Руска инвазија на Украина (2022)

Крим

Крим бил дел од повеќе различни земји и региони, како и независен во својата историја. Нејзиниот јужен брег останал со грчка култура речиси 2.000 години. Внатрешноста била управувана од Бугарите и Хазарите 600 години, потоа 200 години и припаѓале на Киевска Русија, а 200 години на Златната Орда. Околу 1400 година, Кримските Татари биле во можност да бидат независни како Кримско Ханство околу 100 години. За да добијат контрола над крајбрежните региони, тие побарале помош од Отоманското Царство, што не само што ќе им помогне, туку и ќе го направи Кримскиот Хан автономен дел од империјата. Во 1784 година, Руското Царство ги поразила Османлиите, а Крим станал дел од Русија, каде подоцна е формирана Црноморската флота, со база во Севастопол. Крим и соседните региони формирале административен регион со различни имиња. Во 1921 година, Крим станал автономна советска република и се случил прилив на словенски народ, кој трајно ја променил етничката рамнотежа. Во 1945 година, Кримската Автономна Советска Социјалистичка Република била укината и Крим станал област на Руската СФСР. Областа била префрлена на Украинската ССР во 1954 година. Во 1991 година, Крим стана Автономна Република Крим, дел од новата независна држава Украина. Во 1997 година бил потпишан Руско-украинскиот договор за пријателство. Русија ги признала границите на Украина, добила 80 % од Црноморската флота и ги закупила објектите и пристаништето во Севастопол на дваесет години, подоцна биле продолжени до 2042 година.^[14]

Во 2014 година, парламентот на Крим прогласил независност и се приклучил на Русија. Украина го прекинала снабдувањето со вода на Крим, што го чини просечниот рускиот даночен обврзник милијарди. На 24 март 2021 година, украинскиот претседател Владимир Зеленски го потпишал Указот бр. 117/2021 со кој се одобрува „стратегијата за деокупација и реинтеграција на привремено окупираната територија на Автономната Република Крим и градот Севастопол“.^[15]

Проширување на НАТО

Во 1990 г., Михаил Горбачов предупредил дека изолирањето на САД или Советскиот Сојуз на европскиот континент ќе доведе до влошување на тензиите. Во 1997 година, Горбачов забележал дека проширувањето на НАТО во Источна Европа би било грешка и понижување за Русија.^[16]

Во 2006 година, избувнале протести на Кримскиот полуостров откако американски маринци пристигнале во кримскиот град Феодосија за да учествуваат во Морски бриз 2006, заедничка воена вежба на Украина и НАТО. Демонстрантите се соочиле со американските маринци со барикади и со плакати со пароли како „Окупатори одете дома!“ Два дена подоцна, парламентот на Крим го прогласил Крим за „територија без НАТО“; по неколкудневни протести, американските маринци се повлекле од полуостровот.

Во 2008 година, рускиот претседател Владимир Путин зборувал против потенцијалниот пристап на Украина во НАТО.^[17][18]

На 14 септември 2020 година, украинскиот претседател Владимир Зеленски ја одобрил новата Стратегија за национална безбедност, „која предвидува развој на карактеристичното партнерство со НАТО со цел членство во НАТО“.^[19]

Во 2021 година, Русија изјавила дека евентуалниот пристап на Украина во НАТО и проширувањето на НАТО воопшто, се егзистенцијални закани за нејзината национална безбедност.^[20]

Постсоветски контекст и портокалова револуција

По распадот на Советскиот Сојуз во 1991 година, Украина и Русија продолжиле да одржуваат блиски врски. Во 1994 година, Украина се согласила да го напушти својот јадрен арсенал и го потпиша Меморандумот од Будимпешта за безбедносни гаранции под услов Русија, Обединетото Кралство (ОК) и Соединетите Американски Држави (САД) да дадат гаранции против закани или употреба на сила против територијалниот интегритет или политичката независност на Украина. Пет години подоцна, Русија била еден од потписниците на Повелбата за европска безбедност, која „го потврдила вроденото право на секоја земја учесничка да биде слободна да избира или да ги менува своите безбедносни аранжмани, вклучително и договорите за сојуз, како што тие се развиваат“.^[21]

Во 2004 година, Виктор Јанукович, тогашниот премиер, бил прогласен за победник на претседателските избори, кои биле главно наместени според пресудата на Врховниот суд на Украина.^[22] Резултатите предизвикале негодување во јавноста за поддршка на опозицискиот кандидат Виктор Јушченко, кој го оспорил исходот. За време на бурните месеци на револуцијата, кандидатот Јушченко ненадејно се разболел и набрзо бил откриен од повеќе независни лекарски групи дека бил отруен со диоксин TCDD.^[23] Јушченко силно се сомневал дека е вклучена Русија во неговото труење. Сето ова на крајот резултирало со мирна Портокалова револуција, носејќи ги Виктор Јушченко и Јулија Тимошенко на власт, додека Јанукович преминал во опозиција.^[24]

Во 2009 година, романскиот аналитичар Јулијан Чифу и неговите соавтори претпоставиле дека во однос на Украина, Русија спроведува ажурирана верзија на доктрината Брежњев, која диктира дека суверенитетот на Украина не треба да биде многу поголем од оној на земјите-членки на Варшавскиот пакт. пред колапсот на советската сфера на влијание во доцните 1980-ти и раните 1990-ти. Во 2009 година, Јанукович ја објавил својата намера повторно да се кандидира за претседател на украинските претседателски избори во 2010 година.^[25] Тој победил и бил инаугуриран во 2010 година.

Украинска револуција и војна

Протестите на Евромајдан започнале во 2013 година поради одлуката на украинската влада да го суспендира потпишувањето на Договорот за асоцијација меѓу Европската унија и Украина, наместо тоа да избере поблиски врски со Русија и Евроазиската економска унија. По неколкунеделните протести, Јанукович и лидерите на украинската парламентарна опозиција потпишале договор за спогодба на 21 февруари 2014 година со кој се барале предвремени избори. Следниот ден, Јанукович побегнал од Киев пред гласањето за импичмент што му ги одзело овластувањата како претседател.^[26][27] Водачите на рускојазичните источни региони на Украина изјавиле дека продолжуваат со лојалност кон Јанукович,^[28] предизвикувајќи ги проруските немири во Украина во 2014 година.^[29] Немирите биле проследени со анексијата на Крим од Русија во март 2014 година и војната во Донбас, која започнала во април 2014 година со создавањето на Донечката и Луганската Народна Република, поддржани од Русија.^[30][31]

Во јули 2021 година, Путин објавил есеј со наслов „За историското единство на Русите и Украинците“, во кој тој повторно го потврдил својот став дека Русите и Украинците се „еден народ“.^[32] Американскиот историчар Тимоти Снајдер ги опишал идеите на Путин како империјализам.^[33] Британскиот новинар Едвард Лукас го опишал како историски ревизионизам.^[34] Други набљудувачи го опишале руското раководство како со искривен поглед на модерна Украина и нејзината историја.^[35][36]

Украина и другите европски земји соседни со Русија го обвиниле Путин за обид за руски иредентизам и за спроведување агресивна милитаристичка политика.^[37][38][39]

Зголемување на руската војска

Конфликтот започнал со големо воено засилување, првично од март до април 2021 година, а потоа од октомври 2021 до февруари 2022 година. За време на второто воено засилување, Русија упатила барања до САД и НАТО, унапредувајќи два нацрт-договори кои содржеле барања за она што таа го нарекла „безбедносни гаранции“, вклучително и правно обврзувачко ветување дека Украина нема да се приклучи на НАТО, како и намалување на трупите на НАТО и воениот хардвер стационирани во Источна Европа,^[40] и се закани со неодреден воен одговор доколку НАТО продолжи да се движи кон „агресивната линија“.^[41]

Z (симбол за препознавање)

На страните на делови од руската воена опрема бил забележан бел знак со буквата Z, која не е кирилична буква. Тенковите, борбените возила и другата опрема вака означени биле видени на 22 февруари 2022 година. Набљудувачите процениле дека означувањето е мерка за деконфликтирање со цел да се спречат инциденти со пријателски оган.^[42]

Кремљ негира планови за инвазија

На 19 јануари 2022 година, рускиот заменик-министер за надворешни работи Сергеј Рјбков изјавил дека Русија „не сака и нема да преземе никаква акција од агресивен карактер. Ние нема да ја напаѓаме, удираме и освојуваме Украина“. На 12 февруари 2022 година, советникот за надворешни работи на Кремљ, Јуриј Ушаков, ја опишал дискусијата за „т.н. планирана руска инвазија“ како „хистерија“. На 20 февруари 2022 година, рускиот амбасадор во САД Анатолиј Антонов изјавил дека руските сили „не се закануваат никому... Нема инвазија. Нема такви планови“.^[43]

Руски обвинувања

На 9 декември 2021 година, рускиот претседател Владимир Путин зборувал за дискриминација на руското население надвор од Русија, велејќи: „Морам да кажам дека русофобијата е прв чекор кон геноцид. Вие и јас знаеме што се случува во Донбас. Тоа секако изгледа многу како геноцид.“^[44] Русија исто така го осудила законот за украински јазик. На 15 февруари 2022 година, Путин изјавил за печатот: „Она што се случува во Донбас е токму геноцид“.^[45] Новинските медиуми забележале дека мајчиниот јазик на Зеленски е рускиот јазик.^[46]

Руските тврдења за геноцид биле широко отфрлени како недокажани.^[47] Неколку меѓународни организации, вклучително и Високиот комесаријат за човекови права на Обединетите нации, Специјалната мониторинг мисија на ОБСЕ во Украина и Советот на Европа, објавиле дека не можеле да најдат докази што ги поддржуваат руските тврдења.^[48][49] Наводите за геноцид биле оспорени од Европската комисија како „руска дезинформација“.^[50]

Амбасадата на САД во Украина го нарекла тврдењето за рускиот геноцид како „осудлива лага“,^[51] додека портпаролот на американскиот Стејт департмент Нед Прајс изјавил дека Москва ги изнесува таквите тврдења како изговор за инвазијата на Украина.^[45] На 18 февруари, рускиот амбасадор во САД Анатолиј Антонов ги обвинил САД дека ја одобруваат присилната асимилација на украинските Руси.^[52]

Во говорот на 21 февруари, Путин го обвинил украинското општество дека станало неонацистичко, додавајќи дека целта на Русија била да ја демилитаризира и „денацизира“ Украина.^[53][54] Според извештаите во печатот, Путин го користел „нацистичкиот“ наратив за да го оправда нападот на Русија врз Украина, притоа истакнувајќи дека нема широка поддршка за нацистичката идеологија во владата, војската или електоратот, ниту пак нацистичките партии кои учествуваат на парламентарните избори во 2019 година.^[55][56] Украинскиот претседател Зеленски и премиерот Денис Шмихал и двајцата се Евреи; Конкретно осврнувајќи се на руското тврдење, Зеленски изјавил дека неговиот дедо се борел против нацистичка Германија во советската пешадија.^[55][57]

Наводни судири

Борбите во Донбас значително ескалирале на 17 февруари 2022 година. Додека дневниот број на напади во првите шест недели од 2022 година се движеле од два до пет, украинската војска објавила 60 напади на 17 февруари. Руските државни медиуми исто така објавиле над 20 артилериски напади врз позициите на сепаратистите истиот ден. Украинската влада ги обвинила руските сепаратисти дека со артилерија гранатирале детска градинка во Стањица Луханска, при што биле повредени тројца цивили. Народната Република Луганск соопштила дека нејзините сили биле нападнати од страна на украинската влада со минофрлачи, фрлачи на гранати и митралези.^[58][59]

Следниот ден, Народна Република Донецк и Народна Република Луганск наредиле задолжителна евакуација на цивили од нивните соодветни главни градови, иако било забележано дека целосната евакуација ќе трае со месеци.^[60][61] Украинските медиуми објавиле нагло зголемување на артилериското гранатирање од страна на милитантите предводени од Русија во Донбас како обиди за провокација на украинската армија.^[62][63]

На 21 февруари, руската Федерална служба за безбедност (ФСБ) објавила дека украинското гранатирање уништило граничен објект на ФСБ на 150 метри од руско-украинската граница во Ростовската Област.^[64] Одделно, прес-службата на Јужниот воен округ објавил дека руските сили утрото тој ден убиле група од пет саботери во близина на селото Митјакинскаја, Ростовска Област, кои навлегле во границата од Украина со две пешадиски борбени возила, а возилата биле уништени.^[65] Украина негирала дека е вмешана во двата инциденти.^[66] Дополнително, два украински војници и еден цивил биле убиени од гранатирање во селото Заицеве, 30 километри северно од Донецк.^[67]

Неколку аналитичари, вклучително и истражувачката страница Bellingcat,^[68] објавиле докази дека многу од нападите, експлозиите и евакуациите во Донбас биле организирани од Русија.^[69]

На 21 февруари, термоцентралата Луганск во Луганската Народна Република била гранатирана од непознати сили.^[70] Украинските вести наведуваат дека поради тоа била принудена да се затвори.^[71]

Заострување (21 — 23 февруари)

На 21 февруари, по признавањето на републиките Донецк и Луганск, претседателот Путин наредил распоредување на руски трупи (вклучувајќи механизирани сили) во Донбас во она што Русија го нарекла „мировна мисија“.^[72][73] Руската војска соопштила дека убила пет украински „саботери“ кои ја преминале границата во Русија, тврдење кое силно го негирал украинскиот министер за надворешни работи Дмитро Кулеба. Подоцна истиот ден, неколку независни медиуми потврдиле дека руските сили влегле во Донбас.^[74][75] Интервенцијата на 21 февруари во Донбас била широко осудена од Советот за безбедност на ОН и не добила никаква поддршка.^[76] Амбасадорот на Кенија, Мартин Кимани, го споредил потегот на Путин со колонијализам и изјавил: „Мораме да го завршиме нашето закрепнување од жарот на мртвите империи на начин што нема да нè втурне назад во нови облици на доминација и угнетување“.^[77]

На 22 февруари, американскиот претседател Џо Бајден изјавил дека се случил „почетокот на руската инвазија на Украина“. Генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг и канадскиот премиер Џастин Трудо изјавиле дека се случила „натамошна инвазија“. Украинскиот министер за надворешни работи Кулеба изјавил: „Не постои нешто како мала, средна или голема инвазија. Инвазијата е инвазија“. Шефот за надворешна политика на Европската унија, Жозеп Борел, изјавил дека „руските трупи [пристигнаа] на украинска територија“ во она што беше „[не] целосна инвазија“.^[78] Истиот ден, Советот на Федерацијата едногласно го овластила Путин да употреби воена сила надвор од Русија.^[79] За возврат, Зеленски наредил регрутирање на украинските резервисти, додека сè уште не се обврза на општа мобилизација.^[80]

На 23 февруари, Врховната Рада на Украина (парламентот на Украина) прогласила 30-дневна вонредна состојба на национално ниво, исклучувајќи ги окупираните територии во Донбас, која стапила на сила на полноќ. Парламентот, исто така, дал наредба за мобилизација на сите резервисти на вооружените сили на Украина.^[81][82] Истиот ден, Русија почнала да ја евакуира својата амбасада во Киев и исто така го спуштила руското знаме од врвот на зградата.^[83] Веб-страниците на украинскиот парламент и влада, заедно со банкарските веб-места, биле погодени од DDoS напади.^[84]

Во раните утрински часови на 24 февруари, Зеленски одржал телевизиски говор во кој им се обрати на граѓаните на Русија на руски јазик и ги замоли да спречат војна.^[85][86] Зеленски во говорот ги отфрлил тврдењата на руската влада за присуство на неонацисти во украинската влада и изјавил дека нема намера да го нападне регионот на Донбас.

Портпаролот на Кремљ, Димитриј Песков изјавил дека лидерите на народни републики Донецк и Луганск испратиле писмо до Путин во кое апелираат за воена поддршка од Русија „за одбивање на агресијата на украинските вооружени сили“, при што во писмото се тврди дека гранатирањето на украинската влада предизвикало цивилни жртви. Како одговор на жалбата, Украина побарала итен состанок на Советот за безбедност на ОН. Состанок на Советот за безбедност на ОН бил свикан на 23-24 февруари. Русија, која претседавала со Советот за безбедност на ОН во февруари 2022 година и има право на вето како една од петте постојани членки, ја нападнала Украина за време на вонредниот состанок на Советот за безбедност на ОН. Генералниот секретар Антонио Гутереш изјавил: „Дајте шанса на мирот“.^[87][87]

Почетна инвазија на Украина (24 февруари — 7 април)

Инвазијата започнала на 24 февруари, започнала од Белорусија за да се насочи кон Киев, а од североисток против градот Харков. Југоисточниот фронт бил спроведен како две посебни врвови на копја, од Крим и југоисточниот против Луганск и Доњецк.

Киев и северен фронт

Североисточен фронт

Јужен фронт

Источен фронт

Под водство на Виктор Јанукович, украинската војска драстично се влошила. Таа била дополнително ослабена по падот на Јанукович и неговото наследување од прозападни лидери. Голем број сојузници на Украина почнале да обезбедуваат воена помош за обнова на нејзините воени сили. Ова ѝ помогна на украинската војска да го подобри својот квалитет, при што украинската армија постигнала забележителни успеси против руските прокси сили во Донбас. Членовите на НАТО доставиле одбранбено оружје пред почетокот на инвазијата.^[88] Претседателот Џо Бајден ја искористил Претседателската Управа за Повлекување во август и декември 2021 година за да обезбеди помош од 260 милиони долари. Тие вклучувале испораки на FGM-148 Javelin и друго противоклопно оружје, мало оружје, разни калибри муниција и друга несмртоносна опрема.^[89]

По почетокот на војната, Белгија, Чешка, Естонија, Франција, Холандија, Португалија, Грција и Обединетото Кралство објавиле дека ќе испратат повеќе оружје за поддршка и одбрана на украинската војска и влада.^[90] На 24 февруари, Полска испорачала некои воени резерви на Украина, вклучувајќи 100 минофрлачи, разновидна муниција и над 40.000 шлема.^[91] Иако некои од 30-те членки на НАТО испрариле оружје, НАТО како организација не дала никаква воена поддршка.^[13]

Во јануари, Германија ја отфрлила можноста за испраќање оружје во Украина и ја спречила Естонија, преку контрола на извозот на оружје од германско производство, да испрати хаубици од германско производство во Украина.^[92] Германија објавила дека испраќа 5.000 шлема и теренска болница во Украина, на што градоначалникот на Киев — Виталиј Кличко — на потсмев одговорил: „Што ќе испратат следно? Перници?“ На 26 февруари, во пресврт на нејзината претходна позиција, Германија го одобрила барањето на Холандија да испрати 400 ракетни гранати во Украина, како и 500 ракети Стингер и 1.000 противтенковски оружја од нејзините сопствени резерви.^[92][93]

На 26 февруари, американскиот државен секретар Антони Блинкен објавил дека одобрил воена помош од 350 милиони долари, вклучително и „противоклопни и противвоздушни системи, мало оружје и муниција од различен калибар, оклоп и поврзана опрема“.

На 27 февруари, Португалија објавила дека ќе испрати автоматски пушки H&K G3 и друга воена опрема;^[94] норвешката влада изјавила дека нема да испрати оружје во Украина, но ќе испрати друга воена опрема, како што се шлемови и друга заштитна опрема. Шведска и Данска одлучиле да испратат 5.000 и 2.700 противтенковски оружја, соодветно.^[95] Данска, исто така, ќе обезбеди делови од 300 неоперативни ракети Стингер, кои од страна на САД ќе станат оперативни.^[96]

Истиот ден, Европската унија се согласила колективно да купи оружје за Украина. Шефот за надворешна политика на ЕУ, Жозеп Борел, изјавил дека ќе купи 450 милиони евра смртоносна помош и дополнителни 50 милиони евра друга воена и хуманитарна помош. Борел рекол дека министрите за одбрана на ЕУ сè уште треба да ги утврдат деталите за тоа како да го купат материјалот и да го пренесат во Украина, но дека Полска се согласила да дејствува како дистрибутивен центар.^[97] Борел исто така изјавил дека имаат намера да ја снабдат Украина со борбени авиони кои веќе можат да ги пилотираат. Тие нема да бидат платени преку пакетот помош од 450 милиони евра. Полска, Бугарија и Словачка имаат МиГ-29, а Словачка има и Су-25, кои се борбени авиони кои Украина веќе ги користи и може да се донираат без обука на пилоти.^[98]

Жртви

Украинскиот амбасадор во Обединетите нации, Сергиј Кислица, на 27 февруари 2022 година преку Твитер објавил дека земјата побарала помош до Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК) во напорите за репатријација на телата на загинатите руски војници.^[99] Поради загриженоста дека Русија не известувала за бројот или за какви било жртви на војниците во Украина, Украинското министерство за внатрешни работи почнало да испраќа апели на 27 февруари, до роднините на руските војници да помогнат во идентификувањето на ранетите, заробените или убиените војници. Иницијативата, наречена Ishchi Svoikh (Барајте ги своите), била брзо блокирана од страна на регулаторот за медиуми на руската влада.^[100]

Бегалци

Поради континуираното воено трупање долж украинската граница, многу соседни влади и хуманитарни организации се подготвувале за потенцијално масовно раселување со недели пред вистинската инвазија. Украинскиот министер за одбрана проценил во декември 2021 година дека инвазијата потенцијално би можела да принуди меѓу три и пет милиони луѓе да ги напуштат своите домови.^[101]

Во првите четири дена по инвазијата, повеќе од половина милион Украинци ја напуштиле земјата како бегалци, според Високиот комесаријат за бегалци на Обединетите нации. Околу 281.000 заминале во Полска, речиси 85.000 во Унгарија, најмалку 36.390 во Молдавија, повеќе од 32.500 во Романија, 30.000 во Словачка и околу 34.600 во разни други земји.^[102] Цитирајќи ги проценките на ОН, Јанез Ленарчич, комесарот на ЕУ за управување со кризи, на 27 февруари рекол дека „многу груба“ проценка за крајниот вкупен број раселени Украинци ќе биде 18 милиони (4 милиони бегалци и 7 милиони внатрешно раселени лица).^[103]

Претседателката на Молдавија, Маја Санду, изјавила дека од 24 февруари над четири илјади украински граѓани преминале во Молдавија.^[104] Ана Ревенко, министерката за внатрешни работи на Молдавија, на 25 февруари изјавила дека над 15.800 украински граѓани ја преминале границата во Молдавија.

По подготовките пред почетокот на војната,^[105] украинските бегалци почнале да преминуваат и во Романија. Повеќето од нив влегле преку Сирет во округот Сучева.^[106] Романија ги ослободила украинските бегалци од задолжителен карантин при влез во земјата воведен во контекст на пандемијата на Ковид-19.^[107] Романското министерство за внатрешни работи соопштило дека над 31.000 Украинци влегле во земјата од почетокот на инвазијата, но само 111 од нив поднеле барање за статус на бегалци во земјата.^[108] Многумина го користеа романскиот или украинскиот пасош што го поседуваа, претпочитајќи да не бараат азил засега. Романското министерство за внатрешни работи на 26 февруари го одобрило поставувањето на првиот мобилен камп во близина на границата во Сирет.^[109]

Полска се подготвувала за прилив на бегалци, иако не бил забележан значителен број на првиот ден од инвазијата.^[110] За да ги олесни граничните премини, Полска ги укинала КОВИД-19 протоколите за влез во државата.^[111] На 26 февруари, полскиот министер Павел Сефернакер изјавил дека околу 100.000 луѓе преминале во Полска од почетокот на инвазијата.^[112]

На 24 февруари, Владата на Летонија го одобрила вонредниот план за прием и сместување на приближно 10.000 бегалци од Украина, а два дена подоцна почнале да пристигнуваат првите бегалци, потпомогнати од Летонската асоцијација на Самарјаните.

Владата на Унгарија на 24 февруари објавиla дека сите лица што ја преминуваат границата од Украина, оние без патен документ и кои пристигнуваат од трети земји, ќе бидат примени по соодветен преглед.^[113] Премиерот Виктор Орбан изјавил дека Унгарија е „пријателско место“ за луѓето кои пристигнуваат од Украина. Приближно 26.000 украински бегалци, од кои мнозинството беа Унгарци од Закарпатија, ја преминаа унгарската граница на 24-25 февруари. Никој од нив не побарал каква било форма на заштита.^[114][115]

Голема група бегалци пристигнала и во Бугарија. Различни општини ги објавиле своите намери да обезбедат сместување за Бугарите и Украинците кои избегале од земјата.

На 26 февруари, Словачка објавила дека ќе им даде пари на луѓето кои ги поддржуваат украинските бегалци. Во претходните 24 часа, Словачка примила над 10.000 бегалци, главно жени и деца.^[116]

На 27 февруари, УНХЦР изјавил дека повеќе од 268.000 луѓе ја напуштиле Украина од почетокот на инвазијата. Од нив, Полска објавила дека 156.000 луѓе ја преминале нејзината граница, вклучително и 77.300 само на 26 февруари.

Подоцна истиот ден, ЕУ се согласила да прима украински бегалци до три години без да побара од нив да аплицираат за азил.^[117]

Било објавено дека украинските граничари не им дозволиле на одреден број не-Украинци (многу од нив странски студенти заглавени во земјата) да ја преминат границата во соседните безбедни нации, тврдејќи дека приоритет им се давало на украинските граѓани да поминат први. Украинскиот министер за надворешни работи изјавил дека нема ограничувања за заминување на странски државјани од Украина и дека на граничните сили им било кажано да им дозволат на сите странски државјани да ја напуштат земјата.^[118]

Како одговор на обвинувањата на Путин на 22 февруари, „Врати се жив“, добротворната организација која ги поддржувала украинските војници, следниот ден добила повеќе донации отколку претходната година заедно.^[119]

Воени злосторства

Експертите потврдиле дека инвазијата на Украина ја прекршиле Повелбата на Обединетите нации и претставувала кривично дело агресија, според меѓународното кривично право; кривичното дело агресија може да се гони под универзална јурисдикција.^[120]

На 25 февруари, Амнести интернешенал изјавила дека нашла „неоспорни докази“ дека Русија го прекршила меѓународното хуманитарно право и дека некои од нејзините напади може да претставуваат воени злосторства.^[121] Амнести соопшти дека руските сили извршиле недискриминирачки напади врз цивилни области и напади врз болници, вклучително и напад со балистичка ракета 9М79 Точка во близина на болницата во Вухледар, при што загинале 4 цивили, а биле ранети 10 други, вклучително и 6 здравствени работници.^[122]

Димитри Живицки, гувернерот на Суми, изјавил дека најмалку шест Украинци, вклучително и седумгодишно девојче, загинале во руски напад врз градот Охтирка на 26 февруари, и дека биле погодени градинка и сиропиталиште. Украинскиот министер за надворешни работи Димитри Кулеба побарал Меѓународниот кривичен суд да го истражи инцидентот.^[123]

На 1 март, претседателот Зеленски изјавил дека имал докази дека цивилни области биле цел на руско артилериско бомбардирање во Харков претходно истиот ден, и го опишал како воено злосторство.^[124]

Грчко-руска дипломатска криза

Настанала дипломатска криза меѓу Грција и Русија, предизвикана од бомбардирањето на воздушните сили на Русија во село со грчко малцинство во Украина, во близина на Мариупол, при што загинале 10 Грци. Грција силно протестирала и го повикала рускиот амбасадор во Атина во Грчкото министерство за надворешни работи. Францускиот претседател Емануел Макрон, Полска, Шведска и други земји, изразиле сочувство до Грција за масакрот, додека Москва негираше каква било вмешаност, а руската амбасада изјавила дека украинска екстремно десничарска милитантна организација, Азовски баталјон, стоел зад инцидентот. Сепак, Атина ги отфрлила тврдењата на Москва, објавувајќи дека имала докази за руска вмешаност.^[125]

Санкции

Утрото на 24 февруари, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен најавила „масивни“ санкции на ЕУ што треба да ги усвои унијата. Санкциите биле насочени кон технолошки трансфери, руски банки и руски средства.^[126] Високиот претставник Жозеп Борел изјавил дека Русија ќе се соочи со „изолација без преседан“, бидејќи ЕУ ќе го воведе „најстрогиот пакет санкции [што Унијата] досега го има спроведено“. Тој исто така рекол дека „ова се меѓу најтемните часови на Европа од Втората светска војна“. Претседателката на Европскиот парламент Роберта Мецола повикала на „итна, брза, цврста и брза акција“ и свикала вонредна седница на Парламентот за 1 март.^[127][128]

Санкциите вклучувале ограничување на Русија да тргува во долари, евра, фунти и јени како дел од глобалната економија, запирање на нејзините можности за финансирање и унапредување на руската војска, нарушување на способноста на Москва да се натпреварува во економијата на високата технологија на XXI век и санкционирање на уште четири банки, меѓу кои е и втората по големина банка во Русија.

САД објавиле дека ќе ги замрзнат средствата на рускиот претседател Владимир Путин и рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров, по слични чекори преземени од Европската Унија и Велика Британија, додека портпаролката на Руското министерство за надворешни работи Марија Захарова, рекла дека санкциите против Путин и Лавров ја одразуваат „апсолутната немоќ“ на Западот во надворешната политика.^[129]

Британскиот премиер Борис Џонсон најавил низа санкции како одговор на инвазијата. Тие вклучувале замрзнување на средства на 100 нови поединци и ентитети, лимит за депозит за Русите на банкарски сметки во ОК и исклучување на сите големи руски банки од финансискиот систем на ОК, вклучително и ВТБ-банката.^[130] Градоначалникот на Лондон, Садик Кан, повикал на запленување на имотот и имотот во Лондон во сопственост на Руси за кои се верувало дека имаат врски со Путин и руската влада.

Германскиот канцелар Олаф Шолц на неодредено време го блокирал гасоводот Северен тек 2 како одговор на претходната руска инвазија на Донбас.^[131]

Министрите за надворешни работи на балтичките земји побарале Русија да биде отсечена од СВИФТ, глобалниот посредник за финансиските трансакции на банките. Меѓутоа, другите земји-членки на ЕУ одбиле, поради тоа што европските заемодавци поседувале најголем дел од речиси 30 милијарди долари изложеност на странски банки кон Русија и затоа што Кина развила алтернатива на СВИФТ наречена ЦИПС; вооружувањето на СВИФТ би обезбедило поголем поттик за развојот на ЦИПС, кој пак би го ослабнал СВИФТ како и контролата на Западот врз меѓународните финансии.^[132][133] Други лидери кои побарале Русија да се запре од пристапот до СВИФТ се чешкиот претседател Милош Земан^[134] и британскиот премиер Борис Џонсон.^[135] Германија, особено, се спротивставила на повиците Русија да биде отсечена од SWIFT, наведувајќи го ефектот што ќе го има врз плаќањата за рускиот гас и нафта; сепак, на 26 февруари германската министерка за надворешни работи Аналена Баербок и министерот за економија Роберт Хабек дале заедничка изјава со која ги поддржале насочените ограничувања на Русија од SWIFT.^[136] Набргу потоа било објавено дека големите руски банки ќе бидат отстранети од SWIFT, но сè уште би имале ограничена пристапност за да се обезбеди континуирана способност за плаќање за пратките на гас.^[137] Понатаму, било најавено дека Западот ќе воведе санкции кон Руската централна банка, која поседува 630 милијарди долари девизни резерви, за да ја спречи да ги ликвидира средствата за да го неутрализира влијанието на санкциите.^[138]

Заменик-претседателот на рускиот Совет за безбедност и поранешен претседател Димитриј Медведев ги исмеал санкциите наметнати од Западот кон Русија, вклучително и личните санкции, велејќи дека тие се знак за „политичка немоќ“ од повлекувањето на НАТО од Авганистан и потврдил дека тие ја зголемиле владината поддршка. Тој се заканил дека ќе ги национализира странските средства што компаниите ги поседувале во Русија.^[139]

Американскиот претседател Џо Бајден најавил ограничувања против четири руски банки, вклучително и ВЕБ, како и за „корумпираните милијардери“ блиски до Путин.^[140] Тој спомнал дека ќе има дополнително распоредување на војници на НАТО за помош на соседните земји на НАТО.^[141] САД, исто така, вовеле контрола на извозот, нова санкција фокусирана на ограничување на рускиот пристап до високотехнолошки компоненти, и хардвер и софтвер, кои се направени со какви било делови или интелектуална сопственост од САД. Идејата за ова првично потекнала од борбата на администрацијата на Трамп со Хуавеи. Санкцијата бара секое лице или компанија што сака да продава технологија, полупроводници, софтвер за шифрирање, ласери или сензори на Русија да побара лиценца, што стандардно е одбиено. Санкциите важат за приватни лица и компании. Фокусот на санкцијата е на бродоградбата, воздушната и одбранбената индустрија. Ефектот се смета за двоен: забраната за извоз на софтвер за шифрирање, т.е. секој софтвер произведен кој содржи, е изменет од или произведен со програма за шифрирање што содржи код од САД ќе биде забранет, создавајќи непосреден ефект во однос на тоа да нема ажурирања на софтверот и нема поправање на безбедносните пропусти; Направени биле исклучоци за ажурирањата на паметните телефони на Google и Apple кои помалку ќе влијаат на просечните Руси. Забраната на хардверот се смета дека има ефект кој се зголемува со текот на времето, бидејќи сите скршени компоненти нема да можат да се заменат и нема да бидат можни нови аквизиции што ќе предизвика постепено деградирање на хардверот.^[142]

На 26 февруари, француската морнарица го пресретнала рускиот товарен брод Балтик Лидер во Ламанш. Бродот е осомничен дека припаѓал на компанија која е цел на санкциите. Бродот бил придружуван до пристаништето Булоњ-сур-Мер и бил истражан.

Велика Британија ги забранила руската државна авиокомпанија Аерофлот и руските приватни авиони од воздушниот простор на ОК.^[143] На 25 февруари, Полска, Бугарија и Чешка објавиле дека ќе го затворат својот воздушен простор за руските авиокомпании; Естонија го следела примерот следниот ден.^[144][145] Како одговор, Русија ги забранила британските авиони од нејзиниот воздушен простор. Најголемиот руски домашен авиопревозник, S7 Airlines, објавил дека ги откажува сите летови за Европа, а американскиот авиопревозник Delta Air Lines објавил дека ги прекинува врските со Аерофлот.^[137][146] Русија дополнително ги забранила од својот воздушен простор сите летови од авиопревозниците во Бугарија, Полска и Чешка. Романија, Литванија и Летонија објавиле дека исто така ќе ги забранат руските авиокомпании од нивниот воздушен простор. Германија, исто така, забранила руски авиони да влезат во нејзиниот воздушен простор. На 27 февруари, португалското Министерство за надворешни работи објавило дека го затворило португалскиот воздушен простор за руските авиони. Истиот ден, ЕУ објавила дека ќе го затвори својот воздушен простор за руските авиони.^[147]

На 26 февруари, Блумберг објавил дека две кинески државни банки — Индустриската и трговската банка на Кина, која е најголемата банка во светот, и Кинеска банка, која е најголемиот трговец со валута во земјата — го ограничиле финансирањето за купување руска суровина и материјали, што го ограничил рускиот пристап до странски валути. Ова било направено од очигледен страв дека ова финансирање ќе се смета за поддршка за инвазијата и ќе повлече западни санкции.^[148]

На 27 февруари, Игнацио Касис, претседател на Швајцарската Конфедерација, објавил дека швајцарската влада многу веројатно ќе ја санкционира Русија и ќе ги замрзне сите руски средства во земјата.

На 28 февруари, Сингапур станала првата земја од Југоисточна Азија која вовела санкции кон Русија со ограничување на банките и трансакциите поврзани со Русија.^[149] Истиот ден, Јужна Кореја објавила дека ќе учествува во забраната на SWIFT против Русија, како и дека ќе објави забрана за извоз на стратешки материјали и 57 нестратешки материјали меѓу кои полупроводници, ИТ опрема, сензори, ласери, поморска опрема, воздушна опрема.^[150]

На 28 февруари, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган објавил дека Турција ќе го ограничи рускиот пристап до Црното Море.^[151]

Економско влијание

Инвазијата предизвикала речиси веднаш повеќекратни економски санкции од меѓународните сили.

Московската берза привремено го прекинала целото тргување на своите пазари на 24 февруари во 08:05 часот по московско време,^[152][153] пред да продолжи во 10:00 часот.^[154][155] Берзата во Санкт Петербург исто така го прекинала тргувањето до понатамошно известување.^[156] Рубљата паднала на рекордно ниско ниво во однос на американскиот долар на 24 февруари. Централната банка на Русија ги објавила првите интервенции на пазарот по анексијата на Крим во 2014 за да го стабилизира пазарот. Аналитичарите очекувале руските пазари да продолжат да се подготвуваат за очекуваните западни санкции и централната банка да ја зголеми основната каматна стапка за да се спротивстави на инфлаторните притисоци од падот на рубљата.^[157]

Националната банка на Украина ги суспендирала девизните пазари, најавувајќи дека ќе го поправи официјалниот девизен курс. Централната банка, исто така, го ограничила повлекувањето готовина на 100.000 гривни дневно и забранила повлекување на странски валути од страна на членовите на пошироката јавност. Украинската берза на 24 февруари објавила дека тргувањето е прекинато поради вонредните настани, а индексот РТС кој ги следи руските акции го завршила денот со пад од 39 %.^[158][159] Како резултат на инвазијата, цената на нафтата се искачила над 100 долари за барел за прв пат од 2014 година.^[160] Цените на пченицата се искачиле до највисоките цени од 2008 година како одговор на нападот: Русија и Украина произведуваат 30 % од светската понуда.^[161] Зголемените цени на пченицата како резултат на конфликтот ги оптоварило земјите како Египет кои се многу зависни од рускиот и украинскиот извоз на пченица и предизвикало страв од социјални немири.^[162] Главниот земјоделски економист за Велс Фарго изјавил дека Украина ќе биде сериозно ограничена во нивната способност да сади земјоделски култури во пролетта 2022 година и ќе изгуби земјоделска година, додека ембаргото на руските култури ќе создаде поголема инфлација на цените на храната. Закрепнувањето на способностите за растително производство може да потрае со години дури и откако ќе престанат борбите.^[163] Во меѓувреме, на 24 февруари, Кина објавила дека ќе ги отфрли сите ограничувања за руската пченица, како што South China Morning Post го нарекла потенцијален „спас“ за руската економија.^[164]

Управниот директор на Меѓународниот монетарен фонд Кристалина Георгиева предупредила дека конфликтот претставувал значителен економски ризик за регионот и на меѓународно ниво и додала дека Фондот може да им помогне на другите земји погодени од конфликтот, како дополнување на пакетот заем од 2,2 милијарди долари кој се подготвувал за помош на Украина. Слично на тоа, претседателот на Групацијата на Светска банка Дејвид Малпас рекол дека конфликтот ќе има далекусежни економски и социјални ефекти и известил дека банката подготвува опции за значителна економска и фискална поддршка за Украинците и регионот.

На 27 февруари, БП, една од седумте најголеми светски нафтени и гасни компании и единствениот најголем странски инвеститор во Русија, објавил дека се откажува од Роснефт. Интересот на Роснефт опфаќа околу половина од резервите на нафта и гас на БП и една третина од неговото производство. Дивестицијата би можрло да ја чини компанијата до 25 милијарди долари, а аналитичарите забележалр дека е малку веројатно БП да може да поврати дел од овој трошок.^[165] Истиот ден, државниот пензиски фонд на Норвешка, најголемиот суверен фонд во светот, објавил дека ќе се откаже од своите руски средства. Фондот поседувал околу 25 милијарди норвешки круни (2,83 милијарди долари) во акции на руски компании и државни обврзници.^[166]

Северен Кримски Канал

По руската анексија на Крим, Украина го блокирала северниот кримски канал, кој обезбедувал 85 % од водата за пиење на Крим.^[167]

На 24 февруари 2022 година, првиот ден од инвазијата, руските трупи кои напредувале од Крим воспоставиле контрола над Северниот Кримски Канал. Претседателот на Република Крим им порачал на месните власти да го подготват каналот за примање вода од реката Днепар и да го обноват снабдувањето со вода, што било планирано за следниот ден.^[168]

На 26 февруари 2022 година, бетонската брана била уништена од експлозија и водоснабдувањето било обновено.^[169]

За време на инвазијата, пораките, видеата и фотографиите биле широко споделувани низ друштвените медиуми и сајтовите за вести, како и од пријателите и семејствата на украинските и руските граѓани. Иако повеќето биле автентични слики од прва рака на конфликтот, голем број слики и видеа биле од минати конфликти и настани или на друг начин биле погрешни. Некои од нив биле создадени за ширење дезинформации или пропаганда.^[170]

Фејсбук им дозволил на украинските корисници да ги заклучуваат нивните страници откако САД предупредиле дека Русија создала списоци за убиства на Украинци.^[171]

Цензура

Рускиот апарат за цензура Роскомнадзор им наредил на медиумите во земјата да користат информации само од руски државни извори или ќе се соочат со казни и блокади, обвинувајќи голем број независни медиуми за ширење „неверодостојни општествено значајни невистинити информации“ за гранатирањето на украинските градови од страна на руската армија и цивилни смртни случаи.^[172] Руската влада им наредила на медиумските организации да ги избришат приказните кои ја опишуваат руската инвазија на Украина како „напад“, „инвазија“ или „објавување војна“.^[173] Роскомнадзор започнала истрага против Новаја Газета, Ехото на Москва, иноСМИ, МедиаЗона, Њу Тајмс, Дожд и други руски медиуми за објавување „неточни информации за гранатирање на украински градови и цивилни жртви во Украина како резултат на акциите на руската армија“. RT, руска државна ТВ мрежа, била забранета во Полска и суспендирана од телевизиските служби во Австралија и Гибралтар како одговор на инвазијата.

На 25 февруари, Русија објавила дека го ограничува пристапот до Фејсбук; Руското Министерство за надворешни работи и Јавното обвинителство објавиле дека Фејсбук ги крши правата на граѓаните на Руската Федерација.^[174] На 26 февруари, Фејсбук објавил дека ќе им забрани на руските државни медиуми да рекламираат и да монетизираат содржини на нејзината платформа.^[175]

Твитер привремено ги запрела операциите на својата рекламна платформа во двете земји. Русија го ограничила пристапот до платформата за друштвените медиуми подоцна истиот ден.^[176]

Обединети нации

Генералниот секретар на Обединетите нации, Антонио Гутереш ја повикал Русија веднаш да ја прекине агресијата во Украина, додека францускиот и американскиот амбасадор најавиле дека ќе поднесат резолуција до Советот за безбедност на ОН на 25 февруари 2022 година.^[179] Обединетото Кралство^[180], Соединетите Американски Држави,^[181] Канада^[182] и Европската Унија^[183] го означиле нападот како неиспровоциран и неоправдан и ветија остри санкции за руски поединци, бизниси и институции.^[184] Нападот го осудиле и Франција,^[185] Шпанија, Јапонија, Италија, Норвешка и Грузија.^[186] САД и Албанија заедно повикале на гласање во ОН во 20:00 часот по Гринич во петок на 25 за да се осуди инвазијата на Украина и да се побара повлекување на руските трупи, со наведената цел да се принуди Русија да го искористи своето вето, со што ќе ја покаже својата изолација.^[187] На 25 февруари, Русија ставила вето на нацрт-резолуцијата на Советот за безбедност со која „најостро изразува жалење за агресијата на Руската Федерација“, како што се очекувало. Единаесет земји гласале за, а три биле воздржани, меѓу кои Кина, Индија и Обединетите Арапски Емирати.^[188] На 27 февруари, Советот за безбедност на ОН гласал за одржување итна специјална седница на Генералното собрание на ОН за гласање за слична резолуција. Единаесеттата специјална седница била свикана на 28 февруари, а говорите на членовите траеле неколку дена.^[189]

НАТО

Полска, Романија, Литванија, Летонија и Естонија ги отпочнале безбедносните консултации на НАТО според член 4. Естонската влада издала изјава од премиерката Каја Калас: „Широката агресија на Русија е закана за целиот свет и за сите земји на НАТО, а консултациите на НАТО за зајакнување на безбедноста на сојузниците мора да се иницира за да се спроведат дополнителни мерки за обезбедување одбрана на сојузниците на НАТО. Најефективниот одговор на руската агресија е единството.“ Јенс Столтенберг, генералниот секретар на НАТО, на прес-конференција во Брисел ветил дека ќе испрати војници на НАТО во Полска за неколку дена по руската инвазија. Тој изјавил дека силите ќе вклучуваат елементи на заедничката оперативна група за многу висока подготвеност, која моментално ја води Франција.^[190] Столтенберг понатаму додадол дека некои членки на НАТО и доставиле оружје на Украина, вклучително и за воздушна одбрана. САД на 24 февруари објавиле дека ќе распоредат 7.000 војници за да им се придружат на 5.000-те што веќе се во Европа.^[190] Во силите на НАТО спаѓаат и носачот на авиони УСС Хари С. Труман, кој влегол во Средоземното Море претходната недела како дел од планирана вежба. Ударната група на носачите била ставена под команда на НАТО, што било првпат тоа да се случи по Студената војна.^[191]

На 27 февруари, германскиот канцелар Олаф Шолц објавил 100 милијарди евра за нови воени трошоци, изјавувајќи: „Со инвазијата на Украина, ние сме во нова ера“. Трошоците за одбрана ќе ја зголемат на најмалку целните 2 отсто од БДП што се очекува од членките на НАТО до 2024 година.

За време на Студената војна, Финска и Шведска останале неутрални тампон држави меѓу НАТО и Советскиот Сојуз. За да го задржат својот неутрален статус, двете држави ја минимизирале соработката со НАТО. По падот на комунизмот, двете држави ја зголемиле соработката со НАТО, додека цврсто го задржале својот неутрален статус. Во текот на Студената војна и пост-комунистичката ера, мнозинството во двете земји се противело на пристапувањето во НАТО; сепак, со зголемената закана од Русија во втората деценија на 21 век, поддршката за приклучување почнала да се зголемува. Како што Русија почнала да ги засилува своите воени сили на границата со Украина пред нивната инвазија, двете земји ја зголемиле соработката со НАТО. На 25 февруари, портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, им се заканила на Финска и на Шведска со „воени и политички последици“ доколку се обидат да се приклучат на НАТО, и покрај нивната постојана посветеност на неутралност. Двете земји присуствувале на вонредниот самит на НАТО како членки на Партнерството за мир на НАТО и двете ја осудиле инвазијата и ѝ пружиле помош на Украина.^[192][193]

Европска Унија

На 27 февруари, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен објавила дека ЕУ ќе ги забрани руските државни медиуми RT и Спутник како одговор на дезинформациите и нивното покривање на конфликтот во Украина. Таа, исто така, изјавила дека ЕУ ќе го финансира купувањето и испораката на воена опрема за Украина и предложила забрана за руски авиони да го користат воздушниот простор на ЕУ.^[194]

На 28 февруари, претседателот Зеленски побарал да се приклучи на ЕУ според нова брза процедура. Подоцна биле споделени фотографии од Зеленски како потпишал апликација за членство.

Други меѓународни и меѓувладини организации

Чешка, Латвија и Литванија престанале да издаваат визи за руски државјани.^[195] Микронезија ги прекинала дипломатските односи со Русија по инвазијата. По нејзината интервенција во протестите против владата претходно во 2022 година, Москва побарала од Казахстан да испрати војници да помогнат во офанзивата, но Казахстан одбил, повторувајќи дека не ги признава сепаратистите од Донецк и Луганск.

Во разговорот со Путин, кинескиот претседател Си Џинпинг рекол дека Кина ги поддржува напорите за решавање на спорот преку дијалог; Путин изјавил дека е отворен за разговори на високо ниво со Украина.^[196] Кина изјавила дека територијалниот интегритет и суверенитетот на Украина треба да се почитуваат и повикала на разговори меѓу Украина и Русија што е можно поскоро. Набргу потоа, кинескиот министер за надворешни работи и државен советник Ванг Ји изјавил дека Кина има јасен став за почитување на територијалниот интегритет и суверенитет на сите земји, вклучително и Украина.^[197] Индискиот премиер Нарендра Моди апелирал за итен прекин на насилството во Украина, иако тој се воздржал да заземе став по ова прашање и не ја осудил руската инвазија. Индија, наводно, подготвила механизам за трговија со Русија користејќи рупии за да го избегне влијанието на западните санкции.^[198][199]

Србија била помеѓу ретките европски земји кои се спротивставиле на санкциите кон Русија. Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави дека неговата земја го поддржува суверенитетот на Украина, но дека ќе се грижи за интересите на Србија.^[200] Вучиќ, исто така, изјавил дека ќе го осуди руското признавање на независноста на сепаратистичките региони во источна Украина само доколку Зеленски на јавна телевизија ќе го осуди бомбардирањето на НАТО врз Југославија во 1999 година.^[201] Иако немало договор за санкции кон Русија, Србија сепак изразила жалење за настаните, опишувајќи ги Русија и Украина како пријателски држави и искажувајки ја целосната поддршка за територијалниот интегритет на Украина.^[202] Српската организација Жени во црно организирала антивоени демонстрации во Белград, а Српската православна црква организирала собирање хуманитарна помош.^[203]

Папата Франциск ја изразил својата „најдлабока тага“ во телефонскиот повик до Зеленски, кој му се заблагодари на папата за неговата поддршка. Вселенскиот патријарх Вартоломеј I, кој се смета за primus inter pares (прв меѓу еднаквите) во Православната црква и духовен водач на православните христијани, повикал на прекин на војната. Вартоломеј ја нарекол војната одвратна и изразил солидарност и поддршка со Православната црква на Украина. Московскиот патријарх Кирил објавил соопштение во кое го забележува „страдањето на луѓето“, повикувајќи ги сите страни „да направат сè што е можно за да избегнат цивилни жртви“, истовремено барајќи од Московската патријаршија да се моли за „брзо обновување на мирот“. Митрополитот Онуфриј, поглавар на Украинската православна црква на Московската патријаршија, изјавила дека војната нема оправдување.^[204]

Хакерскиот колектив Анонимус објавил кибервојна на Русија и успешно целејќи на мрежното место RT, а подоцна и веб-страницата на руското Министерство за одбрана.^[205]

Тсаи Инг-вен, претседателката на Тајван, рекла дека Тајван го осудува кршењето на украинскиот суверенитет и повика на мирно решавање на кризата. Министерството за надворешни работи на Тајван на 25 февруари објавило соопштение во кое ја осудува Русија и најавило санкции.^[206] На 26 февруари, Вадим Красноселски, претседателот на непризнаената држава Приднестровие, потврдил дека Приднестровие како мирољубива држава нема офанзивни планови, повикувајќи се на големото население на Украинци во Приднестровие и како се изучува украинскиот јазик во нејзините училишта.^[207] Исто така, на 26 февруари, Советот на Европа го суспендирала руското учество во Комитетот на министри и Парламентарното собрание. Генералниот секретар на Советот, Марија Пејчиновиќ Буриќ ја нарекла инвазијата „флагрантно прекршување“ и изјавила: „Ова е мрачен час за Европа и за се што таа се залага“.^[208]

На 27 февруари, Белорусија одржала уставен референдум кој теоретски и дозволило на земјата да пристапи до јадрено оружје од нивното откажување по распадот на Советскиот Сојуз. Резултатот бил под влијание на неодамнешните одлуки на претседателот Лукашенко.^[209]

Спортски и културни организации

Инвазијата влијаела на спортските настани и спонзорства. УЕФА објавила дека финалето на Лигата на шампионите на УЕФА во 2022 година ќе биде преместено од Санкт Петербург во Париз.^[210] Ситуацијата влијаела и на Големата награда на Русија во 2022 година за првенството во Формула 1 во 2022 година. Организацискиот комитет на Формула 1 изјавил дека внимателно ја следи ситуацијата во Русија. Возачот на Ред Бул Рејсинг и актуелен шампион Макс Верстапен изјавил дека не би било соодветно да се трка во Русија за време на инвазијата, додека возачот на Астон Мартин и четирикратен шампион Себастијан Фетел изјавил дека ќе ја бојкотира трката во Сочи. На 25 февруари, по кратко размислување, Формула 1 официјално одлучила да го откаже Руското ГП во 2022 година поради загриженост за безбедноста.^{[211][212][213]} Инвазијата влијаела и на учеството на Украина на Зимските параолимписки игри 2022 во Пекинг, Кина, при што претседателот на Меѓународниот параолимписки комитет Ендрју Парсонс го опишал транспортот на украинскиот тим во Пекинг како огромен предизвик.^[214][215]

Германскиот фудбалски клуб Шалке 04 објавил дека ќе го отстрани логото на Газпром, неговиот главен спонзор, од неговите униформи.^[216][217] Формула 1 тимот Хаас го објавил отстранувањето на спонзорството на Уралкали за време на третиот ден од претсезонските тестирања во Барселона.^[218]

Финскиот Џокерит и Летонскиот Динамо Рига објавиле одделно дека двата тима во хокеј на мраз ќе се повлечат од највисоката руска Континентална хокеарска лига.^[219]

Европскиот радиодифузен сојуз (ЕБУ) ја исклучи Русија од учество на Избор на песна за Евровизија 2022.^[220]

Протести

Повеќе од 2.000 Руси во над 60 градови низ Русија биле приведени од полицијата поради протести против инвазијата на 24 февруари.^[221] До 27 февруари било објавено дека повеќе од 5.900 демонстранти биле приведени. Руското Министерство за внатрешни работи ги оправдало овие апсења поради „ограничувањата на коронавирус, вклучително и на јавни настани“ кои продолжиле да важат. Руските власти ги предупредиле Русите на правни последици за приклучувањето на антивоените протести.^[222][223]

Рускиот добитник на Нобеловата награда за мир Дмитриј Муратов најавил дека весникот Новаја Газета ќе го објави своето следно издание и на украински и на руски јазик. Муратов, новинарот Михаил Зигар, режисерот Владимир Мирзоев и други потпишале документ во кој се наведува дека Украина не е закана за Русија и ги повикувале руските граѓани „да кажат не на оваа војна“.^[224] Елена Черненко, новинарка во Комерсант, распространила критички отворено писмо потпишано од 170 новинари и академици. Пратеникот на Државната дума, Михаил Матвеев, кој гласал за признавање на Народните републики Донецк и Луганск, подоцна ја осудил руската инвазија на Украина. Пратеникот на Државната дума Олег Смолин изјавил дека е „шокиран“ од инвазијата. Михаил Фридман, најбогатиот руски милијардер, повикал да се „запре крвопролевањето“.^{[225][226][227][228]}

Повеќе од 10.000 технолошки работници, 6.000 медицински работници, 3.400 архитекти, 2.000 глумци, режисери и други креативни личности и 1.500 наставници потпишале петиции со кои се повикува владата на Путин да ја запре војната.^[229]

Протести за поддршка на Украина избиле во многу градови ширум светот, вклучително и во Ерменија, Австралија, Азербејџан, Белорусија, Белгија, Босна и Херцеговина, Бразил, Бугарија, Канада, Хрватска, Данска, Естонија, Франција, Грузија, Германија, Грција, Унгарија, Исланд, Иран, Ирска, Израел, Италија, Јапонија, Казахстан, Малезија, Македонија, Молдавија, Холандија, Норвешка, Португалија, Романија, Словачка, Словенија, Шпанија, Шведска, Швајцарија, Тајван, Турција, Обединетото Кралство и САД. Во Чешка, околу три илјади луѓе протестирале на плоштадот Вацлав во Прага. На 27 февруари, повеќе од 100.000 се собрале во Берлин на протест против руската инвазија на Украина. За време на гласањето за уставниот референдум, белоруски демонстранти во Минск извикувале „Не на војната“ на избирачките места.

• Меѓународни реакции на руската инвазија на Украина (2022)

• Руска инвазија на Украина (2022) на Ризницата ^?