Apirilaren 23

Euskal Herria

• 1911 – Iratiko Burdinbideak bere lehen bidaia egin zuen.
• 1937 – Eibar bonbardatu zuen abiazio frankistak. Bonbardaketan bi hildako izan ziren. Egun berean Barakaldo, Bilbo, Elgeta eta Erandioko hiriguneak bonbardatu zituzten. Hiru egunera frankisten eskuetan erori zen Eibar.
• 2014 – Ikune, herrietako zenbait plataforma independentek sortutako alderdia aurkeztu zuten.

Mundua

• 1521 – Villalarko guduan erregezaleek komuneroak garaitu zituzten.
• 1661 – Ingalaterrako, Eskoziako eta Irlandako Karlos II.a erregea, bigarren aldiz, Westminster abadian koroatu zuten.
• 2010 – Greziak 45.000 milioi euro arteko laguntza plana abian jartzeko eskatu zien euroguneko herrialdeei eta Nazioarteko Diru Funtsari (NDF).
• 2013 – Frantziako Nazio Biltzarrak sexu berekoen arteko ezkontza ahalbidetzen duen legea onartu zuen.^[1]

Euskal Herria

• 1989 –
  • Apirilaren 14an Iruñean hasitako 6. Korrikari amaiera eman zitzaion Donostian.
  • 1989ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan Ernest Alkhatek bere bigarren txapela jantzi zuen.

Mundua

• 1931 – The Public Enemy (Herriaren Etsaia) filma estreinatu zen, William A. Wellmanek zuzendu eta James Cagney, Jean Harlow, Edward Woods eta Joan Blondell aktoreek antzeztu zuten.
• 1953 – Shane filma estreinatu zen, George Stevensek zuzendu eta Alan Ladd, Jean Arthur, Van Heflin, Brandon deWilde eta Jack Palance aktoreek antzeztu zuten.
• 2010 – Centurion ("Zenturioi") filma estreinatu zen, Neil Marshallek zuzendu eta Michael Fassbender, Dominic West eta Olga Kurylenko aktoreek antzeztu zuten.

Euskal Herria

Mundua

• 1946 – Vespa patentatu zen.

Euskal Herria

• 1922 – Frantziako errugbi txapelketaren finala: Stade Toulousain taldeak Aviron Bayonnais 6-0 menderatu zuen.

Mundua

Euskal Herria

• 1703 – Jean Agerre, lapurtar elizgizona, Larresoroko seminarioaren sortzailea eta burua (h. 1785).
• 1833 – José Gallostra, nafar politikari eta legelaria (h. 1888).
• 1861 – Manuel Olaizola Lertxundi, oriotar patroia (h. 1941).
• 1885 – Jorge Agirre, euskal idazlea (h. 1947).
• 1894 – Aurora Abasolo, bizkaitar sopranoa (h. 1965).
• 1900 – Patxi Etxeberria, euskal idazlea, itzultzailea eta jesuita (h. 1989).
• 1904 – Gerardo López de Gereñu, arabar etnografoa (h. 1992).
• 1915 – Mikel Garmendia Olaziregi, Belarra, eusko gudaria, Itxarkundia batailoian aritua (h. 2015).
• 1919 – Epifanio Fernández, gipuzkoar futbolaria (h. 1977).
• 1923 – Teresa Gantxegi, gipuzkoar gizarte-ekintzailea (h. 2020).
• 1929 – Bibiñe Belaustegigoitia, bizkaitar tenislaria.
• 1936 – Ana Etxaide, donostiar filologoa eta ohorezko euskaltzaina.
• 1939 –
  • José Ángel Divassón, nafar apaiza.
  • Jesus Maria Egiluz, bizkaitar irakasle eta ikertzailea, Jesusen Lagundiko kidea eta Deustuko Unibertsitateko errektore ohia.
• 1940 – Jose Maria Rementeria, bizkaitar apaiz, euskaratzaile eta ohorezko euskaltzaina (h. 2023).
• 1941 – Juan Luis Abasolo, bizkaitar futbolari ohia.
• 1943 – Iñaki Sáez, euskal herritar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1949 – Arantxa Lazkano, gipuzkoar zinema zuzendaria.
• 1954 – Arantza Urkaregi, euskal herritar estatistikaria, EHUko irakaslea, STEE-EILASeko sindikalista eta politikari abertzale ezkertiarra.
• 1957 – Arantxa Moñux, gipuzkoar aktore eta bikoizketa-aktorea.
• 1958 – Gorka Setien, euskal idazlea, Venezuelan (h. 2024).
• 1966 – Iñaki Galdos, gipuzkoar politikari eta hizkuntzalaria.
• 1973 – Iñaki Berruet, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1974 – Raúl de la Fuente, nafar zinema zuzendari eta gidoigilea.
• 1976 – Garbiñe Basarte, nafar artista, muralista.
• 1978 – Nagore Alkorta Elorza, gipuzkoar abokatua eta politikaria.
• 1983 – Amaia Lejarreta, bizkaitar artista plastikoa eta makillatzailea.
• 1985 –
  • Iñigo Astiz, nafar poeta eta kazetaria.
  • Hodei Beobide, bizkaitar pilotaria.
• 1986 – Irune Murua, bizkaitar futbolaria.
• 1987 – Joseba Ariño, bizkaitar futbolaria.
• 1989 – Iñigo Bidondo, arabar izotz patinatzailea.
• 1990 – Iosu Ozkoidi, gipuzkoar futbolaria.
• 1992 – Borja Angoitia, bizkaitar futbolaria.
• 1993 – Leire Aramendia, nafar eskubaloi jokalaria.
• 1996 – Sophie Istillart, lapurtar futbolaria.
• 1997 –
  • Nagore Fernandez, EHUko ikertzaile eta literatura kritikari bizkaitarra.
  • Jorge Pineda, bizkaitar arraunlari paralinpikoa.
• 2006 – Jon Martín, gipuzkoar futbolaria.

Mundua

• 1185 – Alfontso II.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (h. 1223).
• 1420 – Jurgi Poděbradykoa, Bohemiako erregea (h. 1471).
• 1484 – Julio Zesar Eskaligero, italiar osagilea eta humanista (h. 1558).
• 1532 – Ana Maria Brunswick-Lüneburgekoa, Brunswick-Lüneburgeko dukesa jaiotzez eta Prusiako dukesa ezkontzaz (h. 1568).
• 1598 – Maarten Tromp, herbehereetar almirantea (h. 1653).
• 1728 – Samuel Wallis, britainiar itsasontzi-ofiziala, Ozeano Bareko esploratzailea (h. 1795).
• 1775 – Joseph Mallord William Turner, ingeles margolari erromantikoa (h. 1851).
• 1791 – James Buchanan, Ameriketako Estatu Batuetako 15. presidentea (h. 1868).
• 1803 – Jules d'Anethan, Belgikako lehen ministroa (h. 1888).
• 1804 – Maria Taglioni, suediar-italiar dantzaria (h. 1884).
• 1812 – Frederick Whitaker, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1891).
• 1813 – Stephen A. Douglas, estatubatuar politikaria (h. 1861).
• 1818 – James Anthony Froude, ingeles historialari, eleberrigile, biografo eta argiratzailea (h. 1894).
• 1819 – Edward Stafford, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1901).
• 1826 – Victoriano Sánchez Barcáiztegui, espainiar itsas-militarra (h. 1875).
• 1828 – Alberto Saxoniakoa, Saxoniako erregea (h. 1902).
• 1853 – Thomas Nelson Page, estatubatuar idazlea eta diplomatikoa (h. 1922).
• 1857 – Ruggiero Leoncavallo, italiar musikagilea eta libreto-egilea (h. 1919).
• 1858 – Max Planck, alemaniar fisikaria, teoria kuantikoaren sortzaile eta XX. mendeko fisikari onenetarikoa (h. 1947).
• 1861 – Edmund Allenby, britainiar landa-mariskala (h. 1936).
• 1867 – Johannes Fibiger, daniar sendagile eta irakaslea, 1926ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1928).
• 1873 – Theodor Körner, Austriako presidentea (h. 1957).
• 1880 – Mikhail Fokin, errusiar dantzari eta koreografoa (h. 1942).
• 1882 – Augusto d'Halmar, txiletar poeta, eleberrigilea eta diplomatikoa (h. 1950).
• 1884 – Rosa Spottorno Topete, espainiar itzultzailea eta feminista (h. 1980).
• 1888 – Marcel L'Herbier, frantziar zinema zuzendaria (h. 1979).
• 1890 – María Luz Morales, galiziar idazlea eta XX. mendeko Kataluniako kazetari aitzindaria (h. 1980).
• 1891 – Sergei Prokofiev, errusiar musikagilea, orkestra zuzendaria eta pianista (h. 1953).
• 1893 – Jorge de Lima, brasildar idazle, itzultzaile, margolari, politikari eta medikua (h. 1953).
• 1894 – Frank Borzage, estatubatuar zinema zuzendari eta aktorea (h. 1962).
• 1895 – Ngaio Marsh, zeelandaberritar idazle eta antzerki zuzendaria (h. 1982).
• 1896 –
  • Margaret Kennedy, ingeles idazlea (h. 1967).
  • Charlie Rivel, kataluniar pailazoa, zirkuaren historiako ospetsuenetako bat (h. 1983).
• 1897 – Lester Bowles Pearson, Kanadako lehen ministroa eta 1957ko Bakearen Nobel Saria (h. 1972).
• 1898 – Valentín Paz-Andrade, galiziar idazle eta kazetaria (h. 1987).
• 1899 – Bertil Ohlin, suediar politikaria eta ekonomista, 1977ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 1979).
• 1900 – Henry Barraud, frantziar musikagilea (h. 1997).
• 1902 – Halldór Laxness, islandiar idazlea, 1955eko Literaturako Nobel Saria (h. 1998).
• 1903 – Joaquín Casalduero, espainiar literatura kritikari eta saiakera idazlea (h. 1990).
• 1907 – Lee Miller, estatubatuar argazkilari eta erreportari grafikoa (h. 1977).
• 1910 – Jean Stoetzel, frantziar psikologo eta soziologoa (h. 1987).
• 1911 – Józef Cyrankiewicz, Poloniako lehen ministroa (h. 1989).
• 1918 – Maurice Druon, frantziar eleberrigilea (h. 2009).
• 1923 – Salvador Freixedo, apaiz katolikoa eta gai paranormalen ikertzailea, Espainian parapsikologia eta ufologiaren erreferentea (h. 2019).
• 1924 – Rossana Rossanda, italiar zuzendari, kazetari, idazle eta politikari komunista (h. 2020).
• 1927 – Manuel Rivera, espainiar margolaria (h. 1995).
• 1928 – Shirley Temple, estatubatuar aktorea (h. 2014).
• 1929 – George Steiner, frantziar-estatubatuar literatura kritikari, saiakeragile, filosofo, eleberri idazle eta irakaslea (h. 2020).
• 1930 – Amalia Avia, espainiar margolari figuratiboa (h. 2011).
• 1936 – Roy Orbison, estatubatuar kantari eta musikagilea (h. 1988).
• 1938 – Annie Easley, estatubatuar informatikari teorikoa, matematikaria eta suziri-zientzialaria (h. 2011).
• 1941 –
  • Paavo Lipponen, Finlandiako lehen ministroa.
  • Ray Tomlinson, estatubatuar programatzailea, ARPANET sarean lehen posta elektroniko sistema inplementatu zuena (h. 2016).
• 1942 – Sandra Dee, estatubatuar aktorea (h. 2005).
• 1943 – Carmen Cervera, espainiar-suitzar modelo eta aktore ohi eta filantropoa, bere bildumagile jardueragatik ezaguna.
• 1947 –
  • Bernadette Devlin, irlandar politikaria, Irlandar Alderdi Errepublikar Sozialistaren sortzailea.
  • Glenn Cornick, ingeles baxu-jotzailea, Jethro Tull taldeko kide sortzailea (h. 2014).
• 1948 – Pascal Quignard, frantziar idazlea.
• 1952 – Jean-Dominique Bauby, frantziar kazetari eta idazlea, gatibutasun sindromepean komunikatzeko bide bat lortu zuena (h. 1997).
• 1954 – Michael Moore, estatubatuar idazlea eta zinemagilea.
• 1955 – Noël Dejonckheere, belgikar txirrindularia (h. 2022).
• 1960 – Craig Sheffer, estatubatuar aktorea.
• 1961 – George Lopez, estatubatuar aktore eta umorista.
• 1975 – Christian Corrêa Dionisio, brasildar futbolari ohia.
• 1977 –
  • John Cena, estatubatuar aktore, abeslari eta borrokalari profesionala.
  • Lisa Mandel, frantziar komikigilea.
• 1979 –
  • Jaime King, estatubatuar aktore eta modeloa.
  • Nicolas Portal, frantziar txirrindularia (h. 2020).
• 1981 – Valmiro Lopes, espainiar futbolaria.
• 1984 – Aleksandra Kosteniuk, errusiar xake jokalaria.
• 1988 –
  • Alistair Brownlee, britainiar triatleta.
  • Steph Houghton, ingeles futbolaria.
  • David Pocock, australiar errugbi jokalaria.
  • Asuna Tanaka, japoniar futbolaria.
• 1991 –
  • Eren Albayrak, turkiar futbolaria.
  • María Gil, kantabriar traineru-estropadetako patroia.
• 1994 – Alberto Díaz, andaluziar saskibaloi jokalaria.
• 1995 – Gigi Hadid, estatubatuar modeloa.
• 1996 – Giuliana Farfalla, alemaniar emakumezko modelo transgeneroa.
• 2001 – Cata Coll, espainiar futbolaria.

Euskal Herria

• 1766 – Sebastian de la Quadra, Muskizen jaiotako Espainiako Handikia eta lehendabiziko Villariaseko markesa, Madrilen (j. 1687).
• 1797 – Ignazio Luis Agirre, arabar legelari eta antzerkigilea (j. 1738).
• 1913 –
  • Raimundo Sarriegi, gipuzkoar musikagilea (j. 1838).
  • Mariano Vilallonga, bizkaitar politikari, industrialari eta industria-ingeniaria, Madrilen (j. 1864).
• 1918 – Nikolas Atxukarro, euskal neuropsikiatra (j. 1880).
• 1946 – Jose Luis Zabala, euskal herritar futbolaria, Bartzelonan (j. 1898).
• 1949 – Marcelino Ugalde, euskal irakaslea (j. 1881).
• 1956 – César Figuerido, gipuzkoar musikagile eta biolin-jotzailea (j. 1876).
• 1976 – José Antonio Elola-Olaso, gipuzkoar politikari falangista, Madrilen (j. 1909).
• 2005 – Juan Manuel Zubiria Uhagón, III. Zubiriako kondea, bizkaitar enpresaburua eta politikaria (j. 1926).
• 2015 – Consuelo Osa, erraketista profesionala (j.1922)
• 2022 – Carmelo Borobia, nafar apaiza, Tarazonako apezpikua, Zaragozan (j. 1935).

Mundua

• 303 – Jurgi Kapadoziakoa, Kapadoziako erromatar gudari, martir eta gerora santua.
• 1014 – Brian Boru, Irlandako Errege Nagusia.
• 1016 – Æthelred Zalantzatia, Ingalaterrako erregea (j. c. 968).
• 1020 – Melo Barikoa, lonbardiar noblea.
• 1124 – Alexandro I.a Eskoziakoa, Eskoziako Erresumako erregea (j. c. 1078)
• 1200 – Zhu Xi, txinatar filosofoa (j. 1130).
• 1523 – Gaspara Stampa, italiar olerkaria (j. 1523).
• 1616 – Garcilaso de la Vega (El Inca), perutar historialaria (j. 1539).
• 1625 – Maurizio Nassaukoa, Herbehereetako iparraldeko estatuburua (j. 1567).
• 1681 – Justus Sustermans, flandriar margolaria (j. 1597).
• 1780 – Maria Antonia Bavariakoa, Saxoniako hauteslea, erregentea eta konpositorea (j. 1724).
• 1804 – Micaela Ferrer, kataluniar margolaria (j. 1753).
• 1847 – Erik Gustaf Geijer, suedierazko olerkaria eta historialaria (j. 1783).
• 1850 – William Wordsworth, ingeles poeta (j. 1770).
• 1851 – Anne Darwin, Charles Darwin-en eta Emma Darwin-en alaba zaharrena (j. 1841).
• 1868 – Ramón Narváez, Valentziako duke, politikari eta militar espainiarra (j. 1800).
• 1871 – Émile Deschamps, frantziar poeta (j. 1791).
• 1876 – Otto Grashof, alemaniar margolari, marrazkilari eta erretratugilea, Txileko pinturaren atzerriko aitzindaritzat hartua (j. 1812).
• 1899 – Jules-Amédée Barbey d'Aurevilly, frantziar idazlea (j. 1808).
• 1915 – Rupert Brooke, ingeles olerkaria (j. 1887).
• 1916 – Battista Ugo, akromegaliaren ondorioz 2,30 metro garai izatera heldu zen alpetar erraldoi anaietako bat (j. 1876).
• 1922 – Vlaho Bukovac, jugoslaviar margolari eta akademikoa (j. 1855).
• 1932 – Evelyn Everett-Green, ingeles eleberrigilea (j. 1856).
• 1937 – François Gieure, frantziar artzapezpikua, Baionako apezpikua izandakoa (j. 1851).
• 1939 – Liudmila Nikolaevna Stal, ukrainar boltxebikea (j. 1872).
• 1942 – Olga Benario, alemaniar komunista, Bernburgeko sarraski-esparruan (j. 1908).
• 1948 – Georges Dantu, frantziar margolari inpresionista (j. 1867).
• 1951 – Charles Gates Dawes, estatubatuar finantziari eta politikaria, 1925eko Bakearen Nobel Saria (j. 1865).
• 1952 – Elisabeth Schumann, alemaniar opera abeslari soprano lirikoa eta musika-irakaslea (j. 1888).
• 1959 – Park Jung-yang, hegokorear politikari eta filosofo liberala (j. 1872).
• 1964 – Karl Polanyi, ekonomiaren antropologo hungariarra (j. 1886).
• 1967 – Edgar Neville, Berlanga de Dueroko IV. kondea, espainiar zinema-zuzendaria eta antzerkigilea (j. 1899).
• 1976 – Renata Viganò, italiar idazle, poeta eta partisanoa (j. 1900).
• 1979 – Blair Peach, zeelandaberritar hezkuntza bereziko irakaslea, manifestaldi batean polizia batzuei aurre egiten (j. 1946).
• 1981 – Josep Pla, kataluniar idazlea (j. 1897).
• 1986 – Otto Preminger, austriar-estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1905).
• 1989 – Hamani Diori, Nigeriako presidentea (j. 1916).
• 1990 – Paulette Goddard, estatubatuar aktorea (j. 1910).
• 1992 – Satyajit Ray, indiar zinema zuzendaria, margolaria eta idazlea (j. 1921).
• 1993 – César Chávez, estatubatuar sindikatu-buruzagia (j. 1927).
• 1996 – Pamela Travers, australiar-ingeles idazlea, Mary Poppinsen eleberrien egilea (j. 1899).
• 1997 – Dorothy Hill, australiar geologo eta paleontologoa (j. 1907).
• 1998 –
  • Konstantinos Karamanlis, Greziako presidentea (j. 1907).
  • James Earl Ray, Martin Luther Kingen hilketaren erruduntzat joa (j. 1928).
• 1999 –
  • Maria Àngels Anglada, kataluniar idazlea (j. 1930).
  • Melba Liston, estatubatuar tronboijolea, konpositorea eta jazz eta blues moldatzailea (j. 1926).
• 2002 – Manfred Bieler, alemaniar idazlea (j. 1934).
• 2005 – John Mills, ingeles zinema, telebista eta antzerkiko aktorea (j. 1908).
• 2006 – William P. Gottlieb, estatubatuar kazetaria eta argazkilaria, jazzaren «Urrezko Garaiaren» irudiegatik ezaguna (j. 1917).
• 2007 – Boris Jeltsin, lehendabiziko Errusiako presidentea (j. 1931).
• 2013 – Mohammed Omar, taliban mugimenduaren sortzailea eta burua (j. c. 1959).
• 2014 – Yozo Aoki, japoniar futbolaria (j. 1929).
• 2016 – Miguel Picazo, espainiar zinema zuzendaria (j. 1927).
• 2018 – Alice Provensen, umeentzako liburuen estatubatuar ilustratzailea (j. 1918).
• 2019 – Joan Luxenburgokoa, Luxenburgoko duke handia (j. 1921).
• 2021 – Ana Vives Casas, espainiar kazetaria (j. 1971).
• 2022 – Dawie de Villiers, hegoafrikar ministro protestante, errugbilari, diplomazialari eta politikaria (j. 1940).
• 2023 – Tori Bowie, estatubatuar atleta (j. 1990).
• 2024 –
  • Yukio Kasaya, japoniar eski-jauzilaria (j. 1943).
  • Ro Jai-bong, Hego Koreako lehen ministroa (j. 1936).

• San Jurgi Eguna.
• Sehaska egutegiko izendegia: Gorka.
• Liburuaren Nazioarteko Eguna ospatzen da.

Jaieguna, ondoko herrietan:

• Bizkaian: Santurtzi.