Apirilaren 27

Euskal Herria

• 1435 – Ijito talde bat Erriberrira iritsi zen eta Erreginak jaso zituen.
• 1981 – Maulen Charles Etchandy industrial aberatsaren helikopteroa lehergailuarekin lehertu zuen Iparretarrak talde armatuak.
• 1983 – Gernika Batailoiaren ikurrina Gernikako Batzarretxean gorde zuten.

Mundua

• 711 – Tarik ibn Zijad militar musulmana Tarifan lehorreratu zen, Iberiar penintsularen okupazioa hasiz. Musulmanek ia Iberiar penintsula osoa bereganatu zuten. Roderiko Iruñea erasotzen ari zen; Euskal Herria utzi eta penintsularen hegoaldera egin zuen musulmanak borrokatzera.
• 1945 – Bigarren Mundu Gerra: Partisano italiarrek Benito Mussolini atxilotu zuten Dongon soldadu alemaniarrez jantzita ihes egitera zihoala.
• 1960 – Togo Frantziatik independizatu zen.
• 1961 – Sierra Leona Erresuma Batutik independizatu zen.
• 1994 – Hegoafrikako lehen hauteskunde demokratiko ez-arrazista ospatu zen.
• 1996 – 1996ko Libanoko Gerra bukatu zen.
• 2005 – Airbus A380 superjunboak bere lehen hegaldia egin zuen.
• 2011 – Gutxienez 250 pertsona hil dira AEBetako hegoalde eta erdialdeko estatuetan egondako tornadoetan.
• 2013 – Herri harresia egin zuten Erroman, Lander Fernández errefuxiatua Espainiaratzea eragotziz. 60 bat lagunek bere etxe ataria blokeatu zuten, eta barruan beste 30 sartu ziren, Poliziari harengana iristea oztoparaziz.

Euskal Herria

• 1999ko Prudentzio Deuna Bertso Sarian Asier Otamendi izan zen irabazlea, hirugarren aldiz jarraian.

Mundua

• 2007 – This Is England (Hau Ingalaterra Da) filma estreinatu zen, Shane Meadowsek zuzendu eta Thomas Turgoose, Joe Gilgun, Andrew Shim, Vicky McClure, Stephen Graham eta Rosamund Hanson aktoreek antzeztu zuten.
• 2007 – In Search of a Midnight Kiss (Gauerdiko Musuaren Bila) filma estreinatu zen, Alex Holdridgek zuzendu eta Scoot McNairy, Sara Simmonds eta Brian McGuire aktoreek antzeztu zuten.

Euskal Herria

Mundua

Euskal Herria

• 1924 – Gasteizen Mendizorrotza estadioa inauguratu zen.

Mundua

Euskal Herria

• 1845 – Joxe Mendiaga, euskal idazlea (h. 1937).
• 1848 – Martzelino Soroa, euskal antzerkigilea (h. 1902).
• 1887 – Toribio Etxebarria, euskal enpresaburu, politiko, idazle eta euskaltzaina (h. 1968).
• 1895 – Toribio Garate, Kantabria II.a , huskako eta palazko bizkaitar pilotaria.
• 1905 – Pedro Uharte-Mendikoa, nafar hegazkinlari eta ingeniaria, Gerra Zibil garaian matxinoen alde egin zuena (h. 1991).
• 1906 – Tomás López Sellés, nafar etnologoa, monumentu megalitikoetan aditua (h. 1976).
• 1911 – Jose Arana Gorostegi, gipuzkoar futbolaria (h. 1971).
• 1922 – Julián José Gorraitz, nafar futbolaria (h. 2007).
• 1928 – Paul Labadie, lapurtar errugbilaria (h. 2017).
• 1939 – Koldo Agirre, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea (h. 2019).
• 1959 – Fran Lasuen, gipuzkoar musikaria.
• 1960 – Martin Berasategi, donostiar sukaldaria, Euskal Herriko sukaldaritza modernoaren ordezkari nagusietako bat.
• 1961 – Euken Ostolaza, gipuzkoar kontratenorea (h. 2023).
• 1962 – Virginia Imaz, gipuzkoar pailazoa, antzerki zuzendari eta ipuin kontalaria.
• 1964 – Mireia Gabilondo, gipuzkoar aktorea, zuzendaria eta gidoigilea.
• 1965 – Mikel Laskurain, gipuzkoar aktorea.
• 1966 – Joxe Mari Segurola, gipuzkoar arraunlari ohia.
• 1968 – Safy Nebbou, lapurtar zinema zuzendari eta gidoigilea.
• 1974 – Jorge Azkoitia, bizkaitar futbolari ohia.
• 1979 – Jose Javier Barkero, gipuzkoar futbolaria.
• 1984 – Ion Insausti Jiménez, gipuzkoar errugbilaria.
• 1986 – Maialen Arregi, bizkaitar arkitektoa.
• 1987 – Jonathan Castroviejo, bizkaitar txirrindularia.
• 1994 – Ainhoa Hernández, bizkaitar eskubaloi jokalaria.
• 1995 –
  • Imanol Sarriegi Isasa, gipuzkoar futbolaria.
  • Itziar Ugarte, gipuzkoar kazetaria eta idazlea.
  • Urtzi Urzelai, bizkaitar futbolaria.
• 1998 – Ander Egiluz Alzola, bizkaitar futbolaria.
• 2001 –
  • Nerea Nevado, bizkaitar futbolaria.
  • Mikel Retegi, nafar txirrindularia.
• 2002 – Iñigo López Gálvez, bizkaitar futbolaria.

