26 listopada

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•     43 p.n.e. – Oktawian August, Marek Antoniusz i Marek Emiliusz Lepidus zawiązali II triumwirat.
•   579 – Pelagiusz II został papieżem.
• 1161 – Rozpoczęła się bitwa pod Caishi podczas inwazji wojsk dynastii Jin na terytorium południowej dynastii Song w Chinach.
• 1335 – Podczas zjazdu w Wyszehradzie sąd arbitrażowy władców Czech i Węgier nakazał zakonowi krzyżackiemu zwrócić Polsce Kujawy i ziemię dobrzyńską, natomiast Pomorze Gdańskie i ziemia chełmińska miały pozostać w składzie państwa zakonnego jako wieczysta jałmużna.
• 1346 – Karol IV Luksemburski został koronowany w katedrze w Bonn na antykróla Niemiec.
• 1476 – Wład Palownik pokonał, przy wsparciu wojsk węgierskich i mołdawskich, hospodara wołoskiego Basaraba III Starego i zajął jego miejsce.
• 1504 – Filip I Piękny został królem Kastylii.
• 1580 – We Francji zawarto pokój między katolikami a hugenotami.
• 1742 – Utworzono patriarchat Cylicji Kościoła katolickiego obrządku ormiańskiego z siedzibą w Bejrucie.
• 1751 – Adolf Fryderyk został koronowany na króla Szwecji.
• 1764 – We Francji zlikwidowano zakon jezuitów.
• 1769 – Cesarzowa Rosji Katarzyna II Wielka ustanowiła Order Świętego Jerzego.
• 1778 – James Cook odkrył wyspę Maui w archipelagu Hawajów.
• 1784 – Powstała Prefektura Apostolska Stanów Zjednoczonych Ameryki ze stolicą w Baltimore. Była to pierwsza jednostka administracyjna Kościoła katolickiego w tym kraju, wcześniej tereny prefektury podlegały diecezji Quebec w Kanadzie.
• 1796 – Nowy cesarz Rosji Paweł I Romanow wypuścił z niewoli Tadeusza Kościuszkę.
• 1801 – Angielski chemik Charles Hatchett odkrył pierwiastek chemiczny niob.
• 1809 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: zwycięstwo wojsk francuskich nad hiszpańskimi w bitwie pod Alba de Tormes.
• 1812 – Inwazja Napoleona na Rosję: rozpoczęła się bitwa nad Berezyną.
• 1839 – José Travassos Valdez został premierem Portugalii.
• 1842 – W stanie Indiana założono Uniwersytet w Notre Dame.
• 1847 – W Paryżu odbyła się premiera opery Jerusalem Giuseppe Verdiego.
• 1861 – Przyjęto flagę Kolumbii.
• 1865 – Wojna Chile i Peru z Hiszpanią: zwycięstwo Chilijczyków w bitwie morskiej pod Papudo.
• 1867 – Ștefan Golescu został premierem Rumunii.
• 1894 – Ostatni car Rosji Mikołaj II Romanow poślubił Aleksandrę Fiodorowną.
• 1895 – Papież Leon XIII przywrócił katolicki koptyjski patriarchat aleksandryjski w Egipcie.
• 1901 – Zwodowano brytyjski statek pasażerski „Merion”.
• 1906 – Wszedł do służby amerykański statek pasażerski „Californian”, znany z nieudzielenia pomocy tonącemu „Titanicowi”.
• 1907 – Zwodowano francuski niszczyciel „Cognée”.
• 1912 – Na wyposażenie armii brytyjskiej wszedł karabin maszynowy Vickers.
• 1914 – Eksplozja amunicji na pancerniku HMS „Bulwark”(inne języki) w angielskim porcie Sheerness spowodowała śmierć 738 z 750 członków załogi.
• 1916 – Szwedzki astronom Walter Gyllenberg odkrył planetoidę (846) Lipperta.
• 1918:
  • Wielkie Zgromadzenie Serbskie uchwaliło w Podgoricy przyłączenie Czarnogóry do Serbii.
  • Wielkie Zgromadzenie Narodowe podjęło decyzje o detronizacji króla Czarnogóry Mikołaja I Petrowić-Niegosza oraz połączeniu kraju z Serbią.
• 1920 – W trzęsieniu ziemi o sile 6,2 stopnia w skali Richtera z epicentrum koło miasta Tepelena w południowej Albanii zginęło ok. 200 osób.
• 1922 – Howard Carter i lord Carnarvon weszli do wnętrza odkrytego 4 listopada grobowca Tutanchamona.
• 1923 – Dolores w Urugwaju uzyskało prawa miejskie.
• 1924 – Proklamowano Mongolską Republikę Ludową.
• 1933 – Camille Chautemps został po raz drugi premierem Francji.
• 1934 – W Nowosybirsku uruchomiono komunikację tramwajową.
• 1937 – Uzbrojony szaleniec Josef Thomas wtargnął z zamiarem zastrzelenia Adolfa Hitlera do starej Kancelarii Rzeszy, gdzie został obezwładniony i przekazany Gestapo.
• 1939:
  • Doszło do tzw. incydentu w Mainila, polegającego na ostrzelaniu przez artylerię Armii Czerwonej rosyjskiej wsi leżącej niedaleko wspólnej granicy. Sowieci obciążyli tym Finów, zyskując casus belli do rozpoczęcia wojny zimowej.
  • Na wysokości Newcastle upon Tyne zatonął transatlantyk „Piłsudski”.
• 1940 – W więzieniu w Jilavie, w odwecie za zamordowanie 2 lata wcześniej ich ówczesnego przywódcy Corneliu Zelei Codreanu, członkowie rumuńskiej Żelaznej Gwardii dokonali masakry 64 więźniów politycznych.
• 1941:
  • Sekretarz stanu Cordell Hull przekazał japońskiemu ambasadorowi notę dyplomatyczną w formie ultimatum, będącą ostatnim elementem amerykańskich sankcji wobec Japonii.
  • Z zatoki Hitokappu na wyspie Etorofuto (obecnie Iturup) na Kurylach w rejs w kierunku Hawajów wypłynęła eskadra sześciu japońskich lotniskowców, której celem było przeprowadzenie ataku na bazę amerykańskiej marynarki wojennej w Pearl Harbor.
• 1942:
  • Na ulicach australijskiego Brisbane rozpoczęły się dwudniowe bitwa o Brisbane starcia między żołnierzami australijskimi i amerykańskimi.
  • Premiera melodramatu Casablanca w reżyserii Michaela Curtiza.
  • W Bihaciu w Bośni z inicjatywy komunistów powstała Antyfaszystowska Rada Wyzwolenia Narodowego Jugosławii (AVNOJ).
  • W nocy z 25 na 26 listopada greccy partyzanci i brytyjscy komandosi wysadzili wiadukt kolejowy w Gorgopotamos.
• 1943:
  • Armia Czerwona przejęła kontrolę nad Homel na Białorusi.
  • Kampania śródziemnomorska: brytyjski statek transportowy HMT „Rohna”(inne języki) został zatopiony niemieckim kierowanym pociskiem rakietowym powietrze-woda Henschel Hs 293, w wyniku czego zginęło 1015 alianckich żołnierzy.
  • Wojna na Pacyfiku: zwycięstwo US Navy w bitwie koło Przylądka św. Jerzego.
  • Zakończyła się konferencja kairska.
• 1948 – Sun Fo został premierem Republiki Chińskiej.
• 1949 – Indie przyjęły republikańską konstytucję, która weszła w życie 26 stycznia 1950 roku.
• 1953 – Premiera amerykańskiego musicalu filmowego Pocałuj mnie, Kasiu w reżyserii George’a Sidneya.
• 1955 – W setną rocznicę śmierci poety w Nowogródku ponownie otwarto Muzeum Adama Mickiewicza.
• 1956 – Podczas XVI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Melbourne Janusz Sidło zdobył srebrny medal w konkursie rzutu oszczepem.
• 1964 – Rozpoczęła nadawanie pierwsza stacja telewizyjna w Pakistanie.
• 1966 – We Francji uruchomiono pierwszą na świecie elektrownię pływową.
• 1968:
  • Konwencja przyjęta na wniosek Polski przez Zgromadzenie Ogólne ONZ wykluczyła przedawnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości.
  • Premiera samochodu osobowego Audi 100.
• 1970 – Papież Paweł VI przybył z wizytą do Teheranu.
• 1972 – Premiera samochodu sportowego Fiat X1/9.
• 1973 – Mauretania została członkiem Ligi Państw Arabskich.
• 1976:
  • 72 osoby zginęły w katastrofie samolotu Tu-104B pod Moskwą.
  • Ukazał się debiutancki singiel brytyjskiego zespołu Sex Pistols Anarchy in the U.K.
• 1977 – W Marsylii uruchomiono pierwszą linię metra.
• 1979 – 156 osób zginęło w katastrofie pakistańskiego Boeinga 707 w Arabii Saudyjskiej.
• 1983 – Z sejfów w Porcie lotniczym Londyn-Heathrow zrabowano 26 mln funtów w złocie.
• 1986:
  • Premiera filmu Wybrzeże moskitów w reżyserii Petera Weira.
  • Wojna iracko-irańska: irański pocisk scud spadł na jedną z dzielnic Bagdadu, zabijając 103 osoby.
• 1988 – Krótki film o zabijaniu w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego zdobył podczas gali w Berlinie Europejską Nagrodę Filmową.
• 1989:
  • Ostatnie wietnamskie oddziały wojskowe opuściły Kambodżę.
  • Prezydent Komorów Ahmed Abdallah zginął w zamachu w stolicy kraju Moroni.
  • Założono Bułgarską Partię Socjaldemokratyczną.
• 1990 – Po 41 latach reaktywowano Szanghajską Giełdę Papierów Wartościowych.
• 1991:
  • Na amerykańskim poligonie atomowym w Nevadzie przeprowadzono ostatni brytyjski próbny wybuch jądrowy.
  • Ukazał się album Dangerous Michaela Jacksona.
• 1994:
  • Na swym szóstym konsystorzu papież Jan Paweł II mianował 30 nowych kardynałów.
  • Miał miejsce nieudany szturm Groznego, który przeprowadziły siły antydudajewowskiej opozycji przy nieoficjalnym wsparciu jednostek armii rosyjskiej.
  • Została uchwalona konstytucja Abchazji.
• 1995 – Eduard Szewardnadze został prezydentem Gruzji.
• 1998:
  • 209 osób zginęło w zderzeniu pociągów w indyjskim stanie Pendżab.
  • Tony Blair jako pierwszy premier Wielkiej Brytanii wygłosił przemówienie w parlamencie irlandzkim.
• 2000 – Papież Jan Paweł II promulgował Konstytucję Watykanu.
• 2001 – Została założona norweskojęzyczna Wikipedia.
• 2003 – Odbył się ostatni lot Concorde’a.
• 2006 – Rafael Correa zwyciężył w II turze wyborów prezydenckich w Ekwadorze.
• 2007 – Południowokoreańskie miasto Yeosu zostało wybrane na organizatora Expo 2012. O organizację ubiegały się także marokański Tanger i Wrocław.
• 2008 – Blisko 200 osób zginęło, a kilkaset zostało rannych w zamachu terrorystycznym w indyjskim Mumbaju (26-29 listopada).
• 2010 – Rosyjska Duma Państwowa przyjęła uchwałę potępiającą zbrodnię katyńską.
• 2011 – Wojna w Pakistanie: śmigłowce NATO omyłkowo dokonały nalotu na dwa wojskowe posterunki w Agencji Mohmand w miejscowości Salala przy granicy z Afganistanem, w wyniku czego zginęło 24 pakistańskich żołnierzy.
• 2012 – 14 osób zginęło, a 7 zostało rannych w pożarze fabryki zatrudniającej osoby niepełnosprawne w niemieckim Titisee-Neustadt.
• 2015 – António Costa został premierem Portugalii.
• 2018 – Prezydent Petro Poroszenko wydał dekret wprowadzający stan wojenny na Ukrainie na okres 60 dni.
• 2019 – 51 osób zginęło, a ok. 900 zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi w Albanii.
• 2021 – W tureckim Izmirze otwarto stadion piłkarski Alsancak Mustafa Denizli Stadyumu.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy