24 października

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•     69 – W II bitwie pod Bedriacum zwolennicy Wespazjana pokonali armię cesarza rzymskiego Witeliusza.
•   996 – Robert II Pobożny został królem Francji.
• 1147 – Rekonkwista: król Portugalii Alfons I Zdobywca wyzwolił Lizbonę spod panowania muzułmańskiego.
• 1149 – Rekonkwista: hrabiowie Barcelony i Urgell wyzwolili Lleidę spod panowania muzułmańskiego.
• 1260:
  • Poświęcono katedrę we francuskim Chartres.
  • Sułtan Egiptu z dynastii mameluków Kutuz został zamordowany przez Bajbarsa, który zajął jego miejsce.
• 1273 – Założyciel dynastii Habsburgów Rudolf I został koronowany w Akwizgranie na króla Niemiec.
• 1360 – Wojna stuletnia: ratyfikowano kończący pierwszą fazę wojny francusko-angielski traktat w Brétigny.
• 1412 – Wojna pomorsko-brandenburska: zwycięstwo wojsk pomorskich w bitwie pod Kremmer Damm.
• 1526 – Ferdynand I Habsburg został królem Czech.
• 1531 – II wojna kappelska: zwycięstwo wojsk szwajcarskich kantonów katolickich nad siłami kantonów protestanckich w bitwie na wzgórzu Gubel.
• 1579 – Wilhelm V Pobożny został księciem Bawarii.
• 1605 – Dżahangir został koronowany w Agrze na władcę imperium Wielkich Mogołów.
• 1648 – Zawarto pokój westfalski kończący wojnę trzydziestoletnią.
• 1669 – Założono Manaus w brazylijskiej Amazonii.
• 1690 – Wojna króla Wilhelma: zwycięstwo wojsk francuskich nad angielskimi w bitwie pod Quevec.
• 1812 – Inwazja na Rosję: zwycięstwo wojsk napoleońskich w bitwie pod Małojarosławcem.
• 1813 – Podpisano traktat pokojowy kończący wojnę rosyjsko-perską.
• 1819 – W Neapolu odbyła się premiera opery Dziewica z jeziora z muzyką Gioacchina Rossiniego i librettem Andrei Leone Tottoli.
• 1828 – Oddano do użytku gmach Sztabu Głównego w Petersburgu.
• 1831 – Na terenie Domu Fauna w Pompejach odnaleziono starożytną mozaikę Bitwa Aleksandra z Dariuszem.
• 1834 – Carlos Anaya został prezydentem Urugwaju.
• 1836 – Amerykanin Alonzo Philips opatentował zapałki.
• 1844 – Zawarto chińsko-francuski nierównoprawny traktat z Huangpu.
• 1848 – Manaus uzyskało prawa miejskie.
• 1851 – William Lassell odkrył księżyce Urana: Ariela i Umbriela.
• 1857 – Założono angielski najstarszy klub piłkarski na świecie Sheffield F.C.
• 1861 – Amerykańskie przedsiębiorstwo Western Union zakończyło budowę pierwszej transkontynentalnej linii telegraficznej.
• 1862:
  • Miguel de San Román został prezydentem Peru.
  • Zdetronizowany dzień wcześniej pierwszy król Grecji Otton I Wittelsbach udał się na wygnanie.
• 1874 – Latarnia morska w Nidzie została uruchomiona.
• 1885 – W Wiedniu odbyła się premiera operetki Baron cygański z muzyką Johanna Straussa (syna) i librettem Ignatza Schnitzera.
• 1894 – Wojna chińsko-japońska: zwycięstwo wojsk japońskich w bitwie pod Jiuliancheng.
• 1896 – W rzymskiej bazylice Matki Bożej Anielskiej przyszły król Włoch Wiktor Emanuel III poślubił księżniczkę Helenę Czarnogórską.
• 1901 – W dniu swoich 63. urodzin nauczycielka Annie Edson Taylor jako pierwsza osoba pokonała zamknięta w drewnianej beczce wodospad Niagara.
• 1902 – Około 5 tys. osób zginęło w wyniku erupcji wulkanu Santamaría w Gwatemali.
• 1907 – Wszedł do służby niemiecki krążownik pancerny SMS „Scharnhorst”.
• 1909:
  • Król Włoch Wiktor Emanuel III i car Rosji Mikołaj II Romanow podpisali tajny układ z Racconigi.
  • Otwarto stadion piłkarski Stade de Paris.
• 1912 – I wojna bałkańska: zwycięstwo wojsk serbskich nad tureckimi w bitwie pod Kumanowem i bułgarskich nad tureckimi w bitwie pod Kırklareli.
• 1916 – I wojna światowa: w trakcie bitwy pod Verdun wojska francuskie odbiły Fort Douaumont.
• 1917 – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Caporetto.
• 1918:
  • I wojna światowa: Włosi rozpoczęli ofensywę nad Piawą, co doprowadziło do III bitwy o Monte Grappa.
  • Constantin Coandă został premierem Rumunii.
• 1920 – Założono hiszpański klub piłkarski CA Osasuna Pampeluna.
• 1924 – Fort Pulaski w stanie Georgia został wpisany na listę Narodowych Pomników USA.
• 1925 – W Bułgarii zniesiono stan wojenny, wprowadzony 16 kwietnia po zamachu bombowym w cerkwi Sweta Nedelja w Sofii.

• 1929 – Czarny czwartek: krach na giełdzie nowojorskiej zapoczątkował tzw. wielki kryzys.
• 1930 – W wojskowym zamachu stanu w Brazylii zostali obaleni: urzędujący prezydent Washington Luís i prezydent-elekt Julio Prestes.
• 1931 – Al Capone został skazany na karę 11 lat pozbawienia wolności za oszustwa podatkowe.
• 1933:
  • W wyniku wykolejenia pod Évreux pociągu ekspresowego relacji Cherbourg-Paryż zginęło 37 osób, a ok. 100 zostało rannych.
  • Założono brazylijskie miasto Goiânia.
• 1936 – Hiszpańska wojna domowa: sformowano Polski Batalion im. Jarosława Dąbrowskiego, którego dowódcą został Stanisław Ulanowski.
• 1938 – Podczas spotkania w Berlinie ministrów spraw zagranicznych Józefa Becka i Joachima von Ribbentropa strona niemiecka pierwszy raz poruszyła kwestię włączenia Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy i budowy eksterytorialnej autostrady oraz linii kolejowej przez polskie Pomorze.
• 1940:
  • Bitwa o Anglię: w nocy z 24 na 25 października w nalocie bombowym na miasta Harwich i Felixstowe w południowej Anglii po raz wzięło udział 18 samolotów Fiat BR.20M z Corpo Aereo Italiano.
  • W Montoire-sur-le-Loir Adolf Hitler spotkał się z przywódcą Francji Vichy marszałkiem Philippe’em Pétainem.
• 1941 – Atak Niemiec na ZSRR: wojska niemieckie zajęły Biełgorod i Charków.
• 1942 – Bitwa o Atlantyk: brytyjski bombowiec Consolidated B-24 Liberator zatopił bombami głębinowymi na północny zachód od Azorów niemiecki okręt podwodny U-599, w wyniku czego zginęła cała, 44-osobowa załoga.
• 1943 – Wojna na Pacyfiku: zwycięstwem wojsk amerykańsko-australijskich nad japońskimi zakończyła się bitwa pod Finschhafen na Nowej Gwinei (22 września-24 października).
• 1944:
  • Na wysepce Daksa koło Dubrownika komunistyczni partyzanci rozpoczęli dwudniową masakrę 53 mężczyzn oskarżonych o kolaborację.
  • Wojna na Pacyfiku: japoński statek „Arisan Maru”, przewożący około 1800 amerykańskich jeńców wojennych (spośród których przeżyło 9), został zatopiony na Morzu Południowochińskim przez okręt podwodny USS „Snook” lub USS „Shark”; w drugim dniu bitwy morskiej w zatoce Leyte amerykańskie samoloty zatopiły japoński pancernik „Musashi”, w wyniku czego zginęło 1023 spośród 2399 członków załogi.
• 1945:
  • Były kolaboracyjny premier Norwegii Vidkun Quisling został rozstrzelany w twierdzy Akershus w Oslo.
  • Weszła w życie Karta Narodów Zjednoczonych powołująca Organizację Narodów Zjednoczonych.
• 1946:
  • Kamera umieszczona na wystrzelonej przez Amerykanów niemieckiej rakiecie V-2 wykonała pierwsze w historii zdjęcie Ziemi z przestrzeni kosmicznej (z wysokości 105 km.)
  • Założono bośniacki klub piłkarski FK Sarajewo.
• 1947 – Douglas DC-6 lecący z Los Angeles do Chicago rozbił się niedaleko lotniska w Bryce Canyon w stanie Utah, w wyniku czego zginęły 52 osoby.
• 1949 – Partia Niepodległości wygrała wybory parlamentarne na Islandii.
• 1950 – Premier Francji René Pleven przedstawił swój plan włączenia Niemiec Zachodnich do europejskich struktur obronnych.
• 1951 – Rząd w Lhasie, pod groźbą interwencji wojskowej, ostatecznie zaaprobował 17-punktowe porozumienie z Pekinu, zawarte 23 maja bez stosownych pełnomocnictw przez tybetańską delegację, na mocy którego Tybet został przyłączony do Chin.
• 1955 – Francusko-szwajcarska ekspedycja dokonała pierwszego wejścia na szczyt siedmiotysięcznika Yangra w Himalajach.
• 1956 – Kryzys sueski: delegacje rządowe Francji, Izraela i Wielkiej Brytanii zawarły tajne porozumienie (tzw. protokół z Sèvres), na mocy którego Izrael miał wywołać konflikt z Egiptem, dając tym pretekst dwóm państwom zachodnim do zajęcia strefy Kanału Sueskiego.
• 1960 – Eksplozja rakiety R-16 na kosmodromie Bajkonur w Kazachstanie zabiła co najmniej 92 osoby, w tym marszałka Mitrofana Niedielina.
• 1962 – Kryzys kubański: pierwsze radzieckie frachtowce wraz z towarzyszącymi im okrętami podwodnymi dotarły do ustanowionej przez Amerykanów linii blokady wokół Kuby.
• 1963:
  • 29 górników zginęło w katastrofie w kopalni rudy żelaza w Lengede (Dolna Saksonia).
  • 8 osób zginęło w pożarze silosu rakiety R-9 na kosmodromie Bajkonur.
• 1964:
  • W trakcie II soboru watykańskiego papież Paweł VI ogłosił św. Benedykta z Nursji Patronem Europy.
  • Zakończyły się XVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Tokio.
  • Zambia (jako Rodezja Północna) uzyskała niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
• 1967 – Wojna na wyczerpanie: w odwecie za zatopienie 21 października izraelskiego niszczyciela „Eljat”, armia izraelska przeprowadziła ostrzał artyleryjski rafinerii, portu i zakładów produkujących nawozy sztuczne w egipskim mieście Suez (operacja „Awuka”).
• 1968 – Odbył się ostatni lot amerykańskiego samolotu rakietowego North American X-15.
• 1970 – Socjalista Salvador Allende został wybrany przez parlament na urząd prezydenta Chile.
• 1971 – Szwajcarski kierowca Formuły 1 Jo Siffert z brytyjskiego zespołu British Racing Motors (BRM) zginął w wypadku na brytyjskim torze Brands Hatch.
• 1973 – Amerykańska stacja CBS wyemitowała premierowy odcinek serialu kryminalnego Kojak z Telly'm Savalasem w roli tytułowej.
• 1975:
  • John DeLorean założył w Detroit DeLorean Motor Company.
  • Na Islandii doszło do jednodniowego strajku kobiet.
• 1978 – Japończyk Seishi Wada i Szerpa Pemba Tsering dokonali pierwszego wejścia na szczyt siedmiotysięcznika Langtang Lirung w Himalajach.
• 1979 – Park Narodowy Everglades na Florydzie wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
• 1980:
  • Paul McCartney został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa jako twórca, którego utwory sprzedawały się najlepiej w historii muzyki.
  • Wojna iracko-irańska: wojska irackie zajęły miasto Chorramszahr.
• 1985 – W Nowym Jorku rozpoczął się tzw. proces Pizza Connection handlarzy heroiną wywodzących się z mafii sycylijskiej.
• 1989:
  • Egon Krenz został przewodniczącym Rady Państwa NRD.
  • Podczas wspinaczki na himalajski ośmiotysięcznik Lhotse zginął Jerzy Kukuczka.
• 1990:
  • Na archipelagu Nowa Ziemia przeprowadzono ostatni radziecki/rosyjski próbny wybuch jądrowy.
  • Terroryści IRA dokonali trzech zamachów na posterunki brytyjskie w Irlandii Północnej, zmuszając trzech katolików do doprowadzenia w ich pobliże samochodów-pułapek, w wyniku czego zginęło 6 żołnierzy.
• 1994:
  • W samobójczym zamachu bombowym na wiecu w Kolombo zginęło 59 osób, w tym kandydat na prezydenta Sri Lanki Gamini Dissanayake.
  • Założono Montenegro Airlines.
• 1995 – Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił Ustawę o ambasadzie w Jerozolimie^[6].
• 1997 – Prezydenci Borys Jelcyn i Algirdas Brazauskas podpisali w Moskwie rosyjsko-litewski układ graniczny.
• 2000 – Ukazał się debiutancki album amerykańskiej grupy Linkin Park Hybrid Theory.
• 2001 – 11 osób zginęło w wyniku pożaru powstałego po zderzeniu dwóch samochodów ciężarowych w tunelu drogowym św. Gotarda w Szwajcarii.
• 2002 – Aresztowano tzw. „snajperów z Waszyngtonu”.
• 2003:
  • Leonard Cohen został odznaczony Orderem Kanady.
  • Odbył się ostatni komercyjny lot samolotu Concorde.
  • Została zarejestrowana węgierska skrajnie prawicowa i nacjonalistyczna partia polityczna Jobbik.
• 2004 – Zajn al-Abidin ibn Ali został wybrany po raz kolejny na urząd prezydenta Tunezji.
• 2009 – Co najmniej 50 osób zginęło, a ponad 30 zostało rannych w katastrofie kolejowej w Al-Ajjat w Egipcie.
• 2011 – Aun Szaukat al-Chasawina został premierem Jordanii.
• 2013:
  • Amerykańscy astronomowie poinformowali o odkryciu najbardziej odległej galaktyki o potwierdzonej odległości od Ziemi – z8 GND 5296. Oglądane dziś jej światło podróżowało do Ziemi ponad 13 miliardów lat, a współcześnie sama galaktyka według współrzędnych współporuszających się oddalona jest o około 30 miliardów lat świetlnych.
  • W operacji antyterrorystycznej przeprowadzonej w miastach Galangi i Lawanti w nigeryjskim stanie Borno zginęło 74 ekstremistów z islamistycznej organizacji Boko Haram.
• 2014 – Wiceprezes Google Amerykanin Alan Eustace ustanowił nad Nowym Meksykiem rekord wysokości skoku ze spadochronem (41, 425 km).
• 2016 – W ataku na szkołę policyjną w mieście Kweta w Pakistanie zginęły 62 osoby, a ok. 165 zostało rannych.
• 2021 – Urzędujący prezydent Uzbekistanu Shavkat Mirziyoyev został wybrany na drugą kadencję.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy

Bibliografia