23 maja

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   844 – Zwycięstwo wojsk asturyjskich nad muzułmanami w bitwie pod Clavijo.
• 1040 – Turcy Seldżuccy pokonali armię Ghaznawidów w bitwie pod Dandankanem.
• 1059 – Filip I został koronowany vivente rege na króla Francji.
• 1372 – Król Polski i Węgier Ludwik Węgierski zawarł w Wyszehradzie porozumienie z cesarzem Karolem IV Luksemburskim, w którym zrzekł się roszczeń do Śląska.
• 1430 – Wojna stuletnia: Joanna d’Arc została pojmana przez Burgundczyków w trakcie próby wyzwolenia Compiègne.
• 1493 – Król Niemiec i arcyksiążę Austrii Maksymilian I Habsburg oraz król Francji Karol VIII Walezjusz zawarli traktat w Senlis.
• 1498 – Florencki reformator religijno-polityczny Girolamo Savonarola i jego współtowarzysze Domenico Buonvicini i Silvertro Maruffi zostali publicznie powieszeni, a następnie ich ciała spalono na stosie.
• 1525 – Wojna chłopska w Niemczech: 18 tys. chłopów z Bryzgowii i południowego Schwarzwaldu zajęło Fryburg Bryzgowijski.
• 1533 – Abp Thomas Cranmer uznał za nieważne małżeństwo króla Anglii Henryka VIII Tudora z Katarzyną Aragońską.
• 1547 – I wojna szmalkaldzka: zwycięstwo wojsk protestanckich nad katolickimi w bitwie pod Drakenburgiem.
• 1555 – Kardynał Giovanni Pietro Carafa został wybrany na papieża i przybrał imię Paweł IV.
• 1568 – Wojna osiemdziesięcioletnia: wojska rebeliantów niderlandzkich pokonały siły fryzyjsko-hiszpańskie w bitwie pod Heiligerlee.
• 1592 – Giordano Bruno został zadenuncjowany Trybunałowi Inkwizycyjnemu przez weneckiego szlachcica Giovanniego Moceniego.
• 1611 – Maciej Habsburg został koronowany na króla Czech.
• 1618 – Defenestracja praska: posłowie habsburscy zostali wyrzuceni przez okno zamku na Hradczanach, co rozpoczęło wojnę trzydziestoletnią.
• 1660 – Po 9 latach wygnania do Anglii powrócił król Karol II Stuart.
• 1701 – Kapitan William Kidd został powieszony w Londynie za piractwo.
• 1706 – Wojna o sukcesję hiszpańską: porażka Francuzów w bitwie z wojskami angielsko-holenderskimi pod Ramillies.
• 1788 – Karolina Południowa jako 8. stan przystąpiła do Unii.
• 1793 – I koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk austriacko-angielsko-hanowerskich w bitwie pod Famars.
• 1798 – Wybuchła rewolucja irlandzka.
• 1807 – Wojna rosyjsko-turecka: zwycięstwo floty rosyjskiej w bitwie pod Dardanelami.
• 1814 – W Wiedniu odbyła się premiera ostatecznej wersji jedynej w dorobku Ludwiga van Beethovena opery Fidelio.
• 1844 – Dzień narodzin babizmu – powstałego w Iranie islamskiego ruchu religijnego wywodzącego się z jednego z odłamów szajchizmu.
• 1856 – Brytyjski astronom Norman Robert Pogson odkrył planetoidę (42) Isis.
• 1862 – Wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w bitwie pod Front Royal.
• 1863 – Założono Socjaldemokratyczną Partię Niemiec (SPD).
• 1873 – W Kanadzie została sformowana Północno-Zachodnia Policja Konna.
• 1892 – W Syjamie (obecnie Tajlandia) otwarto pierwszy odcinek kolei (Bangkok-Ayutthaya).
• 1895 – Proklamowano niepodległą Republikę Tajwanu.
• 1897 – Hugo Egmont Hørring został premierem Danii.
• 1900:
  • 23 górników zginęło w wyniku ekspozji w kopalni węgla kamiennego koło Sanford w Karolinie Północnej.
  • Sierżant William Harvey Carney został pierwszym czarnoskórym Amerykaninem odznaczonym Medalem Honoru.
• 1901:
  • Prokurator generalny w Paryżu otrzymał anonimowy list, w którym informowano o więzionej od 25 lat przez matkę w domu w Poitiers 52-letniej Blanche Monnier.
  • Wszedł do służby portugalski krążownik pancernopokładowy „Rainha Dona Amélia”.
• 1907 – W Helsinkach zebrał się po raz pierwszy fiński parlament Eduskunta.
• 1911 – Została otwarta Nowojorska Biblioteka Publiczna.
• 1914 – Arcybiskup Bolonii Giacomo della Chiesa (późniejszy papież Benedykt XV) został kardynałem.
• 1915 – I wojna światowa: Włochy przystąpiły do wojny po stronie państw Ententy.
• 1917 – Dokonano oblotu brytyjskiego myśliwca Sopwith Dolphin.
• 1918 – I wojna światowa:
  • U-Boot SM UB-52 został storpedowany i zatopiony w Cieśninie Otranto przez brytyjski okręt podwodny HMS H4, wyniku czego zginęło 32 spośród 34 członków załogi.
  • Zwycięstwem wojsk ormiańskich nad tureckimi zakończyła się bitwa pod Abaranem.
• 1920:
  • Cierpiący na upojenie senne prezydent Francji Paul Deschanel wypadł w nocy w samej piżamie z jadącego pociągu, doznając niegroźnych obrażeń.
  • Założono Komunistyczną Partię Indonezji (PKI).
• 1923 – Założono belgijskie linie lotnicze Sabena.
• 1926 – Uchwalono pierwszą konstytucję Libanu.
• 1928 – W zamachu bombowym na ambasadę Włoch w Buenos Aires zginęły 22 osoby.
• 1934 – W policyjnej zasadzce w Bienville Parish w stanie Luizjana zginęła para przestępców Bonnie Parker i Clyde Barrow.
• 1938 – W przeprowadzonym przez agenta NKWD Pawła Sudopłatowa zamachu bombowym w Rotterdamie zginął przywódca ukraińskich nacjonalistów Jewhen Konowalec.
• 1939:
  • Amerykański okręt podwodny USS „Squalus” zatonął u wybrzeży New Hampshire podczas próbnego zanurzenia, w wyniku czego zginęło 24 marynarzy i 2 cywilnych techników, a 32 marynarzy i jednego cywila uratowano.
  • W Kancelarii Rzeszy odbyła się narada Adolfa Hitlera z najwyższymi dowódcami wojskowymi, podczas której zapowiedział on atak na Polskę.
• 1940 – Okręt podwodny ORP „Orzeł” wyszedł w swój ostatni patrol na Morze Północne, w trakcie którego zaginął bez śladu dwa dni później.
• 1941 – Kampania śródziemnomorska: brytyjskie niszczyciele „HMS Kashmir” i „HMS Kelly” zostały zbombardowane i zatopione u wybrzeży Krety przez niemieckie bombowce nurkujące Junkers Ju 87.
• 1942 – Front wschodni: w trakcie II bitwy o Charków wojska niemieckie uwięziły radzieckie 6. i 57. armię w kotle pod Iziumem.
• 1943:
  • Bitwa o Atlantyk: niemiecki okręt podwodny U-752 został zaatakowany na środkowym Atlantyku przez brytyjski pokładowy samolot torpedowo-bombowy Fairey Swordfish, w wyniku czego zginęło 30 spośród 47 członków załogi, a następnie samozatopiony; na zachód od Portugalii został zatopiony przez niszczyciel HMS „Active” i fregatę HMS „Ness” włoski okręt podwodny „Leonardo da Vinci” wraz z całą, 62-osobową załogą.
  • Front zachodni: rozpoczęło się dwudniowe bombardowanie Dortmundu z udziałem 826 bombowców RAF, w wyniku którego zginęło 599, rannych zostało 1275, zaginęło 25 osób, a ok. 2 tys. budynków zostało zniszczonych.
• 1944 – Islandczycy opowiedzieli się w referendum za zwracaniem unii z Danią i wprowadzeniem ustroju republikańskiego.
• 1945:
  • Brytyjczycy aresztowali we Flensburgu ostatni rząd III Rzeszy.
  • Powstał drugi rząd Winstona Churchilla.
• 1949 – Wraz z wejściem w życie ustawy zasadniczej uchwalonej 8 maja powstała Republika Federalna Niemiec.
• 1950 – Premiera amerykańskiego filmu sensacyjnego Asfaltowa dżungla w reżyserii Johna Hustona.
• 1951 – ChRL oficjalnie zaanektowała Tybet.
• 1954 – Reprezentacja Anglii w piłce nożnej mężczyzn przegrała w rozegranym w Budapeszcie meczu towarzyskim z Węgrami 1:7, co jest najwyższą dotychczas porażką w jej historii.
• 1955 – W Las Vegas otwarto hotel i kasyno „Dunes”.
• 1956 – Szwajcarzy Jürg Marmet i Ernst Schmied jako trzecia i czwarta osoba w historii wspięli się na szczyt Mount Everest.
• 1965 – Franz Jonas wygrał wybory prezydenckie w Austrii.
• 1967 – Egipt zamknął Cieśninę Tirańską dla statków izraelskich.
• 1969 – Ukazał się album Tommy brytyjskiej grupy The Who.
• 1970 – W wyniku podpalenia został zniszczony most kolejowy Britannia Bridge nad cieśniną Menai, łączący wyspę Anglesey z wybrzeżem Walii.
• 1971 – 78 osób zginęło, a 5 zostało rannych w katastrofie samolotu Tu-134 jugosłowiańskich linii Aviogenex w chorwackiej Rijece.
• 1973 – Efraim Kacir został prezydentem Izraela.
• 1974:
  • Odbył się pierwszy komercyjny lot Airbusa A300.
  • Papież Paweł VI ogłosił rok 1975 Rokiem Świętym.
• 1977 – Holenderski pociąg pasażerski został opanowany koło Groningen przez terrorystów pochodzących z Moluków w Indonezji. 11 czerwca, w trakcie policyjnej akcji odbicia pociągu zginęło 6 z 9 terrorystów oraz 2 zakładników.
• 1978:
  • Icchak Nawon został prezydentem Izraela.
  • W strzelaninie na ówczesnym czechosłowacko-zachodnioniemieckim przejściu granicznym we wsi Pomezí nad Ohří zginęli kierowca uprowadzonego w celu sforsowania granicy autobusu szkolnego i jeden z trzech porywaczy.
• 1979 – Palestyńscy terroryści zdetonowali bombę podłożoną na przystanku autobusowym w izraelskim mieście Petach Tikwa. Zginęły 3 osoby, a 13 zostało rannych.
• 1980 – Premiera horroru Lśnienie w reżyserii Stanleya Kubricka.
• 1981 – Odbył się pierwszy maraton rotterdamski.
• 1982 – Wojna o Falklandy: brytyjska fregata rakietowa HMS „Antelope” została zbombardowana przez argentyńskie samoloty.
• 1984 – Premiera filmu przygodowego Indiana Jones i Świątynia Zagłady w reżyserii Stevena Spielberga.
• 1985 – Frank Sinatra został odznaczony Medalem Wolności przez prezydenta Ronalda Reagana.
• 1989 – Odbyła się prezentacja samochodu osobowego Citroën XM.
• 1990:
  • József Antall został premierem Węgier.
  • W bazie wojskowej w Leśnej w rejonie baranowickim na Białorusi zlikwidowano ostatni pocisk balistyczny R-12.
• 1991 – Mołdawska SRR ogłosiła niepodległość jako Republika Mołdawii.
• 1992:
  • Kraje byłego ZSRR podpisały Protokół lizboński w sprawie likwidacji postradzieckich arsenałów jądrowych.
  • W zamachu bombowym na autostradzie koło Capaci na Sycylii zginął antymafijny sędzia śledczy Giovanni Falcone.
• 1993 – W Kambodży rozpoczęły się pięciodniowe, pierwsze wolne wybory parlamentarne po zakończeniu wojny domowej.
• 1994 – 270 pielgrzymów zostało zadeptanych w meczecie w Mekce w wyniku wybuchu paniki w trakcie obrzędu ukamienowania szatana.
• 1995 – Marek Kamiński i Wojciech Moskal, jako pierwsi Polacy, po 70-dniowej pieszej wędrówce dotarli do Bieguna Północnego.
• 1997 – Mohammad Chatami wygrał wybory prezydenckie w Iranie.
• 2004 – W Porcie lotniczym Paryż-Roissy-Charles de Gaulle 4 osoby zginęły, a 3 zostały ranne po runięciu fragmentu dachu nowego terminalu 2E.
• 2006:
  • Oddano do użytku odbudowany wieżowiec WTC7.
  • Ukazał się system operacyjny Windows Vista w wersji Beta 2.
• 2009:
  • Klub piłkarski VfL Wolfsburg zdobył pierwszy w swej historii tytuł mistrza Niemiec.
  • Komunista Madhav Kumar Nepal został wybrany przez parlament na premiera Nepalu.
  • Zamieszany w skandal korupcyjny były prezydent Korei Południowej Roh Moo-hyun popełnił samobójstwo rzucając się w górską przepaść.
• 2010:
  • 19 osób zginęło, a 71 zostało rannych w katastrofie kolejowej w Fuzhou w Chinach.
  • W stolicy Jamajki Kingston wybuchły krwawe czterodniowe zamieszki, wywołane przez zwolenników barona narkotykowego Christophera Coke’a, po decyzji rządu o jego wydaniu USA.
• 2012 – Kamerdyner papieski Paolo Gabriele roku został aresztowany i oskarżony o kradzież tajnych dokumentów z Watykanu.
• 2013 – Sigmundur Davíð Gunnlaugsson został premierem Islandii.
• 2014 – W miejscowości Isla Vista 23-letni Elliot Rodger zastrzelił 6 studentów Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara, a 14 innych osób ranił, po czym, otoczony przez policję, popełnił samobójstwo.
• 2015 – W Wiedniu odbył się finał jubileuszowego, 60. Konkursu Piosenki Eurowizji.
• 2016:
  • 45 rekrutów zginęło, a 60 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowy w jemeńskim Adenie.
  • W serii zamachów terrorystycznych w syryjskich miastach Dżabla i Tartus nad Morzem Śródziemnym zginęło 189 osób (w tym 5 zamachowców), a ok. 200 zostało rannych.
• 2019 – W więzieniu stanowym Florydy w Raiford został stracony poprzez wstrzyknięcie trucizny seryjny gwałciciel i morderca Robert Joe Long.
• 2021 – Należący do linii Ryanair Boeing 737-8AS, lecący z Aten do Wilna, na krótko przed wejściem w litewską przestrzeń powietrzną został skierowany przymusowo przez białoruski samolot myśliwski do Mińska, gdzie po wylądowaniu aresztowano opozycyjnego dziennikarza Ramana Pratasiewicza, współzałożyciela i byłego redaktora naczelnego opozycyjnej sieci NEXTA oraz jego partnerkę.
• 2022 – Hassan Sheikh Mohamud został po raz drugi prezydentem Somalii.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy