30 października

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   553 – Wojna Bizancjum z Ostrogotami: zwycięstwo wojsk bizantyjskich w bitwie pod Mons Lactarius.
•   701 – Jan VI został papieżem.
•   942 – Maryn II został papieżem.
• 1270 – Zakończyła się siódma i ostatnia wyprawa krzyżowa.
• 1340 – Rekonkwista: wojska kastylijskie i portugalskie pokonały Maurów w bitwie nad rzeką Salado.
• 1470 – Henryk VI Lancaster powrócił na tron angielski.
• 1485 – Henryk VII Tudor koronował się na króla Anglii.
• 1500 – Król Portugalii Manuel I Szczęśliwy poślubił w Alcácer do Sal swoją drugą żonę Marię Aragońską.
• 1501 – Cezar Borgia, syn papieża Aleksandra VI, urządził w swym apartamencie w Pałacu Apostolskim w Rzymie orgię znaną jako „Balet Kasztanów”.
• 1536 – Na mocy dekretu króla Chrystiana III Oldenburga luteranizm został religią państwową w Danii.
• 1595 – III wojna austriacko-turecka: zwycięstwo wojsk ligi antytureckiej w bitwie pod Giurgiu.
• 1611 – Gustaw II Adolf został królem Szwecji.
• 1697 – Cesarstwo Niemieckie podpisało traktat z Rijswijk kończący wojnę Francji z Ligą Augsburską.
• 1724 – Uruchomiono ulatarnię morską Casquets w archipelagu Wysp Normandzkich.
• 1757 – Mustafa III został sułtanem Imperium Osmańskiego.
• 1759 – Około 2 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi na Bliskim Wschodzie.
• 1763 – Powstanie Pontiaka: zakończyło się nieudane indiańskie oblężenie Fort Detroit.
• 1793 – Francuski Trybunał Rewolucyjny skazał na karę śmierci 22 deputowanych Konwentu Narodowego ze stronnictwa żyrondystów.
• 1805 – III koalicja antyfrancuska: rozpoczęła się bitwa pod Caldiero.
• 1811 – Niemiec Friedrich Koenig opatentował pierwszą cylindryczną maszynę drukarską.
• 1816 – Wilhelm I został królem Wirtembergii.
• 1831 – W Wirginii został ujęty Nat Turner, przywódca największego powstania niewolników w historii stanów południowych.
• 1848 – Powstanie węgierskie: zwycięstwo wojsk austriackich w bitwie pod Schwechat.
• 1849 – W Paryżu odbył się pogrzeb Fryderyka Chopina.
• 1863 – Frederick Whitaker został premierem Nowej Zelandii.
• 1864:
  • W Wiedniu zawarto traktat pokojowy kończący wojnę duńską.
  • Założono miasto Helena w Montanie (jako Crabtown).
• 1870 – Wojna francusko-pruska: wojska pruskie zdobyły Dijon.
• 1880 – Tegucigalpa została stolicą Hondurasu.
• 1883 – Rumunia zawarła układ sojuszniczy z tzw. Trójprzymierzem (Austro-Węgry, Niemcy, Włochy).
• 1888 – Amerykanin John Loud opatentował pióro kulkowe.
• 1889 – Książę Monako Albert I Grimaldi poślubił w Paryżu Alicję Heine.
• 1902 – Papież Leon XIII powołał Papieską Komisję Biblijną.
• 1905 – Cesarz Mikołaj II Romanow nadał pierwszą rosyjską konstytucję i powołał Dumę Państwową.
• 1908 – W Atenach wyjechał na trasę pierwszy tramwaj elektryczny.
• 1918 – I wojna światowa:
  • Jemen proklamował niepodległość (od Turcji).
  • Słowacka Rada Narodowa ogłosiła Deklarację martińską, zgłaszającą akces do utworzenia wspólnego państwa z Czechami.
  • W Mudros podpisano zawieszenie broni między Turcją a państwami alianckimi.
  • Zwycięstwo wojsk włoskich nad austriackimi w bitwie pod Veneto.
• 1919 – W dzienniku „Biełaruś” został opublikowany wiersz Makara Krawcowa Wyjdziemy zwartymi szeregami. Po skomponowaniu do niego muzyki przez Uładzimira Terauskiego utwór ustanowiono hymnem narodowym Białoruskiej Republiki Ludowej.
• 1920:
  • Wojna armeńsko-turecka: zwycięstwo wojsk tureckich w bitwie pod Karsem.
  • Została założona Komunistyczna Partia Australii (CPA).
• 1921 – Oficjalne otwarto Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku.
• 1925:
  • Brytyjczyk John Logie Baird skonstruował pierwszy przekaźnik telewizyjny.
  • W Wiedniu odbyła się premiera operetki Paganini Franza Lehára.
• 1932 – Arturo Alessandri (prezydent kraju w latach 1920-24) wygrał po raz drugi wybory prezydenckie w Chile.
• 1938 – Stacja CBS wyemitowała słuchowisko Orsona Wellesa Wojna światów, które wywołało masową panikę wśród mieszkańców New Jersey, będących przekonanymi o rozpoczęciu inwazji Marsjan.
• 1940:
  • Bitwa o Atlantyk: niemiecki okręt podwodny U-32 został zatopiony na północny wschód od Irlandii przez brytyjskie niszczyciele HMS „Harvester” i HMS „Highlander”. Zginęło 9 członków załogi, uratowano 33.
  • Ukazało się ostatnie wydanie polonijnego tygodnika „Gazeta Katolicka w Kanadzie”.
• 1941:
  • Bitwa o Atlantyk: płynący w eskorcie konwoju HX-156 niszczyciel USS „Reuben James” został storpedowany i zatopiony przez niemiecki okręt podwodny U-552, w wyniku czego zginęło 115 ze 159 członków załogi.
  • Działając na podstawie Lend-Lease Act prezydent USA Franklin Delano Roosevelt zaaprobował pomoc wojskową dla Wielkiej Brytanii w wysokości miliarda dolarów.
  • Front wschodni: wojska niemieckie i rumuńskie rozpoczęły oblężenie Sewastopola.
• 1942 – Bitwa o Atlantyk: u wybrzeży Nowej Fundlandii kanadyjskie samoloty zatopiły bombami głębinowymi niemieckie okręty podwodne U-520 (53 ofiary) i U-658 (48 ofiar).
• 1943 – ZSRR, USA, Wielka Brytania i Chiny podpisały tzw. Deklarację Moskiewską.
• 1944 – Jozef Tiso, prezydent Republiki Słowackiej odprawił w Bańskiej Bystrzycy mszę dziękczynną z okazji zdławienia powstania.
• 1947 – W Genewie podpisano Układ w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT).
• 1950 – Erik Eriksen został premierem Danii.
• 1957 – Radziecki śmigłowiec Mi-6 ustanowił rekord świata w udźwigu ładunku (12 000 kg na wysokość 2432 m).
• 1961 – Na radzieckim archipelagu Nowa Ziemia zdetonowano najpotężniejszą dotychczas bombę termojądrową – tzw. Car Bombę.

• 1963:
  • W stolicy Mali Bamako podpisano porozumienie kończące niewypowiedzianą algiersko-marokańską wojnę graniczną.
  • Założono włoską firmę motoryzacyjną Lamborghini.
• 1968:
  • Premiera francuskiej komedii filmowej Żandarm się żeni w reżyserii Jeana Girault.
  • Zakończyła się załogowa misja kosmiczna Sojuz 3.
• 1969 – Gen. Emílio Garrastazu Médici został prezydentem Brazylii.
• 1970 – Ukazał się album Eltona Johna Tumbleweed Connection.
• 1971 – 89 osób zginęło, a 76 zostało rannych w wyniku przerwania tamy na zbiorniku odpadów poflotacyjnych przy kopalni złota w miejscowości Certeju de Sus w zachodniej Rumunii.
• 1972:
  • 45 osób zginęło, a 332 zostały ranne w zderzeniu dwóch pociągów w Chicago.
  • Mieszkający w Berlinie Zachodnim 8-letni Turek Cengaver Katrancı podczas karmienia łabędzi wpadł do granicznej rzeki Sprewa i utonął nie doczekawszy pomocy. Ze względu na okoliczności śmierci jest uważany za jedną z ofiar Muru Berlińskiego.
• 1973 – W Stambule otwarto Most Bosforski.
• 1974 – W Kinszasie Muhammad Ali zdobył tytuł mistrza świata wagi ciężkiej w boksie po zwycięstwie nad George’em Foremanem, w pojedynku znanym jako „Rumble in the jungle” („dudnienie w dżungli”).
• 1975:
  • 75 osób zginęło, a 45 zostało rannych pod Pragą w katastrofie jugosłowiańskiego samolotu McDonnell Douglas DC-9 z wracającymi do kraju czechosłowackimi turystami.
  • Brytyjski seryjny morderca Peter Sutcliffe („Rozpruwacz z Yorkshire”) zamordował w Leeds swoją pierwszą ofiarę.
  • Z powodu ciężkiej choroby dyktatora Hiszpanii Francisco Franco p.o. głowy państwa został przyszły król Jan Karol I Burbon.
• 1978:
  • Premiera brytyjskiego filmu kryminalnego Śmierć na Nilu w reżyserii Johna Guillermina.
  • Wybuchła wojna ugandyjsko-tanzańska.
• 1980 – Salwador i Honduras podpisały traktat pokojowy kończący trwający od 1969 roku spór graniczny (tzw. wojnę futbolową).
• 1981 – W kierunku Wenus została wystrzelona radziecka sonda Wenera 13.
• 1983 – W Argentynie po 7 latach rządów junty wojskowej przeprowadzono pierwsze demokratyczne wybory generalne.
• 1985 – Rozpoczęła się misja STS-61-A wahadłowca Challenger.
• 1989:
  • Na Cyprze Północnym założono lewicową Nową Partię Cypryjską.
  • Socjaliści premiera Felipe Gonzáleza wygrali wybory parlamentarne w Hiszpanii.
• 1992 – Japońsko-chińska ekspedycja dokonała pierwszego wejścia na szczyt siedmiotysięcznika Namcze Barwa w Himalajach.
• 1993 – 7 osób zginęło w napadzie Bojowników o Wolność Ulsteru na przyjęcie halloweenowe w barze w Greysteel w Irlandii Północnej.
• 1995 – Separatyści z Quebecu minimalnie przegrali referendum w sprawie oderwania prowincji od Kanady.
• 1997 – Mary McAleese wygrała wybory prezydenckie w Irlandii.
• 1998:
  • Mikuláš Dzurinda został premierem Słowacji.
  • Premiera rosyjsko-francusko-czesko-węgierskiego melodramatu Cyrulik syberyjski w reżyserii Nikity Michałkowa.
• 1999 – Po 24 latach okupacji ostatni indonezyjscy żołnierze opuścili Timor Wschodni.
• 2000 – W Tadżykistanie wprowadzono nową walutę narodową somoni.
• 2001 – Michael Jackson wydał swój dziesiąty album Invicible.
• 2002 – Rozpoczęła się załogowa misja kosmiczna Sojuz TMA-1.
• 2005 – W Dreźnie ponownie poświęcono kościół Marii Panny, odbudowany po zniszczeniu w czasie bombardowania w 1945 roku.
• 2006:
  • Ewart Brown został premierem Bermudów.
  • Północną i środkową Europę zaatakował orkan Britta.
• 2008:
  • 19 osób zostało rannych w przeprowadzonym przez baskijską separatystyczną organizację ETA zamachu bombowym na terenie kampusu studenckiego Uniwersytetu Nawarry w Pampelunie.
  • Co najmniej 84 osoby zginęły, a ponad 350 zostało rannych w serii zamachów bombowych w indyjskim stanie Asam.
  • Rupiah Banda wygrał wybory prezydenckie w Zambii.
  • Zamknięto Port lotniczy Berlin-Tempelhof.
• 2010 – Amerykanka Alexandria Mills zdobyła w chińskim kurorcie Sanya tytuł Miss World 2010.
• 2011:
  • Ałmazbek Atambajew wygrał w I turze wybory prezydenckie w Kirgistanie.
  • Rosen Plewneliew wygrał w II turze wybory prezydenckie w Bułgarii.
• 2013 – 45 osób zginęło w wyniku eksplozji zbiornika paliwowego autobusu w miejscowości Kothakota w indyjskim stanie Telangana.
• 2015:
  • 64 osoby zginęły, a 147 odniosło obrażenia w pożarze klubu nocnego w Bukareszcie.
  • Gheorghe Brega został p.o. premiera Mołdawii.
• 2016:
  • W Mołdawii odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Do drugiej tury przeszli: późniejszy zwycięzca Igor Dodon i Maia Sandu.
  • W środkowej części Włoch, ok. 6 km na północ od miejscowości Norcia wystąpiło trzęsienie ziemi, w wyniku którego rannych zostało ok. 20 osób, a ok. 25 tys. zostało bez dachu nad głową.
• 2017 – Oddano do użytku linię kolejową Baku-Tbilisi-Kars.
• 2018:
  • Jedyny rosyjski lotniskowiec „Admirał Fłota Sowietskogo Sojuza Kuzniecow” został poważnie uszkodzony w wyniku zatonięcia doku pływającego w stoczni remontowej w Murmańsku.
  • Po wyczerpaniu całego zapasu paliwa zakończyła się misja amerykańskiego Kosmicznego Teleskopu Keplera, umieszczonego na orbicie okołosłonecznej w 2009 roku.
• 2022 – 135 osób zginęło, a ponad 180 odniosło obrażenia w wyniku runięcia mostu na rzece Manchhu w Morbi w indyjskim stanie Gudźarat.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy