Շվեյցարիայի կանտոն

Շվեյցարիայի կանտոն, Շվեյցարիայի վերին մակարդակի տարածքային վարչական միավորի անվանումը։

Շվեյցարիայի կանտոն
ԵրկիրՇվեյցարիա Շվեյցարիա
Հապավումcanton
ch.ch(գերմ.)(ֆր.)(իտալ.)​​(անգլ.)

Յուրաքանչյուր կանտոն ունի իր Սահմանադրությունն ու օրենքները, օրենսդիր մարմինը՝ կանտոնային խորհուրդը (Kantonsrat), կամ մեծ խորհուրդը, գործադիր մարմինը՝ կառավարող խորհուրդը (Regierungsrat), կամ պետական խորհուրդը, որը բաղկացած է նահանգապետից (Landammann), կամ պետական խորհրդի նախագահից և պետական խորհրդականներից (Regierungsrat), կամ պետական խորհրդականներից։ Կանտոնը լիովին ինքնուրույն է ներքին խնդիրների լուծման հարցում։ Կենտրոնական կառավարությունը ղեկավարում է միջազգային խնդիրները, դաշնային բյուջեն և փողի թողարկումը։ Այնուամենայնիվ, Շվեյցարիան միասնական պետություն է։  Երկրի կարգախոսն է. «Մեկը բոլորի համար,և բոլորը մեկի համար» (լատին․՝ Unus pro omnibus, omnes pro uno)

Հիմնադրման տարեթվով ամենավերջինը Յուրա կանտոնն է (1979 թվականին հանրաքվեի արդյունքներով առանձնացվել է Բեռն կանտոնից

Շվեյցարիայի տարածքային կառուցվածքը ըստ կանտոնների
ԶինանշանԿանտոնՏարածքը,
կմ²
Բնակչությունը[1],
մարդ. (2020)
Խտություն,
մարդ/կմ²
Մայրաքաղաք
1Ապենցել-Իններրոդեն 1 (գերմ.՝ Appenzell Ausserrhoden)242,8455 309227,76Հերիզաու (գերմ.՝ Herisau)
2Ապենցել-Իններրոդեն 1 (գերմ.՝ Appenzell Innerrhoden)172,4816 29394,46Ապենցել (գերմ.՝ Appenzell)
3Արգաու (գերմ.՝ Aargau)1403,8694 072494,42Արաու (գերմ.՝ Aarau)
4Բազել-Լանդ 1 (գերմ.՝ Basel-Landschaft)517,67290 969562,07Լիստալ (գերմ.՝ Liestal)
5Բազել-Շտանդ 1 (գերմ.՝ Basel-Stadt)36,95196 7355324,36Բազել (գերմ.՝ Basel)
6Բեռն (գերմ.՝ Bern, ֆր.՝ Berne)5958,511 042 980175,04Բեռն (գերմ.՝ Bern, ֆր.՝ Berne)
7Վալե (ֆր.՝ Valais, գերմ.՝ Wallis)5224,63348 50366,7Սոն (ֆր.՝ Sion, գերմ.՝ Sitten)
8Վո (ֆր.՝ Vaud)3212,02814 762253,66Լոզան (ֆր.՝ Lausanne)
9Գլարուս (գերմ.՝ Glarus)685,3140 85159,61Գլարուս (գերմ.՝ Glarus)
10Գրաուբյունդեն կամ Գրիզոն (գերմ.՝ Graubünden, ռոմանշ.՝ Grischun, իտալ.՝ Grigioni)7105,3200 09628,16Չուր (գերմ.՝ Chur, ռոմանշ.՝ Cuira, իտալ.՝ Coira)
11Ժնև (ֆր.՝ Genève)282,49506 3431792,43Ժնև (ֆր.՝ Genève)
12Զոլոտուրն (գերմ.՝ Solothurn)790,45277 462351,02Զոլոթուռն (գերմ.՝ Solothurn)
13Լյուցեռն (գերմ.՝ Luzern)1493,52416 347278,77Լյուցեռն (գերմ.՝ Luzern)
14Նևշատել (ֆր.՝ Neuchâtel)802,16175 894219,28Նևշատել (ֆր.՝ Neuchâtel)
15Նիդալդեն 1 (գերմ.՝ Nidwalden)275,8543 520157,77Շտանս (գերմ.՝ Stans)
16Օբվալդեն 1 (գերմ.՝ Obwalden)490,5838 10877,68Զարնեն (գերմ.՝ Sarnen)
17Սանկտ Գալլեն (գերմ.՝ Sankt Gallen)2028,2514 504253,68Սանկտ Գալլեն (գերմ.՝ St. Gallen)
18Տիչինո (իտալ.՝ Ticino)2812,16350 986124,81Բելինցոնա (իտալ.՝ Bellinzona)
19Տուրգաու (գերմ.՝ Thurgau)994,33282 909284,52Ֆրաուենֆելդ (գերմ.՝ Frauenfeld)
20Ուրի (գերմ.՝ Uri)1076,5436 81934,2Ալտդորֆ (գերմ.՝ Altdorf)
21Ֆրիբուրգ (ֆր.՝ Fribourg, գերմ.՝ Freiburg)1672,42325 547194,66Ֆրիբուրգ (ֆր.՝ Fribourg, գերմ.՝ Freiburg)
22Ցուգ (գերմ.՝ Zug)238,73128 794539,5Ցուգ (գերմ.՝ Zug)
23Ցյուրիխ (գերմ.՝ Zürich)1728,941 553 423898,48Ցյուրիխ (գերմ.՝ Zürich)
24Շաֆհաուզեն (գերմ.՝ Schaffhausen)298,4283 107278,49Շաֆֆհաուզեն (գերմ.՝ Schaffhausen)
25Շվից (գերմ.՝ Schwyz)907,88162 157178,61Շվից (գերմ.՝ Schwyz)
26Յուրա2 (ֆր.՝ Jura)838,5173 70987,9Դելեմոն (ֆր.՝ Delémont)
Ընդհանուր41 290,698 670 199209,98

1 Մինչև 1999 թվականը ունեցել է կիսականտոնի կարգավիճակ։ 1999 թվականի Շվեյցարիայի Սահմանադրության համաձայն՝ դե յուրե ստացել է կանտոնի կարգավիճակ, սակայն դե ֆակտո մնացել է կիսականտոն՝ սահմանափակ իրավունքներով։

2 Կազմավորվել է 1979 թվականին։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

Գրականություն