31 grudnia

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   192 – W noc noworoczną został zamordowany cesarz Kommodus. Do spiskowców należeli jego pokojowy Eclectus i konkubina Marcja. Zabójstwo było końcem panowania dynastii Antoninów i początkiem wojny domowej w Imperium rzymskim.
•   406 – Wandalowie, Swebowie i Alanowie przekroczyli Ren, rozpoczynają inwazję na Galię.
•   535 – Wódz bizantyński Belizariusz wylądował na Sycylii i wkroczył do Syrakuz.
•   870 – Zwycięstwo wojsk anglosaskich nad duńskimi najeźdźcami w bitwie pod Englefield.
• 1229 – Rekonkwista: po trzymiesięcznym oblężeniu wojska Jakuba I Zdobywcy zdobyły bronioną przez muzułmanów stolicę Majorki Palma de Mallorca.
• 1302 – Tybald II został księciem Górnej Lotaryngii.
• 1487 – Papież Innocenty VIII ustanowił na mocy konstytucji apostolskiej Non debet reprehensibile Sekretariat Apostolski, w skład którego weszło 24 sekretarzy, z których jeden nosił tytuł Secretarius domesticus i przewodził pozostałym.
• 1489 – Poświęcono kościół Santa Maria dei Miracoli w Wenecji.
• 1494 – Wojna o Neapol: w obliczu niepowodzeń na froncie papież Aleksander VI wpuścił do Rzymu wojska króla Francji Karola VIII Walezjusza.
• 1522 – Jeremiasz I został ekumenicznym patriarchą Konstantynopola.
• 1578 – Król Henryk III Walezy ustanowił Order Ducha Świętego, najwyższe odznaczenie w Królestwie Francji.
• 1600 – Królowa Elżbieta I Tudor powołała Kompanię Wschodnioindyjską.
• 1615 – Król Danii i Norwegii Chrystian IV Oldenburg zawarł małżeństwo morganatyczne ze swą drugą żoną Kirsten Munk.
• 1621 – W Mikulovie książę Siedmiogrodu Gábor Bethlen zawarł z przedstawicielami cesarza Ferdynanda II porozumienie kończące przegrane antyhabsburskie powstanie na Węrzech i Morawach.
• 1660 – Późniejszy król Anglii i Szkocji Jakub II Stuart otrzymał od króla Ludwika XIV francuski tytuł księcia Normandii.
• 1703 – Około 10 tys. osób zginęło w wyniku trzęsienia ziemi z epicentrum w okolicy Edo (dawna nazwa Tokio).
• 1726 – Papież Benedykt XIII kanonizował patrona młodzieży Stanisława Kostkę.
• 1757 – Wojna siedmioletnia: rozpoczęła się rosyjska okupacja Królewca.
• 1759 – Arthur Guinness podpisał umowę wynajmu na 9000 lat za 45 funtów rocznie browaru St. James’s Gate Brewery w Dublinie, gdzie do dziś produkowane jest piwo Guinness.
• 1768 – Wszedł w życie kodeks karny cesarzowej Marii Teresy Constitutio Criminalis Theresiana.
• 1775 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Quebekiem.
• 1800 – Zakończyło istnienie Królestwo Wielkiej Brytanii, zastąpione następnego dnia przez Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii.
• 1805 – Ostatni dzień obowiązywania francuskiego kalendarza rewolucyjnego.
• 1837 – Gioacchino Vincenzo (przyszły papież Leon XIII) otrzymał święcenia kapłańskie.
• 1841 – Wolne Państwo Przesmyku (dzisiejsza Panama) zostało reinkorporowane do Republiki Nowej Granady.
• 1850 – Król Saksonii Fryderyk August II Wettyn ustanowił Order Alberta.
• 1851 – Cesarz Franciszek Józef I wydał patent sylwestrowy, który zastąpił konstytucję Austrii z 1849 roku. Przywrócił on władzę absolutną w ręce cesarza, ograniczał swobody obywatelskie, wolność słowa, stowarzyszeń i zgromadzeń oraz potwierdzał uwłaszczenie chłopów.
• 1853:
  • W Monachium rozpoczęto budowę Pałacu Szklanego.
  • Wojna krymska: rozpoczęła się turecko-rosyjska bitwa pod Cetate.
• 1857:
  • II wojna opiumowa: zwycięstwo wojsk francusko-brytyjskich nad chińskimi w bitwie o Kanton.
  • Ottawa została stolicą Kanady.
• 1862 – Wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa nad Stones River (Tennessee).
• 1863 – Ditlev Gothard Monrad został premierem Danii.
• 1868 – Wojna paragwajska: wojska brazylijskie zdobyły stolicę Paragwaju Asunción.
• 1872 – Uruchomiono Kolej Dniestrzańską łączącą Chyrów ze Stryjem i będącą fragmentem Galicyjskiej Kolei Transwersalnej.
• 1874 – Antonio Cánovas del Castillo został premierem Hiszpanii.
• 1879 – Thomas Alva Edison zaprezentował publicznie oświetlenie elektryczne.
• 1896 – Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (424) Gratia.
• 1898 – Uruchomiono linię telefoniczną Moskwa-Petersburg.
• 1901 – Tomás Estrada Palma został wybrany na pierwszego prezydenta Kuby, będąc jedynym kandydatem w głosowaniu powszechnym.
• 1905 – Austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (583) Klotilde.
• 1908 – Wilbur Wright ustanowił rekord długości lotu samolotem (124,7 km).
• 1909 – Otwarto Manhattan Bridge nad East River w Nowym Jorku.
• 1918 – Zakończyła się wojna armeńsko-gruzińska.
• 1919 – Utworzono Kolumbijskie Siły Powietrzne (FAC).
• 1923 – Rozgłośnia BBC po raz pierwszy transmitowała bicie dzwonów Big Bena.
• 1925:
  • Kyösti Kallio został po raz drugi premierem Finlandii.
  • W Turynie otwarto Park Ruffini.
• 1929:
  • 71 dzieci zginęło, a 40 odniosło obrażenia w wyniku pożaru kina w szkockim Paisley.
  • Papież Pius XI ogłosił encyklikę Divini Illius Magistri o chrześcijańskim wychowaniu młodzieży.
• 1930 – Papież Pius XI ogłosił encyklikę Casti Connubii o małżeństwie chrześcijańskim.
• 1931 – Niemiecki astronom Karl Wilhelm Reinmuth odkrył planetoidę (1208) Troilus.
• 1935 – Charles Darrow opatentował grę planszową Monopoly.
• 1938 – Dokonano oblotu Boeinga 307 Stratoliner, pierwszego samolotu pasażerskiego wyposażonego w kabinę ciśnieniową, umożliwiającą przeloty na dużej wysokości.
• 1939 – Odbył się pierwszy Koncert noworoczny Filharmoników Wiedeńskich.
• 1942 – Bitwa o Atlantyk: taktyczne zwycięstwo floty brytyjskiej nad niemiecką w bitwie na Morzu Barentsa.
• 1943 – Front wschodni: Armia Czerwona wyzwoliła Żytomierz.
• 1945 – W USA zakończono reglamentację opon.
• 1946:
  • Ostatni żołnierze francuscy opuścili Liban.
  • Premiera westernu Pojedynek w słońcu w reżyserii Kinga Vidora.
  • Prezydent USA Harry Truman ogłosił zakończenie amerykańskich działań wojennych podczas II wojny światowej.
• 1947 – Wojna domowa w Palestynie: w odwecie za zamordowanie poprzedniego dnia w rafinerii w Hajfie 39 żydowskich robotników, do arabskiej wioski Balad asz-Szajch wkroczyły żydowskie kompanie szturmowe Palmach, dokonując masakry 14 (wg niektórych źródeł 60 mieszkańców), tracąc przy tym 3 żołnierzy.
• 1948 – Zawarto zawieszenie broni w I wojnie indyjsko-pakistańskiej.
• 1949 – W Chabarowsku zakończył się proces 12 oficerów i żołnierzy japońskiej Armii Kwantuńskiej, oskarżonych o popełnienie zbrodni wojennych, w którym zapadły wyroki od 2 do 25 lat pozbawienia wolności.
• 1955 – General Motors jako pierwsza amerykańska korporacja osiągnął jednoroczny zysk wynoszący ponad miliard dolarów.
• 1960 – Uruchomiono komunikację trolejbusową w Wołgogradzie.
• 1961:
  • W Libanie miała miejsce nieudana próba inspirowanego przez Syrię zamachu stanu.
  • W Long Beach w Kalifornii odbył się pierwszy koncert grupy The Beach Boys.
• 1963:
  • Fernando Schwalb López Aldana został premierem Peru.
  • Rozwiązano Federację Rodezji i Niasy.
• 1965:
  • Dowódca armii Republiki Środkowoafrykańskiej Jean-Bédel Bokassa obalił prezydenta Davida Dacko i następnego dnia zajął jego miejsce.
  • W Kownie uruchomiono komunikacje tramwajową.
• 1968 – Dokonano oblotu naddźwiękowego samolotu pasażerskiego Tu-144.
• 1970 – W katastrofie samolotu Ił-18B w Leningradzie zginęły 93 osoby.
• 1973:
  • Carlos Arias Navarro został premierem Hiszpanii.
  • W Izraelu odbyły się wybory do Knessetu.
  • W Sydney odbył się pierwszy koncert australijskiej grupy hardrockowej AC/DC.
• 1974 – Nieudany wojskowy zamach stanu na Madagaskarze.
• 1975 – Zlikwidowano komunikację tramwajową w niemieckim Eisenach.
• 1978 – W rosyjskiej miejscowości Ust-Czugor zmierzono najniższą temperaturę w historii Europy (−58,1 °C).
• 1979 – 48 osób zginęło, a około 50 odniosło obrażenia w pożarze Opémiska Community Hall w Chapais w kanadyjskiej prowincji Quebec.
• 1980 – W zamachu bombowym na Fairmont The Norfolk Hotel w stolicy Kenii Nairobi zginęło 20 osób, a 87 zostało rannych.
• 1981 – Prezydent Ghany Hilla Limann został obalony w wojskowym zamachu stanu przeprowadzonym przez por. Jerry’ego Rawlingsa, który rozpoczął 19-letnie dyktatorskie rządy.
• 1983:
  • Gen. Muhammadu Buhari dokonał wojskowego zamachu stanu i przejął władzę w Nigerii.
  • Na dworcu kolejowym w Marsylii i na pokładzie pociągu TGV Marsylia-Paryż wybuchły bomby, zabijając 5 osób i raniąc kilkadziesiąt. Zamachy są przypisywane organizacji terrorystycznej Ilicha Ramíreza Sáncheza ps. „Carlos” lub „Szakal”.
• 1984 – Stany Zjednoczone wystąpiły z UNESCO.
• 1986 – W pożarze Dupont Plaza Hotel w San Juan na Portoryko zginęło 97 osób, a 140 zostało rannych.
• 1987 – Robert Mugabe został prezydentem Zimbabwe.
• 1988 – Krzysztof Wielicki dokonał pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Lhotse w Himalajach.
• 1990:
  • Rosjanin Garri Kasparow pokonując swego rodaka Anatolija Karpowa obronił tytuł szachowego mistrza świata.
  • Uruchomiono drugą linię metra w Mińsku.
• 1991 – Formalnie przestał istnieć ZSRR.
• 1993 – Weszła w życie nowa konstytucja Peru.
• 1994:
  • 15 osób zginęło, a 164 odniosły obrażenia w pożarze hotelu „Switel” w Antwerpii.
  • I wojna czeczeńska: wojska rosyjskie rozpoczęły szturm Groznego.
• 1999:
  • Borys Jelcyn złożył dymisję ze stanowiska prezydenta Rosji. Tymczasowym prezydentem został premier Władimir Putin.
  • Otwarto koło obserwacyjne London Eye.
  • Panama przejęła zarząd nad Kanałem Panamskim.
  • Po wypuszczeniu z więzienia przez władze Indii 3 kleryków z Kaszmiru, 5 islamskich porywaczy uwolniło na lotnisku w afgańskim Kandaharze 155 zakładników z uprowadzonego 24 grudnia samolotu Indian Airlines.
  • Stacja NBC wyemitowała ostatni (752.) odcinek opery mydlanej Sunset Beach.
  • Z Ashmolean Museum w Oksfordzie skradziono obraz Paula Cézanne’a Auvers-sur-Oise (1879–1882), wyceniany na 4,8 miliona dolarów.
• 2004:
  • Otwarto oficjalnie najwyższy wówczas budynek na świecie Taipei 101.
  • W elektrowni atomowej w Ignalinie na Litwie wyłączono reaktor nr 1.
• 2006:
  • 3 osoby zginęły, a 40 odniosło obrażenia w serii zamachów bombowych w stolicy Tajlandii Bangkoku.
  • Saddam Husajn został pochowany w swej rodzinnej miejscowości Al-Audża.
• 2007 – W Bhutanie odbyły się pierwsze w historii wybory parlamentarne.
• 2008 – ChRL i Wietnam zakończyły demarkację wspólnej granicy.
• 2009:
  • W elektrowni atomowej w Ignalinie wyłączono ostatni reaktor nr 2.
  • W fińskim Espoo kosowski imigrant Ibrahim Shkupolli zamordował nożem swoją żonę i zastrzelił 4 osoby w pobliskim supermarkecie, po czym popełnił samobójstwo.
• 2011 – Konflikt wewnętrzny w Sudanie Południowym: w okolicy miasta Pibor ok. 6 tys. członków plemienia Lou Nuer i Białej Armii Nuerów rozpoczęło masakrę ok. 3 tys. członków plemienia Murle (31 grudnia-2 stycznia).
• 2014 – W wyniku wybuchu paniki podczas imprezy sylwestrowej na promenadzie w Szanghaju zostało zadeptanych 36 osób, a 47 odniosło obrażenia.
• 2018 – W wyniku wybuchu gazu w wieżowcu w rosyjskim Magnitogorsku zginęło 39 osób, a 17 zostało rannych.
• 2023 – królowa Danii Małgorzata II zapowiedziała swoją abdykację, która ma nastąpić 14 stycznia 2024.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy