30 listopada

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

• 1016 – Został zamordowany, prawdopodobnie na polecenie okupującego północną Anglię króla Danii Knuta Wielkiego, król Anglii Edmund II.
• 1215 – Odbyło się ostatnie posiedzenie soboru laterańskiego IV.
• 1406 – Kardynał Angelo Correr został wybrany na papieża i przyjął imię Grzegorz XII.
• 1481 – Decydujące zwycięstwo najeźdźców kastylijskich nad tubylcami w bitwie pod Arucas na wyspie Gran Canaria.
• 1609 – Galileusz rozpoczął obserwację teleskopową Księżyca oraz szkicowanie jego powierzchni.
• 1612 – Zwycięstwo floty angielskiej nad portugalską w bitwie pod Suvali (Indie).
• 1700 – III wojna północna: zwycięstwo wojsk szwedzkich nad rosyjskimi w bitwie pod Narwą.
• 1718 – Król Szwecji Karol XII zginął podczas oblężenia norweskiej twierdzy Fredrikhald.
• 1734 – Wojna o sukcesję polską: kapitulacja austriackiego garnizonu w Kapui.
• 1755 – Włoch Luigi Centurione został przełożonym generalnym Towarzystwa Jezusowego.
• 1776 – Konsekrowano kościół niemiecki w Bratysławie, znany obecnie jako Wielki Kościół Ewangelicki.
• 1782 – Dyplomaci brytyjscy i amerykańscy podpisali w Paryżu preliminaria pokojowe kończące wojnę o niepodległość Stanów Zjednoczonych.
• 1786 – Wielki książę Toskanii Leopold II Habsburg, wprowadzając w życie reformę prawa karnego (kodeks karny dla Toskanii – Leopoldina), zniósł jako pierwszy karę śmierci oraz wszelkie kary cielesne i hańbiące.
• 1793 – I koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk pruskich nad francuskimi w trzydniowej bitwie pod Kaiserslautern.
• 1803:
  • Hiszpanie oficjalnie przekazali Luizjanę Francuzom.
  • Rewolucja haitańska: skapitulowali ostatni żołnierze francuskiego korpusu ekspedycyjnego na San Domingo.
• 1807 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: wojska francuskie pod wodzą generała Jeana Andoche’a Junota zajęły Lizbonę.
• 1808 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: polski 3. szwadron Szwoleżerów Gwardii przeprowadził zwycięską szarżę w czasie bitwy pod Somosierrą.
• 1822 – Wojna o niepodległość Grecji: oddziały greckie zdobyły twierdzę Nauplion.
• 1829 – Otwarto Pierwszy Kanał Wellandzki omijający wodospad Niagara.
• 1848 – W Neapolu odbyła się premiera włoskiej wersji opery Poliuto z muzyką Gaetano Donizettiego i librettem Salvatore Cammarano.
• 1853 – Wojna krymska: flota rosyjska zniszczyła flotę turecką w bitwie pod Synopą.
• 1863 – Kamehameha V został królem Hawajów.
• 1864 – Wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Franklin.
• 1872 – W Glasgow odbył się pierwszy oficjalny mecz między reprezentacjami narodowymi, w którym Szkocja zremisowała bezbramkowo z Anglią.
• 1883 – Luis Bográn został prezydentem Hondurasu.
• 1891 – Ponciano Leiva został po raz drugi prezydentem Hondurasu.
• 1894 – Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (395) Delia.
• 1895 – Manuel Antonio Barinaga został po raz drugi premierem Peru.
• 1906 – Segismundo Moret został po raz drugi premierem Hiszpanii.
• 1908 – 154 górników zginęło w wyniku eksplozji w kopalni węgla kamiennego w mieście Marianna w Pensylwanii.
• 1910 – W Santiago de Chile założono klub piłkarski Audax Italiano.
• 1911 – Prezydent Meksyku Francisco Madero, jako pierwsza głowa państwa na świecie, odbył lot samolotem.
• 1912:
  • Arcybiskup Santo Domingo Adolfo Alejandro Nouel został tymczasowym prezydentem Dominikany.
  • Papież Pius X ustanowił metropolię Edmonton w Kanadzie.
• 1917 – Dokonano oblotu brytyjskiego bombowca Vickers Vimy.
• 1918 – Rada Narodowa Pruskich Litwinów przyjęła Akt Tylżycki, oznajmiający o przyłączeniu północnej części Prus Wschodnich do Litwy.
• 1919 – Założono Łotewski Teatr Narodowy w Rydze.
• 1920 – Liberato Pinto został premierem Portugalii.
• 1923 – W Niemczech utworzono pierwszy rząd Wilhelma Marxa.
• 1935 – Konstantinos Demertzis został premierem Grecji.
• 1936 – W Londynie doszczętnie spłonął Kryształowy Pałac.
• 1938:
  • Emil Hácha został wybrany na urząd prezydenta Czechosłowacji.
  • Podczas transportu do więzienia w Jilavie żandarmi udusili przywódcę rumuńskiej nacjonalistycznej Żelaznej Gwardii Corneliu Zeleę Codreanu i jego 13 współtowarzyszy, a ich ciała zakopali w lesie. Dokładnie 2 lata później, po abdykacji króla Karola II, przejęciu władzy przez armię i Legion oraz proklamowaniu (14 września 1940) Rumunii Narodowym Państwem Legionowym, odbył się Bukareszcie ich uroczysty pogrzeb.
• 1939:
  • W Brazylii utworzono Park Narodowy Serra dos Órgãos.
  • ZSRR dokonał inwazji na Finlandię, co rozpoczęło tzw. wojnę zimową.
• 1940 – W wyniku niemieckiego nalotu bombowego na Southampton zginęło 137 osób.
• 1941:
  • Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Uchodźstwie gen. Władysław Sikorski przyleciał do Kujbyszewa (Samary) na inspekcję formujących się tam polskich oddziałów.
  • Premiera amerykańskiej komedii romantycznej Dwulicowa kobieta w reżyserii George’a Cukora.
  • W lesie koło stacji kolejowej Rumbula rozpoczęła się masakra ok. 25 tys. Żydów, dokonana przez Niemców i ich łotewskich kolaborantów.
• 1942:
  • II wojna światowa w Afryce: wojska Wolnej Francji zdobyły Reunion, kontrolowany do tej pory przez rząd Vichy.
  • Samolot z gen. Władysławem Sikorskim na pokładzie został zmuszony do awaryjnego lądowania w kanadyjskim Montrealu.
  • Wojna na Pacyfiku: okręty japońskie i amerykańskie stoczyły bitwę pod Tassafarongą.
  • W III Rzeszy, w ramach programu eliminacyjnego Akcja T4, nakazano szpitalom psychiatrycznym głodzenie pacjentów.
• 1945:
  • Po 7 latach przerwy w Austrii ponownie wszedł do obiegu szyling zastępując reichsmarkę.
  • W Hamburgu wykonano wyroki śmierci na kapitanie, drugim oficerze i oficerze medycznym niemieckiego okrętu podwodnego U-852, skazanych za zamordowanie 13 marca 1944 roku 31 rozbitków ze storpedowanego wcześniej na południowym Atlantyku greckiego statku „Peleus”.
• 1947:
  • Około 75 Żydów zginęło, a kilkuset zostało rannych w pogromie w syryjskim Aleppo.
  • Wybuchła wojna domowa w Mandacie Palestyny.
• 1950 – Premiera samochodu osobowego Renault Frégate.
• 1954:
  • Johannes Gerhardus Strijdom został premierem Związku Południowej Afryki.
  • W miejscowości Oak Grove koło miasta Sylacauga w amerykańskim stanie Alabama 31-letnia Ann Hodges została trafiona meteorytem, który przebił dach jej domu.
• 1955 – Została przyjęta flaga Wietnamu.
• 1957 – Sześcioro dzieci zginęło w wyniku zamachu na odwiedzającego szkołę podstawową w Dżakarcie prezydenta Indonezji Sukarno.
• 1960 – Z linii montażowej zjechał ostatni egzemplarz samochodu należącej do koncernu Chrysler luksusowej marki DeSoto.
• 1962 – Birmański polityk U Thant został wybrany na sekretarza generalnego ONZ.
• 1963 – Prezydent abp Makarios III przedstawił trzynaście propozycji zmian w konstytucji Cypru.
• 1964 – Wystrzelono radziecką sondę marsjańską Zond 2.
• 1966 – Barbados uzyskał niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
• 1967 – Jemen Południowy uzyskał niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
• 1970 – Podczas swej 9. podróży apostolskiej papież Paweł VI zatrzymał się na kilka godzin na Samoa Amerykańskim, a następnie przybył do Australii.
• 1971 – Iran zaanektował należące do ZEA wysepki Abu Musa, Wielki Tunb i Mały Tunb w Zatoce Perskiej. W trakcie operacji zginęło 3 irańskich żołnierzy oraz 4 emirackich policjantów.
• 1972 – Paweł VI opublikował konstytucję apostolską Sacram Unctionem Infirmorum o namaszczeniu chorych.
• 1975 – Dahomej zmienił nazwę na Benin.
• 1979 – Ukazał się album The Wall zespołu Pink Floyd.
• 1980 – Papież Jan Paweł II ogłosił encyklikę Dives in misericordia.
• 1982 – Ukazał się drugi solowy album Michaela Jacksona Thriller, najlepiej sprzedający się album wszech czasów.
• 1983 – Mohammed Karim Lamrani został po raz drugi premierem Maroka.
• 1986 – Dokonano oblotu holenderskiego samolotu pasażerskiego Fokker 100.
• 1989 – Prezes zarządu Deutsche Bank Alfred Herrhausen zginął w zamachu bombowym w Bad Homburg w Hesji, przeprowadzonym przez Frakcję Czerwonej Armii.
• 1990:
  • W Japonii zadebiutowała konsola Super Nintendo.
  • Została uchwalona konstytucja Mozambiku.
• 1993:
  • Premiera dramatu wojennego Lista Schindlera w reżyserii Stevena Spielberga.
  • Uroczysko Kuropaty otrzymało status historyczno-kulturowego dziedzictwa Białorusi.
• 1994 – W Nowym Jorku został pięciokrotnie postrzelony i obrabowany amerykański raper Tupac Shakur.
• 1996 – Ukazała się pierwsza część gry komputerowej Diablo.
• 1999:
  • Poprzez połączenie firm Exxon i Mobil powstał największy na świecie koncern paliwowy ExxonMobil.
  • Powstał wielonarodowy koncern przemysłu zbrojeniowego i lotniczego BAE Systems.
  • W Seattle doszło do masowych demonstracji przeciwko szczytowi Światowej Organizacji Handlu, które to demonstracje stały się symbolicznym początkiem ruchu alterglobalistycznego.
• 2000 – Rozpoczęła się misja STS-97 wahadłowca Endeavour.
• 2001 – W Renton w stanie Waszyngton został aresztowany Gary Ridgway, seryjny morderca kilkudziesięciu prostytutek, znany jako „morderca znad Green River”.
• 2002 – Prochy Aleksandra Dumasa ojca przeniesiono do Panteonu w Paryżu.
• 2004 – 25 osób zginęło, a 142 zostały ranne w wyniku katastrofy indonezyjskiego samolotu McDonnell Douglas MD-80 podczas międzylądowania w mieście Surakarta na wyspie Jawa.
• 2005 – Urzędujący od 1967 roku (najdłużej w Afryce) prezydent Gabonu Omar Bongo został wybrany na kolejną kadencję.
• 2006 – Około 300 osób zginęło po zejściu lawiny błotnej ze zbocza wulkanu Mayon na filipińskiej wyspie Luzon.
• 2007:
  • 57 osób zginęło w katastrofie samolotu McDonnell Douglas MD-83 pod Ispartą w Turcji.
  • Papież Benedykt XVI wydał swą drugą encyklikę Spe salvi.
• 2008 – W Rumunii odbyły się wybory parlamentarne.
• 2011:
  • Dżabir Mubarak al-Hamad as-Sabah został mianowany na stanowisko premiera Kuwejtu.
  • W Mińsku zakończył się proces domniemanych sprawców zamachu w mińskim metrze, w którym Dzmitryj Kanawałau i Uładzisłau Kawalou zostali skazani na karę śmierci przez rozstrzelanie.
• 2012 – 32 osoby (w tym 26 na ziemi) zginęło w katastrofie samolotu transportowego Ił-76 w stolicy Konga Brazzaville.
• 2014 – Sprawujący poprzednio urząd prezydenta w latach 2005-10 Tabaré Vázquez wygrał ponownie wybory prezydenckie w Urugwaju.
• 2017 – Katrín Jakobsdóttir objęła urząd premiera Islandii.
• 2021:
  • Barbados przestał być monarchią i został republiką parlamentarną. Dotychczasowa gubernator generalna Sandra Mason została zaprzysiężona na pierwszego prezydenta kraju.
  • Magdalena Andersson objęła urząd premiera Szwecji.
• 2022 – Polska przegrała z Argentyną 0:2 w swym trzecim meczu grupowym podczas rozgrywanych w Katarze 22. Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej i awansowała do ⅛ finału.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy