16 listopada

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   534 – Została ogłoszona druga i ostateczna wersja Kodeksu Justyniana.
• 1272 – Edward I Długonogi został królem Anglii.
• 1364 – Władysław I Samoderżec został hospodarem Wołoszczyzny.
• 1414 – Rozpoczął się sobór w Konstancji kończący wielką schizmę zachodnią.
• 1485 – Hetman Jan Polak Karnkowski, posiłkujący z 3000 jazdy wyprawę hospodara mołdawskiego Stefana III Wielkiego przeciwko Turkom, odniósł zwycięstwo w bitwie nad jeziorem Katlabuga.
• 1492 – W okolicy Ensisheim w Alzacji spadł meteoryt kamienny o masie 127 kg.
• 1500 – Go-Kashiwabara został cesarzem Japonii.
• 1531 – W Deinikon podpisano układ pokojowy kończący II wojnę kappelską pomiędzy kantonami protestanckimi a katolickimi w Szwajcarii.
• 1532 – Hiszpański podbój Peru: pod Cajamarcą Hiszpanie pod wodzą Francisco Pizarro dokonali rzezi 4 tys. nieuzbrojonych Inków i wzięli do niewoli ich wodza Atahualpę.
• 1542 – Juan Rodríguez Cabrillo odkrył Zatokę Monterey w Kalifornii.
• 1632 – Wojna trzydziestoletnia: stoczono bitwę pod Lützen pomiędzy wojskami szwedzkimi a habsburskimi, w czasie której poległ król Szwecji Gustaw II Adolf. Na tron szwedzki wstąpiła jego córka Krystyna Waza.
• 1698 – W Karłowicach w Wojwodinie rozpoczęły się rokowania pokojowe, które doprowadziły do podpisania 26 stycznia następnego roku traktatu kończącego wojnę między Imperium Osmańskim a Ligą Świętą.
• 1700 – Podpisano porozumienie na mocy którego cesarz rzymski Leopold I Habsburg wyraził zgodę na koronowanie się elektora Brandenburgii Fryderyka III na króla Prus.
• 1756 – William Cavendish został premierem Wielkiej Brytanii.
• 1773 – Przyszły król Francji Karol X Burbon poślubił Marię Teresę Sabaudzką.
• 1776 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie o Fort Washington.
• 1797 – Fryderyk Wilhelm III został królem Prus.
• 1805 – III koalicja antyfrancuska: taktyczne zwycięstwo francuskie i strategiczne zwycięstwo rosyjskie w bitwie pod Schöngrabern.
• 1848 – W Londynie odbył się ostatni publiczny koncert Fryderyka Chopina.
• 1849 – Fiodor Dostojewski i inni członkowie Koła Pietraszewskiego zostali skazani na śmierć. Wyrok zmieniono tuż przed egzekucją 22 grudnia.
• 1850 – W Trieście odbyła się premiera opery Stiffelio Giuseppe Verdiego.
• 1852 – Brytyjski astronom John Russell Hind odkrył planetoidę Kalliope.
• 1855 – David Livingstone odkrył Wodospady Wiktorii na rzece Zambezi w Afryce.
• 1870 – Amadeusz I został królem Hiszpanii.
• 1888 – Założono klub piłkarski MTK Budapeszt.
• 1890 – Austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (301) Bavaria.
• 1893 – Założono klub piłkarski Sparta Praga.
• 1894 – Manuel Irigoyen Larrea został po raz trzeci premierem Peru.
• 1896 – Uruchomiono elektrownię wodną na Niagarze.
• 1898 – Austriacki ginekolog Ernst Wertheim jako pierwszy przeprowadził radykalną histerektomię z dojścia brzusznego u pacjentki z rakiem szyjki macicy.
• 1904:
  • Brytyjczyk John Ambrose Fleming złożył wniosek o opatentowanie lampy elektronowej.
  • Niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidy: Senta i Ortrud.
• 1907:
  • Brytyjski transatlantyk „Mauretania” wypłynął z Liverpoolu w swój dziewiczy rejs do Nowego Jorku.
  • Oklahoma jako 46. stan przystąpiła do Unii.
• 1908 – W ramach skrajnie prawicowej Akcji Francuskiej powstała organizacja młodzieżowa Kameloci Króla.
• 1909:
  • Powstała pierwsza na świecie (używająca sterowców) niemiecka linia lotnicza DELAG.
  • Założono holenderski klub piłkarski FC Eindhoven.
• 1914 – Utworzono Bank Rezerw Federalnych w Nowym Jorku.
• 1915 – I wojna światowa: Hermann Göring odniósł pierwsze ze swoich 22 zwycięstw powietrznych.
• 1917:
  • Amerykański astronom George Henry Peters odkrył planetoidę Washingtonia.
  • Georges Clemenceau został po raz drugi premierem Francji.
• 1918 – Proklamowano Republikę Węgierską.
• 1920 – Założono australijskie linie lotnicze Qantas.
• 1924 – Jüri Jaakson został prezydentem Estonii.
• 1930 – Założono Narodowosocjalistyczną Duńską Partię Robotniczą (DNSAP).
• 1933:
  • Amerykański pilot Jimmie Angel odkrył z powietrza najwyższy wodospad na świecie Salto del Angel w Wenezueli.
  • ZSRR i USA nawiązały stosunki dyplomatyczne.
• 1938:
  • Hiszpańska wojna domowa: decydujące strategiczne zwycięstwo sił nacjonalistycznych w bitwie nad Ebro (25 lipca-16 listopada).
  • Szwajcarski chemik Albert Hofmann dokonał syntezy LSD.
• 1939 – Al Capone został zwolniony przedterminowo z więzienia.
• 1940 – Front zachodni: w odwecie za zbombardowanie przez Niemców dwa dni wcześniej Coventry samoloty RAF dokonały nalotów bombowych na Hamburg, Bremę i Berlin.
• 1942 – Wojna na Pacyfiku: na Nowej Gwinei zwycięstwem aliantów zakończyły się walki na szlaku Kokoda i rozpoczęła się bitwa o Buna-Gona.
• 1943:
  • Amerykańskie samoloty zbombardowały niemiecką fabrykę ciężkiej wody w Rjukan w okupowanej Norwegii, powodując jedynie niewielkie uszkodzenia.
  • Kampania śródziemnomorska: zwycięstwo wojsk niemieckich w bitwie o Leros.
• 1944 – Front zachodni: alianckie lotnictwo przeprowadziło ciężkie naloty bombowe na miasta: Düren, Heinsberg i Jülich.
• 1945:
  • Powstała Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO).
  • Premiera amerykańskiego filmu Stracony weekend w reżyserii Billy’ego Wildera.
• 1952 – Nad Atolem Enewetak Amerykanie przeprowadzili próbny wybuch bomby atomowej Ivy King.
• 1956 – Zlikwidowano komunikację tramwajową w stolicy Szkocji Edynburgu.
• 1959 – 42 osoby zginęły w Zatoce Meksykańskiej w katastrofie należącego do National Airlines samolotu Douglas DC-7, lecącego z Tampy do Nowego Orleanu.
• 1962 – Premiera włoskiego filmu wojennego Cztery dni Neapolu w reżyserii Nanniego Loya.
• 1967 – W katastrofie samolotu Ił-18B pod Swierdłowskiem zginęło 130 osób.
• 1970:
  • Dokonano oblotu amerykańskiego samolotu pasażerskiego Lockheed L-1011 TriStar.
  • W wyniku wojskowego zamachu stanu władzę w Syrii przejął Hafiz al-Assad.
• 1972 – W Paryżu została przyjęta Konwencja o ochronie światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego.
• 1974 – Wysłano skierowaną do potencjalnych cywilizacji pozaziemskich tzw. Wiadomość Arecibo.
• 1979 – Otwarto pierwszą linię metra w Bukareszcie.
• 1980 – Francuski filozof marksistowski Louis Althusser udusił swoją żonę.
• 1981 – 99 osób zginęło w katastrofie samolotu Tu-154B w rosyjskim Norylsku.
• 1988:
  • Rada Najwyższa Estońskiej SRR uchwaliła deklarację suwerenności.
  • W pierwszych od ponad 10 lat wolnych wyborach parlamentarnych w Pakistanie zwyciężyła Pakistańska Partia Ludowa pod przywództwem Benazir Bhutto.
• 1989 – 8 osób (w tym 6 księży jezuitów) zostało zamordowanych na Uniwersytecie Środkowoamerykańskim w stolicy Salwadoru San Salvador przez wojskowy szwadron śmierci.
• 1991 – W Chinach rozpoczęły się I Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej Kobiet.
• 1994 – Emomali Rahmon został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Tadżykistanu.
• 1996:
  • Agent CIA Harold James Nicholson został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Rosji.
  • Matka Teresa z Kalkuty otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Stanów Zjednoczonych.
  • W zamachu bombowym na budynek zamieszkany przez rodziny rosyjskich strażników granicznych w Kaspijsku w Dagestanie zginęło 67 osób.
• 2000 – Bill Clinton jako pierwszy prezydent USA przybył z wizytą do Wietnamu.
• 2003:
  • W Dar es Salaam zawarto porozumienie pokojowe pomiędzy rządem Burundi a rebelianckim ugrupowaniem CNDD-FDD.
  • W Porto otwarto Stadion Smoka.
• 2004:
  • Bezzałogowa eksperymentalna maszyna amerykańska X-43 ustanowiła rekord prędkości dla samolotów, osiągając 9,6 macha (11,3 tys. km/h).
  • Wojna w Iraku: wojska amerykańskie zdobyły Faludżę.
• 2007:
  • Muhammad Mian Soomro został premierem Pakistanu.
  • Uruchomiono ponownie po odbudowaniu jeden z pierwszych komputerów w historii – brytyjski Colossus.
• 2010 – Ogłoszono zaręczyny księcia Williama i Catherine Middleton.
• 2011:
  • Gordon Darcy Lilo został premierem Wysp Salomona.
  • We Włoszech zaprzysiężono rząd Mario Montiego.
• 2012 – Izba apelacyjna Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii w Hadze uniewinniła od wszystkich punktów oskarżenia chorwackiego generała Ante Gotovinę, skazanego w pierwszej instancji na 24 lata więzienia.
• 2013 – Abdullah Jamin wygrał wybory prezydenckie na Malediwach, pokonując w II turze byłego prezydenta Mohameda Nasheeda.
• 2014 – Klaus Iohannis wygrał wybory prezydenckie w Rumunii, pokonując w II turze premiera Victora Pontę.
• 2018:
  • Na wysokości Półwyspu Valdés w Patagonii zlokalizowano wrak argentyńskiego okrętu podwodnego ARA „San Juan”, który zatonął rok wcześniej z 44 członkami załogi na pokładzie.
  • Na zakończonej w Wersalu 26. Generalnej Konferencji Miar przyjęto rezolucję w sprawie redefinicji (od 20 maja 2019) czterech jednostek podstawowych układu SI: kilograma, kelwina, ampera i mola.

Zdarzenia astronomiczne i eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy