13 listopada

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

• 1002 – Z rozkazu króla anglosaskiego Ethelreda II Bezradnego dokonano masakry setek osadników skandynawskich. Wśród ofiar znalazła się Gunhilda, żona króla Danii Swena Widłobrodego, który poprzysiągł zemstę i w 1003 roku zaatakował Exeter.
• 1160 – Król Francji Ludwik VII Młody ożenił się z Adelą z Szampanii.
• 1239 – Wyprawy krzyżowe: klęska krzyżowców w bitwie z wojskami egipskimi pod Gazą.
• 1244 – Arcybiskup Zygfryd III z Eppstein przekazał mieszczanom Moguncji dokument Wolność miasta, gwarantujący szereg przywilejów i zatwierdzający powstanie 24-osobowej Rady Miejskiej.
• 1418 – Wielki książę litewski Witold Kiejstutowicz poślubił swą drugą żonę Juliannę Holszańską.
• 1474 – Wojna szwajcarsko-burgundzka: zwycięstwo wojsk szwajcarskich w bitwie pod Héricourt.
• 1475 – Wojna szwajcarsko-burgundzka: zwycięstwo wojsk szwajcarskich w bitwie pod Sion.
• 1493 – Krzysztof Kolumb odkrył wyspę Saba.
• 1509 – Wybuchł wielki pożar miasta Hradec Králové w Czechach.
• 1513 – Elektor Saksonii Jan Stały poślubił w Torgau swą drugą żonę Małgorzatę Anhalcką.
• 1618 – Rozpoczął się półroczny, międzynarodowy Synod kalwiński w holenderskim Dordrechcie.
• 1642 – Angielska wojna domowa: zwycięstwo wojsk Parlamentu w bitwie pod Turnham Green.
• 1775 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: wojskkla amerykańskie pod wodzą gen. Richarda Montgomery’ego zdobyły Montreal.
• 1805 – III koalicja antyfrancuska: wojska Napoleona Bonapartego zajęły bez walki Wiedeń.
• 1843 – W Paryżu odbyła się premiera opery Don Sebastian, król Portugalii Gaetano Donizettiego.
• 1844 – Pedro Santana został pierwszym prezydentem Dominikany.
• 1864 – Przyjęto nową konstytucję Grecji.
• 1876 – W Kingston na Jamajce wyjechał na trasę pierwszy tramwaj konny.
• 1887 – 3 osoby zginęły, a około 100 zostało rannych w wyniku brutalnego rozpędzenia przez londyńską policję 10-tysięcznej demonstracji przeciwko nadużyciom w Irlandii (tzw. „krwawa niedziela”).
• 1899:
  • Odbyło się pierwsze publiczne wykonanie hymnu Litwy.
  • Papież Leon XIII kanonizował Bernona z Cluny.
• 1905 – Norwegowie opowiedzieli się w dwudniowym referendum przeciwko zniesieniu monarchii.
• 1907 – We francuskim Lisieux Paul Cornu wzniósł się po raz pierwszy w historii dwuwirnikowym śmigłowcem własnej konstrukcji na wysokość 30 cm i utrzymywał w powietrzu przez 20 sekund.
• 1908 – W Australii powołano pierwszy gabinet Andrew Fishera.
• 1913 – W brazylijskim Manaus założono klub piłkarski Atlético Rio Negro Clube.
• 1915 – Premiera pierwszych dwóch odcinków francuskiego kinowego serialu kryminalnego Wampiry w reżyserii Louisa Feuillade’a.
• 1918:
  • Abdykował ostatni król Saksonii Fryderyk August III.
  • Król Karol I Habsburg wygłosił na zamku Eckartsau deklarację, w której zrzekł się wszystkich swoich kompetencji i władztwa nad Węgrami.
  • Uchwalono tymczasową konstytucję Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej.
• 1921:
  • Korekiyo Takahashi został premierem Japonii.
  • W Yokosuce, został zwodowany „Hōshō”, pierwszy w historii lotniskowiec, nie przebudowany z kadłuba innego okrętu wojennego.
• 1924:
  • Premiera niemego horroru niemieckiego Gabinet figur woskowych w reżyserii Paula Leniego i Leo Brinsky’ego.
  • Komunista Daisuke Nanba został skazany na karę śmierci za przeprowadzenie 27 grudnia 1923 roku nieudanego zamachu na życie japońskiego następcy tronu księcia Hirohito.
• 1927 – Oddano do użytku podwójny Holland Tunnel pod rzeką Hudson, łączący nowojorski okręg Manhattan z Jersey City w stanie New Jersey.
• 1928 – W Moskwie utworzono Instytut Mózgu.
• 1940 – Odbyła się premiera pierwszego w historii pełnometrażowego animowanego filmu stereofonicznego Fantazja, zrealizowanego w wytwórni Walta Disneya.
• 1941 – Front wschodni: w Sewastopolu zatonął po zbombardowaniu poprzedniego dnia przez niemieckie lotnictwo krążownik „Czerwona Ukraina”.
• 1942:
  • II wojna światowa w Afryce: wojska brytyjskie zdobyły Tobruk.
  • Wojna na Pacyfiku: pod Guadalcanalem (Wyspy Salomona) japoński okręt podwodny zatopił amerykański krążownik USS „Juneau”. Wśród ofiar śmiertelnych było 5 braci Sullivan.
• 1944 – Wojska bułgarskie i macedońscy partyzanci wyzwolili Skopje.
• 1947 – Hans Hedtoft został premierem Danii.
• 1950 – Zginął w zamachu prezydent Wenezueli płk Carlos Delgado Chalbaud, a tymczasowym prezydentem został Germán Suárez Flamerich
• 1955 – Pedro Eugenio Aramburu został prezydentem Argentyny.
• 1960:
  • 152 osoby (głównie dzieci) zginęły w pożarze kina w leżącym w północnej Syrii mieście Amuda.
  • W Gwatemali doszło do nieudanej próby puczu oficerów sympatyzujących z rewolucją kubańską.
• 1963 – Ahmed Bahnini został premierem Maroka.
• 1964 – Rozpoczęła się arabsko-izraelska bitwa o wodę.
• 1966:
  • 50 osób zginęło w katastrofie samolotu NAMC YS-11 należącego do All Nippon Airways w Japonii.
  • Siły Obronne Izraela wkroczyły do Jordanii, zajmując miejscowości As-Samu, Kirbet el-Markas i Kirbet Jimba. W walkach w pobliżu As-Samu zginęło 15 jordańskich żołnierzy i 3 cywilów, a rannych zostało 54 żołnierzy i 29 cywilów. Zginął także izraelski spadochroniarz, a 10 zostało rannych.
• 1969 – W USA ustanowiono Prezydencki Medal Obywatelski.
• 1970 – Minister obrony Syrii gen. Hafiz al-Asad przeprowadził bezkrwawy pucz, w wyniku którego przejął pełnię władzy w kraju.
• 1971 – Premiera thrillera Pojedynek na szosie w reżyserii Stevena Spielberga.
• 1975 – Palestyńscy terroryści z organizacji Al-Fatah zdetonowali bombę w centrum Jerozolimy. Zginęło 6 Izraelczyków, a 40 osób zostało rannych.
• 1977 – Palestyńscy terroryści z Demokratycznego Frontu Wyzwolenia Palestyny zdetonowali bombę w pobliżu szkoły na Starym Mieście w Jerozolimie, w wyniku czego zginął uczeń, a ranne zostały 4 osoby. 3 godziny później w dzielnicy żydowskiej kolejna bomba zabiła 1 osobę, a kolejną zraniła.
• 1979:
  • Ambasador Izraela w Portugalii Efraim Eldar został ranny, a jego ochroniarz zginął w wyniku zamachu przeprowadzonego przez palestyńskich terrorystów.
  • W czasie tłumienia demonstracji w Chhintang w Nepalu zginęło 16 osób.
• 1982:
  • NASA utraciła kontakt z lądownikiem marsjańskiej sondy Viking 1.
  • W Waszyngtonie otwarto Vietnam Veterans Memorial.
• 1985 – Tragedia w Armero: 28,7 tys. osób zginęło w Kolumbii w wyniku erupcji wulkanu Nevado del Ruiz.
• 1988 – Na Węgrzech założono opozycyjny Związek Wolnych Demokratów.
• 1989:
  • Hans Modrow został ostatnim komunistycznym premierem NRD.
  • Jan Adam II został księciem Liechtensteinu.
• 1990:
  • 13 osób zostało zastrzelonych przez szaleńca w mieście Aramoana na Nowej Zelandii.
  • Pojawiła się pierwsza strona WWW.
• 1991 – Premiera thrillera Przylądek strachu w reżyserii Martina Scorsese.
• 1992 – Premiera horroru Drakula w reżyserii Francisa Forda Coppoli.
• 1994 – Szwedzi zadecydowali w referendum o przystąpieniu do Unii Europejskiej.
• 1995:
  • 7 osób (w tym 5 Amerykanów) zginęło, a 60 zostało rannych w wyniku eksplozji dwóch ciężarówek na parkingu koło prowadzonego przez armię amerykańską centrum szkolenia saudyjskiej gwardii narodowej w Rijadzie.
  • Premiera filmu sensacyjnego GoldenEye w reżyserii Martina Campbella.
• 1999:
  • Chile i Peru zawarły porozumienie kończące ponad stuletni spór graniczny.
  • W wyniku powodzi w dolnym biegu rzeki Aude w południowej Francji zginęło 36 osób (12/13 listopada).
• 2000 – W Hadze rozpoczęła się 6. konferencja państw stron Konwencji Klimatycznej ONZ z Rio de Janeiro z 1992 roku.
• 2001 – Wojska Sojuszu Północnego zajęły Kabul.
• 2002 – U wybrzeży hiszpańskiej Galicji został uszkodzony tankowiec „Prestige” z ładunkiem 70 tysięcy ton oleju napędowego.
• 2004 – Gen. Colin Powell złożył rezygnację z funkcji sekretarza stanu w gabinecie prezydenta USA George’a W. Busha.
• 2005 – Urzędujący prezydent Burkiny Faso Blaise Compaoré został wybrany na kolejną kadencję.
• 2011 – W Osetii Południowej odbyła się I tura wyborów prezydenckich. Do II tury przeszli: Anatolij Bibiłow i Ałła Dżyojewa.
• 2012 – Całkowite zaćmienie Słońca widoczne nad północną Australią i południowym Pacyfikiem.
• 2015 – W serii zamachów terrorystycznych w Paryżu i Saint-Denis zginęło 137 osób, a ponad 300 zostało rannych, w tym 99 ciężko.
• 2016:
  • Gen. Rumen Radew wygrał w II turze wybory prezydenckie w Bułgarii.
  • Igor Dodon wygrał w II turze wybory prezydenckie w Mołdawii.
• 2022 – Nataša Pirc Musar wygrała w II turze wybory prezydenckie w Słowenii.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy