25 grudnia

Święta

• Imieniny obchodzą: Anastazja, Eugenia, Maria, Mateusz, Piotr i Siemosław
• Pakistan – Dzień Kuaid-e-Azama
• Europa Północna – Jul
• Wspomnienia i święta w Kościele katolickim^[1][2]:
  • Boże Narodzenie
  • św. Anastazja z Dalmacji (męczennica)
  • św. Eugenia Rzymska (męczennica)
  • bł. Maria od Apostołów Wüllenweber (założycielka salwatorianek; wspominana również 5 września)
  • święci Męczennicy z Nikomedii (również 18 grudnia)
  • św. Piotr Nolasco (mercedariusz) (lokalnie; głównie 6 maja)

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   352 – Pierwsze obchody święta Bożego Narodzenia w Cesarstwie rzymskim.
•   800 – Koronacja Karola Wielkiego na cesarza rzymskiego.
•   820 – Cesarz bizantyński Leon V Armeńczyk został obalony i zamordowany. Jego miejsce zajął Michał II Amoryjczyk.
•   875 – Karol II Łysy, wspierany przez papieża Jana VIII, udał się do Włoch, odbierając koronę królewską w Pawii i regalia cesarskie w Rzymie.
•   983 – Koronacja Ottona III na króla niemieckiego.
• 1000 – Koronacja Stefana I na króla Węgier.
• 1013 – Koronacja Swena Widłobrodego na króla Anglii.
• 1046 – Suidger von Morsleben został intronizowany na papieża jako Klemens II. Tego samego dnia koronował na cesarza króla niemieckiego Henryka III Salickiego.
• 1066 – Koronacja Wilhelma Zdobywcy na króla Anglii.
• 1100 – Koronacja Baldwina I z Boulogne na króla Jerozolimy.
• 1130 – Koronacja Rogera II na króla Sycylii.
• 1261:
  • Cesarz bizantyński Jan IV Laskarys w dniu swoich 11. urodzin został obalony i oślepiony na rozkaz Michała VIII Paleologa, który zajął jego miejsce.
  • Koronacja Przemysła Ottokara II na króla Czech.
• 1356 – Cesarz Karol IV Luksemburski ogłosił w Metzu drugą część tzw. Złotej Bulli, która regulowała podstawowe zasady ustrojowe Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Pierwsza część została ogłoszona 10 stycznia w Norymberdze.
• 1406 – Jan II został królem Kastylii i Leónu.
• 1492 – U wybrzeży wyspy Hispaniola żaglowiec „Santa María” Krzysztofa Kolumba wpadł na rafę koralową.
• 1495 – Wojska hiszpańskie pokonały Guanczów w drugiej bitwie w wąwozie Acentejo. Było to ostateczne zwycięstwo konkwistadorów nad rdzenną ludnością Wysp Kanaryjskich.
• 1553 – Indianie z plemienia Araukanów rozgromili Hiszpanów w bitwie pod Tupacel w Chile. Wzięty do niewoli pierwszy królewski gubernator Chile Pedro de Valdivia został zamordowany.
• 1559 – Kardynał Giovanni Angelo de Medici został wybrany na papieża i przyjął imię Pius IV.
• 1599 – Założono brazylijskie miasto Natal.
• 1615 – Holendrzy Jacob Le Maire i Willem Corneliszoon Schouten (90 lat Hiszpanach) dopłynęli do bezludnej Wyspy Stanów koło Ziemi Ognistej.
• 1643 – Kapitan William Mynos z Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej odkrył Wyspę Bożego Narodzenia na Oceanie Indyjskim.
• 1658 – II wojna północna: po trzydniowym oblężeniu przez dywizję Stefana Czarnieckiego skapitulowała załoga duńskiej twierdzy Koldynga.
• 1683 – W Belgradzie uznany za winnego klęski w bitwie pod Wiedniem były wezyr Kara Mustafa został uduszony z rozkazu sułtana Mehmeda IV.
• 1745 – Zawarto austriacko-sasko-pruski traktat pokojowy w Dreźnie kończący II wojnę śląską. Potwierdzono warunki pokoju wrocławskiego z 1742 roku.
• 1776 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: wojska amerykańskie pod wodzą George’a Washingtona przeprawiły się przez rzekę Delaware, rozpoczynając decydujący etap wojny.
• 1800 – II koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich nad austriackimi w bitwie pod Pozzolo.
• 1809 – W swym domu w Danville w stanie Kentucky lekarz Ephraim McDowell przeprowadził pionierską operację usunięcia (bez znieczulenia) torbieli jajnika o wadze 10 kg. 45-letnia pacjentka Jane Crawford przeżyła zabieg.
• 1812 – Po pół roku od rozpoczęcia inwazji ostatni żołnierze napoleońskiej Wielkiej Armii zostali wyparci za granicę Rosji.
• 1837 – Wojny z Indianami: w bitwie nad jeziorem Okeechobee wojska amerykańskie pokonały Seminolów.
• 1840 – W Paryżu została zorganizowana tzw. uczta grudniowa, będąca improwizowanym pojedynkiem poetyckim między Adamem Mickiewiczem i Juliuszem Słowackim.
• 1848 – Powstanie węgierskie: wojska siedmiogrodzkie pod dowództwem gen. Józefa Bema zdobyły Kolozvár (obecnie Kluż-Napoka w Rumunii).
• 1858 – W kościele de la Madeleine w Paryżu odbyło się premierowe wykonanie Oratorium na Boże Narodzenie Camille’a Saint-Saënsa.
• 1868:
  • Na japońskiej wyspie Hokkaido została utworzona pierwsza w Azji Republika Ezo.
  • Prezydent USA Andrew Johnson ułaskawił wszystkich żołnierzy Konfederacji z czasów wojny secesyjnej.
  • Wojna paragwajska: wojska argentyńsko-brazylijskie rozgromiły armię paragwajską pod wodzą prezydenta Francisca Solano Lópeza w bitwie pod Ypacarai.
• 1881 – W Bułgarii ustanowiono Order Świętego Aleksandra.
• 1901 – II wojna burska: zwycięstwo wojsk burskich nad brytyjskimi w bitwie pod Groenkop.
• 1904 – W Tbilisi wyjechał na trasę pierwszy tramwaj elektryczny.
• 1915 – Założono portugalski klub piłkarski Varzim SC.
• 1917 – Bolszewicy ogłosili w Charkowie utworzenie marionetkowej Ukraińskiej Ludowej Republiki Rad, co doprowadziło do wybuchu wojny ukraińsko-bolszewickiej.
• 1926 – Hirohito został cesarzem Japonii.
• 1928 – Premiera westernu W starej Arizonie w reżyserii Raoula Walsha i Irvinga Cummingsa.
• 1932:
  • Rozgłośnia BBC nadała pierwszą audycję nagraną wcześniej na taśmie magnetycznej.
  • W trzęsieniu ziemi w prowincji Gansu w Chinach zginęło około 70 tys. osób.
• 1936 – Przewodniczący Kuomintangu Czang Kaj-szek został zwolniony po 13 dniach z aresztu domowego, po spełnieniu „ośmiu żądań” gen. Zhang Xuelianga, dotyczących m.in. zakończenia wojny domowej i stworzenia wspólnego frontu z komunistami przeciwko agresji japońskiej (incydent Xi’an).
• 1939 – Wojna zimowa: rozpoczęła się bitwa pod Kelją.
• 1941 – Wojna na Pacyfiku: wojska japońskie zdobyły Hongkong.
• 1942:
  • Kampania śródziemnomorska: w Zatoce Tuniskiej brytyjski okręt podwodny P-48 został zatopiony bombami głębinowymi przez włoskie okręty wraz z całą 34-osobową załogą.
  • Premiera amerykańskiego filmu przygodowego Arabskie noce w reżyserii Johna Rawlinsa.
  • Trybunał wojskowy w Algierże skazał na karę śmierci 20-letniego Fernanda Bonniera de La Chapelle, który poprzedniego dnia zastrzelił admirała François Darlana.
• 1943 – W nocy z 25 na 26 grudnia grupa 64 żydowskich więźniów, zmuszanych do pracy przy paleniu zwłok ofiar egzekucji, zdołała uciec z fortu IX twierdzy w Kownie, a następnie dołączyć do oddziałów partyzanckich.
• 1944:
  • Kampania śródziemnomorska: niedaleko Neapolu francuski niszczyciel „Le Malin” uderzył na dużej prędkości w bliźniaczy „Le Terrible”, w wyniku czego zginęło 61 na pierwszej i 8 członków załogi na drugiej jednostce.
  • Wojna na Pacyfiku: wojska amerykańskie wylądowały na Luzonie (Filipiny).
• 1945 – Premiera westernu Dakota w reżyserii Josepha Kane’a.
• 1946 – Uruchomiono pierwszy radziecki i europejski reaktor jądrowy F-1.
• 1947:
  • Premiera amerykańskiej komedii muzycznej Droga do Rio w reżyserii Normana Z. McLeoda.
  • Weszła w życie konstytucja Republiki Chińskiej (Tajwanu).
• 1949 – W Chabarowsku rozpoczął się proces 12 oficerów i żołnierzy japońskiej Armii Kwantuńskiej, oskarżonych o popełnienie zbrodni wojennych.
• 1952 – Wystartował pierwszy program niemieckiej telewizji publicznej Das Erste.
• 1953:
  • Armia amerykańska zakończyła okupację japońskiej wyspy Amami.
  • W Hongkongu spłonęły slumsy zamieszkane przez chińskich emigrantów.
• 1961 – Papież Jan XXIII wydał konstytucję apostolską Humanae salutis, zapowiadającą zwołanie soboru watykańskiego II w roku 1962.
• 1962:
  • Drysa na Białorusi została przemianowana na Wierchniedźwińsk.
  • Premiera amerykańskiego filmu Zabić drozda w reżyserii Roberta Mulligana.
• 1965 – Powstała jemeńska Naserystowska Unionistyczna Organizacja Ludowa.
• 1969 – Zaprezentowano pierwszy zegarek kwarcowy Seiko Astron.
• 1971 – W wyniku pożaru hotelu Taeyokale w Seulu zginęły na miejscu lub zmarły w szpitalach 164 osoby, a 63 odniosły obrażenia.
• 1973 – Premiera amerykańskiej komedii kryminalnej Żądło w reżyserii George’a Roya Hilla.
• 1974 – 17-letni szaleniec Branimir Donczew zastrzelił 8 osób i ranił następne 8 osób w akademiku uniwersyteckim w stolicy Bułgarii, Sofii.
• 1975:
  • Premiera amerykańskiego filmu katastroficznego Hindenburg w reżyserii Roberta Wise.
  • Steve Harris założył w Londynie zespół Iron Maiden.
• 1976:
  • Premiera brytyjskiego filmu wojennego Orzeł wylądował w reżyserii Johna Sturgesa.
  • W katastrofie egipskiego Boeinga 707 w Tajlandii zginęły 72 osoby.
• 1977 – Prezydent Egiptu Anwar as-Sadat spotkał się w Ismailii z premierem Izraela Menachemem Beginem.
• 1978 – Wietnamska armia wkroczyła do Kambodży w celu wsparcia powstania przeciwko Czerwonym Khmerom.
• 1979 – Rozpoczęła się radziecka interwencja w Afganistanie.
• 1986 – 63 osoby zginęły w katastrofie irackiego Boeinga 737 w mieście Arar w Arabii Saudyjskiej.
• 1987 – Premiera szwedzko-duńskiego filmu Pelle zwycięzca w reżyserii Bille Augusta.
• 1989 – Rewolucja w Rumunii: w Târgoviște rozstrzelano obalonego dyktatora Nicolae Ceaușescu i jego żonę Elenę.
• 1991 – Michaił Gorbaczow ustąpił ze stanowiska prezydenta ZSRR.
• 1993 – Weszła w życie nowa konstytucja Rosji.
• 2000 – 309 osób zginęło w pożarze sali tanecznej w chińskim mieście Luoyang.
• 2001:
  • Wojna domowa w Burundi: ok. 500 rebeliantów Hutu zginęło w starciu z bojówkami Tutsi.
  • Wybuchł pożar buszu w Nowej Południowej Walii.
• 2003:
  • 141 osób zginęło, a 24 zostały ranne w katastrofie gwinejskiego Boeinga 727-223, który rozbił się na plaży, krótko po starcie z lotniska w Kotonu w Beninie.
  • 15 osób (w tym 2 jadących furgonetkami zamachowców-samobójców) zginęło, a 46 zostało rannych w nieudanym zamachu bombowym na konwój prezydenta Pakistanu gen. Perveza Musharrafa w Rawalpindi.
  • 4 Izraelczyków zginęło, a 26 zostało rannych w zamachu bombowym dokonanym przez palestyńskiego terrorystę-samobójcę na przystanku autobusowym w izraelskim mieście Petach Tikwa.
  • Norweg Kurt Nilsen wygrał w Londynie konkurs piosenki World Idol.
• 2004 – Planetoida (99942) Apophis otrzymała 4. stopień w skali Torino, według której oceniane jest ryzyko uderzenia w Ziemię, co jest najwyższym wskaźnikiem w historii. Obserwacje w 2006 roku pozwoliły na dokładniejsze obliczenie orbity i obniżenie tego wskaźnika do zera w skali Torino (brak ryzyka).
• 2005 – W wyniku błędu pracowników doszło do uszkodzenia i wyłączenia reaktora nr 1 w jedynej na kontynencie afrykańskim elektrowni atomowej Koeberg w Południowej Afryce.
• 2007 – Wojna domowa na Sri Lance: stoczono bitwę morską pod Delft.
• 2009:
  • Nieudany zamach bombowy na należącego do Northwest Airlines Airbusa A330 lecącego z Amsterdamu do Detroit.
  • Spłonęła doszczętnie katedra św. Mela w irlandzkim Longford.
• 2010 – 45 osób zginęło, a 50 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym na punkt dystrybucji pomocy żywnościowej w mieście Khar na Terytoriach Plemiennych w zachodnim Pakistanie.
• 2012:
  • 2 osoby (w tym jedna na ziemi) zginęły, a 11 zostało rannych podczas awaryjnego lądowania samolotu Fokker 100 linii lotniczych Air Bagan na drodze w pobliżu lotniska w Heho w Birmie.
  • 27 osób zginęło w katastrofie samolotu wojskowego An-72 w Szymkencie w Kazachstanie.
• 2013 – Egipski sąd uznał Bractwo Muzułmańskie za organizację terrorystyczną.
• 2016 – 92 osoby (w tym 64 członków Chóru Aleksandrowa) zginęło w katastrofie rosyjskiego samolotu wojskowego Tu-154 na Morzu Czarnym koło Soczi.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy