16 października

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   955 – W bitwie nad rzeką Reknicą wojska Ottona I Wielkiego, dzięki zdradzie Ranów, pokonały połączone siły Obodrzyców i stłumiły powstanie Słowian połabskich.
• 1306 – Książę Austrii i król Czech Rudolf III Habsburg poślubił swą drugą żonę Ryksę Elżbietę, wdowę po Wacławie II, królu Czech i Polski.
• 1341 – Wojna o sukcesję w Bretanii: zwycięstwo rodu Blois nad rodem Montfort w bitwie pod Champtoceaux.
• 1510 – Mingyinyo został królem Taungngu.
• 1555 – Anglikańscy biskupi, Hugh Latimer i Nicholas Ridley, zostali spaleni na stosie za głoszenie herezji.
• 1590 – Książę Venosy, kompozytor i lutnik Carlo Gesualdo zamordował w swym pałacu w Neapolu przyłapanych in flagranti żonę z kochankiem.
• 1690 – Papież Aleksander VIII kanonizował Paschalisa Baylóna i Jana Bożego.
• 1705 – Wojna o sukcesję hiszpańską: wojska angielsko-portugalskie zdobyły po silnym ostrzale artyleryjskim hiszpańskie Badajoz.
• 1737 – Kamczatkę nawiedziło trzęsienie ziemi o sile 9,3 stopnia w skali Richtera, które wywołało falę tsunami.
• 1749 – W Kadyksie oddano do użytku Szpital Matki Bożej z Góry Karmel, obecnie siedziba diecezji Kadyksu i Ceuty.
• 1772 – Timur Szah Durrani został szachem Afganistanu.
• 1775 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: wojska brytyjskie spaliły Portland w stanie Maine.
• 1780 – Około 27,5 tys. osób zginęło wskutek trwającego od 9 października cyklonu tropikalnego nad Karaibami.
• 1791 – W Pradze odbyła się premiera koncertu klarnetowego A-dur Wolfganga Amadeusa Mozarta.
• 1793 – Rewolucja francuska:
  • Francuska armia rewolucyjna pokonała Austriaków w bitwie pod Wattignies.
  • W Paryżu ścięto na gilotynie królową Marię Antoninę.
• 1796:
  • Karol Emanuel IV został królem Sardynii.
  • Napoleon Bonaparte utworzył Republikę Cispadańską w północnych Włoszech.
• 1813 – VI koalicja antyfrancuska: rozpoczęła się bitwa pod Lipskiem (tzw. Bitwa Narodów).
• 1817 – Włoski archeolog Giovanni Battista Belzoni odkrył w Dolinie Królów grobowiec faraona Setiego I.
• 1830 – Ukazało się pierwsze wydanie pierwszego francuskiego dziennika katolickiego „L’Avenir”.
• 1834 – Spłonął Pałac Westminsterski w Londynie, siedziba obu izb brytyjskiego parlamentu.
• 1836 – Burowie założyli Winburg, pierwsze miasto na terenie późniejszego Wolnego Państwa Orania w południowej Afryce.
• 1841 – W Kingston w kanadyjskiej prowincji Ontario założono Queen’s University.
• 1846 – William Morton przeprowadził w Massachusetts General Hospital w Bostonie pierwszą udaną operację pod narkozą.
• 1853 – Imperium Osmańskie wypowiedziało wojnę Rosji – początek wojny krymskiej.
• 1856 – Francisco Robles został prezydentem Ekwadoru.
• 1859 – Abolicjonista John Brown usiłował na czele uzbrojonego oddziału wywołać powstanie niewolników na Południu USA, atakując arsenał w Harpers Ferry (Wirginia Zachodnia). Został schwytany i skazany na karę śmierci.
• 1860 – Amerykanin Tyler Henry opatentował karabin powtarzalny Henry.
• 1869 – W stanie Nowy Jork doszło do mistyfikacji archeologicznej – „odkrycia” tzw. Giganta z Cardiff.
• 1872 – Cesarz Chin Tongzhi ożenił się z Alute.
• 1888 – François Denys Légitime został prezydentem Haiti.
• 1903 – Założono chilijski klub piłkarski Santiago Morning.
• 1906 – Oszust Wilhelm Voigt podszył się pod pruskiego oficera i podporządkował sobie miasto Köpenick (dzisiejsza dzielnica Berlina), czym rozbawił opinię publiczną i cesarza Wilhelma II Hohenzollerna.
• 1909 – Amerykański astronom Joel Hastings Metcalf odkrył planetoidę (690) Wratislavia.
• 1913:
  • W Hofburgtheater w Wiedniu odbyła się światowa premiera dramatu Pigmalion George’a Bernarda Shawa w tłumaczeniu Siegfrieda Trebitscha.
  • Zwodowano brytyjski pancernik HMS „Queen Elizabeth”.
• 1917 – I wojna światowa: w ramach operacji „Albion” Niemcy przejęli całkowitą kontrolę nad Saremą, największą wyspą w Archipelagu Zachodnioestońskim.
• 1918 – Cesarz Karol I Habsburg wydał edykt o utworzeniu luźnej federacji poszczególnych części składowych Austro-Węgier.
• 1919:
  • Na australijskiej Wyspie Kangura założono Park Narodowy Flinders Chase.
  • Założono Żytomierski Uniwersytet Państwowy im. Iwana Franki (jako Żytomierski Państwowy Instytut Pedagogiczny).
• 1921 – Pandeli Evangjeli został premierem Albanii.
• 1923:
  • Brytyjski zegarmistrz John Harwood opatentował w Szwajcarii zegarek automatyczny.
  • Późniejszy hiszpański dyktator Francisco Franco poślubił Carmen Polo.
  • Założono The Walt Disney Company.
• 1925 – Zakończyła się konferencja w Locarno.
• 1934 – Chińska Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona rozpoczęła tzw. Długi Marsz z prowincji Jiangxi na południowym wschodzie na północny wschód kraju.
• 1937 – Dokonano oblotu holenderskiego bombowca Fokker T.V.
• 1941 – Front wschodni: wojska rumuńskie i niemieckie po 73 dniach oblężenia zdobyły Odessę.
• 1942 – Około 40 tysięcy osób zginęło w wyniku uderzenia cyklonu na tereny leżące nad Zatoką Bengalską.
• 1943:
  • Niemcy stracili okręty podwodne U-470, U-533, U-844 i U-964.
  • Po kapitulacji Włoch albańskie Zgromadzenie Narodowe przywróciło konstytucję z 1928 roku. Wiktor Emanuel III został zdetronizowany, a funkcję monarchy na czas wojny przejęła Rada Regencyjna.
  • W getcie żydowskim w Rzymie Niemcy aresztowali 1259 osób, spośród których 1023 wywieziono do obozu Auschwitz-Birkenau.
• 1944 – Na Węgrzech, po odsunięciu od władzy regenta Miklósa Horthyego, nominalną głową państwa został Ferenc Szálasi, przywódca faszystowskiego ugrupowania strzałokrzyżowców.
• 1945 – W mieście Quebec w Kanadzie powołano Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO).
• 1946 – Na podstawie wyroków zapadłych w procesach norymberskich dokonano egzekucji dziesięciu hitlerowskich zbrodniarzy wojennych.
• 1949 – Klęską komunistycznych partyzantów zakończyła się wojna domowa w Grecji.
• 1951:
  • W Rawalpindi zginął w zamachu pierwszy premier Pakistanu Liaquat Ali Khan.
  • Założono Wschodniochiński Uniwersytet Pedagogiczny w Szanghaju.
• 1952 – Dokonano oblotu francuskiego samolotu myśliwsko-bombowego Sud Aviation Vautour II.
• 1955 – Szwedzi opowiedzieli się w referendum przeciwko wprowadzeniu ruchu prawostronnego.
• 1956 – Założono chilijski klub piłkarski Unión San Felipe.
• 1961 – Rozpoczął działalność Port lotniczy Cork w Irlandii.
• 1962 – Rozpoczął się kryzys kubański.
• 1963 – Ludwig Erhard został kanclerzem RFN.
• 1964:
  • Chiny przeprowadziły swój pierwszy próbny wybuch bomby atomowej.
  • Harold Wilson został premierem Wielkiej Brytanii.
• 1967 – W związku z wystąpieniem Francji ze struktur wojskowych NATO, kwatera główna paktu została przeniesiona z Paryża do Brukseli.
• 1968:
  • Podczas XIX Letnich Igrzysk Olimpijskich w mieście Meksyk, w trakcie dekoracji medalistów i odgrywania amerykańskiego hymnu po biegu na 200 metrów, czarnoskórzy sprinterzy amerykańscy Tommie Smith i John Carlos wykonali Gest Czarnej Siły, będący m.in. wyrazem poparcia dla organizacji Czarne Pantery, za co zostali natychmiast usunięci z wioski olimpijskiej.
  • Podpisano porozumienie o utworzeniu na terytorium Czechosłowacji radzieckiej Centralnej Grupy Wojsk.
• 1969 – W Hiszpanii utworzono Park Narodowy Doñana.
• 1972:
  • W Japonii utworzono Park Narodowy Ogasawara.
  • Zlikwidowano komunikację trolejbusową w Pradze.
• 1976 – Zakończyła się przed czasem z powodu problemów z dokonaniem załogowa misja kosmiczna Sojuz 23 na stację kosmiczną Salut 5. Kapsuła z dwoma kosmonautami wylądowała w czasie burzy śnieżnej na zamarzniętej powierzchni jeziora Tengyz w Kazachstanie i omal nie zatonęła.

• 1978:
  • Arcybiskup metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża jako pierwsza osoba spoza Włoch od 456 lat, przyjmując imię Jan Paweł II.
  • Wanda Rutkiewicz jako trzecia kobieta, pierwsza Europejka i pierwszy obywatel Polski weszła na szczyt Mount Everestu (8848 m n.p.m.).
  • W Paryżu agenci jugosłowiańskiej tajnej policji politycznej zamordowali chorwackiego pisarza i dziennikarza Bruno Bušicia.
• 1979 – Jan Paweł II opublikował adhortację posynodalną Catechesi tradendae.
• 1986 – Tyrolczyk Reinhold Messner po wejściu na szczyt Lhotse został pierwszym himalaistą, który zdobył wszystkie ośmiotysięczniki.
• 1988 – San Marino zostało członkiem Rady Europy.
• 1991:
  • Lewon Ter-Petrosjan został pierwszym prezydentem Armenii.
  • Theodor Stolojan został premierem Rumunii.
  • W barze „Luby’s” w Killeen w Teksasie szaleniec zastrzelił 23 osoby, ranił 20, a następnie popełnił samobójstwo.
• 1994:
  • Finowie opowiedzieli się w referendum za przystąpieniem kraju do Unii Europejskiej.
  • Rządząca koalicja CDU/CSU kanclerza Helmuta Kohla wygrała wybory do niemieckiego Bundestagu.
  • Urzędujący prezydent Macedonii Kiro Gligorow został wybrany na drugą kadencję.
• 1995 – Otwarto Skye Bridge łączący wybrzeże Szkocji z wyspą Skye.
• 1996 – 84 osoby zostały zadeptane, a 180 rannych na stadionie w mieście Gwatemala przed meczem eliminacyjnym do piłkarskich Mistrzostw Świata Gwatemala-Kostaryka.
• 1998 – Na żądanie Hiszpanii nałożono areszt na hospitalizowanego w Londynie byłego dyktatora Chile gen. Augusto Pinocheta.
• 1999:
  • Premiera czesko-słowacko-polsko-francuskiego dramatu wojennego Zabić Sekala w reżyserii Vladimíra Michálka.
  • Rozpoczęto seryjną produkcję samochodu osobowego Škoda Fabia.
• 2001 – Amerykanin Tony Benshoof ustanowił na torze w Park City w stanie Utah rekord prędkości na sankach (139,4 km/h).
• 2002:
  • W egipskiej Aleksandrii została otwarta Bibliotheca Alexandrina.
  • W Rosji zakończył się tygodniowy spis powszechny.
• 2006:
  • Co najmniej 103 osoby zginęły, a ponad 150 zostało rannych w największym w historii Sri Lanki samobójczym zamachu bombowym, przeprowadzonym przez Tamilskich Tygrysów na konwój marynarki wojennej koło miasta Habarana.
  • Elżbieta II przybyła do Wilna rozpoczynając pierwszą w historii wizytę brytyjskiego monarchy w krajach bałtyckich.
  • Otwarto najdłuższy na świecie podmorski gazociąg służący do przesyłu gazu ziemnego z Norwegii do Wielkiej Brytanii.
• 2009 – Ali Bongo Ondimba został prezydentem Gabonu.
• 2011 – Wojna domowa w Somalii: rozpoczęła się interwencja wojsk kenijskich na południu kraju.
• 2013:
  • 49 osób zginęło w katastrofie samolotu ATR 72 należącego do Lao Airlines w pobliżu miasta Pakxé w Laosie.
  • Erna Solberg objęła urząd premiera Norwegii.
• 2016:
  • Danny Faure został prezydentem Seszeli.
  • Ofensywa Państwa Islamskiego w Iraku: rozpoczęła się bitwa o Mosul.
  • Salomon Leclerc, Józef Sánchez del Río, Emanuel González García, Ludwik Pavoni, Alfons Maria Fusco, Elżbieta od Trójcy Przenajświętszej i Józef Gabriel Brochero zostali kanonizowani przez papieża Franciszka.
  • W zamachu w Doniecku zginął Arsen Pawłow ps. „Motorola”, dowódca wojskowy związany z Doniecką Republiką Ludową (DRL).
• 2021 – NASA wystrzeliła sondę kosmiczną Lucy, która ma wykonać przeloty w pobliżu 8 planetoid, w tym 7 trojańczyków Jowisza.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy