21 grudnia

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   401 – Innocenty I został papieżem.
• 1124 – Honoriusz II został papieżem.
• 1381 – Pietro Tomacelli (późniejszy papież Bonifacy IX) został mianowany kardynałem przez papieża Urbana VI.
• 1421 – Wojny husyckie: zwycięstwo katolickich wojsk niemiecko-węgierskich nad czeskimi husytami w bitwie pod Kutną Horą.
• 1471 – Portugalski żeglarz João de Santarém odkrył Wyspę Świętego Tomasza.
• 1521 – Po kilkumiesięcznym pobycie na Molukach żaglowiec „Victoria” dowodzony przez Juana Sebastiána Elcano, ostatni spośród pięciu biorących udział w pierwszej w historii wyprawie Magellana dookoła świata, wyruszył w drogę powrotną do Hiszpanii.
• 1522 – W Nicei została zwodowana karaka „Santa Anna” wchodząca w skład floty wojennej Zakonu Maltańskiego, z uwagi na częściowe pokrycie kadłuba płytami z ołowiu uważana niekiedy za pierwszy pancernik.
• 1598 – Indiańscy powstańcy z plemienia Araukanów wybili w bitwie pod Curalaba w południowym Chile oddział około 50 Hiszpanów i 300 sprzymierzonych z nimi Indian.
• 1664 – Francuski nadintendent finansów Nicolas Fouquet został skazany przez specjalny trybunał na konfiskatę majątku i banicję za malwersacje finansowe. Król Ludwik XIV podniósł następnie wyrok do dożywotniego pozbawienia wolności.
• 1784 – Perth Amboy w stanie New Jersey uzyskało prawa miejskie.
• 1788 – Niemiecko-brytyjska astronom Caroline Herschel odkryła kometę okresową 35P/Herschel-Rigollet.
• 1808 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: zwycięstwo wojsk brytyjskich nad francuskimi w bitwie pod Sahagún.
• 1817 – III wojna Brytyjczyków z Imperium Marathów: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Mahidopur.
• 1832 – Wojna egipsko-turecka: zwycięstwo wojsk egipskich w bitwie pod Konyą.
• 1834 – Odbyła się premiera śpiewogry Fidlovačka, gdzie po raz pierwszy wykonano pieśń Kde domov můj?, która obecnie jest hymnem Czech.
• 1845 – I wojna Brytyjczyków z Sikhami: rozpoczęła się bitwa pod Ferozeshah.
• 1846 – Szkocki chirurg Robert Liston przeprowadził w Londynie pierwszą w Europie operację w znieczuleniu ogólnym, z wykorzystaniem eteru.
• 1866 – Wojna Czerwonej Chmury: Indianie wciągnęli w zasadzkę i zabili 163 żołnierzy oddziału Williama J. Fettermanna z Fortu Phil Kearny w stanie Wyoming.
• 1867 – Cesarz Austrii Franciszek Józef I zatwierdził Konstytucję grudniową, przekształcającą Cesarstwo w Monarchię Austro-Węgierską i przyznającą Galicji ograniczoną autonomię.
• 1872 – Z angielskiego Portsmouth wypłynął statek HMS „Challenger” z wyprawą naukową dookoła świata.
• 1891 – Kanadyjczyk James Naismith, lekarz i nauczyciel wychowania fizycznego w YMCA w Springfield w amerykańskim stanie Massachusetts, opublikował zasady gry w koszykówkę. Dzień ten jest uznawany za datę jej powstania.
• 1899 – Ukazało się pierwsze wydanie rosyjskiego tygodnika ilustrowanego „Ogoniok”.
• 1901:
  • Ostatni wielki książę Hesji Ernest Ludwik rozwiódł się ze swą pierwszą żoną Wiktorią Melitą Koburg.
  • Żaglowiec RRS „Discovery” z członkami Brytyjskiej Narodowej Ekspedycji Antarktycznej dowodzonej przez Roberta Falcona Scotta wypłynął z Nowej Zelandii w kierunku Antarktydy.
• 1902 – Gen. Pierre Nord Alexis został prezydentem Haiti.
• 1903 – Po raz pierwszy wręczono francuską literacką Nagrodę Goncourtów.
• 1904 – W Paryżu została założona Międzynarodowa Federacja Motocyklowa (FIM).
• 1907 – Chilijskie wojsko dokonało masakry ponad 2 tys. strajkujących górników z kopalni saletry sodowej w mieście Iquique.
• 1908 – Zainaugurował działalność Uniwersytet Kairski.
• 1910 – 344 górników zginęło w wyniku eksplozji w kopalni koło angielskiego miasta Westhoughton.
• 1912 – Tarō Katsura został po raz trzeci premierem Japonii.
• 1913 – Na łamach dziennika „New York World” ukazała się pierwsza na świecie krzyżówka.
• 1918 – W ramach armii litewskiej utworzono 1. Pułk Białoruski.
• 1923 – Nepal uzyskał niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
• 1925 – Premiera radzieckiego niemego filmu Pancernik Potiomkin w reżyserii Siergieja Eisensteina.
• 1930 – Marszałek Polski Józef Piłsudski przybył na portugalską Maderę na trzymiesięczny wypoczynek.
• 1936 – Dokonano oblotu niemieckiego samolotu wielozadaniowego Junkers Ju 88.
• 1937 – Premiera filmu animowanego Walta Disneya Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków.
• 1940 – Do uzbrojenia Armii Czerwonej wszedł pistolet maszynowy PPSz.
• 1941:
  • Bitwa o Atlantyk: brytyjski lotniskowiec eskortowy HMS „Audacity” został zatopiony trzema torpedami z niemieckiego okrętu podwodnego U-751 ok. 500 mil na zachód od hiszpańskiego przylądka Finisterre, w wyniku czego zginęło 73 członków załogi; niemiecki okręt podwodny U-567 został zatopiony na północ od Azorów przez slup HMS „Depford” i korwetę HMS „Samphire”, w wyniku czego zginęła cała, 47-osobowa załoga.
  • Rumuni rozpoczęli masakrę 40 tys. Żydów w obozie koncentracyjnym Bogdanovka na okupowanej Ukrainie.
  • USA wypowiedziały wojnę III Rzeszy i Włochom.
  • Zawarto tajlandzko-japoński sojusz wojskowy.
  • Zbrodnia w Prkosie (Chorwacja) popełniona przez chorwackich ustaszy na 437 Serbach i jednym Chorwacie.
• 1943 – W Generalnym Okręgu Białorusi została utworzona kolaboracyjna Białoruska Centralna Rada.
• 1944:
  • Białoruski Teatr Państwowy w Mińsku został przemianowany na Narodowy Teatr Akademicki im. Janki Kupały.
  • W zdobytym przez wojska radzieckie Debreczynie węgierska koalicja antynazistowska utworzyła nowy rząd z premierem Belą Miklósem na czele.
• 1945:
  • Ekwador i Irak zostały członkami ONZ.
  • W Urugwaju uruchomiono największą w kraju elektrownię wodną Rincón del Bonete.
  • Założono Ethiopian Airlines.
• 1948 – W katastrofie lecącego z Pragi do Aten (z międzylądowaniem w Rzymie) czechosłowackiego samolotu Douglas DC-3 na Peloponezie zginęły 24 osoby (19 pasażerów i 5 członków załogi).
• 1949 – Rada Najwyższa ZSRR wydała dekret o utworzeniu Międzynarodowej Leninowskiej Nagrody Pokoju.
• 1950 – 34 osoby zginęły, a 56 zostało rannych w wyniku uderzenia pociągu ekspresowego Bratysława-Brno w przepełniony autobus na przejeździe kolejowym w miejscowości Podivín w południowych Morawach.
• 1952 – Rozpoczęła nadawanie telewizja wschodnioniemiecka.
• 1957 – Ramón Villeda Morales został prezydentem Hondurasu.
• 1958 – Charles de Gaulle został wybrany na urząd prezydenta Francji.
• 1962:
  • Fidel Castro i amerykański negocjator James B. Donovan(inne języki) podpisali porozumienie o zwolnieniu ponad tysiąca jeńców biorących udział w nieudanej inwazji w Zatoce Świń, w zamian za leki i żywność o wartości 53 mln dolarów.
  • Utworzono najstarszy norweski Park Narodowy Rondane.
• 1963:
  • Wybuchły krwawe starcia między cypryjskimi Grekami i Turkami.
  • Wystartował kanał telewizyjny France 2.
• 1964 – Dokonano oblotu amerykańskiego samolotu dalekiego zasięgu o zmiennej geometrii skrzydeł F-111.
• 1965 – Premiera filmu sensacyjnego Operacja Piorun w reżyserii Terence’a Younga.
• 1966 – Wyprodukowano 100-tysięczny egzemplarz samochodu marki Porsche (model 912).
• 1967:
  • Alphonse Alley został głową państwa Dahomeju (Beninu).
  • Premiera amerykańskiego dramatu obyczajowego Absolwent w reżyserii Mike’a Nicholsa.
• 1968:
  • 43 osoby zginęły, a 57 zostało rannych w zderzeniu pociągów osobowego i towarowego między miejscowościami Mende i Sülysáp w środkowych Węgrzech.
  • Premiera westernu Pewnego razu na Dzikim Zachodzie w reżyserii Sergio Leone.
• 1969 – Japońska ekspedycja odkryła na Antarktydzie meteoryt chondrytowy Yamato 691, którego wiek datuje się na 4 i pół miliarda lat.
• 1970:
  • Dokonano oblotu amerykańskiego myśliwca Grumman F-14 Tomcat.
  • Prezydent USA Richard Nixon przyjął w Białym Domu Elvisa Presleya.
• 1971:
  • Krótko po starcie z Sofii rozbił się należący do Balkan Bulgarian Airlines Ił-18, na pokładzie którego znajdowało się wielu bułgarskich muzyków, udających się na obchody dni kultury bułgarskiej w Algierze. Zginęło 28 spośród 73 osób na pokładzie, w tym piosenkarka Pasza Christowa.
  • Rada Bezpieczeństwa ONZ wybrała Austriaka Kurta Waldheima na stanowisko sekretarza generalnego ONZ.
• 1972:
  • Australia i Chiny nawiązały stosunki dyplomatyczne.
  • Podpisano układ o podstawach stosunków między NRD i RFN.
• 1973 – Rozpoczęła się bliskowschodnia konferencja pokojowa w Genewie.
• 1975 – Grupa terrorystów na czele z Ilichem Ramírezem Sánchezem (ps. „Carlos” lub „Szakal”) wtargnęła na trwającą w Wiedniu konferencję państw członkowskich OPEC, zabijając 3 osoby, po czym uprowadzili wszystkich znajdujących się tam ministrów z którymi odlecieli samolotem udostępnionym przez władze austriackie do Algieru, gdzie po wpłaceniu 50 mln dolarów zakładników uwolniono.
• 1978 – Ustanowiono obecną flagę Grecji.
• 1979 – Podpisano porozumienie w Lancaster House w Londynie, które położyło kres wspólnym rządom czarnej większości i potomków białych kolonizatorów w Zimbabwe.
• 1980:
  • 70 osób zginęło w katastrofie samolotu Sud Aviation Caravelle pod kolumbijskim miastem Ríohacha.
  • Poeta, prozaik i malarz Władimir Wojnowicz został zmuszony do wyjazdu z ZSRR.
• 1983 – W elektrowni jądrowej w Czarnobylu uruchomiono reaktor nr 4, który eksplodował w 1986 roku.
• 1988:
  • 270 osób (w tym 11 na ziemi) zginęło w wyniku wybuchu bomby na pokładzie należącego do linii Pan Am, lecącego z Londynu do Nowego Jorku Boeinga 747-121 nad szkockim Lockerbie.
  • Dokonano oblotu samolotu transportowego An-225 Mrija.
• 1989 – Rewolucja w Rumunii: dyktator Nicolae Ceaușescu został wygwizdany podczas wygłaszania przemówienia z balkonu siedziby Komitetu Centralnego w Bukareszcie. Po wiecu doszło do brutalnej pacyfikacji demonstrantów.
• 1990:
  • Premiera amerykańskiej komedii kryminalnej Gliniarz w przedszkolu w reżyserii Ivana Reitmana.
  • Ukazało się pierwsze wydanie rosyjskiego dziennika „Niezawisimaja Gazieta”.
  • W Tiranie zburzono pomnik Józefa Stalina.
• 1991:
  • Powstała Wspólnota Niepodległych Państw.
  • W niemieckiej Żytawie powołano do życia Euroregion Nysa.
• 1992:
  • Polska, Czechosłowacja i Węgry powołały Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA).
  • W katastrofie holenderskiego samolotu McDonnell Douglas DC-10 w portugalskim Faro zginęło 56 osób.
• 1995:
  • Administracja palestyńska przejęła kontrolę nad Betlejem.
  • Andris Šķēle został premierem Łotwy.
  • O‘tkir Sultonov został premierem Uzbekistanu.
  • Serge Vohor został premierem Vanuatu.
• 1996 – Rozpoczęła się międzynarodowa misja stabilizacyjna oddziałów SFOR w Bośni i Hercegowinie.
• 2003 – Po 45 latach wznowiono komunikację tramwajową we francuskim Bordeaux.
• 2004 – 13 żołnierzy amerykańskich, 5 amerykańskich cywilów i 4 Irakijczyków zginęło, a ponad 60 osób zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym na bazę wojskową w irackim Mosulu.
• 2005:
  • Jakaya Kikwete został prezydentem Tanzanii.
  • Port lotniczy Ułan Bator otrzymał imię Czyngis-chana.
  • Weszła w życie brytyjska ustawa o związkach partnerskich (Civil Partnership Act). Tego samego dnia Elton John zawarł cywilny związek partnerski z Davidem Furnishem.
• 2007:
  • 9 nowych państw Unii Europejskiej (w tym Polska) weszło do Strefy Schengen.
  • W samobójczym zamachu bombowym na meczet we wsi Sherpao w północno-zachodnim Pakistanie zginęło 56 osób, a ponad 100 zostało rannych
  • W Szanghaju zaprezentowano samolot pasażerski chińskiej konstrukcji Comac ARJ21.
• 2010:
  • Alpha Condé został prezydentem Gwinei.
  • Widoczne było całkowite zaćmienie Księżyca.
• 2011:
  • 5 polskich żołnierzy zginęło w zamachu w Afganistanie.
  • Konflikt w Casamance: w wyniku ataku rebeliantów na bazę wojskową koło miasta Bignona zginęło 12 senegalskich żołnierzy.
  • Mariano Rajoy został premierem Hiszpanii.
• 2012:
  • John Kerry został mianowany przez prezydenta Baracka Obamę na stanowisko sekretarza stanu w miejsce Hillary Clinton, która ustąpiła z powodu choroby.
  • Teledysk Gangnam Style południowokoreańskiego rapera PSY jako pierwszy w historii YouTube osiągnął miliard wyświetleń.
  • Zakończył się dotychczasowy cykl długiej rachuby kalendarza Majów (według korelacji Goodmana-Martineza-Thompsona). Dla wielu zwolenników teorii ezoterycznych była to data końca świata lub moment wielkiej przemiany duchowej (por. fenomen roku 2012).
• 2013 – Cabdiwali Sheekh Axmed został premierem Somalii.
• 2014:
  • Al-Badżi Ka’id as-Sibsi wygrał w II turze wybory prezydenckie w Tunezji.
  • Klaus Iohannis został prezydentem Rumunii.
• 2017 – 29 osób zginęło, a 36 odniosło obrażenia w pożarze centrum rekreacyjnego w południowokoreańskim mieście Jecheon.
• 2019 – Manuel Marrero Cruz został premierem Kuby.
• 2022 – Inwazja Rosji na Ukrainę:
  • 2 osoby zginęły, a 5 zostało rannych w wyniku ukraińskiego ostrzału hotelu i restauracji w Doniecku. Wśród rannych byli były rosyjski wicepremier i szef Roskosmosu Dmitrij Rogozin oraz premier Donieckiej Republiki Ludowej Witalij Chocenko.
  • Wedlug danych udostępnianych przez Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy liczba strat osobowych Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej przekroczyła 100 tys.
• 2023 – W strzelaninie na Uniwersytecie Karola w Pradze zginęło 14 osób (w tym sprawca), a 24 zostały ranne.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy