Затворена предна незаоблена самогласка

Затворената предна незаоблена самогласка (висока предна незаоблена самогласка) е вид на самогласка што се јавува во многу јазици. Меѓународната фонетска азбука (МФА) го бележи гласот со симболот ⟨i⟩.

Затворена предна незаоблена самогласка
i
МФА-бр.301
Шифрирање
Единица (дек.)i
Уникод (хекс.)U+0069
X-SAMPAi
Киршенбаумi
Звук

 

Во македонскиот јазик, оваа самогласка е претставена со буквата и. Јазиците што ја користат латиницата најчесто ја претставуваат со ⟨i⟩, но има и некои поважни исклучоци: англискиот оваа буква почесто се доведува во врска со /aɪ/ (bite) или /ɪ/ (bit), а /iː/ се бележи со ⟨e⟩, ⟨ea⟩, ⟨ee⟩, па дури и ⟨ei⟩. Ирскиот е сличен случај, по тоа што правописот е етимолошки, но воедно самогласките укажуваат дали согласките што им претходат се меки или тврди. Така, комбинациите ⟨aí⟩, ⟨ei⟩ и ⟨aío⟩ го претставуваат гласот /iː/.

Особености

Табела на самогласки по МФА
ПредниРечиси​предниСредниРечиси​задниЗадни
Затворени
iy
ɨʉ
ɯu
ɪʏ
ɪ̈ʊ̈
ʊ
eø
ɘɵ
ɤo
ø̞
ɤ̞
ɛœ
ɜɞ
ʌɔ
æ
ɐ
aɶ
ä
ɑɒ
Речиси затворени
Полузатворени
Средни
Полуотворени
Речиси отворени
Отворени
Самогласките во парови се: незаоблена • заоблена

Помош за МФА • легенда • табела •  табела со звуци • погл.
  • Според висината, самогласката е затворена (висока), што значи дека јазикот се става што е можно поблиску до горниот ѕид на устата без да направи препрека што би ја окарактеризирала како согласка.
  • Според местото на образување (редот), самогласката е предна, што значи дека јазикот се става што е можно понапред во устата без да направи препрека што би ја окарактеризирала како согласка.
  • Според обликот на усните, самогласката е незаоблена, што значи дека усните се лабави и не заземаат округол облик.

Јазици

ЈазикЗборМФАЗначењеБелешки
адигејскити[ti]'наш'
азербејџанскиdili[dili]'дрво'
албанскиmali[mali]'планината'
англиски[1]free[fɹiː]'слободен'
апхаскиажьырныҳәа[aʑirnuħʷo]'јануари'
арапскилитературен[2]دين[d̪iːn]'вера'
африкансdankie[ˈdaŋki]'благодарам'
баскискиbizar[biˌs̻ar]'брада'
бенгалскиআমি[ami]'јас'
велшкиhir[hiːr]'долг'
виетнамскиty[ti]'биро'
вируkirotas[kʲirotas]'тој пишува'
гваранскиha’ukuri[haʔukuri]'гварански'
германскиZiel[tsiːl]'цел'
грузиски[3]სამ[ˈsɑmi]'три'
грчкиel|κήπος[ˈcipos]'градина'Се претставува и со <ι>, <ει>, <οι> и <υι>.
данскиbilist[b̥iˈlisd]'автомобилист'
дахало[ʡáɬi]'дебел'
ерменскиիմ[im]'мој'
естонскиtiik[tiːk]'езерце'
западнофризискиsiik[siːk]'болен'
запотечкитилквијапански[4]diza[d̪iza]'запотечки'
зулуumuzi[uˈmuːzi]'село'
индонезискиini[ini]'ова'
ирскиsí[ʃiː]'таа'
исландскиlíka[liːka]'исто така'
италијански[5]bile[ˈbile]'бес'
јапонски[6] гин'сребро'
кабардинскиди[di]'наш'
каталонски[7]sis[ˈsis]'шест'
кечуанскиallin[ˈaʎin]'добар'
кинескикантонски si1[siː˥]'поема'
мандарински北京 Běijīng[peɪ˨˩ tɕiŋ˥]'Пекинг'
корејски시장 шиџанг[ɕiˈd͡ʑaŋ]'глад'
корнскиhir[hiːr]'долг'
курдскиzîndu[ziːndu]'жив'
латвискиšķīvi[ʃkʲiːʋi]'чинија'
литванскиįbrolis[ˈiːbrolʲɪs]'полубрат'
македонскијазик[ˈjazik]'јазик'Погл. Фонологија на македонскиот јазик
малајскиbiru[biru]'син'
малтешкиbieb[biːb]'врата'
навахоbiwosh[biɣʷoʃ]'негов кактус'
норвешкиis[iːs]'мраз'
окситанскисеверно наречјеmiralhar[miraˈʎa]'одразува'
јужно наречје
гасконскоpolida[МФА?]'убав'
паштунскиپانير[pɑˈnir]'сирење'
персискиکی[kiː]'кој'
пирахаbaíxi[màíʔì]'родител'
полски[8]miś'мече' (плишено)
португалски[9]европскиdióspiro[diˈɔʃpiɾu]'рајско јаболко'Исто така и алофон на ненагласеното /e/ или /ɛ/ во извесни наречја.
бразилскиmenininho[meniˈnĩ ȷ̃u]'момченце'
романскиinsulă[ˈinsulə]'остров'
руски[10]лист'лист'Се јавува само на почетокот на зборот или по меки согласки.
свахилиmiti[miti]'дрвја'
севернофризискибекингхардскиhii[iːl]'був'
серскиcmiique[ˈkw̃ĩːkːɛ]'личност'
синдскиسنڌي[sɪndʱiː]'синдски'
сиуанскилакота[11][12]ǧí[ʀí]'кафеав е'
словачкиrýchly[ˈriːxlɪ]'брз'
српскохрватскимилина / milina[milina]'милина'
тагалскиsilya[ˈsiljɐ]'столче'
тајландски[13]กริช[krìt]'бодеж'
таџичкибинӣ[biˈniː]'нос'
турскиip[ip]'јаже'
убишки[ɡʲi]'срце'Алофон на /ə/ по меки согласки.
украинскикіт[kit]'мачка'
унгарски[14]ív[iːv]'свод'
фарскиil[iːl]'пета'
фински[15]viisi[ˈviːsi]'пет'
француски[16]fini[fini]'завршен'
хавајскиmakani[makani]'ветрец'
хиндиतीन[t̪iːn]'три'
холандски[17]biet[bit]'цвекло'Погл. Фонологија на холандскиот јазик
хебрејскиדיר[diʁ]'трло'Во хебрејскиот, самогласките не се претставуваат во пишувањето.
чешкиbílý'бел'
чиксавскиlhinko[ɬiŋko]'дебелост'
шведскиis'мраз'
шкотски гелскиchì[xiː]'ќе види'
шпански[18]tipo[ˈt̪ipo̞]'тип'Се претставува и со <y>.

Наводи

Библиографија

  • Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), „Catalan“, Journal of the International Phonetic Association, 22 (1–2): 53–56, doi:10.1017/S0025100300004618, ISSN 0025-1003
  • Cruz-Ferreira, Madalena (1995), „European Portuguese“, Journal of the International Phonetic Association, 25 (2): 90–94, doi:10.1017/S0025100300005223, ISSN 0025-1003
  • Fougeron, Cecile; Smith, Caroline L (1993), „Illustrations of the IPA:French“, Journal of the International Phonetic Association, 23 (2): 73–76, doi:10.1017/S0025100300004874, ISSN 0025-1003
  • Gussenhoven, Carlos (1992), „Dutch“, Journal of the International Phonetic Association, 22 (2): 45–47, doi:10.1017/S002510030000459X, ISSN 0025-1003
  • Iivonen, Antti; Harnud, Huhe (2005), „Acoustical comparison of the monophthong systems in Finnish, Mongolian and Udmurt“, Journal of the International Phonetic Association, 35 (1): 59–71, doi:10.1017/S002510030500191X, ISSN 0025-1003
  • Jassem, Wiktor (2003), „Polish“, Journal of the International Phonetic Association, 33 (1): 103–107, doi:10.1017/S0025100303001191, ISSN 0025-1003
  • Jones, Daniel; Dennis, Ward (1969), The Phonetics of Russian, Cambridge University Press
  • Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), „Castilian Spanish“, Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259, doi:10.1017/S0025100303001373, ISSN 0025-1003
  • Merrill, Elizabeth (2008), „Tilquiapan Zapotec“, Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114, doi:10.1017/S0025100308003344, ISSN 0025-1003
  • Okada, Hideo (1991), „Japanese“, Journal of the International Phonetic Association, 21 (2): 94–96, doi:10.1017/S002510030000445X, ISSN 0025-1003
  • Roach, Peter (2004), „British English: Received Pronunciation“, Journal of the International Phonetic Association, 34 (2): 239–245, doi:10.1017/S0025100304001768, ISSN 0025-1003
  • Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), „Italian“, Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121, doi:10.1017/S0025100304001628, ISSN 0025-1003
  • Rood, David S; Taylor, Allan R. (2006), „Sketch of Lakhota, a Siouan Language, Part I“, Handbook of North American Indians, 17: 440–482
  • Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani (2006), „Standard Georgian“, Journal of the International Phonetic Association, 36 (2): 255–264, doi:10.1017/S0025100306002659, ISSN 0025-1003
  • Szende, Tamás (1994), „Illustrations of the IPA:Hungarian“, Journal of the International Phonetic Азбука, 24 (2): 91–94, doi:10.1017/S0025100300005090, ISSN 0025-1003
  • Tingsabadh, M.R. Kalaya; Abramson, Arthur S. (1993), „Thai“, Journal of the International Phonetic Association, 23 (1): 24–26, doi:10.1017/S0025100300004746, ISSN 0025-1003
  • Thelwall, Robin (1990), „Illustrations of the IPA: Arabic“, Journal of the International Phonetic Association, 20 (2): 37–41, doi:10.1017/S0025100300004266, ISSN 0025-1003
🔥 Top keywords: Главна страницаМакедонски претседателски избори (2024)Македонски парламентарни избори (2024)Специјална:БарајГордана Силјановска-ДавковаМакедонски парламентарни избори (2020)Карлес ПуџдемонСписок на македонски народни поговоркиОче нашСтево ПендаровскиСредоземно МореМакедонијаБилјана ВанковскаМочуриштеГоце ДелчевСпецијална:СкорешниПромениМасакр во СребреницаСкопјеМарија АнтоанетаЛокални избори во Македонија (2021)Министерство за животна средина и просторно планирањеСвети Кирил и МетодијЈане СанданскиКиро ГлигоровСвети Климент ОхридскиСкиентологијаБалканска приказна (ТВ-серија)Втора светска војнаБедија БеговскаДржавни празници во МакедонијаХемофилијаМакедонски претседателски избори (2019)Хороскопски знациГригор ПрличевПретседател на МакедонијаКонстантин МиладиновИзбори во МакедонијаМакедонска крвава свадбаНационален парк Галичица