3 listopada

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   361 – Julian Apostata został cesarzem rzymskim.
•   644 – W meczecie w Medynie został zasztyletowany przez chrześcijańskiego jeńca perskiego kalif Umar ibn al-Chattab.
• 1443 – Wojska króla Polski i Węgier Władysława III pokonały Turków w bitwie pod Aleksinacem w Serbii. Po bitwie Skanderbeg wraz z 300 Albańczykami zdezerterował z armii tureckiej i przedostał się do Albanii, gdzie wzniecił antytureckie powstanie.
• 1450 – Król Aragonii, Sardynii i Korsyki Alfons V założył Uniwersytet Barceloński.
• 1468 – Książę Burgundii Karol Zuchwały zdobył zbuntowane Liège.
• 1493 – Krzysztof Kolumb odkrył Dominikę.
• 1527 – Ferdynand I Habsburg został koronowany w katedrze w Székesfehérvárze na króla Węgier i Chorwacji.
• 1534:
  • Król Henryk VIII został uznany przez parlament za głowę Kościoła Anglii.
  • Papież Paweł III erygował diecezję Wysp Świętego Tomasza i Książęcej, pierwszą w Czarnej Afryce.
• 1591 – Odbyła się koronacja papieska Innocentego IX.
• 1640 – Rozpoczął obrady tzw. Długi Parlament zwołany przez króla Karola I Stuarta.
• 1657 – Wojna duńsko-szwedzka: wojska szwedzkie pod wodzą Karola Gustawa Wrangla zdobyły po dwumiesięcznym oblężeniu twierdzę Frederiksodde na Jutlandii.
• 1706 – Ponad tysiąc osób zginęło w zniszczonym przez trzęsienie ziemi włoskim mieście Sulmona.
• 1741:
  • Papież Benedykt XIV konstytucją apostolską Dei miseratione ustanowił urząd obrońcy węzła małżeńskiego w procesach o nieważność małżeństwa.
  • Wojna o sukcesję austriacką: wojska pruskie zdobyły Hradec Králové.
• 1760 – Wojna siedmioletnia: zwycięstwo wojsk pruskich nad austriackimi w bitwie pod Torgau.
• 1783 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: po podpisaniu pokoju wersalskiego rozwiązano amerykańską Armię Kontynentalną.
• 1793 – Na Placu Rewolucji w Paryżu została zgilotynowana abolicjonistka, feministka i dramatopisarka Olimpia de Gouges.
• 1812 – Inwazja Napoleona na Rosję: zwycięstwo wojsk rosyjskich w bitwie pod Wiaźmą.
• 1813 – Wojna z Krikami: wojska amerykańskie zaatakowały i zniszczyły wioskę Talladega w Alabamie, zabijając ponad 500 Indian.
• 1831 – Wojna egipsko-turecka: wojska egipskie rozpoczęły oblężenie Akki.
• 1838 – Ukazało się pierwsze wydanie anglojęzycznego dziennika „The Times of India” (jako „The Bombay Times and Journal of Commerce”).
• 1839 – Sułtan Abdülmecid I wydał edykt Hatt-i Sharif zapoczątkowujący okres reform w Imperium Osmańskim.
• 1844 – W Rzymie odbyła się premiera opery Dwaj Foskariusze Giuseppe Verdiego.
• 1847 – Wybuchła szwajcarska wojna domowa.
• 1848 – Pod Georgetown w Gujanie Brytyjskiej otwarto pierwszą linię kolejową w Ameryce Południowej.
• 1867 – Włoska wojna wyzwoleńcza: oddziały Giuseppe Garibaldiego zostały pokonane przez wojska francusko-papieskie w bitwie pod Mentaną.
• 1868 – Ulysses Grant wygrał wybory prezydenckie w USA.
• 1877 – Jan Kappeyne van de Coppello został premierem Holandii.
• 1880 – Po raz pierwszy wykonano publicznie hymn Japonii.
• 1884 – Powstała Nowa Gwinea Niemiecka.
• 1891 – Ukazało się pierwsze wydanie belgijskiego dziennika „Gazet Van Antwerpen”.
• 1893 – W hiszpańskim porcie Santander eksplodował statek „Cabo Machichaco” z ładunkiem dynamitu, w wyniku czego zginęło 590 osób, a 525 zostało rannych.
• 1896 – William McKinley wygrał wybory prezydenckie w USA.
• 1898:
  • Na wyspie Negros (Filipiny) wybuchło antyhiszpańskie powstanie.
  • Uruchomiono komunikację tramwajową w rosyjskim mieście Orzeł.
• 1903:
  • Giovanni Giolitti został po raz drugi premierem Włoch.
  • István Tisza został premierem Węgier.
  • Panama ogłosiła niepodległość (od Kolumbii).
  • Założono argentyński klub piłkarski Newell’s Old Boys Rosario.
• 1906:
  • W trakcie posiedzenia Towarzystwa Neuropsychiatrii Południowo-Zachodnich Niemiec w Tybindze niemiecki psychiatra i neuropatolog Alois Alzheimer przedstawił przypadek nieznanej do tej pory choroby kory mózgowej, nazywanej od 1967 roku chorobą Alzheimera.
  • Zwodowano rosyjski pancernik „Jewstafij”.
• 1911:
  • Karl Stürgkh został premierem Austrii.
  • Założono amerykańską firmę Chevrolet Motor.
• 1914 – I wojna światowa:
  • Dwa okręty brytyjskie i jeden francuski dokonały, w celu przełamania blokady cieśniny Dardanele, bombardowania tureckiego fortu Sedd el Bahr.
  • Niemieckie okręty przeprowadziły atak na angielskie portowe miasto Great Yarmouth.
• 1915 – W Banja Luce rozpoczął się proces 156 serbskich działaczy narodowych.
• 1916 – I wojna światowa: na Morzu Barentsa zaginął niemiecki okręt podwodny SM U-56 wraz z 35-osobową załogą.
• 1918:
  • Austro-Węgry zawarły rozejm z państwami ententy.
  • Bunt marynarzy floty wojennej zapoczątkował w Niemczech rewolucję listopadową.
• 1920 – W przeprowadzonym przez Ku Klux Klan dwudniowym pogromie czarnoskórych mieszkańców miasta Ocoee na Florydzie zginęło od 30 do 35 osób.
• 1923 – Owdowiały późniejszy król Szwecji Gustaw VI Adolf ożenił się z księżniczką Luizą Mountbatten.
• 1925 – Premiera brytyjsko-niemieckiego niemego filmu kryminalnego Ogród rozkoszy w reżyserii Alfreda Hitchcocka.
• 1929 – André Tardieu został premierem Francji.
• 1930 – Getúlio Vargas został prezydentem Brazylii.
• 1932 – Panajis Tsaldaris został premierem Grecji.
• 1935 – 97% głosujących w referendum Greków opowiedziało się za restauracją monarchii i powrotem na tron króla Jerzego II.
• 1936 – Urzędujący prezydent USA Franklin Delano Roosevelt został wybrany na II kadencję.
• 1937 – Wielki Terror: na Wyspach Sołowieckich w Sandarmochu, z werdyktu Trójek NKWD rozstrzelano ponad 100 ukraińskich intelektualistów, m.in. przedstawicieli rozstrzelanego odrodzenia: Wołodymyr Czechiwski, Mykoła Kulisz, Wałerjan Pidmohylny i Mykoła Zerow.
• 1941:
  • Atak Niemiec na ZSRR: wojska niemieckie zdobyły Kursk.
  • W Chicago otwarto Muzeum Polskie w Ameryce.
  • W Niemczech zwiększono opodatkowanie wyrobów tytoniowych o 85-95% ceny detalicznej.
• 1943 – Wojna na Pacyfiku: zakończył rajd niewielkich sił alianckich na okupowaną przez Japończyków wyspę Choiseul na Wyspach Salomona (28 października-3 listopada).
• 1945:
  • W Leningradzie odbyła się premiera IX Symfonii Dmitrija Szostakowicza.
  • Założono działającą w Korei Północnej Koreańską Partię Socjaldemokratyczną.
• 1946:
  • Cesarz Hirohito zatwierdził nową konstytucję Japonii.
  • Gabriel Gonzalez Videla został prezydentem Chile.
• 1949 – Założono maltański klub piłkarski Marsaxlokk FC.
• 1950 – Lecący z Bombaju do Londynu (z międzylądowaniami w Kairze i Genewie), należący do linii Air India Lockheed Constellation rozbił się o zbocze Mont Blanc, w wyniku czego zginęło wszystkich 48 osób na pokładzie.
• 1952:
  • Carlos Ibáñez del Campo został po raz drugi prezydentem Chile.
  • Dokonano oblotu szwedzkiego samolotu szturmowego Saab 32 Lansen.
  • Zlikwidowano sieć tramwajową w Dunkierce.
• 1954 – Premiera filmu science fiction Godzilla w reżyserii Ishirō Hondy.
• 1955 – Iran przystąpił do antykomunistycznego Paktu Bagdadzkiego.
• 1956 – W Wilnie uruchomiono komunikację trolejbusową.
• 1958 – Jorge Alessandri został prezydentem Chile.
• 1959 – W Izraelu odbyły się wybory do Knesetu.
• 1960 – Félix Houphouët-Boigny został pierwszym prezydentem Wybrzeża Kości Słoniowej.
• 1961 – Birmański dyplomata U Thant został sekretarzem generalnym ONZ, zastępując tragicznie zmarłego Daga Hammarskjölda
• 1964:
  • Eduardo Frei Montalva został prezydentem Chile.
  • Urzędujący prezydent USA Lyndon B. Johnson został wybrany na II kadencję.
• 1970:
  • Otwarto autostradę Wilno-Kowno.
  • Reprezentantka RFN Heide Rosendahl ustanowiła podczas Uniwersjady w Turynie rekord świata w skoku w dal (6,84 m).
  • Salvador Allende został prezydentem Chile.
• 1975 – Stacja telewizyjna ABC News rozpoczęła emisję programu Good Morning America.
• 1976 – Premiera horroru Carrie w reżyserii Briana de Palmy.
• 1978 – Dominika uzyskała niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
• 1979 – 5 członków partii komunistycznej zostało zamordowanych przez zwolenników skrajnej prawicy w masakrze w Greensboro w Karolinie Północnej.
• 1980 – Ukazał się album Super Trouper szwedzkiej grupy ABBA.
• 1982 – Kilkuset żołnierzy radzieckich i afgańskich zginęło w wyniku pożaru wywołanego wybuchem cysterny w tunelu Salang w Afganistanie.
• 1986:
  • Mikronezja uzyskała niepodległość (od USA).
  • Wybuchła afera Iran-Contras w którą zamieszany był prezydent Ronald Reagan.
• 1988 – Tamilscy najemnicy wylądowali na Malediwach z zamiarem obalenia rządu, czemu zapobiegła interwencja wojsk indyjskich.
• 1992 – Bill Clinton wygrał wybory prezydenckie w USA, pokonując ubiegającego się o reelekcję Georga H.W. Busha.
• 1994 – Całkowite zaćmienie Słońca widoczne nad Ameryką Południową, Atlantykiem i południową Afryką.
• 1996 – Petyr Stojanow zwyciężył w II turze wyborów prezydenckich w Bułgarii.
• 1999 – Andrius Kubilius został premierem Litwy.
• 2000 – W lesie koło Taraszczy pod Kijowem znaleziono pozbawione głowy ciało niezależnego dziennikarza Heorhija Gongadzego.
• 2002 – Premiera filmu fantasy Harry Potter i Komnata Tajemnic w reżyserii Chrisa Columbusa.
• 2004:
  • Ali Mohammed Ghedi został premierem Somalii.
  • Chalifa ibn Zajid Al Nahajjan został prezydentem Zjednoczonych Emiratów Arabskich.
  • Tajwan i Vanuatu nawiązały stosunki dyplomatyczne.
• 2006 – Otwarto pierwszy odcinek metra w wenezuelskim mieście Los Teques.
• 2007 – Prezydent Pakistanu gen. Pervez Musharraf ogłosił wprowadzenie stanu wyjątkowego, jednocześnie zawieszając konstytucję.
• 2009 – Prezydent Czech Václav Klaus podpisał Traktat lizboński.
• 2013 – Nad Mikronezją uformował się tajfun Haiyan, który w następnych dniach spowodował śmierć ponad 6300 osób (w większości na Filipinach).
• 2014 – W Nowym Jorku oficjalnie otwarto wieżowiec 1 World Trade Center.
• 2016 – 21 osób zginęło, a 65 zostało rannych w zderzeniu pociągów w Karaczi w Pakistanie.
• 2020:
  • Joe Biden wygrał wybory prezydenckie w USA, pokonując ubiegającego się o reelekcję Donalda Trumpa.
  • Rozpoczęła się interwencja zbrojna etiopskich wojsk rządowych w Tigraju.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy