Meksyk został proklamowany republiką.
• 1830 – Belgia oderwała się od Niderlandów.
• 1836 – Powstanie Farrapos w Brazylii: zwycięstwo wojsk rządowych w bitwie na wyspie Fanfa.
• 1849 – Upadło powstanie węgierskie.
• 1853 – (16 października według kalendarza gregoriańskiego) Imperium Osmańskie wypowiedziało wojnę Rosji – początek wojny krymskiej.
• 1857 – Szkocki astronom James Ferguson odkrył planetoidę (50) Virginia.
• 1862 – Wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w II bitwie pod Corinth.
• 1883 – W swój pierwszy kurs wyruszył pociąg Orient Express.
• 1884 – Rozpoczęto burzenie XVIII-wiecznej twierdzy w czeskim Hradcu Králové.
• 1892 – II wojna Francuzów z Dahomejem: zwycięstwo wojsk francuskich w bitwie pod Poguesą.
• 1902 – W Trieście zwodowano austro-węgierski pancernik SMS „Babenberg”.
• 1903:
  • Papież Pius X ogłosił swoją pierwszą encyklikę E supremi apostolatus.
  • Sava Grujić został po raz czwarty premierem Serbii.
  • W Trieście zwodowano austro-węgierski pancernik SMS „Erzherzog Karl”.
• 1904 – Założono kluby piłkarskie: farerski HB Tórshavn i szwedzki IFK Göteborg.
• 1905 – W Burlington w stanie Vermont przyszły prezydent USA Calvin Coolidge poślubił Grace Goodhue.
• 1907 – Założono niemiecki klub piłkarski SSV Jahn Regensburg.
• 1910:
  • 37 osób zginęło, a 30 zostało rannych w zderzeniu tramwajów międzymiastowych w Staunton w amerykańskim stanie Illinois.
  • Król Portugalii Manuel II Patriota uciekł z rodziną do Wielkiej Brytanii. Dwa dni później w Porto oficjalnie proklamowano republikę.
  • Została przyjęta flaga Bermudów.
• 1914:
  • I wojna światowa: Austriacy zatrzymali nad Driną ofensywę serbską; zwycięstwo wojsk francuskich nad niemieckimi w bitwie pod Arras.
  • W trzęsieniu ziemi o magnitudzie 7,0 z epicentrum w okolicach jeziora Burdur w południowo-zachodniej Turcji zginęły 2344 osoby.
• 1915 – Prezydent USA Woodrow Wilson ustanowił Dinosaur National Monument, znajdujący się na granicy stanów Kolorado, Arizona, Wyoming i Utah.
• 1916:
  • W Operze Wiedeńskiej odbyła się premiera nowej wersji opery Ariadna na Naksos z muzyką Richarda Straussa i librettem Hugo von Hofmannsthala.
  • Założono Murmańsk.
• 1918 – I wojna światowa: dowodzony przez Karla Dönitza U-Boot SM UB-68 został zatopiony na Morzu Śródziemnym przez brytyjskie okręty. Dönitz wraz z większością załogi został uratowany i spędził prawie rok w niewoli na Malcie.
• 1920 – Założono kluby piłkarskie: Club Africain Tunis i CA Bella Vista.
• 1921 – Riccardo Zanella został pierwszym prezydentem Wolnego Miasta Rijeka (wł. Fiume).
• 1922 – Podpisano Protokoły Genewskie.
• 1927 – John Borglum rozpoczął wraz ze 400 współpracownikami wykuwanie głów 4 byłych prezydentów na Mount Rushmore w amerykańskim stanie Dakota Południowa.
• 1928 – W Berlinie odbyła się premiera operetki Fryderyka z muzyką Franza Lehára.
• 1929 – Adli Jakan został po raz trzeci premierem Egiptu.
• 1930 – Założono cypryjski klub piłkarski AEL Limassol.
• 1933 – W III Rzeszy zostało uchwalone nowe prawo prasowe.
• 1934 – Alejandro Lerroux został po raz drugi premierem Hiszpanii.
• 1936 – W Londynie doszło do tzw. bitwy na Cable Street – starcia pomiędzy manifestacją Brytyjskiej Unii Faszystów, londyńską policją nadzorującą ich marsz i lokalnymi antyfaszystami (m.in. anarchistami, socjalistami, komunistami, Żydami, Irlandczykami).
• 1938 – W ramach tzw. operacji polskiej na mocy decyzji trójki miejscowego urzędu NKWD rozstrzelano w Żytomierzu w Ukraińskiej SRR 408 Polaków.
• 1940 – Na granicznej przełęczy Brenner w Alpach spotkali się Adolf Hitler i Benito Mussolini.
• 1941 – Niemcy zamordowali ok. 1800 Żydów z getta w Kownie.
• 1943:
  • Kampania śródziemnomorska: grecka wyspa Kos została zajęta przez wojska niemieckie.
  • Wojna na Pacyfiku: wojska amerykańskie zdobyły Wyspy Salomona.
• 1944 – Do służby w polskiej Marynarce Wojennej, w miejsce utraconego ORP „Dragon”, wszedł przekazany przez Brytyjczyków krążownik lekki ORP „Conrad” (poprzednio i następnie HMS „Danae”).
• 1945:
  • W Belgradzie założono klub piłkarski FK Partizan.
  • W Paryżu rozpoczął się proces Pierre’a Lavala, byłego premiera kolaboracyjego rządu Vichy.
• 1955 – We Francji ustanowiono Order Palm Akademickich.
• 1956 – Na Morzu Północnym zatonął polski statek rybacki „Cyranka” wraz z 12-osobową załogą.
• 1958 – Proklamowano V Republikę Francuską.
• 1960 – Krótko po starcie z Bostonu, po zderzeniu ze stadem szpaków, runął do oceanu samolot L-188 Electra, w wyniku czego zginęły 62 osoby, a 10 zostało rannych.
• 1964:
  • We Włoszech otwarto Autostradę Słońca.
  • W Moskwie odsłonięto mierzący 107 metrów Pomnik Zdobywców Kosmosu.
• 1965:
  • 87 osób zginęło, a 10 zostało ciężko rannych w wyniku wykolejenia trzech ostatnich wagonów pociągu podmiejskiego w Durbanie na wschodnim wybrzeżu RPA.
  • Paweł VI jako pierwszy papież przybył z wizytą do USA.
  • Ukazało się pierwsze wydanie kubańskiego dziennika „Granma”.
• 1966 – Lesotho uzyskało niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
• 1967:
  • Dotychczasowa niemiecka eksklawa Verenahof została przyłączona do Szwajcarii.
  • Sułtan Brunei Omar Ali Saifuddien III abdykował na rzecz swego syna Hassana Bolkiaha.
• 1968:
  • Dokonano oblotu samolotu pasażerskiego Tu-154.
  • Uruchomiono metro we Frankfurcie nad Menem.
• 1969 – Odsłonięto pomnik Sigmunda Freuda w jego rodzinnym Příborze w Czechach.
• 1970:
  • Św. Katarzyna ze Sieny została ogłoszona doktorem Kościoła przez papieża Pawła VI.
  • Zmarły 5 września w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku na torze Monza austriacki kierowca Jochen Rindt jako jedyny w historii zdobył pośmiertnie tytuł mistrza świata Formuły 1.
• 1972 – W katastrofie pociągu w meksykańskim Saltillo zginęło 208 osób, a rannych zostało około 700.
• 1974:
  • John Lennon wydał swój piąty solowy album Walls and Bridges,
  • w Grecji została założona partia konserwatywno-liberalna Nowa Demokracja.
• 1975 – Otwarto Port lotniczy Montreal-Mirabel.
• 1978 – W Watykanie odbył się pogrzeb papieża Jana Pawła I.
• 1980 – Na znajdującym się 120 mil na południe od Yakutat na Alasce holenderskim statku wycieczkowym MS „Prinsendam” wybuchł pożar. Wszystkich 520 pasażerów i członków załogi uratowano, a opuszczony wrak zatonął 11 października.
• 1981 – Na prośbę brytyjskiego badacza Michaela Eddowesa, za zgodą wdowy po zamachowcu, na cmentarzu w Fort Worth w Teksasie dokonano ekshumacji zwłok Lee Harveya Oswalda, zabójcy prezydenta Johna F. Kennedy’ego. Eddowes w swojej książce Khrushchev killed Kennedy wydanej w 1975 wysunął tezę, że to nie Oswald, lecz jego sobowtór, agent KGB imieniem Alek był zamachowcem. Badania dokonane po ekshumacji nie potwierdziły żadnej z jego hipotez.
• 1982 – W RFN utworzono pierwszy rząd Helmuta Kohla.
• 1983 – Prezydent USA Ronald Reagan podpisał ustawę w sprawie emisji programu radiowego na Kubę
• 1984 – Przyjęto nową flagę Egiptu.
• 1986 – Papież Jan Paweł II udał się w swą 31. podróż apostolską do Francji.
• 1991 – W Madrycie podpisano protokół do Traktatu Antarktycznego o utworzeniu Szczególnie Chronionego Obszaru Antarktyki.
• 1992:
  • W katastrofie izraelskiego transportowego Boeinga 747 w Amsterdamie zginęły 43 osoby, w tym 39 na ziemi.
  • W Rzymie podpisano układ pokojowy kończący wojnę domową w Mozambiku.
  • W wyniku ataku szaleńca wybuchł pożar w Sali Królestwa Świadków Jehowy w Wonju (Korea Południowa), w wyniku czego zginęło 15 osób, a 26 zostało rannych.
• 1997 – Wystartował węgierski komercyjny kanał telewizyjny TV2.
• 2001 – Lecący z Tel Awiwu do Nowosybirska należący do Siberia Airlines Tu-154 został przypadkowo zestrzelony nad Morzem Czarnym przez ukraińską rakietę, w wyniku czego zginęło 78 osób.
• 2003 – W samobójczym zamachu bombowym na restaurację w izraelskiej Hajfie zginęło 21 osób, a 51 zostało rannych.
• 2006 – Przyjęto nową flagę Lesotho.
• 2007 – W stolicy Demokratycznej Republiki Kongo Kinszasie rozbił się krótko po starcie samolot transportowy An-26, w wyniku czego zginęło 51 osób (w tym 31 na ziemi), a 30 zostało rannych.
• 2008 – Zakończyła się misja Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Iraku.
• 2009 – Socjaliści wygrali przedterminowe wybory parlamentarne w Grecji.
• 2010 – Katastrofa w hucie aluminium w Ajce na Węgrzech. W wyniku pęknięcia zapory zbiornika z chemikaliami zginęło 10 osób, a 120 zostało rannych.
• 2011 – Co najmniej 139 osób zginęło, a 93 zostały ranne zamachu bombowym w stolicy Somalii Mogadiszu, przeprowadzonym przez organizację terrorystyczną Asz-Szabab powiązaną z organizacją Al-Ka’ida.
• 2013 – W Irlandii odbyło się referendum w sprawie zniesienia wyższej izby parlamentu Seanad Éireann (odrzucono) i ustanowienia Sądu Apelacyjnego, który miałby przejąć istniejącą jurysdykcję odwoławczą Sądu Najwyższego (przyjęto).
• 2017 – Uchnaagijn Chürelsüch został premierem Mongolii.
• 2020 – 53,26% spośród uczestniczących w referendum mieszkańców Nowej Kaledonii opowiedziało się przeciwko ogłoszeniu niepodległości od Francji.
• 2021 – Fumio Kishida został premierem Japonii.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy