Apirilaren 4

Euskal Herria

• 1937 – Otxandio tropa frankisten eskuetan erori zen. Martxoaren 31n hasi zuten erasoa, Emilio Mola jeneralaren aginduz.
• 1940 – Zuberoako mugan zegoen Gurseko kontzentrazio-esparrura lehen euskal hiritarrak iritsi ziren.
• 2008 – Trantsizioaz gero lehen aldiz, Bilboko udaletxean Espainiako bandera ezarri zuten EAEko Auzitegi Nagusiaren aginduz.

Mundua

• 2023 – Finlandia NATOko kide bihurtu zen.

Euskal Herria

• 1993 –
  • Martxoaren 26an Iruñean hasitako 8. Korrikari amaiera eman zitzaion Bilbon.
  • 1993ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan Manolo Arozenak bere laugarren txapela jantzi zuen.
• 2003 – 13. Korrikari hasiera eman zitzaion Maulen, apirilaren 13an Iruñean amaitu zelarik.
• 2009 – Oihane Pereak 2009ko Arabako Bertsolari Txapelketa irabazi zuen.
• 2011 – Manex Agirrek 2011ko Arabako Bertsolari Txapelketa irabazi zuen.

Mundua

• 1953 – Bienvenido, Mister Marshall filma estreinatu zen, Luis García Berlangak zuzendu eta José Isbert, Manolo Morán, Lolita Sevilla, Alberto Romea, Elvira Quintillá, Luis Pérez de León, Félix Fernández, Fernando Aguirre, Joaquín Roa, Nicolás D. Perchicot, José Franco eta Rafael Alonso aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1984 – Los santos inocentes filma estreinatu zen, Mario Camusek zuzendu eta Alfredo Landa, Francisco Rabal, Terele Pávez, Agustín González eta Juan Diego aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2001 – Bridget Jones's Diary filma estreinatu zen, Sharon Maguirek zuzendu eta Renée Zellweger, Hugh Grant eta Colin Firth aktoreek antzeztu zutelarik.

Euskal Herria

Mundua

Euskal Herria

• 1992ko Nafarroako Foru Erkidegoko Sarian Julian Gorospe bizkaitarra izan zen garailea, Lizarrako helmugan Jean-François Bernard taldekide frantziarraren eskutik helduta iritisi zelarik.
• 2010 – Xala eta Aitorrek 2010eko Binakako Txapelketa irabazi zuten.

Mundua

• 1987ko Bost Nazioen Txapelketa: Frantziak partida guztiak irabazi eta Slam Nagusia eskuratu zuen.

Euskal Herria

• 1685 – Miguel Antonio Zuaznabar, gipuzkoar militar eta politikaria (h. 1750).
• 1873 – Isidoro Uribesalgo, gipuzkoar eskultorea (h. 1928).
• 1881 – Anbrosio Zatarain Goia, gipuzkoar lur-jabe eta mediku euskaltzalea (h. 1966).
• 1893 – Isidoro Fagoaga, nafar opera-abeslaria eta idazlea (h. 1976).
• 1898 – Antonio Juantegi, euskal herritar futbolaria (h. 1966).
• 1907 – Paul Gadenne, Euskal Herriarekin lotura izan zuen frantziar idazlea, Armentièresen (h. 1956).
• 1914 – Agustín Viela, nafar klaretar fraidea (h. 1936).
• 1923 – Ignacio Orbaizeta, euskal txirrindularia eta enpresaburua (h. 2011).
• 1924 –
  • Antonio Beristain, espainiar kriminologo eta katedraduna eta Kriminologiaren Euskal Institutuaren sortzailea, Medina de Riosecon (h. 2009).
  • Junes Casenave, zuberoar idazlea, trajeria askoren egilea (h. 2018).
• 1925 – Mary Begoña, euskal aktorea (h. 2020).
• 1935 - Jon Gisasola, Begoñes VII.a, bizkaitar palaria (h. 2000).
• 1940 – Juan Maria Uribezubia, bizkaitar txirrindularia (h. 2018).
• 1943 – Emiliano Fernández de Pinedo, bizkaitar historialaria.
• 1951 – Begoña Ameztoi, gipuzkoar idazle eta margolaria.
• 1955 – Odón Elorza, gipuzkoar politikaria, Donostiako Alkate ohia.
• 1960 –
  • Eva Argiñano, gipuzkoar sukaldaria eta telebista aurkezlea.
  • Yolanda Barcina, Iruñeko alkate ohia eta Nafarroako Gobernuko lehendakari ohia, Burgosen.
  • Jose Ignacio Garmendia, gipuzkoar futbolari ohia, Eibar Kirol Elkarteko atezaina 17 denboralditan.
• 1966 – Andoni Alonso, arabar filosofoa eta unibertsitateko irakaslea.
• 1967 – Daniel Muxika, gipuzkoar idazlea.
• 1968 – Iñigo Larrinaga, bizkaitar aktorea.
• 1969 –
  • Cristina Castro, euskal atleta ohia, distantzia motzetan aditua.
  • Aintzane Galardi, gipuzkoar idazlea.
• 1970 – Iñigo Cabo, bizkaitar margolaria.
• 1971 – Onintze Salazar, bizkaitar fisikaria, Euskalmeteko meteorologoa eta telebista-aurkezlea.
• 1972 – Fernando Urain, gipuzkoar musikaria eta zuzendaria.
• 1977 – Itziar Gurrutxaga, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1985 – Nuria Zufia, nafar futbolari ohia.
• 1986 – Maria Asurmendi, nafar sasibaloi jokalaria.
• 1991 – Egoitz Magdaleno, bizkaitar futbolaria.
• 1993 – Kevin Calle, arabar futbolaria.
• 1995 – Ane Iriarte, gipuzkoar txirrindularia.

Mundua

• 186 – Karakala, erromatar enperadorea (h. 217).
• 1732 – Jean-Honoré Fragonard, frantziar margolaria (h. 1806).
• 1758 –
  • John Hoppner, ingeles margolaria (h. 1810).
  • Pierre-Paul Prud'hon, frantziar margolaria (h. 1823).
• 1773 – Étienne Maurice Gérard, Frantziako lehen ministroa (h. 1852).
• 1775 – Ana Perichon, frantziar-argentinar aristokrata (h. 1847).
• 1780 – Edward Hicks, estatubatuar folklore margolaria (h. 1849).
• 1785 – Bettina von Arnim, alemaniar idazlea (h. 1859).
• 1802 – Dorothea Dix, gaixotasun mentalak zituzten pertsona etxegabeen alde egin zuen estatubatuar aktibista (h. 1887).
• 1805 – Prosper Guéranger, Frantziako beneditar lekaidea eta Solesmesko abadiaren sortzailea (h. 1875).
• 1808 – Manuel Isidoro Belzu, Boliviako presidentea (h. 1865).
• 1809 – Benjamin Peirce, estatubatuar matematikari eta astronomoa (h. 1880).
• 1818 – Thomas Mayne Reid, irlando-estatubatuar idazle eta militarra (h. 1883).
• 1819 – Maria II.a Portugalgoa, Portugalgo erregina (h. 1853).
• 1826 – Zénobe Gramme, belgikar fisikaria (h. 1901).
• 1843 – János Richter, hungariar orkestra-zuzendaria (h. 1916).
• 1846 – Lautréamonteko kondea, frantziar poeta (h. 1870).
• 1858 – Remy de Gourmont, frantziar olerkari sinbolista, eleberrigile eta literatur kritikaria (h. 1915).
• 1864 – Futabatei Shimei, japoniar idazle eta literatura-kritikaria (h. 1909).
• 1876 – Maurice de Vlaminck, frantziar margolari eta idazlea (h. 1958).
• 1883 – Andrei Bubnov, errusiar militante boltxebikea (h. 1938).
• 1884 – Isoroku Yamamoto, japoniar militarra (h. 1943).
• 1891 – Agustina González López, la Zapatera, espainiar idazle, pentsalari, pintore abangoardista eta politikaria (h. 1936).
• 1892 –
  • Karl Wilhelm Reinmuth, alemaniar astronomoa (h. 1979).
  • Edith Södergran, suediar hiztuneko finlandiar poeta, XX. mendeko eskandinabiar poeta nagusienetakoa (h. 1923).
• 1893 – Dick McKee, Irlandako Independentzia Gerran irlandar mugimengu errepublikarreko buruzagi nabarmenetakoa (h. 1920).
• 1897 – Pierre Fresnay, frantziar antzezlea (h. 1975).
• 1903 – José María Acuña López, galiziar eskultorea (h. 1991).
• 1904 –
  • Herminia Fariña Cobián, galiziar idazle, poeta eta antzerkigilea (h. 1966).
  • Sofia Polo Giménez, espainiar maistra errepublikanoa (h. 1936).
  • Jean Tortel, frantziar poeta (h. 1993).
• 1905 –
  • Joaquín Argamasilla, espainiar noblea, objektu opakuen bidez ikusteko ustezko gaitasun bat alegatzeagatik ezaguna (h. 1987).
  • Shojiro Sugimura, japoniar futbolaria (h. 1975).
• 1906 – Yasuo Haruyama, japoniar futbolaria (h. 1987).
• 1908 – Antony Tudor, ingeles-estatubatuar ballet dantzaria eta koreografoa (h. 1987).
• 1914 – Marguerite Duras, frantziar idazlea eta zinema zuzendaria (h. 1996).
• 1915 –
  • Lars Ahlin, suediar idazlea (h. 1997).
  • Mathias Goeritz, alemaniar jatorriko mexikar artista (h. 1990).
  • Muddy Waters, estatubatuar blues musikaria, Chicagoko bluesaren aitatzat hartua (h. 1983).
• 1922 –
  • Elmer Bernstein, estatubatuar konposatzailea (h. 2004).
  • Máire Mhac an tSaoi, gaelerazko irlandar olerkari eta idazlea (h. 2021).
• 1923 – Peter Vaughan, ingeles aktorea (h. 2016).
• 1924 – Joye Hummel, estatubatuar komiki-gidoilaria (h. 2021).
• 1928 –
  • Maya Angelou, estatubatuar poeta, eleberrigilea, aktorea eta eta eskubide zibilen aldeko ekintzailea (h. 2014).
  • Monty Norman, britainiar musikagile eta abeslaria (h. 2022).
• 1931 – Catherine Tizard, Zeelanda Berriko 16. gobernadore orokorra (h. 2021).
• 1932 –
  • Anthony Perkins, estatubatuar aktorea (h. 1992).
  • Andrei Tarkovski, sobietar zinemagilea (h. 1986).
• 1935 – Raúl Guerra Garrido, Euskal Herrian errotutako madrildar idazlea (h. 2022).
• 1939 –
  • JoAnne Carner, estatubatuar golf-jokalaria.
  • Hugh Masekela, hegoafrikar jazz musikaria eta abeslaria (h. 2018).
• 1940 – Laila Shawa, palestinar artista bisuala (h. 2022).
• 1943 – Isabel-Clara Simó, kataluniar idazle, filosofo, irakasle eta kazetaria (h. 2020).
• 1944 – Abuzed Omar Dorda, Libiako lehen ministroa (h. 2022).
• 1945 – Daniel Cohn-Bendit, frantziar alemaniar ikasleen buru eta politikaria.
• 1948 –
  • Abdullah Öcalan, politikari kurdua, bere herriaren aldeko mugimenduaren buruzagi ospetsua.
  • Dan Simmons, estatubatuar zientzia-fikziozko eta beldurrezko eleberrigilea.
• 1949 – Shing-Tung Yau, txinatar matematikaria.
• 1951 – Mercedes Milà, kataluniar kazetari eta telebista aurkezlea.
• 1952 – Gary Moore, irlandar gitarra-jotzailea eta abeslaria (h. 2011).
• 1955 –
  • Maren Gaulke, alemaniar herpetologoa.
  • Simplice Sarandji, Afrika Erdiko Errepublikako lehen ministroa.
• 1956 – Norma Duval, espainiar vedette, telebista-aurkezle eta aktorea.
• 1957 – Aki Kaurismäki, finlandiar zinema-zuzendaria.
• 1958 – Masakuni Yamamoto, japoniar futbolari ohia.
• 1960 – Hugo Weaving, ingeles-australiar aktorea.
• 1962 –
  • Marco Giovannetti, italiar txirrindulari ohia.
  • Miloš Rus, esloveniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1965 –
  • Robert Downey Jr., estatubatuar aktore eta musikaria.
  • Sergio Pazos, espainiar aktore, telebista aurkezle eta erreportaria.
• 1966 – Finn Christian Jagge, norvegiar eskiatzailea (h. 2020).
• 1970 –
  • Rebekka Bakken, norvegiar jazz-abeslara.
  • Mix Master Mike, estatubatuar DJa eta turntablista.
• 1971 – Dietmar Kühbauer, austriar futbolari ohia.
• 1972 – Jill Scott, neo soul eta rhythm and blueseko estatubatuar abeslaria.
• 1973 –
  • David Blaine, estatubatuar mago eta ilusionista.
  • Loris Capirossi, italiar motoziklismoko pilotu ohia.
• 1974 – Dave Mirra, estatubatuar muturreko kirolaria, BMX eta rallycross kiroletan aritua (h. 2016).
• 1977 –
  • Énia Lipanga, mozambiketar poeta, aktibista eta kultur asaldatzailea.
  • José Luis Maluenda, espainiar saskibaloi jokalari ohia.
• 1979 – Heath Ledger, australiar aktorea (h. 2008).
• 1980 – Ruth Brito, kanariar triatoilaria.
• 1982 - Jessica Cediel, kolonbiar aktorea, kazetaria, modeloa eta telebistako aurkezlea.
• 1983 – Xavier López López, kataluniar saskibaloi jokalari ohia.
• 1985 –
  • Rudy Fernández, espainiar saskibaloi jokalaria.
  • María Obelleiro, galiziar kazetaria.
• 1987 – McDonald Mariga, kenyar futbolaria.
• 1989 – Clara Jiménez Cruz, espainiar kazetaria, hizlaria eta egiaztatze kontuetan aditua.
• 1990 – Manabu Saito, japoniar futbolaria.
• 1995 – Ilimane Diop, senegaldar saskibaloi jokalaria.

Euskal Herria

• 1962 – Pablo Artxanko, Eusko Abertzale Ekintzako (EAE) kide historiko eta euskaltzalea, Buenos Airesen (j. 1892).
• 1993 – Maritxu Güller, Uliako sorgina, ustez ahalmen paranormalak zituen Donostiako emakumea (j. 1908).
• 2002 – Paulo Zubiarrain, Hernani Txikia, gipuzkoar bertsolaria (j. 1912).
• 2012 –
  • Luciano Montero Rechou, lapurtar txirrindularia (j. 1930).
  • Lorenzo Ondarra, nafar organo-jotzailea eta musikagilea (j. 1931).
• 2017 – Pedro Manuel Grazenea, Elgorriaga, nafar erremontelaria (j. 1929).
• 2018 – José Espartza, Espartza, nafar pilotaria (j. 1929).
• 2019 – Jose Antonio Urbiola, nafar abokatu eta politikari jeltzalea (j. 1937).

Mundua

• 397 – Anbrosio Milangoa, Milango apezpikua (j. c. 340).
• 896 – Formoso, Aita santua (j. c. 816).
• 1221 – Alfontso X.a Gaztelakoa, Gaztela, Galizia eta Leongo erregea (j. 1221).
• 1292 – Nikolas IV.a, Aita santua (j. 1227).
• 1406 – Roberto III.a Eskoziakoa, Eskoziako Erresumako erregea (j. c. 1337).
• 1536 – Marin Sanudo Gaztea, italiar historialaria (j. 1466).
• 1566 – Daniele da Volterra, italiar margolari eta eskultore manierista (j. c. 1509).
• 1588 – Frederiko II.a Danimarkakoa, Danimarkako eta Norvegiako erregea (j. 1534).
• 1609 – Carolus Clusius, flandriar botanikaria (j. 1526).
• 1617 – John Napier, eskoziar matematikaria (j. 1550).
• 1633 – Pieter Lastman, herbeheretar margolaria (j. 1583).
• 1693 – Anne Palles, Danimarkan sorginkeriagatik legalki erahil zuten azken emakumea (j. 1619).
• 1774 – Oliver Goldsmith, anglo-irlandar idazlea (j. 1728).
• 1806 – Carlo Gozzi, italiar idazlea (j. 1720).
• 1817 – André Masséna, frantziar mariskala (j. 1758).
• 1841 – William Henry Harrison, Ameriketako Estatu Batuetako 9. presidentea (j. 1773).
• 1870 – Heinrich Gustav Magnus, alemaniar fisikaria (j. 1802).
• 1884 – Alfred Francis Russell, Liberiako presidentea (j. 1817).
• 1889 – Philo Remington, estatubatuar industrialaria, bere izena daraman fusilaren asmatzailea (j. 1816).
• 1905 – Constantin Meunier, belgikar margolari eta eskultorea (j. 1831).
• 1919 – William Crookes, ingeles kimikari eta fisikaria (j. 1832).
• 1923 – John Venn, ingeles matematikari eta filosofoa (j. 1834).
• 1926 – August Thyssen, alemaniar enpresaburua (h. 1926).
• 1929 – Karl Benz, alemaniar ingeniaria, autoaren asmatzaileetako bat (j. 1844).
• 1930 – Viktoria Badengoa, Suediako erregina ezkontidea (j. 1862).
• 1932 – Wilhelm Ostwald, alemaniar kimikaria, 1909ko Kimikako Nobel Saria (j. 1953).
• 1939 – Gazi I.a, Irakeko erregea (j. 1912).
• 1941 – Genara Fernández García, espainiar maistra, fusilatua (j. 1903).
• 1953 – Karlos II.a Errumaniakoa, Errumaniako erregea (j. 1893).
• 1968 – Martin Luther King, estatubatuar politikari eta giza eskubideen ekintzailea, 1964ko Bakearen Nobel Saria, eraila (j. 1929).
• 1979 – Zulfikar Ali Bhutto, Pakistango presidentea (j. 1928).
• 1983 – Gloria Swanson, estatubatuar aktorea (j. 1899).
• 1984 – Oleg Antonov, sobietar hegazkin diseinatzailea, Antonov hegazkinen eraikitzaile nagusia (j. 1906).
• 1985 – Kate Roberts, galestar nazionalista eta idazlea (j. 1891).
• 1987 – Richard Ithamar Aaron, galestar filosofoa (j. 1901).
• 1991 – Max Frisch, suitzar arkitekto eta idazlea (j. 1911).
• 1992 – Sammy Reshevsky, poloniar-estatubatuar xake-jokalaria (j. 1911).
• 1994 – Gabriella Mészáro, hungariar gimnasta (j. 1913)
• 2001 –
  • Liisi Oterma, finlandiar astronomoa, Finlandian astronomiako doktoretza lortu zuen lehen emakumezkoa (j. 1915).
  • Ed Roth, estatubatuar komikigile, ilustratzaile eta eraldatutako autoen diseinatzaile eta eraikitzailea (j. 1932).
• 2007 – Karen Spärck Jones, britainiar zientzialaria eta informatikaria, hizkuntzalaritza konputazionalean ekarpen handia egin zuena (j. 1935).
• 2012 –
  • Dimitris Christoulas, Atzerakada Handiaren ondorioz sorrarazitako egoera sozioekonomikoaren aurka protesta moduan bere buruaz beste egin zuen greziar botikaria (j. 1935).
  • Claude Miller, frantziar zinema zuzendari eta gidoigilea (j. 1942).
• 2014 –
  • Kumba Ialá, Ginea-Bissauko 3. presidentea (j. 1953).
  • Anja Niedringhaus, alemaniar fotokazetaria (j. 1965).
• 2015 – María Pineda, espainiar modelo eta enpresaburua (j. 1960).
• 2016 – Chus Lampreave, espainiar aktorea (j. 1930).
• 2017 – Giovanni Sartori, italiar poilitologoa, politika konparatzailean aditua (j. 1924).
• 2019 – Alberto Cortez, panpatar abeslari, kantautore eta idazlea (j. 1940).
• 2020 –
  • Luis Eduardo Aute, espainiar kantari, pintore eta zinemagilea (j. 1943).
  • Rafael Leonardo Callejas, Hondurasko presidentea (j. 1943).
• 2021 – Robert Mundell, kanadar ekonomialaria, 1999ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1932).
• 2022 – Diango Cissoko, Maliko lehen ministroa (j. 1948).
• 2024 –
  • Zsuzsa Ferge, hungariar soziologo eta estatistikaria (j. 1931).
  • Adela Montes, argentinar kazetaria (j. 1928).

• Seaska elkartearen egutegiko izendegia: Elmu/Telmo, Egia eta Xurdin.
• Pertsonen kontrako minen arriskuaz eta minei lotutako ekintzei bideratutako Informazioaren Nazioarteko Eguna