Mundua

• 1682 – Claudine Guérin de Tencin, frantziar moja eta eleberrigilea (h. 1749).
• 1701 – Karlos Emanuel III.a Sardiniakoa, Sardiniako erregea eta Savoiako dukea (h. 1773).
• 1748 – Adamantios Korais, greziar humanista, Greziako literatura modernoaren aitzindaria (h. 1833).
• 1759 – Mary Wollstonecraft, britainiar filosofo eta idazlea, emakumeen eskubideak aldeztu zituen lehenengoetarikoa (h. 1797).
• 1791 – Samuel Morse, estatubatuar asmatzailea (h. 1872).
• 1802 – Louis Niedermeyer, suitzar musikagilea (h. 1861).
• 1806 – Maria Kristina Borboikoa, Espainiako erregina ezkontidea (h. 1878).
• 1820 – Herbert Spencer, ingeles filosofoa (h. 1903).
• 1822 – Ulysses S. Grant, Ameriketako Estatu Batuetako 18. presidentea (h. 1885).
• 1827 – Pedro Altube, euskal jatorriko estatubatuar abeltzaina, Spanish Ranch etxaldearen sortzaileetako bat (h. 1905).
• 1840 – Edward Whymper, ingeles mendigoizale eta artista (h. 1911).
• 1848 – Oton Bavariakoa, Bavariako erregea (h. 1916).
• 1855 – Caroline Rémy de Guebhard, frantziar anarkista, kazetaria eta feminista (h. 1929).
• 1860 – Prudencio Melo, espainiar artzapezpikua, Gasteizko apezpikua izandakoa (h. 1945).
• 1865 – Archibald Leitch, eskoziar arkitektoa eta futbol estadio diseinatzailea (h. 1939).
• 1873 – Robert Wiene, alemaniar zinemagilea (h. 1938).
• 1876 – Claude Farrère, frantziar idazlea (h. 1957).
• 1882 – Jessie Fauset, afroamerikar editorea, poeta, saiakeragilea eta eleberrigilea (h. 1961).
• 1887 – Harry Boland, irlandar errepublikar politikari eta ekintzailea (h. 1922).
• 1894 – Marcel Gimond, frantziar eskultorea (h. 1961).
• 1893 – Veneranda Manzano, espainiar maistra eta politika, Bigarren Errepublikako diputatua (h. 1992).
• 1896 – Wallace Carothers, estatubatuar kimikaria (h. 1937).
• 1899 – Walter Lantz, estatubatuar animatzaile, zuzendari eta ekoizlea (h. 1994).
• 1900 – Edgar Dale, estatubatuar pedagogo eta hezitzailea (h. 1985).
• 1904 – Cecil Day-Lewis, ingeles-irlandar olerkaria (h. 1972).
• 1909 – África de las Heras, espainiar espioia (h. 1988).
• 1910 – Chiang Ching-kuo, Taiwango presidentea (h. 1988).
• 1911 – Georges Dargaud, frantziar argitaratzailea, komikien edizioan espezializatua (h. 1990).
• 1918 – Dora Ibarburu, euskal uruguaitar erizain eta irakaslea (h. 1992).
• 1921 – Abdelmalek Benhabyles, Aljeriako presidentea (h. 2018).
• 1923 –
  • Eduardo García de Enterría, espainiar legegizona eta abokatua (h. 2013).
  • Carlos Edmundo de Ory, espainiar poeta eta narratzailea (h. 2010).
• 1927a – Coretta Scott King, afro-amerikarren eskubideen ekintzailea, eta Martin Luther King Jr.en emaztea. (h. 2006.
• 1929 – Nina Romaxkova, disko jaurtiketan espezializatutako sobietar atleta (h. 2016).
• 1932 – Anouk Aimée, frantziar aktorea.
• 1933 – Bob Bondurant, estatubatuar lasterketa-gidaria (h. 2021).
• 1935 – Theo Angelopoulos, greziar zinema zuzendaria, ekoizlea eta gidoigilea (h. 2012).
• 1937 – Sandy Dennis, estatubatuar aktorea (h. 1992).
• 1939 –
  • Rosa Tavárez, dominikar margolari, grabatzaile, marrazkilari, instalatzaile eta hezitzailea (h. 2023).
  • João Bernardo Vieira, Ginea-Bissauko presidentea (h. 2009).
• 1940 – Pepe Mediavilla, kataluniar bikoizketa aktore eta zuzendaria (h. 2018).
• 1941 – Aminata Sow Fall, senegaldar idazlea.
• 1942 – Valeri Poliakov, errusiar kosmonauta eta medikua, misio bakar batean espazioan iraunkortasunaren errekorra duena (h. 2022).
• 1945 –
  • Dinny McGinley, irlandar politikaria.
  • August Wilson, estatubatuar antzerkigilea (h. 2005).
• 1947 – Maria del Mar Bonet, katalanezko mallorkar abeslaria.
• 1948 –
  • Tomás Bosque, aragoar kantautore eta idazlea.
  • Chato Galante, espainiar presoa eta Giza Eskubideen eta Oroimen Historikoaren aldeko ekintzailea (h. 2020).
• 1949 –
  • Didier Daeninckx, frantziar idazlea.
  • Pedro Torres Cruces, espainiar txirrindulari ohia.
• 1955 – Katsuyuki Kawachi, japoniar futbolari ohia..
• 1957 – Ricardo Larraín, txiletar zinema-zuzendaria (h. 2016).
• 1959 –
  • Andrew Fire, estatubatuar biologo eta irakaslea, 2006ko Medikuntzako Nobel Saria.
  • Sheena Easton, eskoziar abeslaria.
• 1962 – Edvard Moser, norvegiar psikologo eta neurozientzialaria, 2014ko Medikuntzako Nobel Saria.
• 1967 – Gilen Alexandro Herbehereetakoa, Herbehereetako erregea.
• 1976 –
  • Isobel Campbell, eskoziar abeslaria.
  • Walter Pandiani, uruguaiar futbolari ohia.
• 1980 – Diego Rivas, espainiar futbolaria.
• 1981 – Shohei Ikeda, japoniar futbolari ohia.
• 1982 –
  • Sister Fa, emakumezkoen mutilazio genitalaren aurkako ekintzailea eta rap abeslari senegaldarra.
  • Yutaka Tahara, japoniar futbolari ohia.
• 1983 –
  • Corey Harrison, Big Hoss, estatubatuar negoziogizona eta telerrealitate saioetako pertsonaia.
  • Iñigo Lariz, gipuzkoar txirrindulari ohia.
• 1986 –
  • Jenna Coleman, ingeles aktorea.
  • Salomé Leclerc, quebectar kantautore eta abeslaria.
  • Elena Risteska, mazedoniar pop abeslaria.
  • Dinara Safina, Tatar etnia eta erlijio musulmaneko tenislari ohi errusiarra.
• 1987 – Kota Aoki, japoniar futbolaria.
• 1988 – Lizzo, estatubatuar abeslari eta rapera.
• 1989 – Majida Maayuf, marokoar atleta, iraupen-lasterketan aditua.
• 1990 – Lou de Laâge, frantziar aktorea.
• 1991 – Isaac Cuenca, kataluniar futbolaria.
• 1992 –
  • Allison Iraheta, estatubatuar abeslaria.
  • Apolonia Lapiedra, espainiar aktore pornografikoa.
  • Enric Saborit, kataluniar futbolaria.

Euskal Herria

• 1810 – Francisco Cabarrús, euskal jatorriko Espainiako ministroa eta finantza-gizona, Sevillan (j. 1752).
• 1909 – Manez Saint-Jean, Katxo, lapurtar bertsolaria (j. 1844).
• 1916 – Mariano Zuaznabar, gipuzkoar meatze-ingeniaria, La Robla trenbidearen sortzailea (j. 1841).
• 1919 – Antonia Bandres, gipuzkoar moja jesuitina, Salamancan (j. 1898).
• 1920 – Piarres Broussain, lapurtar medikua, Euskaltzaindiaren sortzaileetakoa eta politikaria (j. 1859).
• 1942 – Rafael Díaz-Aguado, nafar kazetari eta politikari karlista, Madrilen (j. 1870).
• 1945 – Gerhard Bähr, alemaniar jatorriko gipuzkoar euskalaria eta euskaltzain urgazlea, Berlinen (j. 1900).
• 1970 – Genaro Sánchez Martín, sestaoar militantea, goi-tentsioko dorre batean bandera bat ipintzen ari zela elektrokutatuta (j. 1952).
• 1981 – Demetrio Beriain, Kataluniako nafar anarkista eta idazlea (j. 1911).
• 1983 – Jose Iraragorri, euskal herritar futbolaria (j. 1912).
• 1992 – Sigfrido Koch, donostiar argazkilaria eta idazlea (j. 1936).
• 1999 – Enrique Sáinz, euskal belar hockey jokalaria, Madrilen (j. 1917).
• 2011 – Jose Antonio Arana, bizkaitar ikertzaile eta euskalaria, ohorezko euskaltzaina (j. 1931).
• 2019 – Patxi Iraola, gipuzkoar bertsolaria, epailea eta gai-jartzailea (j. 1933).
• 2020 – Kontxi Belandia Lekue, bizkaitar euskaltzalea (j. 1929).
• 2021, Burkina Fason erailak:
  • David Beriain, nafar kazetaria eta dokumentalgilea (j. 1977).
  • Roberto Fraile, euskal kazetari, argazkilari eta kameralaria (j. 1974).
• 2022 – Jakes Ahamendaburu, baxenafar idazlea (j. 1961).

Mundua

• 875 – Lope ibn Musa Toledoko wali musulmana (j. 820).
• 1353 – Simeon Moskukoa, Moskuko printzea eta Vladimirreko printze handia (j. 1317).
• 1404 – Filipe II.a Borgoinakoa, Borgoinako dukea (j. 1342).
• 1521 – Fernando Magallaes, portugaldar esploratzailea (j. 1480).
• 1599 – Maeda Toshiie, Oda Nobunagaren jenerala.
• 1605 – Leon XI.a Aita Santua (j. 1535).
• 1635 – Antonio Zapata, espainiar kardinala, Iruñeko apezpikua izandakoa(j. 1550).
• 1656 –
  • Jan van Goyen, herbehereetar pintorea eta marrazkilaria (j. 1596).
  • Gerard van Honthorst, herbeheretar margolaria (j. 1598).
• 1736 – Gregoria Francisca de Santa Teresa, espainiar poeta eta moja (j. 1653).
• 1794 – James Bruce, eskoziar geografo, esploratzaile eta bidaia-idazlea (j. 1730).
• 1831 – Karlos Felix Sardiniakoa, Sardiniako erregea (j. 1765).
• 1866 – Henry Hobson Richardson, estatubatuar arkitektoa (j. 1838).
• 1871 – Sigismund Thalberg, suitzar musikagilea eta pianojolea (j. 1812).
• 1872 – Ion Heliade Rădulescu, errumaniar idazlea eta politikaria (j. 1802).
• 1873 – Didier Petit de Meurville, frantziar diplomatiko eta margolaria (j. 1793).
• 1882 –
  • Ralph Waldo Emerson estatubatuar idazle, filosofo eta poeta (j. 1803).
  • Ferdinand Reich, alemaniar kimikaria (j. 1799).
• 1896 – Henry Parkes, australiar politikaria (j. 1815).
• 1915 – Alexander Nikolaievitx Scriabin, errusiar pianista eta musikagilea (j. 1872).
• 1929 – Austin Stack, irlandar errepublikarra (j. 1879).
• 1932 – Hart Crane, estatubatuar poeta (j. 1899).
• 1936 – Karl Pearson, ingeles zientzialaria (j. 1857).
• 1937 – Antonio Gramsci, italiar politikari, pedagogo, filosofo eta teoriagile marxista (j. 1891).
• 1938 – Edmund Husserl, alemaniar filosofoa (j. 1859).
• 1939 – Pasquale Cinquegrana, napolierazko poeta eta abesti-idazle napolitarra (j. 1850).
• 1940 – Joaquim Mir, kataluniar margolaria (j. 1873).
• 1954 – Antoni Bolesław Dobrowolski, poloniar geofisikaria, meteorologoa eta esploratzailea (j. 1872).
• 1955 – William Ambrose Bebb, galestar idazle eta politikaria, Plaid Cymru alderdi politikoaren sortzaileetako bat (j. 1894).
• 1964 – Alan Le May, estatubatuar eleberrigile eta gidoigilea (j. 1899).
• 1967 – Harry Bagge, ingeles futbolaria eta entrenatzailea, Athletic Clubeko entrenatzaile izandakoa (j. 1896).
• 1972 –
  • Gabriel Ferrater, kataluniar poeta (j. 1922).
  • Kwame Nkrumah, Ghanako lehendabiziko presidentea (j. 1909).
• 1973 – Carlos Alberto Menditéguy, diziplina anitzeko argentinar kirolaria, automobilismo eta poloan nabarmendua (j. 1915).
• 1980 – Mario Bava, italiar zinema-zuzendaria (j. 1914).
• 1988 – Valerio Legasov, Txernobylgo istripuaren zergatiak ikertu zituen batzorde zientifikoko kidea (j. 1936).
• 1991 – Rob-Vel, frantziar komikigilea (j. 1909).
• 1992 –
  • Olivier Messiaen, frantziar musikagilea, organista eta irakaslea (j. 1908).
  • Gerard O'Neill, estatubatuar fisikaria (j. 1927).
• 1995 – Willem Frederik Hermans, herbeheretar idazlea (j. 1921).
• 1996 – Jacques Mercanton, suitzar idazlea (j. 1910).
• 1997 – Dulce María Loynaz, kubatar idazlea (j. 1902).
• 1998 – Anne Desclos Aury, frantziar idazle eta kazetaria (j. 1907).
• 2002 – Ruth Handler, estatubatuar enpresaburua, Barbie panpinaren marketinean izan zuen paperagatik gogoratua (j. 1916).
• 2003 – Dorothee Sölle, alemaniar teologo eta poeta protestantea (j. 1929).
• 2007 – Mstislav Rostropovitx, errusiar biolontxelo-jotzailea (j. 1927).
• 2008 – Eudy Simelane, hegoafrikar futbolari eta LGBT ekintzailea (j. 1977).
• 2009 – Tomohiko Ikoma, japoniar futbolaria (j. 1932).
• 2011 – Raufa Hassan al-Sharki, yemendar kazetari, irakasle eta ekintzailea (j. 1958).
• 2018 – Álvaro Arzú, Guatemalako presidentea (j. 1946).
• 2019 – Negasso Gidada, Etiopiako presidentea (j. 1943).

• Sehaska egutegiko izendegia: Unax eta Urbeltz/Urbez.
• Hegoafrika: Askatasunaren eguna.