4 grudnia

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   771 – Po śmierci swego brata Karlomana samodzielne rządy w królestwie Franków objął Karol Wielki.
• 1110 – Krucjata norweska: krzyżowcy zdobyli Sydon.
• 1136 – Został zamordowany król Norwegii Harald IV Gille.
• 1154 – Kardynał Nicholas Breakspeare jako jedyny w historii Anglik został wybrany na papieża i przyjął imię Hadrian IV.
• 1214 – Aleksander II został królem Szkocji.
• 1248 – Rekonkwista: mauryjska twierdza Castillo de Santa Bárbara koło Alicante została zdobyta przez siły kastylijskie pod dowództwem przyszłego króla Alfonsa X Mądrego.
• 1259 – Król Francji Ludwik IX Święty i król Anglii Henryk III Plantagenet podpisali traktat paryski.
• 1270 – Henryk III Gruby został hrabią Szampanii i królem Nawarry (jako Henryk I).
• 1503 – Wit Stwosz został skazany za sfałszowanie weksla na wypalenie piętna na policzkach i dożywotni zakaz opuszczania Norymbergi.
• 1532 – W nocy z 3 na 4 grudnia spłonęła Święta Kaplica kolegiaty we francuskim Chambéry, w której był przechowywany Całun Turyński. Relikwia została uratowana w ostatniej chwili przez czterech mężczyzn, w tym dwóch franciszkanów.
• 1533 – Po śmierci ojca Wasyla III wielkim księciem moskiewskim został jego 3-letni syn Iwan IV Groźny, w imieniu którego regencję objęła matka Helena Glińska.
• 1534 – Wojska osmańskie pod wodzą sułtana Sulejmana Wspaniałego zdobyły wówczas perski Bagdad.
• 1563:
  • II wojna birmańsko-syjamska: wojska birmańskie pod wodzą króla Bayinnaunga zdobyły kluczowe miasto Kamphaeng Phet.
  • Zakończyły się obrady Soboru trydenckiego.
• 1578 – Zwycięstwo rodu Oda nad rodem Mōri w drugiej bitwie morskiej pod Kizugawaguchi (Japonia).
• 1587 – Na polecenie papieża Sykstusa V posąg cesarza na kolumnie Trajana w Rzymie zastąpiono posągiem św. Piotra.
• 1611 – Król Czech i Węgier oraz przyszły cesarz rzymski Maciej Habsburg poślubił w Wiedniu księżniczkę Annę Tyrolską.
• 1676 – Wojna skańska: zwycięstwo wojsk szwedzkich nad duńskimi w bitwie pod Lund.
• 1759 – Wojna siedmioletnia: zwycięstwo wojsk austriackich nad pruskimi w bitwie pod Miśnią.
• 1791 – Ukazało się pierwsze wydanie brytyjskiego tygodnika „The Observer”.
• 1793:
  • Powstanie w Wandei: francuskie wojska republikańskie zdobyły po oblężeniu Angers.
  • We Francji ukazało się pierwsze wydanie pierwszego na świecie dziennika urzędowego.
• 1798 – II koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francusko-polskich nad neapolitańskimi w bitwie pod Civita Castellana.
• 1808 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: wojska francuskie zajęły Madryt; król Józef Bonaparte wydał dekret o zniesieniu hiszpańskiej inkwizycji.
• 1816 – W Neapolu odbyła się premiera opery Otello z muzyką Gioacchino Rossiniego i librettem Berio di Salsy.
• 1829 – Brytyjskie władze kolonialne w Indiach zakazały praktykowania rytuału sati, polegającego na paleniu wdowy na stosie pogrzebowym męża.
• 1832 – W Paryżu ukazały się Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza.
• 1836 – We francuskim Poitiers ogłoszono drugi manifest programowy Towarzystwa Demokratycznego Polskiego.
• 1837 – Rebelia w Górnej Kanadzie: rebelianci zdobyli oraz splądrowali arsenał w Toronto, a następnie urządzili defiladę ulicami miasta.
• 1840 – Z rozkazu króla Prus Fryderyka Wilhelma IV na wyposażenie armii został przyjęty odtylcowy, jednostrzałowy karabin Dreysego.
• 1844 – Rafael Carrera został prezydentem Gwatemali.
• 1845 – Jerzy Tupou I został pierwszym królem Tonga.
• 1852 – Otwarto Cmentarz św. Jana Chrzciciela w Rio de Janeiro.
• 1872:
  • József Szlávy został premierem Węgier.
  • Załoga brytyjskiego brygu „Dei Gratia” dostrzegła dryfujący amerykański statek „Mary Celeste”, jak się okazało bez załogi, która zaginęła bez śladu.
• 1881:
  • Ukazało się pierwsze wydanie dziennika „Los Angeles Times”.
  • Uruchomiono komunikację tramwajową we francuskim Saint-Étienne.
• 1884 – W Korei rozpoczął się inspirowany przez Japończyków trzydniowy pucz Gapsin, mający w zamierzeniu obalić rządzącą od 500 lat dynastię Jaseon.
• 1897 – Klęską Greków zakończyła się wojna grecko-turecka.
• 1899 – Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (451) Patientia.
• 1904 – Po raz pierwszy przyznano francuską nagrodę literacką Prix Femina.
• 1905 – Na ulice czeskiej Opawy wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.
• 1909:
  • W Londynie rozpoczęła się konferencja, mająca na celu sporządzenie katalogu zasad prawa międzynarodowego dotyczących działań wojennych na morzu.
  • Założono klub hokejowy Montreal Canadiens.
• 1910 – Muhammed Alim Chan został ostatnim emirem Buchary.
• 1912 – W Albanii powstał rząd Ismaila Qemala.
• 1915 – Papież Benedykt XV utworzył archidiecezję Winnipeg w Kanadzie.
• 1918 – Woodrow Wilson wyruszył na rozmowy pokojowe w Wersalu, zostając pierwszym urzędującym prezydentem USA, który odwiedził Europę.
• 1920 – Armia Czerwona zdobyła Erywań i tym samym upadła Demokratyczna Republika Armenii.
• 1926 – Aleksandros Zaimis został premierem Grecji.
• 1930 – Watykan wyraził zgodę na naturalną regulację poczęć.
• 1931 – Gen. Maximiliano Hernández Martínez został tymczasowym prezydentem Salwadoru w miejsce obalonego Arturo Araujo.
• 1933 – Rozpoczęła się Wystawa Berlińska.
• 1934 – W Japonii utworzono 5 parków narodowych.
• 1939 – Niemiecki U-Boot U-36 wraz z 40-osobową załogą został zatopiony na południowy zachód od norweskiego portu Kristiansand przez brytyjski okręt podwodny HMS „Salmon”.
• 1941 – W Moskwie zakończyły się dwudniowe rozmowy między Józefem Stalinem a gen. Władysławem Sikorskim.
• 1943:
  • Około 1800 osób zginęło w wyniku bombardowania Lipska przeprowadzonego przez RAF.
  • Rozpoczęła się II konferencja kairska z udziałem prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla i prezydenta Turcji İsmeta İnönü.
  • Wojna na Pacyfiku: japoński lotniskowiec eskortowy „Chūyō” został storpedowany i zatopiony przez amerykański okręt podwodny USS „Sailfish”, w wyniku czego zginęło 1250 członków załogi i 20 z 21 amerykańskich jeńców z zatopionego 19 listopada okrętu podwodnego USS „Sculpin”.
• 1944:
  • Około 6500 osób zginęło w wyniku bombardowania Heilbronnu przeprowadzonego przez RAF.
  • W Atenach krwawo stłumiono dwudniowe masowe demonstracje lewicy.
• 1945 – Senat Stanów Zjednoczonych zatwierdził członkostwo kraju w ONZ.
• 1946 – W moskiewskich zakładach MZMA rozpoczęto seryjną produkcję samochodów marki Moskwicz.
• 1947:
  • 82 Żydów zginęło, a 76 zostało rannych w trzydniowym pogromie w Adenie (Jemen).
  • W Norymberdze zakończył się proces prawników z czasów III Rzeszy.
• 1948 – Założono Wolny Uniwersytet Berliński.
• 1950 – Samir ar-Rifa’i został po raz trzeci premierem Jordanii.
• 1952 – Dokonano oblotu amerykańskiego samolotu patrolowego Grumman S-2 Tracker.
• 1954 – W Miami otwarto pierwszą restaurację sieci Burger King.
• 1955 – Założono miasto Hawierzów na Śląsku Cieszyńskim.
• 1957 – W masywie Ich Bogdyn nuruu w południowej Mongolii wystąpiło trzęsienie ziemi o sile 8,1 stopni w skali Richtera. Wstrząs był odczuwalny na 5 mln km², a poważne zniszczenia odnotowano na terenie 300 tysięcy km².
• 1958:
  • Dahomej (późniejszy Benin) i Wybrzeże Kości Słoniowej otrzymały autonomię w ramach Wspólnoty Francuskiej.
  • Robert Timm i John Cook na samolocie Cessna 172 rozpoczęli z Las Vegas najdłuższy lot w historii lotnictwa z tankowaniem w powietrzu (wylądowali 7 lutego następnego roku).
• 1963 – Aldo Moro został po raz pierwszy premierem Włoch.
• 1964 – Ukazał się album Beatles for Sale grupy The Beatles.
• 1965 – W sudańskim Omdurmanie otwarto Stadion Al-Hilal.
• 1968 – Premiera filmu wojennego Tylko dla orłów w reżyserii Briana G. Huttona.
• 1969 – W strzelaninie z policją w stanowej siedzibie organizacji „Czarne Pantery” w Chicago zginęli jej działacze Fred Hampton i Mark Clark.
• 1971:
  • 15 osób zginęło, a 17 zostało rannych w wyniku eksplozji bomby podłożonej w pubie w Belfaście przez protestanckie Ochotnicze Siły Ulsteru.
  • Armia indyjska wkroczyła na teren Bengalu Wschodniego, przyczyniając się do późniejszego oderwania się Bangladeszu od Pakistanu.
• 1972 – W wojskowym zamachu stanu został obalony prezydent Hondurasu Ramón Ernesto Cruz, a jego miejsce zajął gen. Oswaldo López Arellano.
• 1974 – 191 osób zginęło na Sri Lance w katastrofie Douglasa DC-8 holenderskich linii Martinair, wiozącego indonezyjskich pielgrzymów do Mekki.
• 1976 – Jean-Bédel Bokassa proklamował Republikę Środkowoafrykańską monarchią i zmienił nazwę kraju na Cesarstwo Środkowoafrykańskie. Dokładnie rok później koronował się na cesarza i przyjął imię Bokassa I.
• 1977 – 100 osób zginęło w Malezji w katastrofie porwanego Boeinga 737 należącego do Malaysia Airlines.
• 1978 – La Habra Heights w Kalifornii uzyskało prawa miejskie.
• 1979 – Siły bezpieczeństwa przeprowadziły udany szturm na okupowany od 2 tygodni przez rebeliantów Święty Meczet w Mekce. W czasie trwania całego kryzysu zginęło 255 pielgrzymów, napastników i funkcjonariuszy, a 560 osób zostało rannych. 9 stycznia następnego roku w 8 saudyjskich miastach na 63 pojmanych rebeliantach wykonano publicznie wyroki śmierci.
• 1980:
  • Rozwiązała się brytyjska grupa Led Zeppelin, będąca jednym z pionierów hard rocka.
  • W katastrofie lotniczej pod Lizboną zginęli: premier Portugalii Francisco Sá Carneiro, minister obrony Adelino Amaro da Costa wraz z małżonkami, szef gabinetu premiera i dwóch pilotów.
  • W wyniku pożaru sali konferencyjnej na trzecim piętrze hotelu Stouffer’s Inn w mieście Harrison w stanie Nowy Jork zginęło 26 osób, a 24 odniosło obrażenia.
• 1981:
  • Premiera filmu Nad złotym stawem w reżyserii Marka Rydella.
  • RPA przyznała formalną niepodległość bantustanowi Ciskei.
  • W wyniku wybuchu paniki po awarii oświetlenia w minarecie Kutb Minar w Delhi zginęło 45 osób, a 24 zostały ranne.
• 1982:
  • Otwarto Muzeum Sztuki Współczesnej w Dunkierce.
  • Przyjęto nową konstytucję ChRL.
• 1984 – Kuwejcki samolot lecący z Dubaju do Karaczi został porwany przez związanych z Hezbollahem szyickich terrorystów i skierowany do Teheranu.
• 1985 – Zwodowano, jedyny obecnie, rosyjski lotniskowiec „Admirał Kuzniecow”.
• 1986:
  • 14-letni Kristofer Hans zastrzelił swojego nauczyciela i ranił trzy inne osoby w szkole w Lewistown w stanie Montana.
  • 52-letni Campo Delgado zamordował w kolumbijskiej stolicy Bogocie łącznie 29 osób, po czym został zastrzelony przez policję.
• 1989:
  • Mudar Badran został po raz trzeci premierem Jordanii.
  • W Moskwie podczas spotkania przedstawicieli państw Układu Warszawskiego potępiono interwencję w Czechosłowacji w 1968 roku jako sprzeczną z prawem międzynarodowym.
• 1990 – Duński okręt podwodny KDM „Sælen” zatonął podczas holowania z Kopenhagi do Aarhus.
• 1991 – Amerykańskie linie lotnicze Pan Am ogłosiły bankructwo.
• 1999 – Reprezentantka Indii Yukta Mookhey zdobyła w Londynie tytuł Miss World.
• 2002 – W wyniku wybuchu bomby w barze sieci McDonald’s w Makasarze na indonezyjskiej wyspie Sulawesi zginęły 3 osoby, a 11 zostało rannych.
• 2005 – Nursułtan Nazarbajew wygrał po raz trzeci wybory prezydenckie w Kazachstanie.
• 2006 – W Bagdadzie 19-letni amerykański żołnierz Ross McGinnis, rzucił się na odpalony granat ratując w ten sposób życie czterem innym żołnierzom.
• 2009 – 39 osób zginęło w zamachu bombowym na meczet w pakistańskim mieście Rawalpindi.
• 2010:
  • Alassane Ouattara został prezydentem Wybrzeża Kości Słoniowej.
  • Z powodu strajku kontrolerów ruchu lotniczego w Hiszpanii wprowadzono stan wyjątkowy.
• 2011 – W Chorwacji, Rosji i Słowenii odbyły się wybory parlamentarne.
• 2012:
  • Hage Geingob został po raz drugi premierem Namibii.
  • Milo Đukanović został po raz czwarty premierem Czarnogóry.
• 2013 – Xavier Bettel został premierem Luksemburga.
• 2014 – 26 osób zginęło (14 policjantów, 11 napastników z Emiratu Kaukaskiego i cywil), a 36 policjantów zostało rannych w strzelaninie w Groznym, stolicy Czeczenii.
• 2015:
  • 30 osób zginęło, a 33 zostały ranne w pożarze platformy wiertniczej Gunaszli 10 na Morzu Kaspijskim, u wybrzeży Azerbejdżanu.
  • 30 osób zginęło, a 90 zostało rannych w trzech samobójczych zamachach bombowych na targowisku na jednej z wysp jeziora Czad, należącej do kraju o tej samej nazwie.
• 2016:
  • Shavkat Mirziyoyev wygrał w pierwszej turze wybory prezydenckie w Uzbekistanie.
  • W powtórzonej drugiej turze wyborów prezydenckich w Austrii niezależny kandydat Alexander Van der Bellen pokonał kandydata Wolnościowej Partii Austrii (FPÖ) Norberta Hofera.
  • W Santiago de Cuba odbył się pogrzeb Fidela Castro.
• 2018 – Z powodu odmowy ujawnienia analizy prawnej dotyczącej wynegocjowanej umowy o warunkach wystąpienia z Unii Europejskiej rząd Theresy May, jako pierwszy w historii Wielkiej Brytanii, stosunkiem głosów 311 do 293 został uznany przez Izbę Gmin winnym obrazy parlamentu.
• 2020:
  • Domowy obiekt SSC Napoli został przemianowany ze Stadio San Paolo na Stadio Diego Armando Maradona.
  • Zdravko Krivokapić został premierem Czarnogóry.

Zdarzenia astronomiczne i eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy